MinPress: The Week in Review, 98-09-09

Hellenic Ministry of Press and Mass Media: The Week in Review Directory - Previous Article - Next Article

From: The Hellenic Ministry of Press & Mass Media <http://www.minpress.gr/>

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

[Α] ΚΥΠΡΙΑΚΟ-Ε/Τ ΣΧΕΣΕΙΣ

[Β] ΒΑΛΚΑΝΙΑ

[Γ] ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ-ΠΕΡΣΙΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ

[Α] ΚΥΠΡΙΑΚΟ-Ε/Τ ΣΧΕΣΕΙΣ

[01] Ανατροπή των δεδομένων στο Κυπριακό επιδιώκει η τουρκική πλευρά, προτείνοντας λύση συνομοσπονδίας

Ελιγμός Ντενκτάς

Σε μια κίνηση, με στόχο τη δημιουργία εντυπώσεων συμβιβασμού, προχώρησε τη Δευτέρα ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Ραούφ Ντενκτάς.

Μετά τις συνομιλίες του στα κατεχόμενα με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Ισμαήλ Τζεμ, ο Ραούφ Ντενκτάς στη διάρκεια έκτακτης συνέντευξης Τύπου (ΜΠΑΥΡΑΚ, 31.8.98) και έχοντας στο πλευρό του τον Τούρκο ΥΠΕΞ, υπέβαλε επίσημη πρόταση προς τον Πρόεδρο Κληρίδη για σύσταση συνομοσπονδίας στην Κύπρο, που θα πρέπει να βασίζεται στις ακόλουθες πέντε αρχές:

1.: "Μια ειδική σχέση μεταξύ της Τουρκίας και της ΤΔΒΚ στη βάση των συμφωνιών που θα συναφθούν".

2.: "Μια παρόμοια σχέση μεταξύ της Ελλάδας και της ελληνοκυπριακής δοίκησης στη βάση αντίστοιχων συμφωνιών που θα συναφθούν".

3.: "Εγκαθίδρυση μιας Κυπριακής Συνομοσπονδίας μεταξύ ΤΔΒΚ και ελληνοκυπριακής διοίκησης".

4.: "Το σύστημα εγγυήσεων του 1960 πρέπει να συνεχιστεί".

5.: "Η Συνομοσπονδία της Κύπρου μπορεί, εάν τα μέρη από κοινού συμφωνήσουν, να προωθήσει μια πολιτική ένταξης στην Ε.Ε. Μέχρι την πλήρη ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε., μια ειδική διευθέτηση θα παρέχει στην Τουρκία τα πλήρη δικαιώματα και υποχρεώσεις ενός μέλους της Ε.Ε., όσον αφορά τη Συνομοσπονδία της Κύπρου".

Σύμφωνα με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη "στόχος αυτής της πρότασης είναι η επίτευξη πραγματικής ειρήνης στο νησί και στην περιοχή γενικότερα και εξεύρεση μόνιμης και περιεκτικής λύσης στο Κυπριακό". Και αυτό γιατί "με την πρόταση αυτή θα δημιουργηθούν οι γέφυρες της μελλοντικής συνεργασίας που θα στηρίζεται στην ύπαρξη των δύο λαών και των δύο ισότιμων κρατών".

Στη συνέχεια ο κ. Ντενκτάς (ΧΟΥΡΡΙΕΤ, 1.9.98), χαρακτηρίζοντας την πρότασή του "τελευταία ευκαιρία για την ειρήνη" δεν παρέλειψε να υπογραμμίσει ότι σε περίπτωση απόρριψής της "θα οριστικοποιηθεί η διχοτόμηση του νησιού, ενώ θα επιταχυνθούν οι διαδικασίες ενσωμάτωσης με την Τουρκία".

Σε πλήρη σύμπλευση με τον Ραούφ Ντενκτάς βρίσκεται η Αγκυρα. Οπως τόνισε ο Τούρκος ΥΠΕΞ κ. Τζεμ, στη διάρκεια της κοινής συνέντευξης Τύπου (ΜΠΑΥΡΑΚ, 21.8.98) "η Τουρκία υποστηρίζει την πρόταση στο σύνολό της γιατί αποτελεί μια πολύ καλή βάση όχι μόνο για την Κύπρο, αλλά και για την ειρήνη και σταθερότητα στην περιοχή". Εξάλλου, ο κ. Τζεμ απεκάλυψε ότι "η πρόταση αυτή ετοιμάστηκε εντός διμήνου από τον ίδιο τον Ραούφ Ντενκτάς και συζητήθηκε με αρμόδιους αξιωματούχους της τουρκικής κυβέρνησης".

Δυο μέρες αργότερα, ο εκπρόσωπος του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών Νετζατί Ουτκάν, στη διάρκεια της τακτικής εβδομαδιαίας ενημέρωσης Τύπου (πρακτορείο ΑΝΑΤΟΛΗ 2.9.98) αφού υποστήριξε ότι "η πρόταση Ντενκτάς έχει ως σκοπό να εμποδίσει την αύξηση της έντασης που έχουν προκαλέσει οι ανεύθυνες πρωτοβουλίες της ελληνικής πλευράς" υπογράμμισε ότι "όσοι δεν μπουν στον κόπο να εκτιμήσουν την πρόταση του Ντενκτάς, θα το μετανοιώσουν".

Στο μεταξύ, ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης Μπουλέντ Ετζεβίτ σε αποκλειστική συνέντευξή του, που δημοσιεύτηκε μια μέρα πριν από την επίσκεψή του στα κατεχόμενα στην ΤΖΟΥΜΧΟΥΡΙΕΤ (4.9.98), επεσήμανε ότι "η πρόταση Ντενκτάς αποτελεί ένα ρεαλιστικό σχέδιο, δεδομένου ότι κανείς πια δεν μπορεί να αρνηθεί την ύπαρξη δύο ξεχωριστών κρατών. Αλλωστε οι Αμερικανοί αποδέχονται κατά ένα συγκεκριμένο τρόπο αυτή την πραγματικότητα, αναφερόντας ξεκάθαρα ότι δεν υπάρχει ελληνοκυπριακή κυριαρχία στο βόρειο τμήμα του νησιού". Εξάλλου ο κ. Ετζεβίτ, κατά την άφιξή του στα κατεχόμενα ( ΜΠΑΥΡΑΚ, 5.9.98) προειδοποίησε ότι "η πρόταση Ντενκτάς είναι η τελευταία ευκαιρία για την αποτροπή του διαμελισμού στην Κύπρου".

Ρητή απόρριψη από Λευκωσία, Αθήνα
αλλά και τουρκοκυπριακή "αντιπολίτευση".

Αμεση υπήρξε η αντίδραση του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Γλαύκου Κληρίδη, ο οποίος από το Ντέρμπαν της Νοτίου Αφρικής όπου βρισκόταν για τη σύνοδο κορυφής του Κινήματος των Αδεσμεύτων, απέρριψε ως απαράδεκτη την πρόταση του Τουρκοκύπριου ηγέτη. Σε γραπτή δήλωσή του (ΑΠΕ, 31.8.98) ο Πρόεδρος Κληρίδης μεταξύ άλλων υπογράμμισε: "Η πρόταση του Ραούφ Ντενκτάς δεν μπορεί σε καμμία περίπτωση να αποτελέσει βάση για διεξαγωγή συνομιλιών, επειδή είναι επί της αρχής απαράδεκτη και αντίκειται και περιφρονεί τα ίδια τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, τις συμφωνίες υψηλού επιπέδου που υπέγραψε ο ίδιος, την ουσία και το πνεύμα του διεθνούς δικαίου και παράλληλα όλους τους διεθνείς οργανισμούς που κατά καιρούς αποδοκίμασαν την προσπάθεια της τουρκικής πλευράς να συζητήσει την ανεξαρτησία και κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Είναι φανερή η πρόθεση του Ντενκτάς και της τουρκικής κυβέρνησης, να μετατρέψουν την Κύπρο από ανεξάρτητο και κυρίαρχο κράτος σε δύο προτεκτοράτα".

Παράλληλα, σύσσωμη η πολιτική ηγεσία της Κύπρου αντέδρασε αρνητικά στη νέα πρόκληση Ντενκτάς. Ετσι ο προεδρεύων της Κυπριακής Δημοκρατίας και πρόεδρος του ΔΗΚΟ Σπύρος Κυπριανού δήλωσε ότι "πρόκειται για μια κίνηση νομιμοποίησης των αποτελεσμάτων της εισβολής, της εθνικής εκκαθάρισης αλλά και τουρκοποίησης ενός μεγάλου κομματιού της Κύπρου". Ενώ άφησε να εννοηθεί ότι η κίνηση αυτή ήταν σε γνώση των ΗΠΑ, τονίζοντας ότι "τέτοιες αντιδράσεις εκ μέρους του Ραούφ Ντενκτάς εκδηλωνόταν στο παρελθόν κατόπιν προτροπών ξένων" (ΑΠΕ, 1.9.98).

Από την πλευρά του ο υπουργός Εξωτερικών Ιωάννης Κασουλίδης δήλωσε, από το Ντέρμπαν (ΑΠΕ, 1.9.98), ότι "ο Ραούφ Ντενκτάς αποβλέπει στη δημιουργία ψεύτικων εντυπώσεων ότι είναι έτοιμος να προσέλθει σε συνομιλίες".

Ο υπουργός Αμυνας Γιαννάκης Ομήρου δήλωσε ότι "πρόκειται για μια θρασύτατη πρόσκληση αποδοχής των τετελεσμένων, όπως αυτά διαμορφώθηκαν από την τουρκική εισβολή και τη συνεχιζόμενη μέχρι σήμερα κατοχή. Είναι ένας κρίκος στην αλυσίδα των προκλήσεων της Αγκυρας, είναι μια εκδήλωση προκλητική των διαθέσεων της Τουρκίας σε βάρος της Κύπρου", ενώ κάλεσε τις χώρες και τις δυνάμεις που θέλουν να συμβάλουν στις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού "να αντιληφθούν ότι η πολιτική της εξίσωσης του θύματος και του θύτη που ακολουθούν εκτρέφει την τουρκική αδιαλλαξία".

Ο Πρόεδρος της ΕΔΕΚ Βάσος Λυσσαρίδης σε δηλώσεις του σε τηλεοπτική εκπομπή του ΡΙΚ (2.9.98) τόνισε: "Αποτελεί πρόκληση η κυνική απαίτηση της τουρκικής πλευράς να νομιμοποιηθούν τα κατοχικά δεδομένα. Γι' αυτό πρέπει να καταστήσουμε σαφές στη διεθνή κοινότητα ότι δεν συνομιλούμε παρά μόνο στη βάση του Διεθνούς Δικαίου, των αποφάσεων των Ηνωμένων Εθνών και των συμφωνιών κορυφής".

Τέλος, ο Γ.Γ. του ΑΚΕΛ Δημήτρης Χριστόφιας σε δηλώσεις του (ΚΥΠΕ, 31.8.98) κάλεσε "τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ και τις χώρες που δηλώνουν ετοιμότητα να εργαστούν για τη λύση του Κυπριακού να τοποθετηθούν ξακάθαρα και να καταδικάσουν την πρόταση Ντενκτάς, ως πρόταση που βρίσκεται σε πλήρη διάσταση με τα ψηφίσματα του ΟΗΕ".

Την ίδια στιγμή, στην Αθήνα (31.8.98) ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Ρέππας δήλωνε: "Ουσιαστικά ζητούν να επισημοποιηθεί η διχοτόμηση και η κατοχή της Κύπρου. Η στάση αυτή της Τουρκίας και της ηγεσίας των Τουρκοκυπρίων δείχνει με ανάγλυφο τρόπο ότι η τουρκική πολιτική είναι σε τελείως αντίθετη κατεύθυνση από αυτή που θα περίμενε η διεθνής κοινότητα προκειμένου να υπάρξει πρόοδος στην αντιμετώπιση του Κυπριακού".

Σχολιάζοντας την πρόταση Ντενκτάς, ο υπουργός Αμυνας Ακης Τσοχατζόπουλος, από την Τύνιδα (ΑΠΕ, 1.9.98) τόνισε ότι "η Τουρκία πρέπει να αντιληφθεί ότι με όποιους τρόπους κι αν προσπαθήσει δεν θα βρει αποδοχή στη διεθνή κοινότητα, αφού δεν έχουν αλλάξει οι συνθήκες, που η ίδια διαμόρφωσε με την εισβολή και την κατοχή της Κύπρου".

Επίσης, ο υφυπουργός Εξωτερικών Γιάννος Κρανιδιώτης σε δηλώσεις του στο Ντέρμπαν (ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 4.9.98) ανέφερε ότι "η πρόταση στοχεύει στην εγκαθίδρυση δύο προτεκτοράτων στην Κύπρο, στη νομιμοποίηση της εισβολής και κατοχής, καθώς και στην παρεμπόδιση της διεθνούς προσπάθειας για επίλυση του Κυπριακού και της ενταξιακής πορείας της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση".

Στο μεταξύ, η τουρκοκυπριακή "αντιπολίτευση" για δικούς της λόγους απέρριψε απερίφραστα την πρόταση Ντενκτάς. Ο αρχηγός του Κοινοτικοαπελευθερωτικού Κόμματος (ΚΑΚ) Μ. Ακιντζί, στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου (ΜΠΑΥΡΑΚ, 2.9.98), χαρακτήρισε "εσφαλμένη πρόταση τη λύση συνομοσπονδίας" ενώ τόνισε ότι "η ενέργεια του κ. Ντενκτάς ήταν εσκεμμένη, γνωρίζοντας ότι θα απορριφθεί από την ελληνοκυπριακή πλευρά". Αλλωστε, συνέχισε ο κ. Ακιντζί "αυτή η τακτική που ακολουθούν και οι δύο πλευρές, παρουσιάζοντας σαν προτάσεις, απόψεις που στριμώχνουν στη γωνία η μία την άλλη, σκοπό έχει τη δημιουργία εντυπώσεων σε τρίτους". Το ΚΑΚ, κατέληξε ο κ. Ακιντζί "απαιτεί να εγκαταλειφθεί αυτή η τακτική και να ανοίξει ο δρόμος για μια λογική και ρεαλιστική λύση, που μπορεί να εξευρεθεί σε ένα αμοιβαίο αποδεκτό πλαίσιο, όπως η δέσμη ιδεών Γκάλι".

Ο αρχηγός του Ρεπουμπλικανικού τουρκικού κόμματος Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, σε συνέντευξη Τύπου που έδωσε στα κατεχόμενα (ΑΠΕ, 3.9.98) αφού τόνισε ότι "η πρόταση Ντενκτάς είναι αντίθετη με τις συμφωνίες υψηλού επιπέδου και τα ψηφίσματα του ΟΗΕ, αλλά και ούτε συνάδει με τις συμφωνίες εγγύησης και συμμαχίας" υποστήριξε τη διεξαγωγή συνομιλιών. Και αυτό γιατί, όπως τόνισε, "μόνο μέσα από τις συνομιλίες θα υπάρξει αποκλιμάκωση της έντασης".

Αρνητικός και ο Γ.Γ. του ΟΗΕ

Οι τελευταίες εξελίξεις στο Κυπριακό, ώθησαν τον Πρόεδρο Κληρίδη να ζητήσει συνάντηση με τον Γ.Γ. του ΟΗΕ Κόφι Ανάν, στο περιθώριο της 12ης Συνόδου Κορυφής του Κινήματος των Αδεσμεύτων στο Ντέμρπαν (3.9. 98). Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ (4.9.98) ο Γ.Γ. των Ηνωμένων Εθνών, σε δήλωσή του μετά την ενημέρωσή του από τον Κύπριο Πρόεδρο ανέφερε ότι έχει ήδη απορρίψει τις αξιώσεις του Ραούφ Ντενκτάς για λύση συνομοσπονδίας, καθώς και ότι οι σχετικές απόψεις του τέθηκαν ενώπιον του Συμβουλίου Ασφαλείας, το οποίο και έδωσε απάντηση με ψήφισμά του, τον περασμένο Ιούνιο.

Πάντως, ο κ. Ανάν ενδέχεται να αναλάβει κάποια πρωτοβουλία για το Κυπριακό, αφού όπως τόνισε (ΧΑΡΑΥΓΗ, 4.9.98) "σκοπεύει να προβεί σε μια αναθεώρηση του όλου ζητήματος με τους συνεργάτες του, όταν επιστρέψει στη Νέα Υόρκη".

Χλιαρή αντίδραση από Ε.Ε. και ΗΠΑ

Αντιδρώντας στην πρόταση Ντενκτάς οι χώρες-κλειδιά για το Κυπριακό όπως οι ΗΠΑ, η Βρετανία και η αυστριακή Προεδρία της Ε.Ε., προτίμησαν να επαναλάβουν την υποστήριξή τους σε μια διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία παρά να απορρίψουν τη συνομοσπονδία. Ακόμα και η Γαλλία που υιοθέτησε την πιο αρνητική στάση, εξέφρασε την άποψη ότι η πρόταση Ντενκτάς "προβλέπει την επανένωση της νήσου".

Δυο μέρες μετά τη διατύπωση της πρότασης Ντενκτάς, η Ουάσιγκτον, με ανακοίνωση που εκδόθηε από το Σταίητ Ντηπάρτμεντ (2.9.98) τόνισε: "Οι ΗΠΑ συνεχίζουν να υποστηρίζουν το στόχο να δημιουργηθεί στην Κύπρο μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία με βάση τις συμφωνίες υψηλού επιπέδου του 1977 και 1979.

Οι ΗΠΑ συνεχίζουν να εργάζονται δραστήρια ώστε να φέρουν και τις δύο πλευρές σε μια διαπραγματευτική διαδικασία προς την επίτευξη αυτού του σκοπού και τις καλούν να επικεντρώσουν την προσοχή τους στα κεντρικά θέματα της κυπριακής διαμάχης και να προετοιμαστούν για συνολικές διαπραγματεύσεις".

Προηγουμένως ο Αμερικανός Πρέσβης στη Λευκωσία Κένεθ Μπριλ, μετά τη συνάντησή του με τον πρόεδρο του ΔΗΣΥ Νίκο Αναστασιάδη (ΑΠΕ, 1.9. 98) υποστήριξε ότι "οι ΗΠΑ διερευνούν το θέμα και κοιτάζουν για κάθε ευκαιρία που θα βοηθήσει στη διεξαγωγή διαπραγματεύσεων".

Μάλιστα, όπως αποκάλυψε ο κ. Αναστασιάδης "ο κ. Μπριλ συνέστησε ψυχραιμία στην ελληνοκυπριακή πλευρά, με τρόπο που καθιστά σαφές ότι οι Αμερικανοί δεν θα διαφωνούσαν, ή ίσως ακόμη και να επιθυμούσαν να δουν την πρόταση Ντενκτάς να συζητείται".

Από την πλευρά του το Λονδίνο (ΑΠΕ, 2.9.98), δια του εκπροσώπου του Φόρεϊν Οφις, ανακοίνωσε:

"Η διεθνής κοινότητα έχει επανειλημμένα υποστηρίξει τις προσπάθειες του Γ.Γ. των Ηνωμένων Εθνών για την προώθηση διαπραγματεύσεων για μια συνολική λύση που θα στοχεύει στη δημιουργία μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, όπως συμφωνήθηκε στις συμφωνίες υψηλού επιπέδου. Εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι αυτός είναι ο καλύτερος δρόμος. Εργαζόμαστε ενεργά για την υποστήριξη των προσπαθειών των Η.Ε. για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων σ' αυτή τη βάση. Εμείς όπως και οι εταίροι μας στην Ε.Ε. έχουμε κάνει σαφές ότι η ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. θα ωφελούσε και τις δύο κοινότητες και θα βοηθούσε στην επίτευξη της ειρήνης και της συμφιλίωσης. Η Μ. Βρετανία χαιρετίζει κάθε εποικοδομητική σκέψη για την ένταξη μιας ομόσπονδης Κύπρου στην Ε.Ε.".

Εντονότερα αντέδρασε το Παρίσι, επισημαίνοντας ότι η δημιουργία ομοσπονδίας στην Κύπρο συνεπάγεται αναγνώριση του ψευδοκράτους. Οπως δήλωσε η εκπρόσωπος του γαλλικού Υπουργείου Εξωτερικών Ανί Γκαζώ-Σεκρέ (ΑΠΕ, 1.9.98) "η συνομοσπονδία δύο κυρίαρχων κρατών που προτάθηκε από τον Ραούφ Ντενκτάς, συνεπάγεται διεθνή αναγνώριση της αυτοαποκαλούμενης ΤΔΒΚ, την οποία η Γαλλία απορρίπτει σύμφωνα και με το ψήφισμα 541 των Ηνωμένων Εθνών".

Ωστόσο, κατά τη κα Γκαζώ-Σεκρέ "η πρόταση προβλέπει την επανένωση μάλλον, παρά τη διαίρεση του νησιού ή τη συγχώνευση του βόρειου τμήματός του με την Τουρκία".

Από την πλευρά της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δια στόματος του εκπροσώπου του αρμοδίου για τις εξωτερικές σχέσεις της Κοινότητας Επιτρόπου Χανς Βαν Ντεν Μπρουκ, υποστήριξε ότι "η Ε.Ε., τόσο στο παρελθόν όσο και σήμερα αναζητεί λύση του Κυπριακού, η οποία θα βασίζεται στις σχετικές με το πρόβλημα αποφάσεις και ψηφίσματα του ΟΗΕ" (ΑΠΕ, 1.9.98), ενώ η αυστριακή προεδρία, όπως δήλωσε στο ΚΥΠΕ (1.9.98) ο σύμβουλος της γερμανικής πρεσβείας στην Κύπρο Αντρέα Σριούντερ "θα μελετήσει προσεκτικά την πρόταση του Τουρκοκύπριου ηγέτη για εγκαθίδρυση κυπριακής συνομοσπονδίας".

Η Ρωσία, η Κίνα και το Κίνημα
των Αδεσμεύτων

Αντίθετα προς τη χλιαρή στάση της Δύσης, "η Ρωσία θεωρεί ότι η πρόταση Ντενκτάς αντίκειται σε πολλά ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και στις συμφωνίες υψηλού επιπέδου". Αυτό δήλωσε ο εκπρόσωπος του ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών Βλαντιμίρ Ρακμάνιν (ΑΠΕ, 3.9.98), προσθέτοντας ότι "η Μόσχα επιθυμεί επανέναρξη του διαλόγου για το Κυπριακό".

Εξάλλου, σύμφωνα με δήλωση του εκπροσώπου Τύπου της πρεσβείας της Κίνας στη Λευκωσία (ΚΥΠΕ, 1.9.98) η χώρα του, ως μόνιμο μέλος του Σ. Α. του ΟΗΕ "υποστηρίζει πάντοτε ότι η ανεξαρτησία, η κυριαρχία, η εδαφική ακεραιότητα και το αδέσμευτο καθεστώς της Κύπρου πρέπει να γίνουν σεβαστά στην πράξη".

Στο μεταξύ, ανησυχία και απογοήτευση για τη μη επίτευξη προόδου στο Κυπριακό εκφράστηκε στη διάρκεια των εργασιών της 12ης Συνόδου Κορυφής του Κινήματος των Αδεσμεύτων (Ντέρμπαν, 2 και 3/9/98). Οπως σημειώνεται, στο περί Κύπρου απόσπασμα, του τελικού ανακοινωθέντος" οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων καταδικάζουν τις προσπάθειες της τουρκικής πλευράς να αλλάξει τη βάση του διακοινοτικού διαλόγου που διεξάγεται υπό την αιγίδα του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών και θεωρούν ότι τέτοιες αξιώσεις είναι αντίθετες με τα σχετικά ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, τις Διακηρύξεις του Κινήματος των Αδεσμεύτων και με τις αρχές του διεθνούς Δικαίου και ζητούν την ανάκλησή τους".

[02] Σταίητ Ντηπάρτμεντ: Αμυντικό όπλο οι S-300

Σύμφωνα με το ΒΒC (4.9.98) στην έκθεση αυτή, που δόθηκε στη δημοσιότητα από το Βρετανοαμερικανικό Συμβούλιο Πληροφοριών Αμυνας ( BASIC) αναφέρεται ότι: "Η Αγκυρα τελευταία έχει εκφράσει ανησυχίες ότι οι πύραυλοι εδάφους-αέρος S-300 μπορούν να χρησιμοποιηθούν με επιθετική δυνατότητα ως πύραυλοι εδάφους-εδάφους. Δεδομένων όμως των πολλών δυσκολιών και των λίγων πλεονεκτημάτων που έχει η χρήση των S-300 ως επιθετικού όπλου, θεωρούμε ότι η εκτίμηση της Τουρκίας είναι εσφαλμένη και πιστεύουμε ότι οι Ελληνοκύπριοι έχουν σκοπό να κάνουν χρήση των S-300 ως επιθετικού όπλου, θεωρούμε ότι η εκτίμηση της Τουρκίας είναι εσφαλμένη και πιστεύουμε ότι οι Ελληνοκύπριοι έχουν σκοπό να κάνουν χρήση των S-300 μόνο ως αντιαεροπορικού αμυντικού συστήματος.

Εχοντας μελετήσει το θέμα με ειδικούς στο αμερικανικό στρατιωτικό, αμυντικό, πυραυλικό και διαστημικό κέντρο πληροφοριών, κάθως και αλλού, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι παρ' όλο που τεχνικά είναι δυνατό, είναι σχεδόν αδύνατο να χρησιμοποιήσει η Λευκωσία τους S- 300 ως πυραύλους εδάφους-εδάφους.

Σε περίπτωση μετατροπής η ανώτερη εμβέλεια των S-300 θα ήταν 30 χιλιόμετρα. Σε καμμία περίπτωση δηλαδή δεν θα μπορούσε να πλήξει τις τουρκικές ακτές ούτε καν τις τουρκοκυπριακές μονάδες στην Κύπρο. Η χρήση ενός S-300 ως επιθετικού όπλου είναι σαν να παίρνεις μια Πόρσε να βάλεις στο μπροστινό της μέρος ένα φτυάρι και να την χρησιμοποιήσεις ως εκχιονιστικό μηχάνημα. Είναι εφικτό, αλλά θα ήταν τρέλα..."

Μπερνς: "Η Τουρκία δεν έχει δικαίωμα
να πλήξει στρατιωτικά τους S-300"

Την άποψη ότι η αγορά των S-300 έχει συμβολικό χαρακτήρα γιατί η Κύπρος θα χρειαζόταν πυραύλους μεγαλύτερου βεληνεκούς, διατύπωσε ο Αμερικανός πρέσβης στην Αθήνα Νίκολας Μπερνς, σε συνέντευξη που παραχώρησε τον περασμένο μήνα στο περιοδικό HERMES των εκδόσεων του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων (ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 5.9.98).

Ο κ. Μπερνς μολονότι υποστήριξε ότι "η Κύπρος έχει δικαίωμα να ενισχύσει την άμυνά της και κανείς στην Ουάσιγκτον δεν το αμφισβητεί", παρατήρησε: "Δεν πιστεύουμε πως η εγκατάσταση των πυραύλων S-300 θα ενισχύσει ή θα βελτιώσει την άμυνα της Κύπρου. Θα χρειαζόταν η εγκατάσταση ενός πυραυλικού συστήματος μεγαλύτερου βεληνεκούς για να βελτιώσει πραγματικά την κυπριακή αεράμυνα. Η αγορά των πυραύλων S-300 δεν προσφέρει κάτι τέτοιο. Είναι μια συμβολική αγορά, η οποία δεν έχει πραγματική στρατιωτική αξία για την Κύπρο".

Στη συνέχεια, ο κ. Μπερνς αναφέρθηκε στις τουρκικές απειλές σε περίπτωση ανάπτυξης των S-300 στην Κύπρο, τονίζοντας: "Ακόμη και αν οι πύραυλοι εγκατασταθούν-πράγμα που ελπίζουμε να μη συμβεί, γιατί το νησί είναι υπέρ το δέον εξοπλισμένο-ασφαλώς η Τουρκία δεν έχει το δικαίωμα να τους πλήξει στρατιωτικά. Το έχουμε πει πολλές φορές, δεν πιστεύουμε στην προσφυγή στη βία ή ότι τέτοια απειλή αρμόζει στην περίπτωση αυτή".

[03] Ο Γιλμάζ προαναγγέλλει ενσωμάτωση των κατεχόμενων, ενώ θεωρεί την προσφυγή στη Χάγη ως έσχατη κίνηση για την επίλυση των Ε/Τ διαφορών

"Δεν είμαστε μέλη της Ε.Ε., είπαμε μόνο ότι αυτή η απόφαση παραβιάζει τις αποφάσεις ίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Από την άλλη πλευρά όμως υποστηρίξαμε ότι η Τουρκία και η τουρκοκυπριακή κυβέρνηση του νησιού, δεν πρόκειται να συμμετέχουν στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Αντίθετα μάλιστα, θα επιταχύνουμε τη διαδικασία ενσωμάτωσης μεταξύ Τουρκίας και ΤΔΒΚ. Και αυτό κάνουμε. Αυτή η παραβίαση της συμφωνίας, αυτή η κατά τη γνώμη μας εσφαλμένη απόφαση, θα οδηγήσει τελικά στην οριστική διχοτόμηση της νήσου".

Ο Τούρκος Πρωθυπουργός δεν παρέλειψε να κατηγορήσει την Ελλάδα ότι "χρησιμοποιεί την ένταξη της Τουρκία στην Ε.Ε., ως μέσο πίεσης κατά της Αγκυρας στο Κυπριακό και τις εδαφικές διαφορές στο Αιγαίο", ενώ υποστήριξε ότι: "Εχω προτείνει διμερείς διαπραγματεύσεις για να λύσουμε όλα τα προβλήματα. Σε περίπτωση που αυτές αποτύχουν είμαστε έτοιμοι να πάμε σε διαιτητικό δικαστήριο. Και αν όλα αποτύχουν, τότε να πάμε στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης υπό την προϋπόθεση ότι θα συζητηθούν εκεί όλα τα προβλήματα".

[Β] ΒΑΛΚΑΝΙΑ

[04] Βήμα προς τα εμπρός η πρόταση Μιλόσεβιτς για σύναψη ενδιάμεσης συμφωνίας για το Κοσσυφοπέδιο

Ο Γιουγκοσλάβος Πρόεδρος διατύπωσε την συγκεκριμένη πρόταση κατά τη διάρκεια των συνομιλιών που είχε την Τρίτη 1 Σεπτεμβρίου με τον Αμερικανό απεσταλμένο Κρίστοφερ Χιλ.

Σε επίσημη ανακοίνωση, που εκδόθηκε απ' το Προεδρικό Γραφείο μετά τις συνομιλίες, επισημαίνεται η ανάγκη να αρχίσουν το συντομότερο δυνατό οι διαπραγματεύσεις μεταξύ της κρατικής αντιπροσωπείας της Σερβίας και των εκπροσώπων των πολιτικών κομμάτων των Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου και των εκπροσώπων όλων των εθνικών κοινοτήτων στο Κοσσυφοπέδιο, ώστε να επιτευχθεί μια συμφωνία με βάση την οποία θα μπορεί να εξασφαλιστεί ένας κατάλληλος βαθμός αυτοδιοίκησης, που θα παρέχει ισότητα σε όλους τους πολίτες και τις εθνικές κοινότητες που ζουν στο Κοσσυφοπέδιο.

Οι συμμετέχοντες στο διάλογο, προστίθεται στην ανακοίνωση, εφόσον ταχθούν υπέρ της αμοιβαίας κατανόησης και ανεκτικότητας, θα μπορούν μετά από μια συγκεκριμένη περίοδο, για παράδειγμα 3 ή 5 ετών, να αναλύσουν τη λειτουργικότητα αυτής της συμφωνίας και να προχωρήσουν σε βελτιώσεις εκείνων των σημείων για τα οποία θα υπάρξει αμοιβαία συγκατάθεση (ΑΠΕ, Γρ. Τύπου Βελιγραδίου, 2.9.98).

Αξίζει να σημειωθεί ότι είναι η πρώτη φορά που ο Σλ. Μιλόσεβιτς κάνει συγκεκριμένη πρόταση για την πολιτική επίλυση του προβλήματος του Κοσσυφοπεδίου, χρησιμοποιώντας μάλιστα τον όρο "αυτοδιοίκηση" για να μετριάσει τις αντιδράσεις της σερβικής αντιπολίτευσης, αφού ο όρος αυτός εντάσσεται στις επίσημες προτάσεις του Βελιγραδίου.

Απ' την άλλη πλευρά ο μεταβατικός χαρακτήρας της προτεινόμενης συμφωνίας παρέχει τη δυνατότητα στο Ρουγκόβα να ισχυρισθεί ότι έγινε αποδεκτό το αίτημά του για τη μετατροπή του Κοσσυφοπεδίου σε διεθνές προτεκτοράτο, αφού στο μεταβατικό διάστημα είναι σίγουρο ότι θα τοποθετηθεί παρατηρητής από τη διεθνή κοινότητα.

Πάντως τα κόμματα της αντιπολίτευσης στη Σερβία εκτιμούν ότι ο Μιλόσεβιτς ετοιμάζεται να παραχωρήσει στο Κοσσυφοπέδιο ένα καθεστώς αυτονομίας, με τη βοήθεια των Αμερικανών, με ένα μοντέλο παρόμοιο με αυτό της Βοσνίας που στην ουσία θα μετατρέπει το Κοσσυφοπέδιο, για ορισμένο χρονικό διάστημα, σε διεθνές προτεκτοράτο όπου θα υπάρχει ένας αρμοστής της διεθνούς κοινότητας με αρμοδιότητες παρόμοιες με αυτές του Κάρλος Ουέστερντορπ στη Βοσνία.

Συμφωνεί ο Ρουγκόβα

Ο ηγέτης των Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου Ιμπραήμ Ρουγκόβα, αφού ενημερώθηκε απ' τον Αμερικανό μεσολαβητή Κρίστοφερ Χιλ για την πρόταση του Βελιγραδίου, τάχθηκε υπέρ της σύναψης μιας ενδιάμεσης συμφωνίας και εκτίμησε ότι αυτή θα είναι προς το συμφέρον όλων των λαών που ζουν στο Κοσσυφοπέδιο και στην περιοχή των Βαλκανίων.

Ο Αλβανός ηγέτης δήλωσε ότι συζήτησε με τον κ. Χιλ για την πιθανότητα να υπάρξει συμφωνία για μια μεταβατική περίοδο τριών χρόνων, που θα επιτρέψει την εξομάλυνση της κατάστασης και θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις και τις κατάλληλες συνθήκες για μια μόνιμη διευθέτηση του προβλήματος.

Ερωτηθείς απ' τους δημοσιογράφους εάν ο Απελευθερωτικός Στρατός του Κοσσυφοπεδίου θα σεβαστεί μια τέτοια συμφωνία με το Βελιγράδι, ο Ρουγκόβα τόνισε ότι εκπροσωπεί όλους τους πολίτες του Κοσσυφοπεδίου.

Απ' την πλευρά του ο Αμερικανός πρέσβης κ. Χιλ τόνισε ότι και οι δύο πλευρές συμφώνησαν να συνεχισθούν οι συνομιλίες και πως αποδέχονται τις βασικές αρχές για την επίτευξη μιας προσωρινής πολιτικής λύσης.

Ο Αμερικανός αξιωματούχος επεσήμανε ακόμη ότι στη συμφωνία αυτή, που θα διαρκέσει τρία χρόνια, θα δοθεί προτεραιότητα στην καθιέρωση δημοκρατικών θεσμικών οργάνων και στην εξασφάλιση όλων των πολιτικών δικαιωμάτων.

Πάντως, ο πολιτικός ηγέτης του Απελευθερωτικού Στρατού Αντέμ Ντεμάτσι, κύριος αντίπαλος του Προέδου Ρουγκόβα, σε συνέντευξή του τόνισε ότι ο Απελευθερωτικός Στρατός "δεν θα συνθηκολογήσει και θα συνεχίσει τους αγώνες ίσως δύο και τρία χρόνια" (ΑΠΕ, Γαλλ. Πρακτ., 5.9.98).

Σύμφωνα με τον Ντεμάτσι, καμμία διαπραγμάτευση δεν είναι δυνατή αν το Βελιγράδι "δεν σταματήσει τις επιθέσεις, αν δεν αποσύρει τις δυνάμεις του από το Κοσσυφοπέδιο και αν δεν δείξει ετοιμότητα για την εξεύρεση μιας πολιτικής λύσης που να συνάδει με τη θέληση του αλβανικού λαού, που οραματίζεται την ανεξαρτησία".

Επιφυλακτική η διεθνής κοινότητα

Με σκεπτικισμό, αλλά και με εμφανή την πρόθεση να αξιοποιηθεί ως ευκαιρία για την επίτευξη ενός "βατού συμβιβασμού" στο Κοσσυφοπέδιο αντέδρασε ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Κλάους Κίνκελ στην πρόταση του Γιουγκοσλάβου Προέδρου.

"Ακουσα τα λόγια του κ. Μιλόσεβιτς, αλλά του λείπει η πίστη ότι τα εννοεί" είπε ο κ. Κίνκελ στους δημοσιογράφους στις 2 Σεπτεμβρίου, στο περιθώριο μιας έκτακτης συνεδρίασης της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής, όπου μαζί με τον υπουργό Αμυνας Φόλκερ Ρύε, εξέτασαν τα δεδομένα και τις διάφορες εκδοχές επίλυσης της κρίσης, που περιλαμβάνουν και μια από αέρος επέμβαση του ΝΑΤΟ.

Για έναν ακόμη τακτικό ελιγμό του Μιλόσεβιτς, προκειμένου να κερδίσει χρόνο, έκαναν λόγο ο εντεταλμένος για το Κοσσυφοπέδιο Διευθυντής Πολιτικών υποθέσεων του γερμανικού ΥΠΕΞ Βόλφγκανγκ Ισινγκερ και ο αναπληρωτής εκπρόσωπος της Ε.Ε. στη Βοσνία Χανς Σούμαχερ.

Η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών κα Ολμπράϊτ, κατά τη διάρκεια κοινής συνέντευξης Τύπου στη Βιέννη στις 4 Σεπτεμβρίου με τον Αυστριακό ομόλογό της κ. Σύσσελ, χαρακτήρισε την πρόταση Μιλόσεβιτς ως καλό διαδικαστικό βήμα προς τα εμπρός.

Η κα Ολμπράιτ επεσήμανε ότι ο τερματισμός της διένεξης στο Κοσσυφοπέδιο θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει τον άμεσο τερματισμό της βίας, την ανεμπόδιστη πρόσβαση στους υπεύθυνους των ανθρωπιστικών αποστολών και την επίτευξη διπλωματικής λύσης.

Απ' την πλευρά του ο Αυστριακός ΥΠΕΞ κ. Σύσσελ χαρακτήρισε την πρόταση για ενδιάμεση συμφωνία ως "αμυδρό ελπιδοφόρο σημείο", εκφράζοντας όμως παράλληλα την άποψη ότι δεν μπορεί να γίνεται λόγος για λύση και ότι πρέπει να περιμένει κανείς να δει τί κρύβεται πίσω απ' αυτή τη συμφωνία.

Νατοϊκές απειλές

"Οι ανώτατοι αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ έχουν ήδη προετοιμάσει μια πλειάδα στρατιωτικών εναλλακτικών σχεδίων προς χρήση των πολιτικών ηγετών της Συμμαχίας, σε περίπτωση που οι συνομιλίες Σέρβων και Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου αποδειχθούν ανεπιτυχείς", δήλωσε στις 4.9. 98 ο Γ.Γ. του ΝΑΤΟ Χαβιέρ Σολάνα στη Λισαβόνα, όπου συμμετείχε σε Νατοϊκό Συμπόσιο που διοργάνωσε η ΕΧΡΟ'98 με θέμα "πιθανές θαλάσσιες συγκρούσεις της επόμενης χιλιετίας".

Ο κ. Σολάνα κάλεσε τους Σέρβους να τερματίσουν τις επιθέσεις τους εναντίον των Αλβανών του Κοσσυφοπέδιου και προειδοποίησε ότι η Συμμαχία είναι έτοιμη να παρέμβει, προκειμένου να διευθετήσει τη διαφορά ακόμα και με τη βία, πριν αρχίσει ο χειμώνας.

Εμπάργκο στις πτήσεις της JAT

Σε νέους οικονομικούς εκβιασμούς προς το Βελιγράδι, λόγω της πολιτικής του στο θέμα του Κοσσυφοπεδίου, προχώρησαν οι υπουργοί Εξωτερικών της Ε.Ε., οι οποίοι συνεδρίασαν στο Σάλτσμπουργκ της Αυστρίας στις 5 και 6 Σεπτεμβρίου.

Το Συμβούλιο υπουργών Εξωτερικών αποφάσισε να απαγορευθούν οι πτήσεις της JAT, του γιουγκοσλαβικού αερομεταφορέα, από και προς τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Η κρατική τηλεόραση της Σερβίας χαρακτήρισε την απόφαση αυτή ως υποστήριξη στην τρομοκρατία στο Κοσσυφοπέδιο, ενώ το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων "Τανγιούγκ" ανέφερε ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση έδειξε με την απόφαση αυτή ακόμη ένα στοιχείο της μονόπλευρης πολιτικής της.

Στην Αθήνα ο Γιοβάνοβιτς

Ο υπουργός Εξωτερικών της Γιουγκοσλαβίας Ζιβαντίν Γιοβάνοβιτς θα πραγματοποιήσει, κατά πάσα πιθανότητα στις 10 Σεπτεμβρίου, επίσκεψη εργασίας στην Αθήνα για συνομιλίες με την ελληνική κυβέρνηση.

Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι ο κ. Γιοβάνοβιτς θα συζητήσει με τον Ελληνα ομόλογό του όλα τα διμερή θέματα, καθώς και για τις εξελίξεις στη Βαλκανική, ενώ δεν αποκλείεται να τεθεί και το θέμα των πτήσεων της JAT.

Στο μεταξύ, την Παρασκευή 4 Σεπτεμβρίου εγκαινιάσθηκε στην πόλη Νις το νέο ελληνικό προξενείο στην Ο.Δ. της Γιουγκοσλαβίας, που θα καλύπτει την περιοχή της νοτίου Σερβίας και του Κοσσυφοπεδίου.

Η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα που ανοίγει προξενείο στην πόλη Νις και αυτό θα διευκολύνει τους Γιουγκοσλάβους τουρίστες και επιχειρηματίες από αυτήν την περιοχή στη χορήγηση της ελληνικής θεώρησης διαβατηρίων.

Επίσης, το Προξενείο αυτό θα καλύπτει και τις ανάγκες της μεγάλης ελληνικής παροικίας που υπάρχει στην πόλη Νις και αποτελείται κυρίως από φοιτητές και επιχειρηματίες, ενώ θα συμβάλλει στην ανάπτυξη των οικονομικών και πολιτιστικών σχέσεων μεταξύ της Σερβίας και της Ελλάδας.

[05] Οξύνεται και πάλι η πολιτική κατάσταση στην Αλβανία

Το κλίμα φορτίσθηκε επικίνδυνα μετά την απόφαση της Στρατιωτικής Δικαιοσύνης να συλλάβει έξι άτομα, πρώην υπουργούς και υψηλόβαθμα στελέχη του Δημοκρατικού Κόμματος, και να ασκήσει εναντίον τους ποινική δίωξη με την κατηγορία ότι εγκλημάτισαν κατά της ανθρωπότητας κατά τη διάρκεια της εξέγερσης του 1997.

Μετά απ' αυτή την εξέλιξη η χώρα καθημερινά βρίσκεται αντιμέτωπη με διάφορες προκλητικές ενέργειες, όπως εκρήξεις βομβών, αποκλεισμούς δρόμων, ένοπλα επεισόδια στο χωριό Λαζαράτι κ.α., που απειλούν να ανατινάξουν την εύθραυστη σταθερότητα.

Παράλληλα, το Δημοκρατικό Κόμμα, παρά την απαγόρευση της Αστυνομίας, οργανώνει καθημερινά πορείες διαμαρτυρίας, με αιτήματα την απελευθέρωση των κρατουμένων, την παραίτηση της κυβέρνησης του Φάτος Νάνο και την προκήρυξη πρόωρων εκλογών.

Στη νέα κρίση επενέβη ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη, καλώντας τις αντιμαχόμενες πλευρές να αντιμετωπίσουν την κατάσταση με μετριοπάθεια και να αποφύγουν κάθε συμπεριφορά που θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως προτροπή για παράνομες και βίαιες ενέργειες.

Το Μόνιμο Συμβούλιο του ΟΑΣΕ ζήτησε τόσο από τον Πρωθυπουργό Φάτος Νάνο, όσο και από το Σαλί Μπερίσα να εγκαταλείψουν τις εμπρηστικές δηλώσεις και πράξεις και να επιστρέψουν στο διάλογο, ως το μόνο μέσο για τον εκδημοκρατισμό και την ανάπτυξη της χώρας.

Σύμφωνα με την εφημερίδα Ρεπούμπλικα (3.9.98) ο Πρωθυπουργός Φάτος Νάνο ενδέχεται να προτείνει η κατηγορία για τους έξι συλληφθέντες να μετατραπεί από εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας σε κατάχρηση εξουσίας, για την οποία έχει χορηγηθεί αμνηστία πέρυσι το Μάρτιο και ταυτόχρονα αντί της φυλάκισης να εισηγηθεί τον κατ' οίκον περιορισμό, σε μια προσπάθεια για την αποκλιμάκωση της πολιτικής κρίσης.

Διεθνής Διάσκεψη στα Τίρανα

Η πολιτική κατάσταση που έχει διαμορφωθεί απασχόλησε τη συνάντηση που είχε στις 3 Σεπτεμβρίου ο πρόεδρος της χώρας Ρετζέπ Μεϊντάνι με τον Πρωθυπουργό Φάτος Νάνο.

Η κυβέρνηση έχει έναν επιπλέον λόγο να ανησυχεί για την επιδείνωση της κατάστασης, καθώς στις 30 Οκτωβρίου έχει προγραμματισθεί να πραγματοποιηθεί στα Τίρανα Διεθνής Διάσκεψη, στην οποία θα συμμετάσχουν εκπρόσωποι από 35 χώρες του κόσμου.

Μάλιστα, ο Γραμματέας Επικρατείας για την Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση στο αλβανικό ΥΠΕΞ κ. Ιλίρ Μέτα, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου, δήλωσε ότι η συνέχιση αυτής της κατάστασης μπορεί να ματαιώσει τη χορήγηση των 300 εκατ. δολλαρίων που ελπίζει να λάβει η Αλβανία από τη Διάσκεψη των Τιράνων.

Συνεχίζει να λειτουργεί το γραφείο του ΝΑΤΟ

Ο υφυπουργός Αμυνας κ. Ιλίρ Μπότσκα και ο εκπρόσωπος του αλβανικού ΥΠΕΞ διέψευσαν τις πληροφορίες ότι έκλεισε το γραφείο της ΝΑΤΟϊκής αποστολής στα Τίρανα, λόγω της επιδείνωσης της πολιτικής κατάστασης.

Ο Αλβανός υφυπουργός δήλωσε στην κρατική τηλεόραση ότι το Γραφείο του ΝΑΤΟ στα Τίρανα συνεχίζει να λειτουργεί σύμφωνα με τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει από τότε που άνοιξε. Το προσωπικό των Αμερικανών αποχώρησε από το Γραφείο βάσει της οδηγίας της Αμερικανικής κυβέρνησης, η οποία έχει σχέση με την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, επεσήμανε ο Αλβανός υφυπουργός (Γρ. Τύπου Τιράνων, 4.9.98).

Απ' την πλευρά του ο εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ υποστήριξε ότι το Γραφείο Συντονισμού του ΝΑΤΟ στα Τίρανα παραμένει επιχειρησιακό και πρόσθεσε ότι δεν υπάρχει καμμία αλλαγή σχετικά με τη συνεργασία Αλβανίας-ΝΑΤΟ και τη δέσμευση της Συμμαχίας στην περιοχή και το Κοσσυφοπέδιο.

[06] Στρατιωτικές ασκήσεις του ΝΑΤΟ στα Σκόπια με ελληνική συμμετοχή

Η πολυεθνική αυτή άσκηση, με την κωδική ονομασία "COOPERATIVE BEST EFFORT'98", θα πραγματοποιηθεί από τις 10 μέχρι τις 18 Σεπτεμβρίου στο πεδίο βολής Κρίβολακ των Σκοπίων.

Σύμφωνα με ανακοίνωση της Συμμαχίας, η άσκηση αυτή είναι ειρηνευτικού χαρακτήρα, προβλέπει την εκπαίδευση χερσαίων δυνάμεων σε σενάρια ειρηνευτικών αποστολών και βασικός της στόχος είναι να προαγάγει την αμοιβαία κατανόηση και να βελτιώσει τη συνεργασία μεταξύ των συμμετεχόντων χωρών.

Στην άσκηση θα συμμετάσχουν δυνάμεις από 22 χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ και και χώρες-μέλη του προγράμματος "Σύμπραξη για την Ειρήνη".

Οι χώρες-μέλη της Συμμαχίας που θα πάρουν μέρος στην άσκηση είναι οι: Καναδάς, Δανία, Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία, Ολλανδία, Νορβηγία, Ισπανία, Τουρκία, Βρετανία και ΗΠΑ, ενώ από το πρόγραμμα "Σύμπραξη για την ειρήνη" συμμετέχουν οι χώρες: Αλβανία, Αζερμπαϊτζάν, Βουλγαρία, Εσθονία, ΠΓΔΜ, Ουγγαρία, Λετονία, Μολδαβία, Πολωνία, Ρουμανία και Ουκρανία.

Η Φινλανδία και η Λιθουανία θα συμμετέχουν ως παρατηρητές.

Η χώρα μας θα συμμετάσχει με δυνάμεις του Στρατού Ξηράς και με τέσσερα μαχητικά αεροσκάφη F-16 και ένα μεταγωγικό C-130 της Πολεμικής μας Αεροπορίας.

[07] H συνάντηση Σημίτη-Κόστοφ στο επίκεντρο της ειδησεογραφίας στο βουλγαρικό Τύπο

Σε ένα από αυτά, της εφημερίδας "Ντεμοκράτσια" (28.8.98), η αρθρογράφος της εφημερίδας Αντριάνα Αντρέεβα, σε άρθρο της με τον τίτλο "Το ευρωπαϊκό στυλ πολιτικής δίνει αποτελέσματα στα Βαλκάνια", μεταξύ άλλων αναφέρει ότι "ο Πρωθυπουργός Κόστοφ πραγματοποίησε μονοήμερη επίσκεψη στην Αθήνα, με ευρωπαϊκό στυλ, ενώ με τις συχνές και αποτελεσματικές συναντήσεις με τους ομολόγους του, κάθε φορά κάνει ένα νέο βήμα για την επίλυση διαφόρων προβλημάτων. Οπως και ο ίδιος δήλωσε, "ορισμένα προβλήματα δε φαίνονται τόσο σημαντικά εκ πρώτης όψεως, αλλά πρακτικά, στέκονται εμπόδιο στην ανάπτυξη της συνεργασίας και γι' αυτό πρέπει να επιλύονται εγκαίρως".

Το πιο λεπτό θέμα από αυτά που συζητήθηκαν - γράφει η κ. Αντρέεβα- ήταν η ασφάλεια του πυρηνικού εργοστασίου του Κοζλοντούι, για το οποίο - δικαίως - είμαστε ιδιαίτερα ευαίσθητοι. Σύμφωνα με τον Κόστοφ, κατά τις συνομιλίες, ο Σημίτης διαχώρισε τη θέση του από τα δημοσιεύματα του ελληνικού και βουλγαρικού Τύπου-ότι η Αθήνα επιθυμεί το κλείσιμο του Κοζλοντούι για να μας εξάγει αυτή ηλεκτρική ενέργεια-ενώ το όλο θέμα χαρακτηρίστηκε από τον Κόστοφ "απίθανη ανοησία".

Εξέλιξη υπήρξε - σύμφωνα με την αρθρογράφο της "Ντεμοκράτσια" και στο θέμα του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολης. Και οι δύο πλευρές δήλωσαν ότι η πρωτοβουλία για τον αγωγό ενδιαφέρει και τις δύο χώρες, αλλά τη λύση θα δώσουν οι πετρελαιοπαραγωγοί της Μαύρης Θάλασσας.

Το πετρέλαιο βρίσκεται πλέον στα χέρια ιδιωτών και μόνο οι πετρελαϊκές εταιρείες μπορούν να πραγματοποιήσουν το σχέδιο.

Ο Κόστοφ τόνισε ότι η λύση του Σημίτη για τον αγωγό τον ικανοποιεί και δήλωσε: "Το ερώτημα έγκειται στο ποιος θα πληρώσει, ποιος θα μας πείσει ότι είναι τεχνο-οικονομικά συμφέρουσα, απαραίτητη και αποτελεσματική για όλες τις πλευρές που συμμετέχουν".

Το θέμα του αγωγού όμως απασχολεί ιδιαίτερα τη βουλγαρική πλευρά, και αυτό φαίνεται και από τη συχνότητα με την οποία το καλύπτει ο Τύπος της γείτονος χώρας.

Σχετικά, σε δημοσίευμα της εφημερίδας "24 ΩΡΕΣ" (1.7.98) με τον τίτλο "US ρουλέτα αποφασίζει για το πετρέλαιο της Κασπίας Θάλασσας" και υπότιτλο "Η Βουλγαρία μάλλον τράβηξε το τυχερό χαρτί,η Ελλάδα έμεινε "ρέστη", μεταξύ άλλων αναφέρονται και τα εξής:

Το σχέδιο του αγωγού από τον οποίο θα περνάει το πετρέλαιο της Κασπίας βρίσκεται στην τελική φάση. Εως το νέο έτος το δρομολόγιο πρέπει να καθοριστεί. Υποψήφια για τον αγωγό είναι όλα τα κράτη που μπορούν να μεταφέρουν το πετρέλαιο όσο γίνεται πιο κοντά στην καρδιά της Ευρώπης. Πέρα από τα καθαρά οικονομικά συμφέροντα όμως, η οριστική απόφαση θα επηρεαστεί και από τις γεωπολιτικές απόψεις των Μεγάλων Δυνάμεων που αυτή τη φορά περιλαμβάνουν τις ΗΠΑ και τη Δυτική Ευρώπη, ενώ η Ρωσία, η οποία θεωρούνταν φυσικός δρόμος του πετρελαίου και επιπλέον έχει και μερίδιο στο Κονσόρτσιουμ εκμετάλλευσης του πετρελαίου της Κασπίας, μπορεί να μείνει εκτός παιχνιδιού.

Ανάμεσα στις πολλές παραλλαγές διαγράφονται τρεις πιθανές διαδρομές από τις οποίες το πετρέλαιο μπορεί να φτάσει σε βολικό λιμάνι από το οποίο και να αναχωρήσει για τη Δυτική Ευρώπη ή τις ΗΠΑ.

Η Βουλγαρία συγκαταλέγεται σε δύο από τα σχέδια. Το ένα είναι το γνωστό Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη. Το άλλο διασχίζει τη χώρα από την ανατολή προς τη Δύση μέσω Σκοπίων και μεταφέρει το πετρέλαιο έως την αλβανική Αυλώνα που γειτνιάζει με την Ιταλία.

"Εμείς έχουμε την πολιτική βούληση για υλοποίηση και των δύο σχεδίων" δηλώνει ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης Εβγένι Μπακαρτζίεφ διευκρινίζοντας όμως ότι τη σχετική απόφαση μπορούν να πάρουν μόνο αυτοί που κατέχουν το πετρέλαιο. Και είναι οι ιδιωτικές εταιρείες του Κονσόρτσιουμ της Κασπίας και η ρωσική "Λούκοϊλ". Μεταξύ αυτών οι "Σεβρόν", "Μόμπιλ", "Μπρίτις γκαζ", "Αμόκο", "Σελ". Εκ πρώτης όψεως τα μεγάλα κεφάλαια θα αποφασίσουν και τη διαδρομή του πετρελαίου, και η λογική υπαγορεύει να διαλέξουν τον οικονομικό δρόμο μέσω Ελλάδας. Ο πετρελαιαγωγός Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη έχει μήκος 280 χλμ, ενώ εκείνος που καταλήγει στον Αυλώνα 920 χλμ.

Πίσω από την τρίτη παραλλαγή, των 2.000 χλμ, από το Μπακού έως τον τουρκικό λιμένα στη Μεσόγειο Τζεϊχάν-Γιουμουτραλίκ, στέκονται οι ΗΠΑ και αυτές έχουν τον τρόπο να περάσουν την άποψή τους στις αμερικανικές εταιρείες πετρελαίου.

Ωστόσο σχεδόν σίγουρο είναι ότι οι ΗΠΑ δε θα ικανοποιηθούν με έναν πετρελαιαγωγό ο οποίος θα περνάει από τις ανήσυχες κουρδικές περιοχές. Τυχερή σε όλες τις περιπτώσεις θα είναι η Βουλγαρία. Διότι όλο και περισσότερους οπαδούς συγκεντρώνει το σχέδιο Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη, το οποίο πριν από δύο χρόνια θεωρούνταν καταδικασμένο σε αποτυχία.

Αποστολάκης-Κέντσεφ για την ειρηνευτική
δύναμη

Η συγκρότηση της ειρηνευτικής πολυεθνικής δύναμης ταχείας επέμβασης στα Βαλκάνια, οι εξελίξεις στο Κοσσυφοπέδιο και οι διμερείς συνεργασίες στον αμυντικό τομέα, αποτέλεσαν το αντικείμενο των συζητήσεων που είχαν στη Σόφια ο αναπληρωτής υπουργός Αμυνας της Ελλάδας Δημήτρης Αποστολάκης και ο Βούλγαρος ομόλογός του Ρούμεν Κέντσεφ.

Οπως μετέδωσε το ΑΠΕ (31.8.98), οι δύο υπουργοί σε δηλώσεις τους τόνισαν την ταυτότητα απόψεων που διαπιστώθηκε μεταξύ των δύο μερών και εξήραν το επίπεδο του συντονισμού που υπάρχει ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Βουλγαρία. Ο συντονισμός περιλαμβάνει ένα πολύ φιλόδοξο σχέδιο συνεργασίας με 25 επί μέρους επιχειρήσεις και επαφές σε όλα τα επίπεδα.

[Γ] ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ-ΠΕΡΣΙΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ

[08] Ο Βάισμαν πιέζει για πρόωρες εκλογές

Οπως μεταδίδουν τα ειδησεογραφικά πρακτορεία Αθηναϊκό και Γαλλικό (2.9.98), ο κ. Βάισμαν επανήλθε στο αίτημά του υπέρ της διεξαγωγής πρόωρων εκλογών, δηλώνοντας σε δημοσιογράφους στην Ιερουσαλήμ:

"Θα συνεχίσω να ενεργώ με σκοπό να γίνουν πρόωρες εκλογές επειδή η χώρα διέρχεται κρίση και δεν έχει αληθινό προσανατολισμό".

Στο πλαίσιο των προσπαθειών του, ο Ισραηλινός Πρόεδρος είχε συνάντηση με τον ηγέτη της αξιωματικής αντιπολίτευσης Εχούντ Μπάρακ και πρόκειται - όπως είπε ο ίδιος- να έχει συνάντηση με τον ηγέτη του κόμματος "Γκεσέρ" που αποχώρησε από τον κυβερνητικό συνασπισμό κομμάτων στην αρχή του 1998.

Την ίδια στιγμή, ο Αμερικανός Πρόεδρος Μπιλ Κλίντον, προσπαθεί να επαναφέρει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για την ειρήνη τους Ισραηλινούς και τους Παλαιστινίους.

Συγκεκριμένα και ενώ βρισκόταν σε επίσκεψη στη Μόσχα, είχε χωριστές τηλεφωνικές συνομιλίες με τον Ισραηλινό Πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου και τον Παλαιστίνιο Πρόεδρο Γιάσερ Αραφάτ, προκειμένου - όπως δήλωσε ανώτερος Αμερικανός αξιωματούχος- να προωθηθούν οι διαπραγματεύσεις για την ειρήνη.

Ο ίδιος αξιωματούχος, ο οποίος ζήτησε να μην αποκαλυφθεί το όνομά του, εξέφρασε την εκτίμηση ότι βρίσκονται, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, κοντά σε μια συμφωνία για την αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων από τη Δυτική Οχθη, γεγονός το οποίο αναμένεται να βοηθήσει στην απεμπλοκή των συνομιλιών μεταξύ των δύο πλευρών (2.9. 98).

[09] Το Ιράκ απειλεί με μέτρα

Οπως δήλωσε ο αντιπρόεδρος της ιρακινής κυβέρνησης Τάρεκ Αζίζ, η αναστολή της εξέτασης δεν σημαίνει τίποτα για το Ιράκ και η Βαγδάτη δεν θα υποχωρήσει από την απόφαση της 5ης Αυγούστου για αναστολή της συνεργασίας με τους επιθεωρητές των Ηνωμένων Εθνών.

"Το Ιράκ δεν μπορεί να παραμείνει απαθές σε αρνητικές και επιθετικές αποφάσεις που ενδέχεται να υιοθετηθούν από το Συμβούλιο Ασφαλείας με αμερικανική πίεση, αλλά θα λάβει νέες αποφάσεις", αναφέρει επί λέξει ο κ. Αζίζ, σε γραπτή δήλωσή του που διανεμήθηκε στους δημοσιογράφους (ΑΠΕ, Ρόιτερ, Γαλλ. Πρακτ., 2.9.98).

Hellenic Ministry of Press and Mass Media: The Week in Review Directory - Previous Article - Next Article