MinPress: The Week in Review, 98-06-22

Hellenic Ministry of Press and Mass Media: The Week in Review Directory - Previous Article - Next Article

From: The Hellenic Ministry of Press & Mass Media <http://www.minpress.gr/>

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

[Α] ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ- E/T ΣΧΕΣΕΙΣ

[Β] ΚΥΠΡΙΑΚΟ

[Γ] ΒΑΛΚΑΝΙΑ

[Δ] ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ-ΠΕΡΣΙΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ

[Α] ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ- E/T ΣΧΕΣΕΙΣ

[Β] ΚΥΠΡΙΑΚΟ

[01] Επαναβεβαίωση των αποφάσεων του Λουξεμβούργου ως προς τις σχέσεις Ε.Ε.-Τουρκίας στη σύνοδο του Κάρντιφ

Αναποτελεσματικές οι πιέσεις

Παρά τις ισχυρές πιέσεις και τις προσπάθειες που υπήρξαν για να μεταβληθεί το πλαίσιο των αποφάσεων του Λουξεμβούργου, ως προς τις σχέσεις της Ε.Ε. με την Τουρκία, από το κείμενο του τελικού ανακοινωθέντος της συνόδου κορυφής του Κάρντιφ καθίσταται σαφές ότι οι βασικές αρχές των αποφάσεων του Λουξεμβούργου εξακολουθούν να παραμένουν σε ισχύ.

Οι αναφορές που υπάρχουν για την Τουρκία στο τελικό ανακοινωθέν του Κάρντιφ περιέχονται στο εδάφιο σχετικά με τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όπου μεταξύ άλλων σημειώνεται:

"Η προτεραιότητα της Ενωσης είναι να διατηρηθεί η διαδικασία της διεύρυνσης για τις χώρες, οι οποίες αναφέρονται στις αποφάσεις του συμβουλίου κορυφής του Λουξεμβούργου.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα παρουσιάσει στο τέλος του 1998 τις πρώτες περιοδικές της εκθέσεις για την πρόοδο την οποία θα έχει πραγματοποιήσει κάθε χώρα στην πορεία της για την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Σε ό,τι αφορά την Τουρκία οι εκθέσεις αυτές θα γίνουν με βάση το άρθρο 28 της Συμφωνίας Σύνδεσης, καθώς επίσης και με βάση τις αποφάσεις του συμβουλίου κορυφής του Λουξεμβούργου.

Το Συμβούλιο κορυφής εξέφρασε την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε στις 4 Μαρτίου 1998 μία δήλωση, η οποία αφορά την ευρωπαϊκή στρατηγική για την Τουρκία. Η σύνοδος κορυφής εκτιμά ότι αυτό το κείμενο αποτελεί μια καλή βάση για την ανάπτυξη και την εξέλιξη των σχέσεων ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση και την Τουρκία. Το συμβούλιο καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εφαρμόσει αυτή τη στρατηγική και να παρουσιάσει όποιες προτάσεις κρίνονται αναγκαίες για την εφαρμογή της . Αυτή η στρατηγική με την πάροδο του χρόνου θα μπορεί να εμπλουτιστεί, λαμβάνοντας υπόψη προτάσεις που θα προέλθουν από την πλευρά της Τουρκίας.

Το ευρωπαϊκό συμβούλιο καλεί, επίσης, την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ενωσης και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εργαστούν σε συνεργασία με τις τουρκικές αρχές με στόχο την εναρμόνιση της νομοθεσίας και της τουρκικής πρακτικής με το κοινοτικό κεκτημένο. Το συμβούλιο ζητεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εκτιμήσει κατά τη διάρκεια ενός επομένου συμβουλίου σύνδεσης Ε.Ε.-Τουρκίας τις προόδους που θα επιτευχθούν.

Σε ό,τι αφορά την ενίσχυση της Τουρκίας από το κοινοτικό ταμείο, το συμβούλιο υπενθυμίζει ότι η ευρωπαϊκή στρατηγική απαιτεί οικονομική ενίσχυση και σημειώνει την πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να εξετάσει ποιά είναι τα αναγκαία μέτρα για την υλοποίηση της ευρωπαϊκής στρατηγικής και να παρουσιάσει τις αρμόζουσες προτάσεις προς το σκοπό αυτό".

Την ικανοποίησή του για το περιεχόμενο των τελικών συμπερασμάτων της συνόδου κορυφής, τόσο σε σχέση με την Τουρκία όσο και για τα θέματα που κυριάρχησαν, όπως αυτά των ιδίων πόρων του κοινοτικού προϋπολογισμού, της Ατζέντας 2.000, της αντιμετώπισης της ανεργίας και της θεσμικής μεταρρύθμισης, εξέφρασε ο Πρωθυπουργός κ. Σημίτης στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου μετά την ολοκλήρωση των εργασιών της συνόδου (ΑΠΕ, 16.6.98).

Αναφορικά με το ζήτημα των πιέσεων που ασκήθηκαν στην ελληνική πλευρά (κυρίως από τη Βρετανία, τη Γαλλία, την Ολλανδία,την Ιταλία και το Βέλγιο) για τη βελτίωση των σχέσεων της Ε.Ε. με την Τουρκία, ο κ. Σημίτης τόνισε ότι οι πιέσεις αυτές επικεντρώθηκαν αφ' ενός στο να αποφασιστεί ότι η Τουρκία είναι υποψήφια προς ένταξη χώρα (και όχι επιλέξιμη προς ένταξη, όπως είχαν αποφασίσει οι "15" στο Λουξεμβούργο) και αφετέρου στο να συναινέσει η Ελλάδα στην άνευ όρων ενίσχυση της Τουρκίας από τα κοινοτικά ταμεία. "Η ελληνική πλευρά δεν αποδέχθηκε τις σχετικές προτάσεις της βρετανικής προεδρίας, εκτιμώντας ότι η μέχρι σήμερα συμπεριφορά της Τουρκίας δεν επιτρέπει θεαματικές αλλαγές των κοινοτικών αποφάσεων, δήλωσε ο κ. Σημίτης, υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι "η Ελλάδα, στο θέμα αυτό δεν ήταν απομονωμένη, ούτε ο συσχετισμός των δυνάμεων ήταν δεκατέσσερις έναντι ενός ".

Τηλεφωνική παρέμβαση Κλίντον

Ο Ελληνας Πρωθυπουργός αποκάλυψε, εξάλλου, ότι υπήρξαν και υπερατλαντικές πιέσεις για την αλλαγή της ελληνικής στάσης στο ζήτημα των ευρωτουρκικών σχέσεων.

Οπως είπε ο κ. Σημίτης, το βράδυ της Δευτέρας προς Τρίτη δέχτηκε τηλεφώνημα από τον Πρόεδρο Κλίντον, ο οποίος του ζήτησε να συμφωνήσει η Ελλάδα στην ενίσχυση των σχέσεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης με την Τουρκία. Και αυτό γιατί, διευκρίνισε ο κ. Σημίτης, ο πρόεδρος των ΗΠΑ του ανέφερε ότι η αμερικανική πλευρά, θα είχε αυξημένες δυνατότητες να ασκήσει πιέσεις στην Τουρκία για την εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, ενώ στην αντίθετη περίπτωση θα ήταν αυξημένες οι πιθανότητες δημιουργίας εντάσεων. Ο κ. Σημίτης απάντησε στον κ. Κλίντον ότι "αν δημιουργηθούν εντάσεις τότε οι ευθύνες θα πρέπει να αναζητηθούν στην Αγκυρα και όχι στην Ελλάδα".

"Το τηλεφώνημα του Προέδρου Κλίντον προς τον Ελληνα Πρωθυπουργό, έγινε με υπόδειξη του Βρετανού Πρωθυπουργού Τόνυ Μπλαιρ". Αυτό αποκάλυψε ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Μάικ ΜακΚέρυ (ΑΠΕ, 17.6. 98), ο οποίος τόνισε ότι "ο κ. Μπλαιρ έστειλε μήνυμα στον Πρόεδρο Κλίντον πως θα βοηθούσε πάρα πολύ αν τηλεφωνούσε στον κ. Σημίτη". Στη συνέχεια ο κ. ΜακΚέρυ εξηγώντας το νόημα της παρέμβασης Κλίντον είπε ότι "οι ΗΠΑ πάντα υποστήριζαν τις προσδοκίες της Τουρκίας σε σχέση με την Ε.Ε. και καλωσορίζουμε την συμφωνία στο Κάρντιφ που ακολούθησε το τηλεφώνημα του προέδρου, για να υλοποιηθεί μια στρατηγική που θα προετοιμάσει την Τουρκία για ένταξη".

Ο κ. ΜακΚέρι τόνισε ότι οι ΗΠΑ συγχαίρουν τη βρετανική προεδρία για "τον ικανό χειρισμό της συνόδου και τα άλλα μέλη της Ε.Ε. για την απόφαση και την αποφασιστικότητά τους να ενισχύσουν τους δεσμούς της Ε.Ε. με την Τουρκία που θα συμβάλουν στη δυνατότητα της Τουρκίας να εφαρμόσει τα κριτήρια της Ε.Ε.".

"Ο Πρόεδρος συζήτησε αυτό το θέμα και την επιθυμία για θετικό αποτέλεσμα στη σύνοδο του Κάρντιφ όταν μίλησε με τον πρωθυπουργό Σημίτη" συνέχισε ο κ. ΜακΚέρι, ενώ διευρκίνισε ότι δεν συζητήθηκαν λεπτομερώς οι ελληνοτουρκικές σχέσεις και το Κυπριακό, αλλά ο Πρόεδρος Κλίντον περιορίστηκε "να εκφράσει την υποστήριξή του στην ανάγκη να υπάρχουν καλές σχέσεις μεταξύ των ΝΑΤΟϊκών συμμάχων και φυσικά θεωρούμε τη φιλία μας και τις θερμές διμερείς σχέσεις μας με την Ελλάδα και την Τουρκίας ως πολύ σημαντικές για τις ΗΠΑ ειδικά σε ό,τι αφορά το Αιγαίο".

Η αυστριακή και γαλλική ερμηνεία

"Στο Κάρντιφ βρέθηκε ένας πολύ έξυπνος δρόμος προσέγγισης με την Τουρκία, βασισμένος μάλιστα στις αποφάσεις του Λουξεμβούργου. Η Ε.Ε. διαβεβαίωσε ότι επιθυμεί να προετοιμάσει την Τουρκία για την ένταξή της στην Κοινότητα" υποστήριξε, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα του αυστριακού Τύπου (18.6.98), ο υπουργός Εξωτερικών της Αυστρίας Βόλφανγκ Σύσσελ. "Η σύνοδος κορυφής έδωσε εντολή στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εξετάσει τη συμβατότητα της Τουρκίας με το Κοινοτικό Δίκαιο", διευκρίνισε ο κ. Σύσσελ, ενώ εξέφρασε την ελπίδα ότι "το β εξάμηνο του 1998 υπό την αυστριακή προεδρία θα μπορέσει να συνέλθει για πρώτη φορά το Συμβούλιο Σύνδεσης Ε.Ε.-Τουρκίας".

Αλλά και ο αναπληρωτής εκπρόσωπος του γαλλικού Υπουργείου Εξωτερικών, στη διάρκεια της ενημέρωσης Τύπου (17.6.98), δήλωσε ότι "με την απόφαση του Κάρντιφ, η Ευρωπαϊκή Ενωση επιβεβαιώνει τις δεσμεύσεις της απέναντι στην Τουρκία, είτε πρόκειται για την Ευρωπαϊκή Διάσκεψη ή για την ευρωπαϊκή στρατηγική με σκοπό την προετοιμασία της Τουρκίας για την ένταξη".

Περισσότερο αισιόδοξος εμφανίστηκε ο πρέσβης της Βρετανίας στην Αγκυρα Ντέηβιντ Λόγκαν, τονίζοντας ότι "σύμφωνα με τους όρους της παραγράφου 63 του τελικού ανακοινωθέντος της συνόδου κορυφής του Κάρντιφ, δεν υπάρχει καμμία αμφιβολία ότι αναγνωρίζεται η υποψηφιότητα ένταξης της Τουρκίας στην Ε.Ε.".

Επιφυλακτική η Αγκυρα

Για "ασαφείς εκφράσεις" στο κείμενο της απόφασης του Κάρντιφ που αφορά την Τουρκία, έκανε λόγο ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης Μπουλέντ Ετζεβίτ μετά τη συνάντησή του με τον Βρετανό πρεσβευτή κ. Λόγκαν (ΑΠΕ, 17.6.98).

"Ακόμα κι αν το κείμενο έχει θετικές πλευρές, δεν ξέρουμε πως θα αντιδράσει η Ελλάδα "επεσήμανε ο κ. Ετζεβίτ, ενώ πρόσθεσε ότι "η Ελλάδα συνεχίζει να εμποδίζει τις οικονομικές σχέσεις Τουρκίας-Ε.Ε. και κάτω από αυτές τις συνθήκες η απόφαση μοιάζει με απλή έκφραση καλής πρόθεσης".

Αλλά και ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Ισμαήλ Τζεμ, αξιολογώντας τις αποφάσεις του Κάρντιφ, σύμφωνα με το πρακτορείο ΑΝΑΤΟΛΗ (16.6. 98), τόνισε: "Δεν πρόκειται για μια μεγάλη επιτυχία. Υπήρξαν, όμως, θετικές εξελίξεις. Τώρα έγιναν κάποια βήματα προς τα εμπρός και η Αγκυρα θα ανταποκριθεί στην καλή θέληση που έδειξαν κάποιες χώρες της Ε.Ε., ακολουθώντας, πάντως, μια πολύ προσεκτική πολιτική".

Ικανοποίηση στην Κύπρο

"Θετικά" χαρακτήρισε τα συμπεράσματα της συνόδου κορυφής στο Κάρντιφ που αφορούν την Κύπρο ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Χρήστος Στυλιανίδης (ΚΥΠΕ, 17.6.98), γιατί - όπως τόνισε "για μια ακόμα φορά επεναβεβαιώθηκε ότι η ενταξιακή πορεία της Κύπρου θα προχωρήσει απρόσκοπτα, δίχως προϋποθέσεις".

[02] Με κλιμάκωση της έντασης σε Αιγαίο και Κύπρο απάντησε η Αγκυρα στη μετάβαση αεροσκαφών της Ε.Π.Α. στην Πάφο

Σύμφωνα με γραπτή δήλωση του Κύπριου υπουργού Αμυνας κ. Ομήρου ( ΑΠΕ, 16.5.98) "η στάθμευση των πέντε αεροσκαφών της ελληνικής πολεμικής αεροπορίας στην αεροπορική βάση της Πάφου δίνει ένα συγκεκριμένο πολιτικό μήνυμα ότι το Δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου θα υπάρχει και θα αναπτύσσεται όσο υπάρχει ο τουρκικός επεκτατισμός". Παράλληλα, ο κ. Ομήρου ανέφερε ότι η νέα αεροπορική βάση "αποδεικνύεται επιχειρησιακά έτοιμη και άρτια να ανταποκριθεί στην αποστολή της" (ΡΙΚ, 17.6.98).

Αντιδρώντας, η Αγκυρα έκανε λόγο για μια "άκρως ανησυχητική και προκλητική εξέλιξη". Σύμφωνα με δύο ανακοινώσεις με ημερομηνία 16 και 18 Ιουνίου, που εκδόθηκαν από τη Διεύθυνση Πληροφοριών του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών: "Πρόκειται για προσπάθεια της Ελλάδας να διαταράξει τις ευαίσθητες ισορροπίες που υπάρχουν στην περιοχή. Η εγκατάσταση βαρέων όπλων και των πυραύλων S-300 σε συνδιασμό με την πτήση των μαχητικών αεροσκαφών αποτελούν κλιμάκωση της έντασης. Η Τουρκία θα λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να διαφυλάξει την ασφάλεια των δικών της εδαφών, της ΤΔΒΚ και για να διατηρήσει τη στρατηγική ισορροπία στην Ανατολική Μεσόγειο απέναντι στην απειλή δημιουργίας έντασης για την οποία υπεύθυνη είναι η Ελλάδα".

Η συνέχεια δόθηκε με τη μετάβαση και την εικοσιτετράωρη παραμονή έξι τουρκικών F-16 στο αεροδρόμιο του Λευκονοίκου (18.6.98), ενώ παράλληλα οκτώ σχηματισμοί από δεκατέσσερα F-16 και δύο F-4 εισέρχονταν στο FIR Αθηνών χωρίς να καταθέσουν σχέδια πτήσης σε περιοχές μεταξύ Χίου και Λέσβου, οι οποίες ήταν δεσμευμένες για την πραγματοποίηση της τουρκικής αεροναυτικής άσκησης ΘΑΛΑΣΣΟΛΥΚΟΣ-98.

Σύμφωνα με την εφημερίδα ΧΟΥΡΡΙΕΤ (18.6.98) η τουρκική απάντηση- προειδοποίηση διαμορφώθηκε σε αλλεπάλληλες συσκέψεις, στο Γενικό Επιτελείο, στο Υπουργείο Εξωτερικών και στην πρωθυπουργική κατοικία, στις οποίες συμμετείχαν ο Πρωθυπουργός Μεσούτ Γιλμάζ, ο υπαρχηγός του Γεν. Επιτελείου στρατηγός Τσεβίκ Μπιρ, ο αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης Μπουλεντίν Ετζεβίτ, ο υπουργός Αμυνας Ιζμετ Σεζγκίν, ο υπουργός Εξωτερικών Ισμαήλ Τζεμ, ο υπουργός Προεδρίας Σουκρού Σινά Γκιουρέλ και ο υφυπουργός Εξωτερικών Κορκμάς Χακτανίρ.

Η "φιλοπόλεμη διάθεση" - όπως παρατηρεί σε δημοσίευμά της η WALL STREET JOURNAL (18.6.98)- του στρατιωτικού κατεστημένου της Τουρκίας επηρέασε και τους Τούρκους πολιτικούς αλλά και τον Ραούφ Ντενκτάς, ο οποίος τόνισε με έμφαση "σε κάθε στρατιωτική κίνηση της ελληνικής και της ελληνοκυπριακής πλευράς, θα απαντάμε με μεγαλύτερη ισχύ" (BBC, 18.6.98).

Από την πλευρά του, ο Τούρκος Πρωθυπουργός Μεσούτ Γιλμάζ, σε συνέντευξη Τύπου στο Βουκουρέστι (Πρακτορείο ΑΝΑΤΟΛΗ, 18.6.98) επεσήμανε ότι "η Τουρκία θα εφαρμόσει κάποιες προληπτικές στρατιωτικές ενέργειες, παράλληλα με τις διπλωματικές ενέργειες, απέναντι στους επιθετικούς σκοπούς της Ελλάδας".

Στη συνέχεια, ο κ. Γιλμάζ υποστήριξε ότι "η Τουρκία δεν επιθυμεί πόλεμο με την Κύπρο" αλλά προειδοποίησε ότι "η ευθύνη για τις περαιτέρω εξελίξεις ανήκει στην ελληνική πλευρά, και θα είναι οι Ελληνοκύπριοι εκείνοι που θα υποστούν τις συνέπειες της κλιμακούμενης έντασης".

Ο Τούρκος Πρωθυπουργός είπε επίσης ότι "η Αγκυρα θα αναλάβει διπλωματική πρωτοβουλία προς τη Βρετανία ως εγγυήτριας δύναμης στην Κύπρο για το θέμα της πτήσης των ελληνικών αεροσκαφών στην Πάφο", ενώ άφησε να εννοηθεί ότι οι αποφάσεις της συνόδου κορυφής στο Κάρντιφ ενθάρρυναν την Αθήνα."Είναι αρκετά δύσκολο να σκεφτεί κανείς ότι η Ελλάδα τόλμησε να κάνει κάτι τέτοιο χωρίς την ενθάρρυνση κάποιων", ισχυρίστηκε ο κ. Γιλμάζ.

Εξάλλου, ο Τούρκος Πρωθυπουργός προειδοποίησε την Ελλάδα "να μην προσπαθήσει να μετατρέψει την Κύπρο σε ελληνικό νησί και τον τουρκικό πληθυσμό που ζει εκεί σε μειονότητα" υπογραμμίζοντας ότι δεν θα πρέπει "να θέτει σε δοκιμασία την αποφασιστικότητα της Τουρκίας".

Καταλήγοντας, ο κ. Γιλμάζ είπε ότι θα συνεχίσουν να ισχύουν τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης που συμφωνήθηκαν πρόσφατα στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. "Η Τουρκία είναι πιστή στη συμφωνία αυτή, παρά το γεγονός ότι η τελευταία ενέργεια της Ελλάδας δεν συμβαδίζει με το πνεύμα των ΜΟΕ", υποστήριξε ο Τούρκος Πρωθυπουργός.

Την ίδια μέρα στην Αγκυρα ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης Μπουλέντ Ετζεβίτ εξέφρασε την άποψη ότι η προσγείωση των ελληνικών μαχητικών αεροσκαφών στην αεροπορική βάση της Πάφου "αποτελεί απόδειξη των επεκτατικών στόχων της Ελλάδας", ενώ επεσήμανε "αν πρόθεση της Τουρκίας ήταν να καταλάβει την Κύπρο, τότε θα συνεχίζαμε τη στρατιωτική επιχείρηση του 74 για ακόμα τρεις μέρες και θα καταλαμβάναμε ολόκληρο το νησί" (ΑΠΕ, 18.6.98). Αλλά και ο εκπρόσωπος του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών Νετζατί Ουτκάν, σύμφωνα με το πρακτορείο ΑΝΑΤΟΛΗ (18.6.98), δήλωσε: "Μετά τη σύνοδο του Κάρντιφ η Ελλάδα συμπεριφέρεται σαν κακομαθημένο παιδί. Δεν περιμένουμε θερμή αναμέτρηση, μας έστειλαν ορισμένα μηνύματα και τους στέλνουμε κι εμείς ορισμένα μηνύματα".

Εξάλλου, σε συνέντευξή του στο Ρώυτερς (19.6.98) ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Ισμαήλ Τζεμ δήλωσε ότι η Τουρκία θα απαντά στην Ελλάδα βήμα προς βήμα στη διπλωματική και στρατιωτική διένεξη για την Κύπρο. "Ο,τιδήποτε γίνεται για να προκαλέσει ή να εξασθενήσει τη δίκαιη υπόθεση των Τουρκοκυπρίων θα τύχει της δέουσας απάντησης από την Τουρκία", τόνισε ο κ. Τζεμ, ενώ αναφερόμενος στη σύντομη επίσκεψη που πραγματοποίησαν τα ελληνικά μαχητικά στην Πάφο υποστήριξε: "Ηταν άμεση απειλή όχι μόνο για τους Τουρκοκύπριους αλλά και για την ίδια την Τουρκία. Φαίνεται ότι η ενέργεια αυτή της Ελλάδας αποτελεί το πρώτο βήμα προς μια μόνιμη ελληνική παρουσία στην Κύπρο".

Στο ίδιο μήκος κύματος και οι δηλώσεις του υπουργού Προεδρίας κ. Γκιουρέλ. "Η μετάβαση ελληνικών πολεμικών αεροσκαφών στην Πάφο σε συνδυασμό με άλλες καταστάσεις είναι απειλή εναντίον της ίδιας της Τουρκίας", επεσήμανε ο κ. Γκιουρέλ σε ομιλία του στη Σμύρνη (ΑΠΕ, 19.6.98).

Τέλος, ο Τούρκος Πρόεδρος Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ σε ερωτήσεις δημοσιογράφων σχετικά με τις τελευταίες εξελίξεις στην Κύπρο, υποστήριξε: "Η Ελλάδα συνέχισε τις προσπάθειές της για διατάραξη της ειρήνης στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Ελλάδα προσγείωσε αεροσκάφη της στη βάση της Πάφου και η Τουρκία ως απάντηση έστειλε αεροσκάφη στο Γκετσίτκαλε (Λευκόνοικο). Την αρχή δεν την έκανε η Τουρκία, αλλά δεν θα μπορούσε να παρακολουθεί όλα αυτά χωρίς να απαντήσει" ( ΑΠΕ, 19.6.98).

Στις προκλήσεις της Αγκυρας, απάντησε ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών κ. Πάγκαλος, τονίζοντας ότι η αποστολή τουρκικών αεροσκαφών στην κατεχόμενη Κύπρο είναι εντελώς παράνομη. "Το να στείλει ο Πρωθυπουργός της Τουρκίας αεροσκάφη στο τουρκοκρατούμενο μέρος της Κύπρου είναι κάτι που δεν είναι δικαίωμά του, είναι εντελώς παράνομο", είπε χαρακτηριστικά ο κ. Πάγκαλος. Ενώ ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Ρέππας, δήλωσε ότι "η συμπεριφορά αυτή της Τουρκίας δεν συμβάλλει στην επίλυση του Κυπριακού".

Από την πλευρά του, ο εκπρόσωπος της Κυπριακής Κυβέρνησης Χρήστος Στυλιανίδης τόνισε ότι "η Λευκωσία παρακολουθεί με ψυχραιμία την προσπάθεια της Τουρκίας για δημιουργία τεχνητής έντασης, επαναλαμβάνει την εμμονή της στο Διεθνές Δίκαιο και υποδεικνύει την επικαιρότητα της πρότασής της για αποστρατιωτικοποίηση της Κύπρου", (ΚΥΠΕ, 18.9.98).

Επιστολή Κληρίδη προς Ανάν

Στο μεταξύ, σύμφωνα με τηλεγράφημα του ΑΠΕ (20.6.98), ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Γλαύκος Κληρίδης, εκφράζει, με επιστολή του προς τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Κόφι Ανάν, την ετοιμότητά του να μελετήσει το θέμα μη εισαγωγής νέων οπλικών συστημάτων στην Κύπρο, υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρξει συμφωνία για χρονοδιάγραμμα αποστρατιωτικοποίησης του νησιού.

Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, στη δισέλιδη επιστολή του επαναθέτει με συγκεκριμένες εισηγήσεις την πρότασή του για αποστρατιωτικοποίηση σε μια προσπάθεια να μειωθεί η ένταση, που επιχειρεί να δημιουργήσει στο νησί η Αγκυρα.

Ο κ. Κληρίδης ζητεί από τον Κόφι Ανάν να αναλάβει ο ίδιος προσωπική πρωτοβουλία για μείωση της στρατιωτικής έντασης στο νησί στη βάση τωγν παραγράφων 6 και 7 του ψηφίσματος 1146 του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Παράλληλα, ο Πρόεδρος Κληρίδης τονίζει τη δική του ετοιμότητα και δέσμευση να επανεξετάσει το θέμα μη εισαγωγής νέων οπλικών συστημάτων στην Κύπρο, εφόσον επιτευχθεί πρόοδος σε χρονοδιάγραμμα το οποίο θα περιλαμβάνει αριθμό μέτρων και βημάτων τα οποία θα οδηγούν στον τελικό στόχο, που είναι η αποστρατιωτικοποίηση.

Ο Πρόεδρος Κληρίδης αναφέρεται στην πρότασή του για αποστρατιωτικοποίηση, την οποία υπέβαλε το Δεκέμβριο του 1993, καθώς και στην υποβολή άτυπου εγγράφου για το ίδιο θέμα πέρσι, κατά τη διάρκεια των συνομιλιών στην Κλιόν της Ελβετίας.

Ανησυχία σε ΗΠΑ, Ευρώπη και ΟΗΕ

Η νέα ένταση που δημιούργησε η Αγκυρα, προκάλεσε και τις αντιδράσεις της Ουάσιγκτον αλλά και ορισμένων ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, οι οποίες όμως τήρησαν ίσες αποστάσεις από την Ελλάδα και από την Τουρκία.

Σε μια ενορχηστρωμένη αντίδραση της αμερικανικής κυβέρνησης, ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Μάικ ΜακΚέρυ, στη διάρκεια της ενημέρωσης Τύπου (18.6.98) υπογράμμισε: "Εχουμε ενθαρρύνει τις κυβερνήσεις της Αθήνας και της Αγκυρας να περιορίσουν την ένταση και τις δραστηριότητες εκείνες που η άλλη πλευρά θεωρεί ως προκλήσεις. Πιστεύουμε ότι οι δύο στενοί συμμαχοί μας μπορούν να βρουν τρόπους συνεργασίας για την αποκλιμάκωση της έντασης στο Αιγαίο".

Αλλά και ο εκπρόσωπος του Σταίητ Ντηπάρτμεντ Τζέημς Ρούμπιν (ΑΠΕ, 18.6.98) τόνισε: "Τόσο οι ενέργειες των Ελλήνων όσο και των Τούρκων αυξάνουν χωρίς λόγο την ένταση στην Κύπρο και την περιοχή" ενώ υπονομεύουν τις διεθνείς προσπάθειες για λύση στο Κυπριακό. Παροτρύνουμε την Ελλάδα και την Τουρκία να σταματήσουν αυτού του είδους τις ενέργειες". Λίγο αργότερα ο εκπρόσωπος του Πενταγώνου Κεν Μπέηκον (ΑΠΕ, 19.6.98) εξέφρασε την ανησυχία του αμερικανικού Υπουργείου Αμυνας για τις εξελίξεις στην Κύπρο, που όπως παρατήρησε "αποσταθεροποιούν την περιοχή και αποδεικνύουν πως μπορεί να αυξηθεί η ένταση από τη μεταφορά οπλικών συστημάτων στο νησί".

Από την πλευρά του ο Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, (τον οποίο ο Πρόεδρος Κλίντον διόρισε στη θέση του πρέσβη των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Εθνη) σε ομιλία του στην Εθνική Λέσχη Τύπου στην Ουάσιγκτον (18.6.98) εμφανίστηκε απαισιόδοξος για τις προοπτικές που διαγράφονται στο εγγύς μέλλον για το Κυπριακό, δηλώνοντας ότι "μετά τις τελευταίες εξελίξεις είναι δύσκολο να δει κανείς πρόοδο στο άμεσο μέλλον προς το δεδηλωμένο στόχο των ΗΠΑ, του ΟΗΕ και της Ε.Ε. για μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία".

Από την πλευρά της η βρετανική κυβέρνηση, δια του εκπροσώπου του Φόρειν Οφις, εξέφρασε τη λύπη της "για όλες τις ενέργειες των Τούρκων ή των Ελλήνων, οι οποίες αυξάνουν την ένταση" (ΑΠΕ, 18.6.98).

Ενώ η Γαλλία κάλεσε τις αντιμαχόμενες πλευρές στην Κύπρο να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση. Και αυτό γιατί, όπως επεσήμανε η εκπρόσωπος του γαλλικού Υπουργείου Εξωτερικών Αννύ Γκαζώ-Σεκρέ "οι στρατιωτικές χειρονομίες αυξάνουν τις εντάσεις στην ανατολική Μεσόγειο, διακυβεύουν τις προσπάθειες εξομάλυνσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων και εμποδίζουν την πρόοδο στο Κυπριακό.

"Απαράδεκτη" χαρακτήρισε ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Κλάους Κίνκελ τη νέα στρατιωτική ένταση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Σε ανακοίνωσή του με ημερομηνία 19.6.98, ο κ. Κίνκελ επισημαίνει: "Οι στρατιωτικές απειλές είναι εντελώς απαράδεκτες στην Ευρώπη. Είναι αδιανόητο δύο χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ να αλληλοαπειλούνται".

Στη συνέχεια, ο Γερμανός ΥΠΕΞ αφού εκφράζει την ανησυχία του για τη νέα κλιμάκωση της έντασης στην Κύπρο υποστηρίζει ότι "η επικείμενη εγκατάσταση των πυραύλων S-300 στο νησί αυξάνει τις εντάσεις στην Κύπρο και την περιοχή. Η ανάπτυξη των πυραύλων θα είναι αντιπαραγωγική σε σχέση με τις διεθνείς προσπάθειες για την εξεύρεση λύσης στο ζήτημα της Κύπρου".

Στο μεταξύ, στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη ο εκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα Φρεντ Εκχαρτ (18.6.98) χαρακτήρισε ανησυχητική την κατάσταση στο νησί, ενώ επεσήμανε ότι "το Συμβούλιο Ασφαλείας έχει καλέσει και τις δύο πλευρές να μειώσουν τη στρατιωτική τους παρουσία στην Κύπρο, αλλά φαίνεται ότι αυτές κινούνται σε λάθος κατεύθυνση".

[03] Σύνοδος Κάρντιφ-"Ατζέντα 2.000"

Δύο ήταν τα βασικά θέματα των συζητήσεων στο Κάρντιφ, όπως τα συνόψισε ο Ελληνας Πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης:

Το πρώτο θέμα αφορούσε τους ίδιους πόρους της Κοινότητας και κυρίως το αν θα επιτευχθεί αύξηση των πόρων, καθώς, επίσης και το πώς θα γίνει και με ποιούς κανόνες η κατανομή τους στα διάφορα κοινοτικά ταμεία.

Η Ελλάδα εκτιμά ότι θα πρέπει να υπάρξει αύξηση των πόρων της Κοινότητας για να μπορέσει να αντιμετωπίσει τις υποχρεώσεις της σύγκλισης, καθώς επίσης και της διεύρυνσης. Τα θέματα αυτά έμειναν ανοικτά, παρά το γεγονός ότι ορισμένοι προσπάθησαν να τα κλείσουν και τόνισε ότι με σαφήνεια διευκρινίστηκε πως οι πόροι που θα χρησιμοποιηθούν για τη διεύρυνση θα αποτελέσουν μια ξεχωριστή κατηγορία πόρων διαφορετική από αυτούς που θα χρησιμοποιηθούν για τη σύγκλιση.

Το δεύτερο μεγάλο θέμα ήταν η "Ατζέντα 2000", με επίκεντρο την αναμόρφωση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και τις νέες δραστηριότητες των ταμείων. Αυτά τα θέματα έμειναν ανοικτά. Εγινε αποδεκτή η θέση της Ελλάδας και άλλων χωρών και τα θέματα αυτά, αποτελούν ένα ενιαίο πακέτο.

Ειδικότερα, στο Κάρντιφ, διαπιστώθηκε ότι το τελευταίο εξάμηνο λήφθηκαν ιστορικές αποφάσεις σχετικά με την Οικονομική και Νομισματική Ενωση. Αρχισε η διαδικασία της περαιτέρω διεύρυνσης. Αρχισαν διαπραγματεύσεις όσον αφορά τις προτάσεις της Ατζέντας 2000 για τη μεταρρύθμιση των πολιτικών και τη μελλοντική χρηματοδότηση της Ενωσης. Βελτιώθηκαν οι οικονομικές προοπτικές. Αρχισε μια νέα διαδικασία οικονομικών μεταρρυθμίσεων και προώθησης της απασχόλησης, ώστε να μπορέσουν όλοι οι πολίτες της Ενωσης να επωφεληθούν πλήρως από την Οικονομική και Νομισματική Ενωση και την ενιαία αγορά.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Κάρντιφ έδωσε νέα ώθηση στη διαδικασία αυτή:

*καθορίζοντας βασικά στοιχεία της στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ενωσης για περαιτέρω οικονομική μεταρρύθμιση με στόχο την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης, της ευημερίας, της απασχόλησης και της κοινωνικής ένταξης.

*προσδιορίζοντας πρακτικές μεθόδους για μεγαλύτερη εγγύτητα μεταξύ Ενωσης και πολιτών, μέσω μεγαλύτερης διαφάνειας, ενσωμάτωσης της περιβαλλοντικής διάστασης στις πολιτικές της Ενωσης και έντασης του αγώνα κατά των ναρκωτικών και του οργανωμένου εγκλήματος,

*καθορίζοντας κατευθυντήριες γραμμές και χρονοδιάγραμμα για τις μελλοντικές διαπραγματεύσεις σχετικά με την Ατζέντα 2000,

*επανεξετάζοντας τις λοιπές προόδους στην ανάπτυξη της Ενωσης και των εξωτερικών της σχέσεων,

*αρχίζοντας συζήτηση μακροπρόθεσμου χαρακτήρα όσον αφορά τη μελλοντική ανάπτυξη της Ενωσης.

[04] Τεταμένες σχέσεις Τουρκίας με Γαλλία, Γερμανία

Διαδήλωση διαμαρτυρίας διοργάνωσαν (21.6.98) στο Παρίσι χιλιάδες Τούρκοι πολίτες που ζουν στην Ευρώπη, κατά της πρότασης νόμου περί δήθεν αρμένικης γενοκτονίας που εγκρίθηκε στη γαλλική εθνική Βουλή.

Οι Τούρκοι είναι έξω φρενών για την απόφαση της γαλλικής εθνοσυνέλευσης "να αναγνωρίσει δημόσια την αρμενική γενοκτορνία του 1915". Είναι ήδη στα σκαριά πολλά τουρκικά οικονομικά αντίποινα εναντίον της Γαλλίας, όπως η αναστολή αγοράς πυραύλων από τη γαλλική εταιρία Aerospatiale όπως και το ενδεχόμενο να μην επιτραπεί σε γαλλικές εταιρίες να πάρουν μέρος σε τουρκικές δημοπρασίες, ύψους πολλών δισ. δολ. για την προμήθεια στρατιωτικού εξοπλισμού και την κατασκευή ενός νέου μετρό.

Ο Γερμανός υπουργός Αμυνας Φόλκερ Ρίε σε συνέντευξή του που δημοσιεύεται στην εφημερίδα "Sueddeutsche Zeitung" τάσσεται υπέρ της βελτίωσης των σχέσεων ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση και την Τουρκία.

Εγιναν λάθη στον τομέα αυτό, "βρίσκω όμως ότι θα πρέπει να κάνουμε ένα νέο ξεκίνημα, και ότι καμία χώρα δεν έχει μεγαλύτερο συμφέρον απ' ότι η Γερμανία", εκτίμησε ο Ρίε.

Ο ίδιος δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να μπορέσει η Τουρκία να εισέλθει στην Ευρωπαϊκή Ενωση μεσοπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα και υπό ορισμένους όρους.

"Πρέπει να δώσουμε στην Τουρκία μιαν ευρωπαϊκή προοπτική και να την θεωρήσουμε ως μια ευρωπαϊκή δύναμη" αναφέρει επίσης ο Γερμανός υπουργός Αμυνας.

[05] Παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία

*Η οργάνωση "Δημοσιογράφοι χωρίς Σύνορα" αξίωσε (16.6.98) την "αναθεώρηση της ποινής" του Τούρκου δημοσιογράφου Ρατζίπ Ντουράν ο οποίος καταδικάστηκε σε φυλάκιση επτάμισυ μηνών με την κατηγορία της αυτονομιστικής προπαγάνδας.

Σε ανακοίνωση της διεθνούς οργάνωσης τονίζεται ότι η καταδίκη του Ντουράν συνιστά "βάναυση προσβολή της ελευθερίας του Τύπου και αποτελεί συνέπεια του αντιτρομοκρατικού νόμου που αναγκάζει ορισμένους δημοσιογράφους στη σιωπή".

*Μόλις πέντε ημέρες μετά τα εγκαίνιά του, οι τουρκικές αρχές έκλεισαν ένα κέντρο περίθαλψης θυμάτων βασανιστηρίων που είχε ανοίξει στο Ντιγιάρμπακιρ.

*Ο Τούρκος Ισλαμιστής ηγέτης Νετζμετίν Ερμπακάν ανακρίθηκε (19.6. 98) επί δύο και πλέον ώρες από τον εισαγγελέα δικαστηρίου κρατικής ασφάλειας στην Αγκυρα για μια ομιλία που είχε εκφωνήσει το 1993 στη Μέκκα, μετέδωσε σήμερα το πρακτορείο ειδήσεων Ανατολή.

Ο επικεφαλής της εισαγγελίας Τσεβντέτ Βολκάν έχει αναλάβει τη διεξαγωγή των ανακρίσεων κατά του ηλικάς 72 ετών πρώην πρωθυπουργού, ο οποίος σύμφωνα με την ίδια πηγή εκλήθη να καταθέσει επίσης και για μία άλλη ομιλία που είχε εκφωνήσει στην επαρχία Μπινγκόλ της νοτιοανατολικής Τουρκίας.

*Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, αποτελούμενη από εκπροσώπους της Σουηδίας, της Νορβηγίας, της Βρετανίας και της Αυστρίας, βρίσκεται (από τις 17.6.98) στην Αγκυρα, προκειμένου να εξετάσει περιπτώσεις παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων, για τις οποίες η Τουρκία είναι υπόλογη.

*Καταδικάστηκε, σ' ένα χρόνο φυλακή ο Ιταλός ειρηνιστής Φριζούλο.

*"Η σύληση του ελληνορθόδοξου νεκροταφείου του Αγίου Ελευθερίου στην Κωνσταντινούπολη την Τετάρτη 1η Απριλίου 1998 είναι βανδαλισμός ενός θρησκευτικού χώρου και αποτελεί μία απαράδεκτη συμπεριφορά για τις προδιαγραφές της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Απευθύνω έκκληση προς τις τουρκικές αρχές να προβούν στις απαραίτητες ενέργειες προκειμένουν να συλληφθούν και να δικαστούν οι υπεύθυνοι της προκλητικής αυτής ενέργειας".

Την απάντηση αυτή έδωσε (18.6.98) στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ο Προεδρεύων του Συμβουλίου κ. Χέντερσον σε ερώτηση του ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ κ. Νίκου Παπακυριαζή σχετικά με τη λεηλασία 51 τάφων στο ελληνορθόδοξο νεκροταφείο του Αγίου Ελευθερίου στην Κωνσταντινούπολη.

*Σε ερώτησή του ο ευρωβουλευτής Αλέκος Αλαβάνος στο Ευρωκοινοβούλιο, αναφέρεται στις διώξεις κατά των Ασσυρίων από την Τουρκία, υπενθυμίζοντας ότι κατά την τουρκική εισβολή στο Ιράκ προς καταδίωξη Κούρδων, το Μάιο του 1997, τα τουρκικά στρατεύματα πέρασαν στην ιρακινή Μεσσοποταμία, όπου ζουν στην πλειοψηφία τους οι ασσυριακοί πληθυσμοί και κατέστρεψαν 20 ασσυριακά χωριά, σκότωσαν δεκάδες ανθρώπους και καταδίωξαν τον πληθυσμό εξαναγκάζοντας μεγάλο μέρος στην προσφυγιά.

*Το Ανώτατο Στρατιωτικό Συμβούλιο της Τουρκίας υπό την Προεδρία του Πρωθυπουργού Μεσούτ Γιλμάζ αποφάσισε (16.6.98) την υπόταξη 167 στρατιωτικών, πολλοί από τους οποίους κατηγορούνται για συμμετοχή τους σε φονταμενταλιστικές δραστηριότητες.

Οι 58 από τους εκδιωχθέντες είναι διορισμένοι μόνιμοι αξιωματικοί και οι υπόλοιποι υπαξιωματικοί, σύμφωνα με το τηλεοπτικό δίκτυο NTV.

[Γ] ΒΑΛΚΑΝΙΑ

[06] Παρά τις δεσμεύσεις Μιλόσεβιτς στη Μόσχα η Δύση παραμένει επιφυλακτική και συνεχίζει τις προετοιμασίες για ΝΑΤΟϊκή επέμβαση στο Κοσσυφοπέδιο

Οι δεσμεύσεις που ανέλαβε ο Πρόεδρος της Γιουγκοσλαβίας Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς στη Μόσχα, κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με το Ρώσο ομόλογό του Μπόρις Γιέλτσιν, ικανοποίησαν εν μέρει τη Δύση, η οποία όμως επειδή δεν έχει εμπιστοσύνη στην αξιοπιστία της γιουγκοσλαβικής ηγεσίας συνεχίζει κανονικά τις προετοιμασίες για μια ΝΑΤΟϊκή επέμβαση στο Κοσσυφοπέδιο.

Την ίδια ώρα, η Ρωσία, η οποία μαζί με την Κίνα αντιτίθενται κατηγορηματικά σε μια στρατιωτική επέμβαση στο Κοσσυφοπέδιο, εντείνει τις διπλωματικές της προσπάθειες για την εξεύρεση μιας πολιτικής και ειρηνικής λύσης του προβλήματος του Κοσσυφοπεδίου.

Ας δούμε όμως πιο αναλυτικά τα γεγονότα που σημάδεψαν αυτή την εβδομάδα.

Τη Δευτέρα 15 Ιουνίου ο Πρόεδρος της Γιουγκοσλαβίας Σλ. Μιλόσεβιτς, την ώρα που τα νατοϊκά αεροσκάφη πραγματοποιούσαν ασκήσεις στον εναέριο χώρο της Αλβανίας και της ΠΓΔΜ, επισκέφθηκε τη Μόσχα και την επομένη, Τρίτη 17 Ιουνίου, συναντήθηκε με το Ρώσο ομόλογό του Μπόρις Γιέλτσιν.

Στη συνάντηση παρέστησαν από ένα σημείο και ύστερα και οι υπουργοί Εξωτερικών και Αμυνας της Ρωσίας Γεβγένι Πριμακόφ και Ιγκόρ Σεργκέγεφ. Η συνάντηση αυτή έγινε με τις ευλογίες της Δύσης, η οποία στράφηκε στο Γιέλτσιν, ζητώντας από τη Μόσχα να χρησιμοποιήσει τις παραδοσιακά καλές σχέσεις της με το Βελιγράδι για να πείσει τον Μιλόσεβιτς να αλλάξει τακτική στο θέμα του Κοσσυφοπεδίου.

Ο Μπόρις Γιέλτσιν εξέφρασε την ελπίδα ότι οι συνομιλίες του Κρεμλίνου θα συμβάλουν στον τερματισμό της κρίσης στο Κοσσυφοπέδιο, ενώ ο Πρόεδρος Μιλόσεβιτς αποδέχθηκε τους περισσότερους όρους της Ομάδας Επαφής και συμφώνησε να συνεχιστούν οι συνομιλίες με την ηγεσία των αλβανοφώνων της σερβικής αυτής επαρχίας.

Κοινή διακήρυξη

Μετά το πέρας των συνομιλιών οι δύο πλευρές υπέγραψαν κοινή διακήρυξη, στην οποία οι "δύο Πρόεδροι επανέλαβαν την κύρια θέση τους για την ανάγκη προστασίας της εδαφικής ακεραιότητας και του σεβασμού της Γιουγκοσλαβίας και καταδίκασαν κάθε μορφή τρομοκρατίας, αυτονομισμού και στρατιωτικών δραστηριοτήτων σε βάρος του άμαχου πληθυσμού".

Οι κυριότερες δεσμεύσεις, σύμφωνα με την κοινή διακήρυξη, που ανέλαβε ο Γιουγκοσλάβος Πρόεδρος είναι: -Η επίλυση του προβλήματος του Κοσσυφοπεδίου να επιτευχθεί με πολιτικά μέσα. -Να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις με την ηγεσία των Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου -Να μην ασκούνται πιέσεις κατά των πολιτών. -Να υπάρχει ελευθερία κίνησης. Δεν θα πρέπει να υφίστανται περιορισμοί σε ξένους διπλωμάτες και σε διεθνείς οργανισμούς που επιθυμούν διαπίστευση στη Γιουγκοσλαβία. -Να υπάρχει ελευθερία πρόσβασης σε όλους τους ανθρωπιστικούς οργανισμούς. -Να επιτραπεί σε όλους τους πρόσφυγες και σε αυτούς που εγκατέλειψαν τις εστίες τους να επιστρέψουν και να τους χορηγηθεί κρατική προληπτική βοήθεια για να επιδιορθώσουν τα κατεστραμένα σπίτια τους. -Μόλις σταματήσουν οι τρομοκρατικές ενέργειες οι δυνάμεις ασφαλείας θα αποχωρήσουν. -Η Γιουγκοσλαβία είναι έτοιμη για διαπραγματεύσεις με τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) για να ανανεωθεί η συμμετοχή της στον εν λόγω Οργανισμό.

Και τέλος στην κοινή διακήρυξη αναφέρεται:

-Και οι δύο Πρόεδροι επιβεβαίωσαν τη σθεναρή αποφασιστικότητά τους για την ανάπτυξη της συνεργασίας τους προς το συμφέρον των δύο χωρών, για την ειρήνη και στη σταθερότητα στην Ευρώπη (ΑΠΕ-Ρόιτερ, 16.6.98).

Στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, ο Σλ. Μιλόσεβιτς, ερωτηθείς για το τελεσίγραφο της Ομάδας Επαφής για την αποχώρηση των ειδικών σερβικών δυνάμεων από το Κοσσυφοπέδιο, τόνισε ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος για τον γιουγκοσλαβικό στρατό να μη βρίσκεται επί του γιουγκοσλαβικού εδάφους.

Αντιδράσεις

Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της συνάντησης Γιέλτσιν-Μιλόσεβιτς, ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Μάικ Μακέρι, όπως μετέδωσε το πρακτορείο Ρόιτερ, δήλωσε πως ο Πρόεδρος Κλίντον πιστεύει ότι η συμφωνία του Μιλόσεβιτς να αποδεχθεί αρκετές, αλλά όχι όλες, από τις απαιτήσεις της Ομάδας Επαφής ώστε να τερματιστεί η αιματοχυσία στο Κοσσυφοπέδιο, αποτελεί ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.

Απ' την πλευρά της η Αμερικανίδα ΥΠΕΞ Μαντλίν Ολμπράιτ δήλωσε ότι σημειώθηκε κάποια πρόοδος, αλλά επεσήμανε ότι ο κ. Μιλόσεβιτς θα πρέπει να κάνει περισσότερα.

"Υπήρξε μια πρόοδος, αλλά ο Μιλόσεβιτς δεν εκπληρώνει όλες τις κύριες προϋποθέσεις που έχουν τεθεί από την Ομάδα Επαφής", τόνισε η κ. Ολμπράιτ μιλώντας σε αρμόδια υποεπιτροπή του Κογκρέσου.

Η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών επανέλαβε ότι όλες οι πιθανότητες είναι στο τραπέζι, "περιλαμβανομένης και της χρήσης στρατιωτικής βίας, στην περίπτωση που ο κ. Μιλόσεβιτς δεν τερματίσει την καταπίεση και τις εθνικές εκκαθαρίσεις στο Κοσσυφοπέδιο".

Το ΝΑΤΟ εξέφρασε την ικανοποίησή του για ορισμένες θετικές ενδείξεις αλλαγής της πολιτικής του Γιουγκοσλάβου Προέδρου Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς σχετικά με το Κοσσυφοπέδιο.

Σε ανακοίνωση που δόθηκε στη δημοσιότητα στην έδρα της Συμμαχίας τονίζεται ωστόσο ότι οι δηλώσεις του Μιλόσεβιτς περιέχουν απογοητεύσεις και διφορούμενα και ο σχεδιασμός του ΝΑΤΟ για επέμβαση θα συνεχιστεί.

"Το ΝΑΤΟ δεν πρόκειται σε καμιά περίπτωση να χαλαρώσει", τόνισε στους δημοσιογράφους ένας αξιωματούχος του ΝΑΤΟ και πρόσθεσε ότι οι σύμμαχοι εξέφρασαν την ικανοποίησή τους που ο Μιλόσεβιτς άρχισε να κινείται προς την κατεύθυνση της πολιτικής λύσης, αλλά και την απογοήτευσή τους επειδή ο Γιουγκοσλάβος Πρόεδρος δεν συμφώνησε στην άμεση αποχώρηση των στρατευμάτων του από τη σερβική επαρχία του Κοσσυφοπεδίου. (ΑΠΕ-Ρόιτερ, 17.6.98).

Ως σημαντικό βήμα στη σωστή κατεύθυνση χαρακτήρισε και ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Κλάους Κίνκελ τις δεσμεύσεις που ανέλαβε ο Μιλόσεβιτς.

Αντίθετα, οι ηγέτες των αλβανοφώνων του Κοσσυφοπεδίου εξέφρασαν την απογοήτευσή τους για τα αποτελέσματα της συνάντησης της Μόσχας.

Ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας των Κοσοβάρων διαπραγματευτών Φέμι Αγκάνι επεσήμανε ότι οι δηλώσεις που έγιναν μετά τη συνάντηση Μιλόσεβιτς-Γιέλτσιν "δεν σημαίνουν τίποτα και δεν μπορούμε να τις εκλάβουμε ως κάτι νέο".

Η αλβανική κυβέρνηση σε ανακοίνωσή της επεσήμανε ότι οι δεσμεύσεις του Μιλόσεβιτς δεν ανταποκρίνονται στα αιτήματα της Διεθνούς Κοινότητας και ειδικότερα της Ομάδας Επαφής και συνεπώς δεν αποτελούν πλήρη εγγύηση για τον τερματισμό της διένεξης και την επανέναρξη του διαλόγου στο Κοσσυφοπέδιο (Γρ. Τύπου Τιράννων, 17.6. 98).

Στο Βελιγράδι, η κυβέρνηση της Σερβίας και τα περισσότερα κόμματα χαιρέτισαν τη συμφωνία της Μόσχας και υποστήριξαν την απόφαση του Μιλόσεβιτς να μη δεχθεί την αποχώρηση του γιουγκοσλαβικού στρατού από το Κοσσυφοπέδιο, διότι αυτό αποτελεί κομμάτι της Γιουγκοσλαβίας.

Αρνηση διαλόγου

Οι επικεφαλής των Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου αρνούνται να διαπραγματευτούν με το Βελιγράδι για όσο χρονικό διάστημα θα βρίσκονται στο έδαφος της επαρχίας αυτής οι ειδικές σερβικές δυνάμεις, δήλωσε ο Τζεμαϊλ Μουσταφά, εκπρόσωπος του ηγέτη των Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου, Ιμπραήμ Ρουγκόβα.

"Εάν η απαίτηση αυτή δεν γίνει δεκτή, δεν μπορεί να διεξαχθούν σοβαρές συνομιλίες", τόνισε ο κ. Μουσταφά σε γραπτή δήλωσή του (ΑΠΕ-Γαλλ. Πρακτ., 17.6.98).

Ο ίδιος ο Ρουγκόβα, σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε στην Πρίστινα στις 19 Ιουνίου, ζήτησε τη στρατιωτική επέμβαση του ΝΑΤΟ και τάχθηκε υπέρ της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου.

"Εάν οι σερβικές επιθέσεις στο Κοσσυφοπέδιο δεν σταματήσουν, το ΝΑΤΟ θα πρέπει να χρησιμοποιήσει όλα τα αναγκαία μέτρα και να επέμβει για να αποτρέψει τις σερβικές σφαγές" είπε ο Ρουγκόβα και υπογράμμισε ότι η καλύτερη "προσωρινή λύση" για το Κοσσυφοπέδιο θα είναι η ανεξαρτησία με διεθνή παρουσία.

Πάντως, στην Ουάσιγκτον ο εκπρόσωπος του Στέητ Ντηπάρτμεντ Τζέϊμς Ρούμπιν επανέλαβε ότι οι ΗΠΑ υποστηρίζουν μια "αυξημένη αυτονομία" του Κοσσυφοπεδίου, ενώ η Γαλλία ανακοίνωσε ότι οι μεγάλες δυνάμεις ενδέχεται να υποστηρίξουν ένα ανεξάρτητο Κοσσυφοπέδιο εάν ο Μιλόσεβιτς συνεχίσει να χρονοτριβεί στο θέμα της αυτονομίας (ΑΠΕ, Γαλλ. Πρακτ., Ρόιτερ 19.6.98).

Ρωσικές διπλωματικές προσπάθειες

Εντείνονται οι διπλωματικές προσπάθειες της Μόσχας, σε μια προσπάθεια να υλοποιηθούν τα όσα συμφώνησαν οι Πρόεδροι Γιέλτσιν και Μιλόσεβιτς και να αποτραπεί τυχόν στρατιωτική επέμβαση του ΝΑΤΟ στο Κοσσυφοπέδιο.

Ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Γεβγκένι Πριμακόφ τόνισε ότι η δήλωση που υπεγράφη στη Μόσχα αποτελεί την καλύτερη δυνατή συμφωνία αυτή τη στιγμή.

Το ρωσικό Υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε ότι στις αρχές της νέας εβδομάδας μεταβαίνουν στο Βελιγράδι, την Πρίστινα, τα Τίρανα και τα Σκόπια οι υφυπουργοί Εξωτερικών Νικολάι Αφανασιέφσκι και Αλεξάντερ Αντέγιεφ για την αποκλιμάκωση της κατάστασης.

Επίσης, κάλεσε τη Δύση να ασκήσει πιέσεις στους Αλβανούς του Κοσσυφοπεδίου για να τους πείσει να επαναλάβουν τις συνομιλίες με το Βελιγράδι και να εγκαταλείψουν την ελπίδα της απόσχισής τους από τη Σερβία.

Παράλληλα, η Ρωσία προειδοποίησε το ΝΑΤΟ ότι θα προκαλέσει ένα νέο Ψυχρό Πόλεμο εάν χρησιμοποιήσει στρατιωτική δράση στο Κοσσυφοπέδιο χωρίς την υποστήριξη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Θυμίζουμε ότι η Κίνα έχει ανακοινώσει ότι θα θέσει βέτο σε μια ενδεχόμενη απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας για στρατιωτική επέμβαση στο Κοσσυφοπέδιο.

Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι ο εκπρόσωπος του Σοσιαλιστικού Κόμματος του Μιλόσεβιτς, Ιβιτσα Ντάτσιτς, δήλωσε στις 18 Ιουνίου ότι η Ομοσπονδιακή Γιουγκοσλαβία θα αμυνθεί, σε περίπτωση επέμβασης του ΝΑΤΟ στο Κοσσυφοπέδιο, με όποιον τρόπο θα μπορέσει, ενώ την επομένη ο Ομοσπονδιακός Πρωθυπουργός της Γιουγκοσλαβίας Μόμιρ Μπουλάτοβιτς επεσήμανε ότι στην περίπτωση διεθνούς επέμβασης στο Κοσσυφοπέδιο ο γιουγκοσλαβικός στρατός θα πρέπει να αμυνθεί.

Οπως μετέδωσε το πρακτορείο ΤΑΝΓΙΟΥΓΚ, ο Γιουγκοσλάβος Πρωθυπουργός υπογράμμισε: "κάνουμε ότι είναι δυνατό ώστε να μην χρειασθεί μια ξένη στρατιωτική επέμβαση, αλλά στην περίπτωση που, παρά τη θέλησή μας, υπάρξει μια ξένη στρατιωτική επέμβαση, το συνταγματικό καθήκον κάθε πολίτη είναι να αμυνθεί".

[07] Παρατείνεται η παραμονή της ΝΑΤΟϊκής δύναμης στη Βοσνία με απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας

Μπορεί στο διάστημα αυτό να περιθωριοποιήθηκε ο Ράντοβαν Κάρατζιτς και στην ηγεσία της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας να αναδείχθηκε η μετριοπαθής Μπιλιάνα Πλάβσιτς, όμως η κατάσταση είναι ακόμη εύθραυστη.

Για το λόγο αυτό το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ έλαβε στις 15 Ιουνίου ομόφωνη απόφαση, η οποία προβλέπει την παραμονή για ενα ακόμη χρόνο της Δύναμης Σταθεροποίησης (SFOR) στη Βοσνία, καθώς επίσης και τη θητεία των 2000 ανδρών της διεθνούς αστυνομικής δύναμης.

Η νέα επιχείρηση του ΝΑΤΟ, που φέρει την ονομασία "Κοινό Εργο", είναι η τρίτη από το 1995. Οι 30.000 άνδρες της SFOR θα παραμείνουν στην περιοχή τουλάχιστον μέχρι τη διεξαγωγή των γενικών εκλογών στη Βοσνία, που έχουν προγραμματισθεί για τις 12 και 13 Σεπτεμβρίου.

Στη συνέχεια οι Σύμμαχοι ελπίζουν να μειώσουν τον αριθμό τους ανάλογα με την εξέλιξη της κατάστασης (ΑΠΕ-Γαλλ. Πρακτ. 15.6.98).

Οι ΗΠΑ πέτυχαν να μειώσουν τον αριθμό των στρατιωτών τους από 8.500 σε 6.900 στη νέα ειρηνευτική δύναμη.

Η γερμανική κυβέρνηση θα διατηρήσει και τους 3.000 στρατιώτες της, γιατί όπως δήλωσε ο υπουργός Αμυνας Φόλκερ Ρίε "η ειρηνευτική διαδικασία είναι ακόμη εύθραυστη και δεν έχουμε ακόμη εξασφαλίσει μια σταθερότητα που θα επέτρεπε να προχωρήσουμε χωρίς τη στρατιωτική παρουσία".

Επίσκεψη Πλάβσιτς στην Αθήνα

Η Πρόεδρος της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας Μπιλιάνα Πλάβσιτς πραγματοποίησε από τις 15 Ιουνίου πολυήμερη επίσημη επίσκεψη στη χώρα μας.

Κατά τη διάρκεια της παραμονής της η κα Πλάβσιτς είχε διαδοχικές συναντήσεις με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Στεφανόπουλο, τον Πρωθυπουργό Κ. Σημίτη, τον Πρόεδρο της Βουλής κ. Κακλαμάνη και τον υπουργό Εξωτερικών Θ. Πάγκαλο.

Η κα Πλάβσιτς εξέφρασε την ανησυχία της για την κατάσταση που επικρατεί στο Κοσσυφοπέδιο, ενώ ενημέρωσε την ελληνική πλευρά για τις θέσεις της σχετικά με ορισμένες τροποποιήσεις που θα πρέπει να γίνουν στην ειρηνευτική συμφωνία του Ντέϊτον, με στόχο την πλήρη εφαρμογή της.

Ο υπουργός Εξωτερικών κ. Πάγκαλος επεσήμανε ότι καταβάλλονται προσπάθειες ώστε από τον επόμενο χρόνο να αρχίσει να λειτουργεί ελληνικό προξενείο στη Μπάνια Λούκα, πρωτεύουσα της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας.

[08] Στα άκρα η αντιπαράθεση στο Μαυροβούνιο

Ο Μαυροβούνιος Πρόεδρος κατέθεσε στο Κοινοβούλιο της χώρας του πρόταση για την τροποποίηση του νόμου για το διορισμό των βουλευτών στο Συμβούλιο των Δημοκρατιών της Ομοσπονδιακής Βουλής, σύμφωνα με την οποία ο διορισμός αυτός να μην γίνεται με το ισχύον αναλογικό σύστημα αλλά με πλειοψηφικό.

Η πρόταση αυτή, όπως άλλωστε αναμενόταν, έγινε δεκτή και μετά απ' αυτό ο Τζουκάνοβιτς όρισε και τους 20 βουλευτές από τις τάξεις του δικού του συνασπισμού "Για μια καλύτερη ζωή", αποκλείοντας έτσι το Σοσιαλιστικό Λαϊκό Κόμμα του Μπουλάτοβιτς από την Ομοσπονδιακή Βουλή.

Το γεγονός αυτό, που δυσχαιρένει τις κινήσεις του Μιλόσεβιτς και του Ομοσπονδιακού Πρωθυπουργού, προκάλεσε την έντονη αντίδραση του Σοσιαλιστικού Λαϊκού Κόμματος, που προανήγγειλε ότι θα προσφύγει στο Συνταγματικό Δικαστήριο με αίτημα να κριθεί αντισυνταγματική η τροποποίηση του σχετικού νόμου από τη Βουλή του Μαυροβουνίου (Γρ. Τύπου Βελιγραδίου, 18.6.98).

Ο εκπρόσωπος Τύπου του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Σερβίας Ιβιτσα Ντάτσιτς, σχολιάζοντας την ενέργεια αυτή του Μαυροβούνιου Προέδρου, δήλωσε ότι η απόφαση αυτή δεν συμβαδίζει με την ισότιμη εκπροσώπηση των πολιτικών κομμάτων του Μαυροβουνίου στην Ομοσπονδιακή Βουλή.

Απ' την πλευρά του ο Πρόεδρος του Σερβικού Ριζοσπαστικού Κόμματος Βόιτσαλ Σέσελι τόνισε ότι το κόμμα του δεν θα επιτρέψει να επικυρωθεί η θητεία των βουλευτών του Μαυροβουνίου στο Συμβούλιο των Δημοκρατιών, αν αυτοί προέρχονται μόνο από το συνασπισμό "Για μια καλύτερη ζωή" του Προέδρου Μίλο Τζουκάνοβιτς.

[09] Ασκήσεις ετοιμότητας της αλβανικής αεροπορίας

Στην άσκηση συμμετείχαν έξι αεροσκάφη, τύπου Μινκ 19 και Μινκ 17, ενώ την παρακολούθησαν ο Πρωθυπουργός Φάτος Νάνο, ο υπουργός Αμυνας Λουάν Χαζνταράγκα και στρατιωτικοί ακόλουθοι δυτικών χωρών.

Ο Φάτος Νάνο εξέφρασε την ικανοποίησή του για την καλή διεξαγωγή της άσκησης, η οποία, όπως είπε, "συμβάλλει σε μια πολιτική λύση της σύγκρουσης στο Κοσσυφοπέδιο".

Ακόμη, ο Αλβανός Πρωθυπουργός προέτρεψε το ΝΑΤΟ να "ασκήσει πίεση στο Βελιγράδι μέχρι να διευθετηθεί οριστικά η κρίση στο Κοσσυφοπέδιο, περιλαμβανομένης χρήσης ισχύος εναντίον της βίας που ασκούν οι σερβικές δυνάμεις" (ΑΠΕ-Γαλλ. Πρακτ., 19.6.98).

Απ' την πλευρά του ο εκπρόσωπος του αλβανικού Υπουργείου Αμυνας Αλμπέρ Μουλάι, υπογράμμισε ότι "επρόκειτο για συμβολικές ασκήσεις που είχαν στόχο να δείξουν ότι η αεροπορία μας είναι επιχειρησιακή και έτοιμη να πετύχει τους στόχους της".

Οπως είναι γνωστό, ο αλβανικός στρατός διαθέτει ρωσικής και κινεζικής κατασκευής αεροπλάνα, που χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1970. Τα αεροσκάφη αυτά είναι προστατευμένα σε αποθήκες που βρίσκονται σκαμμένες στα αλβανικά βουνά.

Συμπληρωματικές δημοτικές εκλογές

Ξεχωριστή πολιτική σημασία αποκτούν οι συμπληρωματικές δημοτικές εκλογές, οι οποίες θα διεξαχθούν την Κυριακή 21 Ιουνίου σε επτά δήμους και εννέα κοινότητες της Αλβανίας. Οι εκλογές αυτές αποτελούν το πρώτο τεστ για τη σοσιαλιστική κυβέρνηση που σχημάτισε πριν από ένα περίπου χρόνο ο Φάτος Νάνο. Την εκλογική διαδικασία θα παρακολουθήσουν παρατηρητές του Συμβουλίου της Ευρώπης και του ΟΑΣΕ.

[10] Οικονομική συνεργασία Ρουμανίας-Τουρκίας και σύμπτωση απόψεων για το Κοσσυφοπέδιο

Οπως μετέδωσαν το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσων και το Ρόιτερ, οι δύο χώρες ανακοίνωσαν, ταυτόχρονα με τη συμφωνία για στενότερη οικονομική συνεργασία, και ταυτότητα απόψεων σχετικά με την κρίση στο Κοσσυφοπέδιο (20.6.98).

Κατά την επίσκεψή του στη ρουμανική πρωτεύουσα, ο κ. Γιλμάζ, ο οποίος συνοδευόταν από περίπου 200 επιχειρηματίες της χώρας του, συναντήθηκε με τον Ρουμάνο ομόλογό του Ράντον Βασίλε και τον πρόεδρο της χώρας Εμίλ Κονσταντινέσκου.

Μετά τον πρώτο γύρο των συνομιλιών στο κυβερνητικό Μέγαρο, οι δύο Πρωθυπουργοί δήλωσαν-σύμφωνα με το Κρατικό Πρακτορείο Ειδήσεων Rompress (18.6.98), ότι οι πολιτικές σχέσεις μεταξύ Ρουμανίας και Τουρκίας είναι εξαιρετικές.

Από την πλευρά του ο Πρωθυπουργός της Ρουμανίας δήλωσε ακόμη ότι θα πραγματοποιούνται κάθε εξάμηνο αμοιβαίες επισκέψεις, ενώ θα πραγματοποιούνται και σύντομες επισκέψεις όσες φορές χρειαστεί.

Ο κ. Βασίλε, αναφερόμενος στην κατάσταση στο Κοσσυφοπέδιο, αφού είπε ότι Ρουμανία και Τουρκία έχουν κοινές απόψεις, υποστήριξε ότι η Τουρκία αποτελεί ιδιαίτερο παράγοντα σταθερότητας στην περιοχή.

Εξάλλου, όπως μετέδωσε το ιδιωτικό πρακτορείο ειδήσεων Mediafax (19. 6.98), ο Πρωθυπουργός της Τουρκίας Μεσούτ Γιλμάζ τάχθηκε υπέρ της δημιουργίας μιας ζώνης ελεύθερων ανταλλαγών μεταξύ Τουρκίας, Ρουμανίας και Βουλγαρίας.

[Δ] ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ-ΠΕΡΣΙΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ

[11] "Πρόοδο" βλέπει η Ουάσιγκτον στο θέμα της Μέσης Ανατολής- κινδύνους διαγιγνώσκει ο Αραφάτ

Οπως δήλωσε ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Τζέιμς Ρούμπιν, έχει σημειωθεί πρόοδος στις προσπάθειες αναθέρμανσης της ειρηνευτικής διαδικασίας μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων, πρόσθεσε όμως ότι μέχρι στιγμής δεν έχει επιτευχθεί συμφωνία (ΑΠΕ-Γαλλ. Πρακτ.,15.6.98).

Η ισραηλινή τηλεόραση από την πλευρά της, επικαλούμενη μη κατονομαζόμενες πηγές, μετέδωσε (15.6.98) ότι ο Πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου δέχθηκε την αμερικανική πρόταση για την αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων από το 13% των εδαφών της Δυτικής Οχθης και πρόσθεσε ότι η σχετική συμφωνία θα υπογραφεί τον προσεχή μήνα στην Ουάσιγκτον.

Εν τούτοις, την αμερικανική αισιοδοξία δεν φαίνεται να συμμερίζεται η παλαιστινιακή πλευρά. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι ο Παλαιστίνιος Πρόεδρος Γιάσερ Αραφάτ, δήλωσε, μετά το τέλος της συνάντησης που είχε με τον Τυνήσιο Πρόεδρο, Ζιν Ελ Αμπιντίν Μπεν Αλι, ότι η κατάσταση στη Μέση Ανατολή θα γίνει εξαιρετικά επικίνδυνη, εξαιτίας της άρνησης του Ισραήλ να εφαρμόσει τις ειρηνευτικές συμφωνίες (ΑΠΕ-Ρόιτερ-Γαλλ. Πρακτ. 15.6.98).

Αλλά και οι αρχηγοί των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, στη Διάσκεψη Κορυφής του Κάρντιφ, με διακήρυξή τους εξέφρασαν τη ζωηρή τους ανησυχία για την κατάσταση της ειρήνης στη Μέση Ανατολή, ζητώντας έμμεσα από το Ισραήλ να αποδεχθεί το αμερικανικό σχέδιο για την αναδιάταξη των ισραηλινών δυνάμεων στη Δυτική Οχθη (ΑΠΕ- Γαλλ. Πρακτ. 16.6.98).

Το κλίμα επιβάρυνε ακόμη περισσότερο ο ίδιος ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος δήλωσε στον στρατιωτικό ραδιοσταθμό της χώρας του (16.6.98) ότι το Ισραήλ δεν πρόκειται να βάλει το περίστροφο στο ίδιο του το κεφάλι, σπεύδοντας να συνάψει μια αόριστη συμφωνία για την εκχώρηση περισσότερων εδαφών της Δυτικής Οχθης στους Παλαιστινίους.

Οι δηλώσεις αυτές επέτειναν, όπως ήταν λογικό, το κλίμα ανησυχίας στη διεθνή κοινή γνώμη, ενώ ενέτεινε τις πιέσεις και τις προσπάθειες απ' όλες τις πλευρές προς το Ισραήλ, να αποσύρει τις δυνάμεις του από τη Δυτική Οχθη, σύμφωνα με το αμερικανικό σχέδιο.

Συγκεκριμένα η ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ψήφισε στο Στρασβούργο απόφαση, με την οποία ζητείται από την ισραηλινή κυβέρνηση να αποσύρει τις δυνάμεις της από τα κατεχόμενα εδάφη (ΑΠΕ- Ρόιτερ-Γαλλ. Πρακτ., 18.6.98).

Υπ' αυτές τις συνθήκες, ο κ. Νετανιάχου, ο οποίος πιέζεται από μέλη του δεξιού συνασπισμού του οποίου ηγείται για να τηρεί την αδιάλλακτη στάση που έχει επιδείξει μέχρι στιγμής, προέβη στην εξής δήλωση (18.6.98):

"Το Ισραήλ εξετάζει το ενδεχόμενο διενέργειας δημοψηφίσματος για την τύχη οποιουδήποτε σχεδίου παράδοσης μεγαλύτερης εδαφικής έκτασης από το 9%-10% της Δυτικής Οχθης στους Παλαιστινίους".

Στο μεταξύ, η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών, Μαντλίν Ολμπράιτ, επανέλαβε στον Πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής, Γιάσερ Αραφάτ, τη δέσμευση της χώρας της στην προώθηση της ειρηνευτικής διαδικασίας στη Μέση Ανατολή, όπως ανακοίνωσε ο εκπρόσωπος του Παλαιστίνιου ηγέτη Ναμπίλ Αμπού Ρουντέινα, ο οποίος είπε ότι η παραπάνω διαβεβαίωση εμπεριέχεται σε επιστολή της κ. Ολμπράιτ προς τον Παλαιστίνιο πρόεδρο (ΑΠΕ-Γαλλ. Πρακτ. 20.6.98).

Εξάλλου, έντονη ανησυχία έχουν προκαλέσει σε Ευρώπη και Αμερική τα νέα σχέδια των Ισραηλινών που έγιναν γνωστά, σύμφωνα με τα οποία προτίθενται να επεκτείνουν τους εβραϊκούς οικισμούς στην Ιερουσαλήμ, δημιουργώντας έναν "υπερδήμο" ουσιαστικά.

Σχετική ανακοίνωση εξέδωσε για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Ενωσης η Βρετανία, η οποία αυτό το διάστημα προεδρεύει στην Ενωση, και η οποία με την ανακοίνωσή της εκφράζει την έντονη ανησυχία όλων των χωρών-μελών για τα ισραηλινά σχέδια (ΑΠΕ-Ρόιτερ-Γαλλ. Πρακτ.-Γερμ. Πρακτ., 21.6.98).

[12] Συμφωνία ΟΗΕ-Ιράκ για τον αφοπλισμό

Για το ίδιο θέμα, ο Ρίτσαρντ Μπάτλερ δήλωσε ειδικότερα, ότι το σχέδιο αφοπλισμού που συμφωνήθηκε με το Ιράκ είναι πιθανό να οδηγήσει στην επίλυση των θεμάτων που εκκρεμούν μέσα σε 2 μήνες και το ζήτημα των απαγορευμένων όπλων του Ιράκ να έχει κλείσει μέχρι τον Οκτώβριο.

Τρεις μέρες αργότερα όμως, ήλθε η έκθεση του κ. Μπάτλερ, η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα και στην οποία περιλαμβάνεται και περίληψη των συνομιλιών του με τον Ιρακινό αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, Ταρέκ Αζίζ (18.6.98).

Ο κ. Μπάτλερ αναφέρει στην έκθεσή του ότι το Ιράκ αρνήθηκε να περιληφθούν στη διαδικασία λεπτομέρειες για την παραγωγή αερίων που παραλύουν τα νεύρα, ενώ αρνήθηκε να δώσει αριθμητικά στοιχεία για τα απαγορευμένα καύσιμα, για τη λειτουργία των πυραύλων, και να διευκρινίσει τις πρακτικές απόκρυψης των ιρακινών όπλων.

Στο μεταξύ, σε ανταπόκριση του James Risen από την Ουάσιγκτον, που δημοσιεύεται στην εφημερίδα "The New York Times", με τον τίτλο "Irag is Smuggling Oil to the Turks under Gaze of us", (19.6.98), αναφέρεται ότι σύμφωνα με Αμερικανούς και Τούρκους αξιωματούχους, το Ιράκ εξάγει λαθραία μεγάλες ποσότητες πετρελαίου προς την Τουρκία, υπό το βλέμμα των δυνάμεων ΗΠΑ και ΟΗΕ, παραβιάζοντας τη σχετική απαγόρευση των Ηνωμένων Εθνών.

Το γεγονός φαίνεται πράγματι να γνωρίζει η Ουάσιγκτον, όπως επιβεβαιώνει ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Μάικ Μακάρι με δήλωσή του, σύμφωνα με την οποία, ήταν αναπόφευκτο να υπάρξουν κάποιες διαρροές κατά μήκος των συνόρων, αλλά η ποσότητα του πετρελαίου που εξάγεται λαθραία είναι ελάχιστη (ΑΠΕ, Ρόιτερ-Γερμ. Πρακτ., 20.6.98).

Hellenic Ministry of Press and Mass Media: The Week in Review Directory - Previous Article - Next Article