MinPress: The Week in Review, 98-05-07

Hellenic Ministry of Press and Mass Media: The Week in Review Directory - Previous Article - Next Article

From: The Hellenic Ministry of Press & Mass Media <http://www.minpress.gr/>

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

[Α] ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ

[Β] Ε/Τ ΣΧΕΣΕΙΣ-ΚΥΠΡΙΑΚΟ

[Γ] ΒΑΛΚΑΝΙΑ

[Δ] ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ

[Ε] ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ-ΠΕΡΣΙΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ

[Α] ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ

[Β] Ε/Τ ΣΧΕΣΕΙΣ-ΚΥΠΡΙΑΚΟ

[01] Κλίμα έντασης στις ελληνοτουρκικές σχέσεις καλλιεργεί η Αγκυρα

Ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε η ασυνήθιστη στα πολιτικά χρονικά ανακοίνωση του Τούρκου Πρωθυπουργού Μεσούτ Γιλμάζ, που εκδόθηκε από το Γραφείο Τύπου της Προεδρίας της κυβέρνησης.

Οπως μετέδωσε το ΑΠΕ (30.4.98) στην ανακοίνωση επισημαίνεται: "Η Ελλάδα, μετά την ανεξαρτησία της έχει αυξήσει την έκτασή της κατά 400% σε βάρος της Τουρκίας και πρέπει να χωνέψει ότι δόθηκε το τέλος αυτής της διαδικασίας το 1922 και το 1974. Η Ελλάδα θα πρέπει να δει αυτή την πραγματικότητα και τότε θα διαπιστώσουμε ότι δεν θα υπάρχουν δυσκολίες να βρεθούν λύσεις και θα επικρατήσει ένα θετικό κλίμα στην περιοχή".

Στην ανακοίνωση του κ. Γιλμάζ προστίθεται: "Είναι καθήκον μας, ως γειτονικής χώρας, να προειδοποιήσουμε την Ελλάδα για τις συνέπειες της εχθρικής νοοτροπίας και της πολιτικής εχθρότητας που δείχνει αποφασισμένη να συνεχίσει να ακολουθεί.

Η ελληνική κυβέρνηση, τον τελευταίο καιρό, έχει πάρει πρωτοβουλίες που έχουν στόχο να πλήξουν ανεπανόρθωτα τις σχέσεις της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ενωση.

Ο δρόμος που ακολουθεί η Ελλάδα είναι η υποστήριξη του ΡΚΚ και η διατήρηση της έντασης στο Αιγαίο. Ενώ στη νοτιοανατολική Ευρώπη αυξάνεται η συνεργασία, η ελληνική κυβέρνηση, ιδιαίτερα τους τελευταίους μήνες, δεν ανταποκρίνεται στις εκκλήσεις ειρήνης και δεν αποδέχεται τα προβλήματα που υπάρχουν στο Αιγαίο, προβλήματα που γνωρίζει όλος ο κόσμος".

"Είναι κωμικοτραγικό να υποστηρίζει την τρομοκρατική οργάνωση του ΡΚΚ και ταυτόχρονα να μιλάει για ανθρώπινα δικαιώματα στην Τουρκία, η εχθρότητα έχει φθάσει στα όρια του φανατισμού".

Τέλος στην ανακοίνωση υπογραμμίζεται:

"Βεβαίως η Ελλάδα, ως ανεξάρτητο κράτος, έχει τη δική της εξωτερική πολιτική, ως γείτονες όμως έχουμε υποχρέωση να προειδοποιήσουμε την Ελλάδα για τους κινδύνους που εγκυμονεί η εχθρική στάση της έναντι της Τουρκίας. Πρέπει η Ελλάδα να σταματήσει την εχθρική συμπεριφορά της. Αυτό απαιτούν επειγόντως οι ανάγκες της Ευρώπης αλλά και της περιοχής. Αν η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει εχθρική αλλά φιλική πρόθεση και επιζητεί τη φιλία και την καλή γειτονία, δεν θα υπάρξουν προβλήματα που δεν μπορούν να βρουν μόνιμη και δίκαιη λύση. Είναι σαφές ότι μια τέτοια ποιοτική βελτίωση θα έχει θετική απήχηση και στο Κυπριακό".

Απαντώντας ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Ρέππας έκανε λόγο για απαράδεκτη πρόκληση με την οποία επαναβεβαιώνεται "η αδυναμία της Τουρκίας να εναρμονιστεί με τη διεθνή έννομη τάξη" ενώ τόνισε:

"Η ατυχής προσπάθεια της Τουρκίας να δημιουργήσει εντυπώσεις σε βάρος της Ελλάδος με παραπλανητικούς ισχυρισμούς δεν αντιστρατεύεται μόνο τους κανόνες καλής γειτονίας, αλλά τελικώς και τα συμφέροντα της ίδιας της Τουρκίας και του τουρκικού λαού. Η Τουρκία αντί να συμβάλει με εποικοδομητικό τρόπο στη δημιουργία ενός θετικού κλίματος στην περιοχή, επιλέγει να συντηρήσει την ένταση εκτοξεύοντας απειλές (ΑΠΕ, 30.4.98).

Επιμονή στους ισχυρισμούς περί
ελληνικής υποστήριξης στο ΡΚΚ

Η συνέντευξη Τύπου που έδωσε το ΡΚΚ στο ξενοδοχείο "Μεγάλη Βρετανία" στην Αθήνα (30.4.98) και η προαναγγελία ίδρυσης στην ελληνική πρωτεύουσα γραφείου βαλκανικών υποθέσεων της οργάνωσης του ΡΚΚ, έδωσε την ευκαιρία στο τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών να ισχυριστεί, με ανακοίνωση που εξέδωσε δύο μέρες αργότερα (ΑΠΕ, 2.5. 98), ότι "η υποστήριξη που παρέχει η Ελλάδα σε τρομοκρατική οργάνωση, στόχος της οποίας είναι να πλήξει την εδαφική ακεραιότητα της Τουρκίας, αποτελεί κατάφωρη παράβαση του Διεθνούς Δικαίου και του καταστατικού χάρτη του ΟΗΕ".

Στην ανακοίνωση επισημαίνεται ότι "στην τελετή των εγκαινίων γραφείου της τρομοκρατικής οργάνωσης στην Αθήνα αναφέρθηκε, παρουσία Ελλήνων αξιωματούχων, ότι η πολιτική της Ελλάδας απέναντι στην Τουρκία θα ελέγχεται εκ μέρους της τρομοκρατικής οργάνωσης ενώ προειδοποιήθηκε η Ελλάδα να μην προχωρήσει σε διάλογο με την Τουρκία".

"Γίνεται αντιληπτό, καταλήγει η ανακοίνωση, ότι στο εξής η πολιτική της Ελλάδας απέναντι στην Τουρκία θα διαμορφώνεται υπό την απειλή της τρομοκρατίας προς την Ελλάδα".

Στο μεταξύ, σύμφωνα με το ΑΠΕ (30.4.98) στην έκθρση του Σταίητ Ντηπάρτμεντ για την τρομοκρατία, που καλύπτει το έτος 1997 γίνεται αναφορά και στη δραστηριότητα "κουρδικών εθνικιστικών οργανώσεων στην Ελλάδα-συμπεριλαμβανομένου και του ΡΚΚ" ενώ σημειώνεται ότι "αυτές χαίρουν ευρείας συμπάθειας από τον ελληνικό λαό" και μνημονεύεται το ψήφισμα 157 Ελλήνων βουλευτών με το οποίο υποστηρίζεται να προσκληθεί ο ηγέτης του ΡΚΚ Αμπντουλάχ Οτζαλάν να επισκεφθεί επίσημα την Ελλάδα.

Οι "γκρίζες ζώνες" επανέρχονται
στο προσκήνιο

Με αφορμή την αποκάλυψη του υπουργού Εξωτερικών κ. Πάγκαλου ότι η Τουρκία αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία επί των νησίδων Φούρνοι, Αγαθονήσι, Φαρμοκονήσι και Ψέριμος σε μνημόνιο που παρουσίασε ο Ελληνας ΥΠΕΞ στους ομολόγους του στη διάρκεια του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων της Ε.Ε. (27.4.98), αλλά και την ένταξη νησιών του Αιγαίου στα οικολογικά-περιβαλλοντικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η Αγκυρα επανήλθε στο θέμα των γκρίζων ζωνών.

Οπως δήλωσε ο αναπληρωτής εκπρόσωπος του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών Σερμέτ Ατατζανλί, στη διάρκεια της εβδομαδιαίας ενημέρωσης των ξένων δημοσιογράφων (27.4.98), "στο Αιγαίο υπάρχουν νήσοι, νησίδες και βραχονησίδες, η κυριαρία των οποίων δεν παρεχωρήθη στην Ελλάδα με διεθνείς συμφωνίες".

Ο Τούρκος εκπρόσωπος, επανέλαβε ότι "η Τουρκία θεωρεί ότι το ζήτημα αυτό επιβάλλεται να επιλυθεί, κατά πρώτον με συνομιλίες, μαζί με τα άλλα ζητήματα του Αιγαίου" καθώς και ότι "η Αγκυρα δεν θα αποδεχθεί μονομερείς ενέργειες επί των γεωγραφικών αυτών σχηματισμών". Ενώ τόνισε ότι "η Τουρκία είναι αδύνατο να αποδεχτεί τις προσπάθειες της Ελλαδας να συμπεριλάβει στα περιβαλλοντικά προγράμματα της Ε.Ε. ορισμένους γεωγραφικούς σχηματισμούς που δεν της παραχωρήθηκαν με διεθνείς συμφωνίες".

Τέλος, ο κ. Ατατζανλί κάλεσε την Ευρωπαϊκή Ενωση "να συμπεριφερθεί λογικά σ'αυτό το πολύ ευαίσθητο θέμα" και "να μη γίνει όργανο των πολιτικών επιδιώξεων της Ελλάδας".

Δύο μέρες αργότερα, σε ανακοίνωση που εκδόθηκε από τη Διεύθυνση Πληφοροριών του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών χαρακτηρίζεται "προπαγανδιστικό" το έγγραφο που διένειμε ο κ. Πάγκαλος "γεμάτο νομικές και ιστορικές ανακρίβειες", ενώ επισημαίνεται ότι:

"Η Τουρκία δεν αμφισβητεί το καθεστώς γεωγραφικών σχηματισμών στο Αιγαίο, που ονομαστικά και ξεκάθαρα περιήλθαν στην Ελλάδα βάσει των συμφωνιών της Λωζάνης και των Παρισίων. Αμφισβητεί όμως το καθεστώς μικρών νησιών και νησίδων που δεν περιήλθαν ρητώς στην Ελλάδα. Στη συνθήκη της Λωζάνης και τη συμφωνία των Παρισίων χρησιμοποιείται η έκφραση "υπογόμενα" και "παρακείμενα" νησιά, αντίστοιχα. Ομως δεν σημειώνεται ποιά νησιά εμπίπτουν στην κατηγορία αυτή. Η Τουρκία υποστηρίζει ότι όσο δεν αποσαφηνίζονται αυτοί οι όροι, η Ελλάδα δεν μπορεί να επικαλεστεί κυριαρχία σ' αυτούς τους γεωγραφικούς σχηματισμούς".

Εξάλλου, στην ανακοίνωση αναφέρεται ότι: "Τα θαλάσσια σύνορα που εμφανίζονται στο χάρτη, που παρουσίασε η Ελλάδα στο Συμβούλιο υπουργών είναι αυθαίρετα και εξωπραγματικά, αφού δεν έχουν καθοριστεί με συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών".

Στην ανακοίνωση, τέλος, διατυπώνεται η άποψη ότι "οι ενέργειες της Ελλάδας στο Αιγαίο με σκοπό την ανατροπή του καθεστώτος που δημιουργήθηκε από τις συμφωνίες των Παρισίων και της Λωζάνης, οδηγούν στην κλιμάκωση της έντασης μεταξύ των δύο χωρών".

Ευθύνες στη Δύση επιρρίπτει ο Ετζεβίτ

Από την πλευρά του, ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης Μπουλέντ Ετζεβίτ, απευθυνόμενος σε συνέδριο που οργανώθηκε στο Πανεπιστήμιο της Αγκυρας με θέμα "οι τελευταίες εξελίξεις στο Κυπριακό και οι Ε/Τ σχέσεις" (ΧΟΥΡΡΙΕΤ 29.4.98) καταφέρθηκε με οξύτητα εναντίον της Δύσης, την οποία χρέωσε για το αδιέξοδο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις. "Κάθε φορά που τα δυτικά κράτη αναμίχθηκαν στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αυτές διαταράχτηκαν ενώ κάθε φορά που μας άφηναν ήσυχους υπήρξε συνεργασία" τόνισε ο Ετζεβίτ.

Το ελληνικό βέτο

Στο μεταξύ στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων της Ε.Ε. στο Λουξεμβούργο (27.4.98) η Ελλάδα έδωσε τη συγκατάθεσή της στην πραγματοποίηση του Συμβουλίου Σύνδεσης Τουρκίας-Ε.Ε. που θα βασίζεται-όπως ρητά δήλωσε ο κ. Πάγκαλος-στη στρατηγική της Επιτροπής.

Αντίθετα η Αθήνα διατήρησε το βέτο της ως προς την απελευθέρωση του χρηματοδοτικού πρωτοκόλλου προς την Τουρκία, αφού, σύμφωνα με τον κ. Πάγκαλο "η Αγκυρα δεν έχει τηρήσει την υποχρέωση που απορρέει από τη συμφωνία της Τελωνειακής Ενωσης να έχει δηλαδή καλές σχέσεις με όλες τις χώρες-μέλη της Ε.Ε.".

Εξάλλου, σύμφωνα με τηλεγράφημα του ΑΠΕ (28.4.98) από το Στρασβούργο, η Ελλάδα αντιτάχθηκε σθεναρά και κατόρθωσε να εμποδίσει στην επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων του Συμβουλίου της Ευρώπης, την προοπτική που είχε αποτυπωθεί στα έντυπα του Σ.τ.Ε. και έφερε την Τουρκία να έχει προσαρμοστεί στις συνταγματικές και νομοθετικές απαιτήσεις μεταρρυθμίσεων που έπρεπε να έχουν επιτευχθεί στη χώρα.

Από τα διανεμηθέντα προς συζήτηση σχέδια εγγράφων της Γραμματείας και της γερμανικής Προεδρίας, προκύπτει ότι εδίδετο "άφεση αμαρτιών" στην Τουρκία για τις προ τριετίας αντιδράσεις της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης σε μια σειρά πράξεων της Τουρκίας, ήτοι: εισβολή των στρατευμάτων της στο βόρειο Ιράκ, διάλυση της κοινοβουλευτικής έκφρασης του κουρδικού κινήματος, φυλάκιση έξι βουλευτών του διαλυθέντος κουρδικού κόμματος κ.λπ.

Το κείμενο είχε συνταχθεί, κατ' ομολογία του Γερμανού Προέδρου της Επιτροπής Μονίμων Αντιπροσώπων σε συνεργασία με τον Τούρκο Μόνιμο Αντιπρόσωπο, προκειμένου "να ρυθμιστεί το θέμα πριν την Ελληνική Προεδρία".

Συνάντηση Κρανιδιώτη-Τζεμ

Ολιγόλεπτη συνάντηση, στο περιθώριο της ετήσιας υπουργικής συνόδου του ΟΟΣΑ, στο Παρίσι, είχαν ο υφυπουργός Εξωτερικών Γιάννος Κρανιδιώτης με τον Τούρκο ΥΠΕΞ Ισμαήλ Τζεμ. Στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου (ΑΠΕ, 28.4.98) ο κ. Κρανιδιώτης είπε ότι εξέφρασε στον Τούρκο υπουργό την ανησυχία του για τη στάση που ακολουθεί η τουρκική πλευρά στο Κυπριακό, αλλά και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, χωρίς να υπάρξει, όπως διαβεβαίωσε, κάποια περαιτέρω ουσιαστική συζήτηση. Ο κ. Κρανιδιώτης είπε επίσης ότι ο κ. Τζεμ επιβεβαίωσε πως δεν θα συμμετάσχει στην υπουργική σύνοδο της ΔΕΕ στη Ρόδο στις 12 Μαίου και την Τουρκία θα εκπροσωπήσει ο υπουργός Αμυνας κ. Σεζγκίν.

[02] Σε αποτυχία κατέληξε η επίσκεψη Χόλμπρουκ στην Κύπρο

Μετά την τριήμερη παραμονή του στην Κύπρο και τις μαραθώνιες διαβουλεύσεις στη διάρκεια των πέντε συναντήσεών του με τον Πρόεδρο Κληρίδη και των τεσσάρων με τον Ραούφ Ντενκτάς, ο κ. Χόλμπρουκ επέρριψε ευθύνες μεν στην τουρκοκυπριακή πλευρά για την αρνητική έκβαση της επίσκεψής του αλλά, όπως τόνισε αναμένει και από τους Ελληνοκύπριους να κάνουν υποχωρήσεις.

Οι δύο όροι του Ραούφ Ντενκτάς να αναγνωριστεί το ψευδοκράτος και να αποσύρει η Κυπριακή Δημοκρατία την αίτηση ένταξης στην Ε.Ε., "δημιούργησε προσωρινό αλλά σοβαρό αδιέξοδο" παραδέχτηκε ο κ. Χόλμπρουκ στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στο LEDRA PALACE, λίγο πριν την αναχώρησή του από την Κύπρο.

Σύμφωνα με τηλεγράφημα του ΑΠΕ (4.5.98) ο Αμερικανός αξιωματούχος είπε ότι εστίασε την προσοχή του στην τουρκοκυπριακή πλευρά, γιατί είναι ο Ντενκτάς που έθεσε όρους για την επανέναρξη του διαλόγου. Πάντως, ο κ. Χόλμπρουκ κάλεσε και τις δυο πλευρές να κάνουν αναπροσαρμογές στις θέσεις τους και πρόσθεσε ότι θα πρέπει να είναι πρόθυμες για ένα "πάρε-δώσε", αντιμετωπίζοντας τις πραγματικότητες που υπάρχουν στο νησί, αφού όπως υποστήριξε "ο κ. Κληρίδης παραδέχεται ότι δεν έχει τον έλεγχο στη βόρεια Κύπρο".

Στη συνέχεια ο προεδρικός απεσταλμένος ενώ χαρακτήρισε ως μη ρεαλιστική τη θέση να αποσύρει η Κύπρος την αίτησή της να ενταχθεί στην Ε.Ε. επεσήμανε ότι "η Ευρωπαϊκή Ενωση διέπραξε σφάλμα με την απόφαση του Λουξεμβούργου να μην καταστήσει υποψήφια και την Τουρκία". Είπε μάλιστα χαρακτηριστικά ότι "οι επιπτώσεις του Λουμεμβούργου βρίσκονται σήμερα μαζί μας".

Πρόθεση του κ. Χόλμπρουκ - όπως είχε προκύψει από τις δηλώσεις του κατά την άφιξή του στο αεροδρόμιο της Λάρνακας (1.5.98)- δεν ήταν η επανάληψη των απευθείας συνομιλιών, καθώς οι όροι του Ντενκτάς την καθιστούσαν σ' αυτό το στάδιο ανέφικτη, αλλά η συζήτηση θεμάτων ουσίας σε μια μακρά ενδεχομένως διαδικασία έμμεσων συνομιλιών, αποκλείοντας τη σύγκληση μιας διάσκεψης τύπου Ντέητον. "Το Κυπριακό είναι διαφορετικό από την περίπτωση της Βοσνίας και μοιάζει περισσότερο με το πρόβλημα της Β. Ιρλανδίας", υποστήριξε ο Χόλμπρουκ.

Σύμφωνα με το BBC (1.5.98) ο προεδρικός απεσταλμένος κατά την άφιξή του στην Κύπρο έστειλε σαφέστατα μηνύματα με αποδέκτες τόσο τις δύο πλευρές στη νήσο όσο και την Ευρωπαϊκή Ενωση, ενώ επανέλαβε την προειδοποίηση ότι αν δεν υπάρξει συνεργασία και από τα δύο μέρη, τότε τίποτα δεν μπορεί να επιτευχθεί.

Καθιστώντας σαφές ότι "ούτε οι ΗΠΑ, ούτε ο ΟΗΕ, ούτε η Ε.Ε." πρόκειται να αναγνωρίσουν την ΤΔΒΚ" ο κ. Χόλμπρουκ είπε ότι αντιμετωπίζει τον κ. Ντενκτάς ως "ηγέτη, που έχει επιλεγεί μέσα από μια πολιτική διαδικασία από τη βόρεια Κύπρο".

Το ζήτημα της κυριαρχίας που επίσης εγείρει η τουρκική πλευρά αποτελεί μεν μία σημαντική πτυχή της διαπραγμάτευσης αλλά δεν μπορεί να απομονωθεί από τα άλλα μέρη του κυπριακού προβλήματος, εξήγησε ο Αμερικανός διπλωμάτης, που τόνισε από την αρχή ότι η προσπάθειά του βρίσκεται κάτω από την ομπρέλα του ΟΗΕ.

Για τον κ. Χόλμπρουκ "το Κυπριακό δεν έχει τραγικές συνέπειες μόνο για το λαό της Κύπρου, αλλά δημιουργεί αρνητικές επιπτώσεις σε ολόκληρη την περιοχή".

Ο Αμερικανός αξιωματούχος αφιέρωσε μεγάλο μέρος των εκτενών δηλώσεων του στο αεροδρόμιο της Λάρνακας στην ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας αν και ισχυρίσθηκε ότι αυτή δεν συνδέεται με το Κυπριακό.

Χαρακτήρισε "ατυχή" την απόφαση της Συνόδου Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης στο Λουξεμβούργο για την Τουρκία και επιβεβαίωσε ότι οι ΗΠΑ καταβάλλουν μία σημαντική προσπάθεια για να πείσουν τους Ευρωπαίους να βελτιώσουν τους όρους με τους οποίους αντιμετωπίζουν την Τουρκία.

Ξέσπασμα αδιαλλαξίας και προκλήσεων
από Ντενκτάς και Αγκυρα

Προηγουμένως, στη διάρκεια της εβδομάδας και ενώ η κυπριακή κυβέρνηση - όπως δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κ. Στυλιανίδης ( ΑΠΕ, 29.4.98)- τηρούσε στάση "προσεκτικής αναμονής και επιφυλακτικότητας" ενόψει της επίσκεψης Χόλμπρουκ, η Αγκυρα δια στόματος του αναπληρωτή εκπροσώπου του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών κ. Ατατζανλί, καθιστούσε σαφές ότι δεν άλλαξε η πολιτική της στο Κυπριακό. Σύμφωνα με το Πρακτορείο ΑΝΑΤΟΛΗ (27.4.98) ο κ. Ατατζανλί, στη διάρκεια της εβδομαδιαίας ενημέρωσης Τύπου και ξένων δημοσιογράφων, τόνισε: "Η Τουρκία θέλει τη λύση και δεν επιθυμεί τη διαιώνιση της εκκρεμότητας του Κυπριακού. Αλλά η λύση θα επιτευχθεί μόνο αν αναγνωριστεί η ΤΔΒΚ. Στην Κύπρο υπάρχουν δύο ανεξάρτητα κράτη". Την επόμενη μέρα ο εκπρόσωπος του τουρκικού ΥΠΕΞ Νετζατί Ουτκάν σε γραπτή δήλωσή του τόνιζε μεταξύ άλλων ότι "δεν έχουν αλλάξει οι προϋποθέσεις, τις οποίες η Τουρκία θεωρεί απαραίτητες για την έναρξη της διαδικασίας επίλυσης του Κυπριακού". Ο κ. Ουτκάν υπενθύμισε την κοινή διακήρυξη Ντεμιρέλ-Ντενκτάς της 23ης Απριλίου με την οποία "η Τουρκία και η ΤΔΒΚ εξέθεσαν τις κοινές απόψεις και τη στάση τους σχετικά με τη φάση που βρίσκεται το Κυπριακό μετά την απόφαση του Λουξεμβούργου" και επεσήμανε ότι "δεν υπάρχει καμμία αλλαγή σ' αυτές τις απόψεις που εκφράστηκαν στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο".

Αλλά και ο Ραούφ Ντενκτάς - όπως αναφέρει ο τουρκοκυπριακός Τύπος ( 30.4.98) - δήλωνε ότι "ο πολιτικός διάλογος μπορεί να αρχίσει μόνο στη βάση της αρχής δύο κρατών", ενώ σε συνέντευξή του στην αγγλόφωνη εφημερίδα CYPRUS MAIL (29.4.98) αφού επανέλαβε ότι "χωρίς αναγνώριση η Τ/Κ πλευρά δεν θα επιστρέψει στο τραπέζι των συνομιλιών" ισχυρίστηκε ότι "η Κύπρος οδεύει προς διχοτόμηση και τα χρονικά περιθώρια στενεύουν για την αναστροφή αυτής της πορείας".

Ακόμα προκλητικότερος εμφανίστηκε ο Τουρκοκύπριος ηγέτης, όταν στο πλευρό του συντονιστή του Σταίητ Ντηπάρτμεντ για το Κυπριακό Τόμας Μίλερ, αφού χαρακτήρισε "βρόμικη φράση" τις διακοινοτικές συνομιλίες, τόνισε: "Υπάρχουν διακρατικές, διακυβερνητικές αλλά όχι διακοινοτικές συνομιλίες. Τις σκότωσε ο κ. Κληρίδης στην Κλιον και η Ε.Ε. τους έβαλε την ταφόπετρα με την επιγραφή "Νεκρές για πάντα".

Η τουρκική πλευρά δεν αρκέστηκε στις παραπάνω δηλώσεις και ανακοινώσεις, αλλά προχώρησε και σε στρατιωτικές προκλήσεις. Στο πλαίσιο των διακλαδικών ασκήσεων DETERMINATION και TAURUS (28-30 Απριλίου), σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του Κυπριακού Υπουργείου Αμυνας (ΣΗΜΕΡΙΝΗ, 30.4.98) δύο τουρκικά F-16 παρέβησαν το FIR Λευκωσίας ενώ ζεύγος αναγνωριστικών RF-4 παραβίασαν τον εναέριο χώρο της Κύπρου.

Με τον τρόπο αυτό - όπως δήλωσε ο υπουργός Αμυνας κ. Ομήρου (ΑΠΕ, 30.4.98)- "εστάλη ένα σαφές μήνυμα, παραμονές της άφιξης Χόλμπρουκ, ότι η τουρκική αδιαλλαξία δεν έχει καμφθεί".

Εξακολουθεί να αρνείται την ευρωπαϊκή
προοπτική της Κύπρου, η τουρκική
πλευρά

Την αμετακίνητη θέση της τουρκικής πλευράς στο θέμα της ενταξιακής πορείας της Κύπρου στην Ε.Ε. επανέλαβε ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης Μπουλέντ Ετζεβίτ στη διάρκεια συνεδρίου που οργανώθηκε στο Πανεπιστήμιο της Αγκυρας. Σύμφωνα με τηλεγράφημα του ΑΠΕ (28.4. 98) ο κ. Ετζεβίτ υποστήριξε ότι "η ΤΔΒΚ δεν μπορεί να γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης όσο δεν είναι μέλος της η Τουρκία, ενώ υπογράμμισε τη στρατηγική σημασία που έχει για την Τουρκία το κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου.

Στη συνέχεια ο Πρωθυπουργός της εισβολής υποστήριξε ότι δεν εξελίσσεται διαδικασία ενσωμάτωσης του ψευδοκράτους με την Τουρκία, ενώ αντίθετα ισχυρίστηκε ότι η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση αποτελεί "έμμεση ενσωμάτωση της νότιας Κύπρου με την Ελλάδα" τονίζοντας με έμφαση ότι "η Τουρκία και η ΤΔΒΚ θα εργαστούν από κοινού για να ανταποδώσουν σε κάθε ελληνική και ελληνοκυπριακή προσπάθεια έμμεσης ενσωμάτωσης μέσω της Ε.Ε.".

Από την πλευρά του, όπως μετέδωσε ο παράνομος τουρκοκυπριακός ραδιοσταθμός ΜΠΑΥΡΑΚ (28.4.98) ο Ραούφ Ντενκτάς δήλωσε ότι "η διατάραξη της ισορροπίας στις σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας που προκάλεσε η απόφαση της Ευρωπαϊκής Ενωσης να αρχίσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις με τη νότια Κύπρο και να αποκλείσει την Τουρκία από την ομάδα των χωρών του θα γίνουν μέλη κατά την επόμενη διεύρυνση της Ε.Ε., μπορεί να αντιμετωπιστεί αν αναγνωριστεί η τουρκοκυπριακή οντότητα".

Στο μεταξύ, όπως δήλωσε στο ΚΥΠΕ (28.4.98) ο Βρετανός Υπατος Αρμοστής Ντέηβιντ Μάντεν, μετά τη συνάντησή του με τον Πρόεδρο Κληρίδη, "η βρετανική Προεδρία εργάζεται σκληρά σε συνεργασία με την Επιτροπή και τους "15" τόσο για την προώθηση των σχέσεων της Ε. Ε. με την Τουρκία, στη βάση της βήμα προς βήμα προσέγγισης, όσο και για την πορεία των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Κύπρο".

Ο κ. Μαντεν είπε επίσης ότι "ο εκπρόσωπος της βρετανικής Προεδρίας για το Κυπριακό Σερ Ντέηβιντ Χάνεϋ επικεντρώνει τις προσπάθειές του στην Τουρκία και θα επισκεφθεί την Κύπρο όταν θα κριθεί ότι μια τέτοια επίσκεψη θα ήταν χρήσιμη".

[03] Ρωσική πρωτοβουλία για αποστρα- τιωτικοποίηση της Κύπρου

Στην επιστολή του ο κ. Λαβρόφ αναφέρεται ότι η αποστρατιωτικοποίηση της Κυπριακής Δημοκρατίας μπορεί να πραγματοποιηθεί με την εφαρμογή συστήματος διεθνών εγγυήσεων υπό την αιγίδα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.

Η πρόταση προβλέπει ως βασικές αρχές :

-Η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία δεν θα διατηρεί ομοσπονδιακές ένοπλες δυνάμεις παρά μόνο σώμα ακτοφυλακής. - Η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία δεν θα διατηρεί εφεδρείες. Δεν θα υπάρχει στρατιωτική ή παραστρατιωτική εκπαίδευση των πολιτών της. - Η Ομοσπονιακή Δημοκρατία και τα συστατικά της μέρη θα έχουν μόνο αστυνομική δύναμη. - Η ασφάλεια της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας καθώς και των μερών της θα είναι εγγυημένη.

Ως μέτρα εφαρμογής προτείνονται:

- Επίτευξη συμφωνίας μεταξύ των δύο κοινοτήτων, καθώς και της Ελλάδας και της Τουρκίας, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, για τις παραμέτρους και τα στάδια της αποστρατιωτικοποίησης, η οποία θα περιλαμβάνει πιο συγκεκριμένα α) χρονοδιάγραμμα υποχώρησης των ξένων στρατευμάτων πριν από τη σύσταση της Ομόσπονδης Δημοκρατίας β) χρονοδιάγραμμα μείωσης των ελληνοκυπριακών και τουρκοκυπριακών δυνάμεων μέχρι πλήρους διάλυσης και παράδοσης του οπλισμού τους στα Ηνωμένα Εθνη και γ) τερματισμό οποιουδήποτε προγράμματος κατασκευής στρατιωτικών έργων και της αγοράς εξοπλισμών.

- Σύσταση Επιτροπής Επιτήρησης με συμμετοχή των δύο κοινοτήτων και των εγγυητριών δυνάμεων, των Ηνωμένων Εθνών και του ΟΑΣΕ.

- Ανάληψη υποχρέωσης από την Ελλάδα και την Τουρκία για τερματισμό των στρατιωτικών δραστηριοτήτων τους μέσα και γύρω από την Κύπρο.

- Διατήρηση σε ισχύ των Συνθηκών Εγγύησης του 1960 με πιθανές προσθήκες και αναπροσαρμογές, ώστε να συνάδουν προς την αποστρατιωτικοποίηση.

- Επανεξέταση των όρων εντολής της ΟΥΝΦΙΚΥΠ από το Σ.Α. του ΟΗΕ προκειμένου να αντανακλούν τη νέα κατάσταση.

Αναφερόμενος στη ρωσική πρωτοβουλία, ο Πρόεδρος του ΔΗΣΥ Νίκος Αναστασιάδης δήλωσε, σύμφωνα με το ΑΠΕ (1.5.98), ότι πρόκειται για μια απάντηση προς την αμερικανική πίεση για αποτροπή της εγκατάστασης των S-300 στην Κύπρο.

Οι S-300

Το θέμα των αντιαεροπορικών πυραύλων S-300 βρέθηκε και αυτή την εβδομάδα στο προσκήνιο με τις δηλώσεις, στις οποίες προέβη στο ειδησεογραφικό πρακτορείο INTERFAX (28.4.98) ο Εβγκένι Ανάνιεφ, πρόεδρος της ρωσικής κρατικής εταιρίας εξαγωγής οπλισμού ΡΟΣΒΟΡΟΥΖΕΝΙΓΙΕ". H Ρωσία, τόνισε ο κ. Ανάνιεφ, θα παραδώσει περί τα μέσα Αυγούστου τους πυραύλους εδάφους- αέρος S-300 στην Κύπρο, όπως προβλέπει το συμβόλαιο που υπέγραψαν οι δύο χώρες το 1997".

Κατά τον εκπρόσωπο του ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών Βλαντιμίρ Ραχμάνιν (ΑΠΕ, 29.4.98) η συμφωνία για τους S-300 "αποτελεί κλασσικό παράδειγμα οικονομικοεμπορικής συμφωνίας της Μόσχας με τη Λευκωσία".

Για την πολιτική πτυχή της συμφωνίας, ο Ρώσος εκπρόσωπος είπε ότι ουσιαστική προσπάθεια επίλυσης του Κυπριακού περιλαμβάνει και την ανάγκη να αλλάξει το status quo που δημιουργήθηκε στην Κύπρο μετά το 1974.

Η αποστρατιωτικοποίηση της Κύπρου, τόνισε, είναι ένα από τα βασικά στοιχεία που οδηγούν στην επίλυση του προβλήματος, ενώ υπενθύμισε ότι η Ρωσία παρουσίασε νέες προτάσεις για την αποστρατιωτικοποίηση της Κύπρου οι οποίες διαβιβάσθηκαν στα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας και σε όλους όσους εμπλέκονται στο πρόβλημα.

Την ίδια μέρα, στην Ουάσιγκτον ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Μάικ ΜακΚέρυ επαναλάμβανε την αντίθεση των ΗΠΑ στην εγκατάσταση του πυραυλικού συστήματος S-300 στην Κύπρο τονίζοντας: "Οι ΗΠΑ θέλουν να δουν μια λύση που θα αποτρέψει την εισαγωγή προηγμένης τεχνολογίας πυραύλων, την οποία η Ουάσιγκτον θεωρεί αποσταθεροποιητική. Το καταστήσαμε σαφές στη Ρωσία, στην ελληνοκυπριακή ηγεσία και άλλους. Υποστηρίζουμε ότι τα όπλα αυτά μπορεί να φέρουν ένα αποσταθεροποιητικό αποτέλεσμα και να οδηγήσουν άλλους σε αντίποινα. Γι' αυτό και πιστεύουμε ότι είναι σημαντικό να ακυρωθεί η παραγγελία".

Αλλά και η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών Μαντλίν Ολμπραϊτ, από το Πεκίνο όπου βρισκόταν (ΑΠΕ, 30.4.98), επέκρινε την απόφαση της Ρωσίας εκτιμώντας ότι "θα ήταν χρήσιμο να μην επιδεινωθεί η κατάσταση στο νησί".

Πάντως, η κ. Ολμπραϊτ υποστήριξε ότι οι ΗΠΑ εξακολουθούν να ελπίζουν ότι, τελικά, θα πείσουν τη Ρωσία να μην παραδώσει στην Κύπρο τους S-300. "Πιστεύω σε γενικές γραμμές ότι συνεχίζουμε τις συζητήσεις μαζί τους, προσπαθώντας να επιτύχουμε κάποια όρια στο είδος αυτών των δραστηριοτήτων", είπε χαρακτηριστικά η επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας.

Στο μεταξύ, σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα GUARDIAN (30.4.98) ο αρχηγός των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων στρατηγός Καρανταγί, κατά την επίσκεψη που θα πραγματοποιήσει στις 18 Μαίου στη Μόσχα, θα ζητήσει από τη ρωσική κυβέρνηση να ματαιώσει την πώληση των S-300 στην Κυπριακή Δημοκρατία.

[04] Ενδεκα χώρες στο "Ενιαίο Ευρωπαϊκό Νόμισμα" Η Ελλάδα θα ενταχθεί από 1.1.2002

Οι χώρες αυτές είναι: Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Βέλγιο, Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιρλανδία, Φινλανδία και Αυστρία.

Η Βρετανία, Δανία και Σουηδία δεν θέλησαν να ενταχθούν στην πρώτη φάση, ενώ η Ελλάδα, θα ενταχθεί στο "Ενιαίο Ευρωπαϊκό Νόμισμα" από 1.1.2001.

Ωστόσο, το Συμβούλιο των 15 ηγετών σε κοινή δήλωση εκφράζεται θετικά για την πρόοδο της Ελλάδας με κατεύθυνση την επίτευξη των κριτηρίων ένταξης στο "Ευρώ" αναφέροντας τα εξής:

"Το Συμβούλιο σημειώνει την ουσιαστική πρόοδο που πέτυχε η Ελλάδα για την ικανοποίηση των κριτηρίων σύγκλισης. Το Συμβούλιο εκφράζει την ικανοποίησή του για την αποφασιστικότητα της ελληνικής κυβέρνησης να εφαρμόσει την πολιτική της για δημοσιονομική εξυγίανση και διαρθρωτική προσαρμογή, προκειμένου η Ελλάδα να συμμετάσχει στο 3ο στάδιο της ΟΝΕ από 1ης Ιανουαρίου 2001. Τότε, η πρόοδος της Ελλάδας θα κριθεί με τον ίδιο τρόπο που κρίθηκαν τα κράτη-μέλη που θα συμμετάσχουν στην ΟΝΕ από 1ης Ιανουαρίου 1999".

Η οικονομική και νομισματική ένωση θα αρχίσει να λειτουργεί την 1η Ιανουαρίου 1999, με τον καθορισμό αμετάκλητων τιμών μετατροπής μεταξύ του Ευρώ και των εθνικών νομισμάτων. Στο σημείο αυτό θα κάνει την εμφάνισή του το Ευρωπαϊκό Σύστημα Κεντρικών Τραπεζών ( ΕΣΚΤ), που θα αποτελείται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (στην οποία εξελέγη για τη θέση του Προέδρου ο Ολλανδός Βιμ Ντούϊζεμπεργκ) και τις συμμετέχουσες εθνικές κεντρικές τράπεζες. Το ΕΣΚΤ θα είναι αρμόδια για τη χάραξη και την άσκηση ενιαίας νομισματικής και συναλλαγματικής πολιτικής και θα έχει την ευθύνη για τον καθορισμό των βραχυπρόθεσμων επιτοκίων, ή των ενδεχόμενων παρεμβάσεων έναντι του δολλαρίου και του γιεν. Τα εθνικά συμμετέχοντα νομίσματα δεν θα αποτελούν πλέον αντικείμενο απευθείας διαπραγμάτευσης στην αγορά συναλλάγματος, ενώ η εξωτερική τους αξία θα καθορίζεται αποκλειστικά μέσω του Ευρώ με αμετάκλητες τιμές μετατροπής. Οι νέες εκδόσεις που αφορούν το διαπραγματεύσιμο δημόσιο χρέος θα πραγματοποιούνται σε Ευρώ, ήδη από την αρχή του σταδίου αυτού.

Την 1η Ιανουαρίου του 2002 το Ευρώ θα κυκλοφορήσει στο ευρύ κοινό σε χαρτονομίσματα και κέρματα, ενώ για διάστημα έξι μηνών θα κυκλοφορεί παράλληλα με τα εθνικά νομίσματα.

[Γ] ΒΑΛΚΑΝΙΑ

[05] Νέες κυρώσεις εναντίον της Σερβίας επέβαλε η Ομάδα Επαφής-ΝΑΤΟϊκά στρατεύματα ζητά ο Αλβανός Πρωθυπουργός

Την ίδια ώρα, η Ομάδα Επαφής, ακολουθώντας την πολιτική του "καρότου" και του "μαστιγίου" αποφάσισε να επιβάλει νέες κυρώσεις κατά του Βελιγραδίου, παρέχοντας όμως ταυτόχρονα και κάποια κίνητρα, προκειμένου να αρχίσει ο διάλογος και να εκτονωθεί η κρίση στο Κοσσυφοπέδιο.

Οι πολιτικοί διευθυντές των Υπουργείων Εξωτερικών των χωρών-μελών της Ομάδας Επαφής (ΗΠΑ, Γαλλία, Ρωσία, Γερμανία, Βρετανία και Ιταλία) συνεδρίασαν στη Ρώμη την Τετάρτη 29 Απριλίου και κάτω απ' την πίεση των ΗΠΑ αποφάσισαν να επιβάλουν νέες κυρώσεις κατά των αρχών του Βελιγραδίου, παρά τις διαφωνίες της Ρωσίας.

"Η Ομάδα Επαφής αποφάσισε να επιβάλει νέες κυρώσεις κυρίως, σε πρώτη φάση, με το πάγωμα των περιουσιακών στοιχείων της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας στο εξωτερικό και, σε δεύτερη φάση, με το σταμάτημα των νέων επενδύσεων στη Σερβία, εάν οι γιουγκοσλαβικές αρχές δεν ξεκινήσουν διάλογο με την αλβανική κοινότητα του Κοσσυφοπεδίου", δήλωσε μετά το τέλος της συνόδου ο Ζακ Μπλο, διευθυντής πολιτικών υποθέσεων του Γαλλικού Υπουργείου Εξωτερικών (ΑΠΕ, Γαλλ. Πρακτ. 29.4.98).

Παράλληλα, η Ομάδα Επαφής θέλησε να δώσει μια "ώθηση" στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων, μελετώντας έναν ορισμένο αριθμό "παρακινητικών μέτρων" που θα επιτρέψουν στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας να επιστρέψει στους διεθνείς θεσμούς.

"Προσπαθούμε να δημιουργήσουμε τις συνθήκες για την έναρξη ενός χωρίς όρους διαλόγου για να βρεθεί μια πολιτική λύση που θα βασίζεται στη συναίνεση των μερών για το Κοσσυφοπέδιο", δήλωσε ο Ιταλός υφυπουργός Εξωτερικών Πιέρο Φασίνο (ΑΠΕ, Ρόιτερ, 29.4.98).

Σε ανακοίνωση που εκδόθηκε, αναφέρεται ότι η Ομάδα Επαφής "αντιτίθεται κατηγορηματικά στο ενδεχόμενο κήρυξης ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου" και υπογραμμίζεται ότι "η παρούσα κατάσταση δεν μπορεί να συνεχιστεί, αφού ο κίνδυνος κλιμάκωσης της σύγκρουσης απαιτεί άμεση δράση".

Επίσης, οι έξι στην ανακοίνωση επισημαίνουν ότι "εάν δεν βρεθεί λύση, η κρίση στο Κοσσυφοπέδιο απειλεί να διαρρεύσει και σε άλλα μέρη της περιοχής" (ΑΠΕ, Ρόιτερ, 29.4.98).

Ικανοποίηση στις ΗΠΑ

Οι ΗΠΑ εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για τα αποτελέσματα της συνόδου της Ομάδας Επαφής και σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερ, ο εκπρόσωπος του Στέϊτ Ντηπάρτμεντ Τζέιμς Φόλεϊ, αφού χαρακτήρισε τη συνάντηση εποικοδομητική, τόνισε ότι "το πακέτο των μέτρων είναι καλό και προσφέρει μια ξεκάθαρη επιλογή στον Πρόεδρο της Γιουγκοσλαβίας Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς".

Την υποστήριξή του στην απόφαση που έλαβε η Ομάδα Επαφής εξέφρασε και ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Κλάους Κίνκελ, ο οποίος κάλεσε τον Μιλόσεβιτς να "καταλήξει σε συμφνωία για επίλυση, με πολιτικά μέσα, των προβλημάτων του Κοσσυφοπεδίου σε συνεργασία με τη διεθνή κοινότητα προτού να είναι πολύ αργά. Πρέπει να αποτραπεί ένας ακόμη αιματηρός πόλεμος στα Βαλκάνια. Η γερμανική κυβέρνηση και οι εταίροι της στην Ευρωπαϊκή Ενωση είναι προσηλωμένοι στο στόχο αυτό", τόνισε ο κ. Κίνκελ (ΑΠΕ, Ρόιτερ, 30.4.98).

Αντίθετα, ο Πρόεδρος της Ρωσίας Μπόρις Γιέλτσιν δήλωσε ότι η χώρα του απορρίπτει κάθε ενέργεια που αποσκοπεί στην άσκηση "ισχυρής πίεσης" προς το Βελιγράδι, προκειμένου να υποχρεωθεί η σερβική κυβέρνηση σε παραχωρήσεις στο Κοσσυφοπέδιο.

Ο εκπρόσωπος του ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών Βλάντιμιρ Ραχμάνιν τόνισε ότι η Μόσχα δεν προτίθεται να συμμετάσχει στις νέες κυρώσεις σε βάρος του Βελιγραδίου και υποστήριξε ότι τέτοια οικονομικά μέτρα δεν βοηθούν το διάλογο.

"Αποψή μας είναι ότι η Ομάδα Επαφής στην παρούσα φάση πρέπει να επικεντρώσει τις προσπάθειές της κυρίως στην προσφορά πραγματικής βοήθειας στο διάλογο μεταξύ της Πρίστινας και του Βελιγραδίου. Αυτό και όχι οικονομικές ενέργειες είναι το κλειδί σε μια αποτελεσματική διεθνή προσπάθεια για επίλυση του προβλήματος του Κοσσυφοπεδίου", δήλωσε ο Ρώσος εκπρόσωπος.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Χαβιέρ Σολάνα, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στα Σκόπια, τόνισε ότι το ΝΑΤΟ υποστηρίζει τις αποφάσεις της Ομάδας Επαφής και είναι έτοιμο στο πλαίσιο των ικανοτήτων του να εφαρμόσει κάθε απόφαση που θα πάρει η Ομάδα Επαφής.

Επίσης, σε ανακοίνωση που εκδόθηκε στην έδρα της Συμμαχίας στις Βρυξέλλες, στις 30 Απριλίου, το ΝΑΤΟ καταδίκασε την υπερβολική χρήση βίας από τον γιουγκοσλαβικό στρατό, τονίζοντας παράλληλα ότι είναι επίσης απαράδεκτη και η βία που ασκείται από τις ομάδες των αυτονομιστών στο Κοσσυφοπέδιο.

"Το Βορειοατλαντικό Συμβούλιο ανησυχεί πολύ από την περαιτέρω επιδείνωση της κατάστασης στο Κοσσυφοπέδιο, που εγκυμονεί τον κίνδυνο της κλιμάκωσης της σύγκρουσης στην περιοχή", αναφέρεται στην ανακοίνωση του ΝΑΤΟ.

Ενθάρρυνση των αποσχιστικών τάσεων

Οπως μετέδωσε το Πρακτορείο ΤΑΝΓΙΟΥΓΚ (30.4.98) η Ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Γιουγκοσλαβίας συνεδρίασε και ασχολήθηκε με τα νέα δεδομένα που δημιουργούνται ύστερα απ' την απόφαση της Ομάδας Επαφής.

"Εκτιμήθηκε ότι η ουσία αυτών των θέσεων σημαίνει συνέχιση της πολιτικής πιέσεων, ανάμειξης στις εσωτερικές υποθέσεις της Σερβίας και της Ο.Δ. Γιουγκοσλαβίας και ενθάρρυνση των αποσχιστικών τάσεων και της τρομοκρατίας στο Κοσσυφοπέδιο και Μετόχι. Οι προσπάθειες αυτές είναι σε αντίθεση με τις αρχές του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ, της Τελικής Διακήρυξης του ΟΑΣΕ και τους στόχους της ειρήνης και σταθερότητας στην περιοχή.

Με έκπληξη διαπιστώθηκε ότι και αυτή τη φορά η ευθύνη για την απουσία διαλόγου για το Κοσσυφοπέδιο και Μετόχι επιρρίπτεται στην κυβέρνηση της Δημοκρατίας της Σερβίας, μολονότι είναι οφθαλμοφανές ότι οι εκπρόσωποι των πολιτικών κομμάτων της αλβανικής μειονότητας αναβάλουν την αποδοχή ενός άνευ όρων διαλόγου, την εγκατάλειψη του αποσχιστικού προγράμματος και την καταγγελία της τρομοκρατίας. Η κυβέρνηση εκτίμησε ότι μόνο με διάλογο και με πολιτικά μέσα μπορούν να λυθούν όλα τα ζητήματα που αφορούν την ισοτιμία όλων των πολιτών στο Κοσσυφοπέδιο και Μετόχι και ότι οι αποσχιστικές τάσεις και η τρομοκρατία αξίζουν τη δημόσια καταδίκη και την απομόνωση εκ μέρους όλων των διεθνών παραγόντων, συμπεριλαμβανομένων και των χωρών που έλαβαν μέρος στη συνάντηση της Ρώμης.

Γι' αυτό η ομοσπονδιακή κυβέρνηση επαναβεβαίωσε την υποστήριξη προς τις πρωτοβουλίες και την πλατφόρμα της κυβέρνησης της Δημοκρατίας της Σερβίας, η οποία περιέχει σημαντικά στοιχεία για ουσιώδη πολιτικό διάλογο".

Οσον αφορά τη δράση του στρατού της Γιουγκοσλαβίας, η κυβέρνηση εκτίμησε ότι εντάσσεται στις υποχρεώσεις που απορρέουν από το Σύνταγμα και το Νόμο.

Επίσης "επανέλαβε την πλήρη της ετοιμότητα για συνεργασία με τις άλλες χώρες και τους διεθνείς οργανισμούς πάνω σε ισότιμες βάσεις από θέσεις αρχών. Στο πλαίσιο αυτό υπάρχει πλήρης ετοιμότητα και για ισότιμη συνεργασία με τον ΟΑΣΕ και τους άλλους διεθνείς οργανισμούς μετά την ανανέωση των δικαιωμάτων ως μέλους της χώρας μας σ' αυτούς τους οργανισμούς".

Σε ανακοίνωση που εξέδωσε το Σοσιαλιστικό Κόμμα του Προέδρου Σλ. Μιλόσεβιτς υπογραμμίζεται ότι οι κυρώσεις που αποφάσισε η Ομάδα Επαφής ενθαρρύνουν τις αποσχιστικές τάσεις και την τρομοκρατία στο Κοσσυφοπέδιο.

Στο μεταξύ, η Αλβανία εξέφρασε την ικανοποίησή της για τις νέες κυρώσεις και σε ανακοίνωση του αλβανικού Υπουργείου Εξωτερικών επισημαίνεται ότι τα θετικά αυτά βήματα "θεωρούνται ως μια κίνηση προς ένα σχέδιο δράσης για να σταματήσουν οι αιματοχυσίες και κάθε άλλη πολιτική αντιπαράθεσης, ώστε μέσω των συνομιλιών να ανοίξει ο δρόμος για μια ειρηνική διαδικασία" (ΑΠΕ, Ρόιτερ, 30.4.98).

Τέλος, οι περισσότεροι εκπρόσωποι των αλβανικών κομμάτων στην Πρίστινα εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους, διότι ανέμεναν σκληρότερες κυρώσεις κατά του Βελιγραδίου.

ΝΑΤΟϊκά στρατεύματα ζητά ο Νάνο

Την αποστολή ΝΑΤΟϊκών στρατευμάτων στα σύνορα της Αλβανίας με τη Γιουγκοσλαβία ζήτησε απ' την Ομάδα Επαφής ο Αλβανός Πρωθυπουργός Φάτος Νάνο, με επιστολή που έστειλε στον Ιταλό υπουργό Εξωτερικών Λαμπέρτο Ντίνι.

"Η κατάσταση στα σύνορα με το Κοσσυφοπέδιο μας οδηγεί στη σκέψη ότι η παρουσία ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων στην Αλβανία χρειάζεται ως παράγοντας πίεσης και ασφάλειας ενάντια στη διένεξη" τονίζει στην επιστολή του ο Αλβανός Πρωθυπουργός.

Οπως είναι γνωστό, παρόμοιο αίτημα είχε διατυπώσει ο κ. Νάνο στο παρελθόν και προς τον Γ.Γ. του ΝΑΤΟ κ. Σολάνα κατά την επίσκεψή του στα Τίρανα, αίτημα όμως που είχε απορριφθεί.

Τα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία μετέδωσαν στις 30 Απριλίου, επικαλούμενα διπλωματικές πηγές στις Βρυξέλλες, ότι τα κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ άρχισαν διαβουλεύσεις σχετικά με την ανάγκη ή όχι αποστολής μιας ειρηνευτικής δύναμης στην Αλβανία. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, η Ιταλία θα προτείνει στους συμμάχους τη διεξαγωγή στρατιωτικών γυμνασίων στην Αλβανία, σε μια επίδειξη στρατιωτικής ισχύος της Συμμαχίας (ΑΠΕ, Ρόιτερ, Γαλλ. Πρακτ. 30.4.98).

Αρνούνται το διάλογο

Στο κενό έπεσε μια ακόμη προσπάθεια του Βελιγραδίου για έναρξη διαλόγου με τους ηγέτες των Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου.

Ο αντιπρόεδρος της σερβικής κυβέρνησης Ράτκο Μάρκοβιτς πρότεινε στις 27 Απριλίου στον ηγέτη των Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου Ιμπραήμ Ρουγκόβα να συμφωνήσει σε μια κοινή προσέγγιση του διαλόγου και να ορίσει ύστερα από κοινή συμφωνία το χρονοδιάγραμμα των συναντήσεων των δύο πλευρών, οι οποίες θα ορίσουν τους αντιπροσώπους τους με πλήρη αυτονομία.

"Το Βελιγράδι, αντί να στέλνει επιστολές προπαγάνδας, θα είναι καλύτερα να αποσύρει από το Κοσσυφοπέδιο τις ειδικές δυνάμεις της αστυνομίας και να συνεργαστεί σοβαρά για την έναρξη των διαπραγματεύσεων", δήλωσε ο σύμβουλος του Ρουγκόβα Ξεμαίλ Μουσταφά και πρόσθεσε ότι "ο Ρουγκόβα δεν παύει να τάσσεται υπέρ μιας ειρηνικής λύσης του προβλήματος του Κοσσυφοπεδίου, αλλά με έναν χωρίς όρους διάλογο και με τη βοήθεια ενός διεθνούς μεσολαβητή".

Στο μεταξύ, ο αποκαλούμενος "Απελευθερωτικός Στρατός του Κοσσυφοπεδίου" σε προκήρυξή του που έστειλε στα αλβανικά Μέσα Ενημέρωσης απηύθυνε έκκληση σε όλους τους Αλβανούς του Κοσσυφοπεδίου να εδραιώσουν κοινό μέτωπο πάλης εναντίον του κοινού εχθρού και ταυτόχρονα ζήτησε από την Αλβανία να βοηθήσει αυτόν τον αγώνα. "Η πατρίδα μας η Αλβανία έχει καθήκον να βοηθήσει εκείνο το κομμάτι της, που υποφέρει κάτω από τη σερβική κατοχή" αναφέρεται στην προκήρυξη.

Ακόμη, η παράνομη αυτή οργάνωση προειδοποιεί ότι θα προχωρήσει σε μεγάλης κλίμακας ένοπλες επιχειρήσεις όταν κρίνει ότι είναι απαραίτητο, ενώ ζητάει να λάβει μέρος στις συνομιλίες για το Κοσσυφοπέδιο με την παρουσία ξένου μεσολαβητή, απειλώντας παράλληλα ότι "οποιαδήποτε συμφωνία για το πρόβλημα του Κοσσυφοπεδίου χωρίς τη συγκατάθεση αυτής της οργάνωσης, δεν πρόκειται να γίνει αποδεκτή".

[06] Επίσκεψη του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ στα Σκόπια

Στο επίκεντρο των συνομιλιών, πέρα απ' την κατάσταση στο Κοσσυφοπέδιο, ήταν οι διμερείς σχέσεις της ΠΓΔΜ με το ΝΑΤΟ και η παραμονή της ειρηνευτικής δύναμης του ΟΗΕ μετά τη λήξη της θητείας της στο τέλος Αυγούστου ή η αντικατάστασή της από κάποια άλλη στρατιωτική δύναμη.

Ο Γ.Γ. του ΝΑΤΟ διέψευσε τις φήμες ότι νατοϊκές δυνάμεις θα εγκατασταθούν στο έδαφος της ΠΓΔΜ πριν από τις 31 Αυγούστου, ενώ χαρακτήρισε "λογική" την άποψη της πολιτικής ηγεσίας της χώρας να συνεχιστεί η εντολή της ειρηνευτικής δύναμης του ΟΗΕ, με την ίδια δομή και προς το παρόν με το ίδιο στρατιωτικό δυναμικό.

Ο Πρόεδρος Γκλιγκόροφ υπογράμμισε στον συνομιλητή του την ανάγκη άμεσης διευθέτησης της παρουσίας διεθνούς ειρηνευτικής δύναμης στο έδαφος της ΠΓΔΜ και μετά τις 31 Αυγούστου,στο πλαίσιο της προληπτικής διπλωματίας.

Οπως είναι γνωστό, ο κ. Γκλιγκόροφ συνηγορεί υπέρ της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας, χωρίς να αποκλείει και μια πολυεθνική δύναμη ως εναλλακτική λύση.

Οσον αφορά τις διμερείς σχέσεις, ο κ. Σολάνα τόνισε ότι το ΝΑΤΟ επιθυμεί την εμβάθυνση των σχέσεών του με την ΠΓΔΜ, μέσω του προγράμματος "Συνεταιρισμός για την ειρήνη" και χαρακτήρισε ως ιδιαίτερα σημαντική τη στρατιωτική άσκηση που θα διεξαχθεί τον Σεπτέμβριο, υπό την αιγίδα του στην ΠΓΔΜ, καθώς και τη συνάντηση των υπουργών Αμυνας της περιοχής το φθινόπωρο και πάλι στα Σκόπια. Οι τελικές εκτιμήσεις, σχετικά με την υποψηφιότητα της ΠΓΔΜ να καταστεί πλήρες μέλος του ΝΑΤΟ, θα συζητηθούν τον Ιούλιο, οπότε ο κ. Σολάνα θα πραγματοποιήσει επίσημη επίσκεψη στα Σκόπια.

Δεν εκπαιδεύονται αλβανόφωνοι

Το Υπουργείο Εξωτερικών της ΠΓΔΜ, αλλά και η διοίκηση της ειρηνευτικής δύναμης που εδρεύει στην περιοχή, διέψευσαν δημοσιεύματα του φιλοκυβερνητικού Τύπου στο Βελιγράδι, καθώς και είδηση που μετέδωσε το πρακτορείο ΤΑΝΓΙΟΥΓΚ ότι ορισμένες δυτικές περιοχές της χώρας χρησιμοποιούνται ως καταφύγιο και αποθήκες οπλισμού του λεγόμενου "Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσσυφοπεδίου".

[Δ] ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ

[07] Ελάχιστες οι ελπίδες για αναθέρμανση της ειρηνευτικής διαδικασίας στη Μέση Ανατολή

Το στίγμα της απαισιοδοξίας έδωσε η ίδια η κ. Ολμπραϊτ, η οποία δήλωσε ότι δεν αισιοδοξεί πως οι συνομιλίες του Λονδίνου θα οδηγήσουν στη γεφύρωση των διαφορών ανάμεσα στους Ισραηλινούς και τους Παλαιστινίους (ΑΠΕ-Ρόιτερ, 2.5.98).

Αλλά και ο αντιπρόεδρος της αμερικανικής κυβέρνησης Αλ Γκορ, ο οποίος βρίσκεται στη Μέση Ανατολή για περιοδεία, μετά την αιφνίδια - όπως τη χαρακτήρισαν τα ειδησεογραφικά πρακτορεία Αθηναϊκό και Ρόιτερ (3.5.98)- συνάντηση που είχε στο αεροδρόμιο Μπεν Γκουριόν με τον Ισραηλινό Πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, αλλά και τη συνάντηση, λίγο νωρίτερα, στη Ραμάλα με τον Γιάσερ Αραφάτ, δήλωσε ότι η ειρηνευτική διαδικασία στη Μέση Ανατολή έχει φτάσει σε κρίσιμο σημείο, και κάλεσε τους ηγέτες του Ισραήλ και των Παλαιστινίων να μην αφήσουν να χαθεί η ευκαιρία για ειρήνευση στην περιοχή.

Ο ίδιος, προέβη σχετικά και σε κοινή δήλωση με τον Αιγύπτιο Πρόεδρο Χόσνι Μουμπάρακ, κατά τη συνάντηση που είχαν μεταξύ τους στο Κάιρο. Οι δυο άντρες, δήλωσαν στους δημοσιογράφους, στην κοινή συνέντευξη Τύπου που έδωσαν, ότι οι συνομιλίες της τρέχουσας εβδομάδας στο Λονδίνο είναι μια πολύ σημαντική ευκαιρία για την ειρήνη.

Το ήδη αρνητικό κλίμα, μέσα στο οποίο ξεκινούν οι συνομιλίες στο Λονδίνο, φορτίζεται ακόμη περισσότερο από τις δηλώσεις του Ισραηλινού Πρωθυπουργού, ο οποίος εμφανίζεται αδιάλλακτος όσον αφορά στην αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων από τη Δυτική Οχθη, στο ποσοστό τουλάχιστον που προτείνουν οι Αμερικανοί και δέχονται οι Παλαιστίνιοι.

Συγκεκριμένα, ενώ ο Παλαιστίνιος Πρόεδρος Γιάσερ Αραφάτ δήλωσε δημόσια, για πρώτη φορά, ότι δέχεται την αμερικανική πρόταση για την αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων από το 13% των εδαφών της Δυτικής Οχθης (ΑΠΕ-Γαλλ. Πρακτ., 29.4.98) και η Παλαιστινιακή Αρχή δήλωσε επίσης (ΑΠΕ-Ρόιτερ, 1.5.98), ότι δεσμεύεται από τις αμερικανικές προτάσεις για την περαιτέρω αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων από το 13,1% των εδαφών της Δυτικής Οχθης και "ούτε μία ίντσα λιγότερη", εκπρόσωπος του κ. Νετανιάχου δήλωσε στο Πρακτορείο Ρόιτερ (3.5.98), ότι το Ισραήλ θα ήταν εντελώς αδύνατο να δεχθεί την αμερικανική πρόταση για αποχώρηση των δυνάμεών του από το 13% του εδάφους της Δυτικής Οχθης.

Δύο μέρες νωρίτερα, την 1.5.98, ο ίδιος ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός είχε δηλώσει ότι τις θέσεις των Ισραηλινών και Παλαιστινίων εξακολουθεί να τις χωρίζει "σημαντική απόσταση" και ότι δεν υπάρχουν εγγυήσεις ότι οι προγραμματισμένες για τη Δευτέρα στο Λονδίνο συναντήσεις θα ανοίξουν το δρόμο για την αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων από τη Δυτική Οχθη.

Ο κ. Νετανιάχου κατηγόρησε και τις ΗΠΑ για τήρηση μεροληπτικής στάσης υπέρ των Παλαιστινίων.

[Ε] ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ-ΠΕΡΣΙΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ

[08] Ανανεώθηκαν οι κυρώσεις σε βάρος του Ιράκ εν μέσω αντιφατικών ανακοινώσεων για τη συνεργασία του

Ο Βρετανός πρεσβευτής στα Ηνωμένα Εθνη, σερ Τζον Γουέστον, δήλωσε, για το ίδιο θέμα, προς τους δημοσιογράφους, ότι κανένας γύρω από το τραπέζι δεν τάχθηκε υπέρ της άμεσης άρσης των κυρώσεων κατά του Ιράκ.

Αλλά ενώ το Συμβούλιο Ασφαλείας αποφάσισε την παράταση της ισχύος των κυρώσεων κατά της Βαγδάτης, πράγμα το οποίο αποτελεί ουσιαστικά και επιβράβευση της αμερικανικής επιθυμίας, οι ΗΠΑ, με δήλωση του Αμερικανού πρεσβευτή στον ΟΗΕ Μπιλ Ρίτσαρντσον, παραδέχονταν για πρώτη φορά ότι το Ιράκ έχει σημειώσει προόδους όσον αφορά τον "φάκελο" των πυρηνικών και τη συνεργασία του με τους επιθεωρητές του ΟΗΕ (ΑΠΕ-Ρόιτερ, 27.4.98).

Ο ίδιος σε άλλη δήλωσή του, αποκάλυψε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες, είναι έτοιμες να καταλήξουν σε συμβιβασμό με τη Ρωσία, που ζητά να κλείσει ο φάκελος για τα πυρηνικά του Ιράκ.

Οι ΗΠΑ, είπε ο κ. Ρίτσαρντσον, κυκλοφόρησαν ένα σχέδιο διακήρυξης που προτείνει να κλείσει ο συγκεκριμένος φάκελος μέσα σε 6 μήνες, υπό την προϋπόθεση όμως ότι η Βαγδάτη θα συνεχίσει να παρέχει άμεση και χωρίς περιορισμούς πρόσβαση στις οπλικές της εγκαταστάσεις.

Ο ίδιος ο Αμερικανός Πρόεδρος Μπιλ Κλίντον δήλωσε, στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου (ΑΠΕ-Ρόιτερ, 30.4.98), ότι είναι ενθαρρυμένος από την ιρακινή συνεργασία με ορισμένες επιθεωρήσεις του ΟΗΕ και αναμένει από το Πεντάγωνο να συστήσει τη μείωση των αμερικανικών δυνάμεων στον Κόλπο.

Στο μεταξύ, ο Αραβικός Σύνδεσμος, με δήλωση του γενικού γραμματέα του, Εσμάτ Αμπντέλ Μεγκίντ, επέκρινε την Εκθεση του επικεφαλής της Ειδικής Επιτροπής του ΟΗΕ για τον αφοπλισμό του Ιράκ και τόνισε ότι η Βαγδάτη συμμορφώνεται με τις αποφάσεις του ΟΗΕ για την εξάλειψη των όπλων μαζικής καταστροφής (ΑΠΕ-Γαλλ. Πρακτ.-Ρόιτερ, 3. 5.98).

Hellenic Ministry of Press and Mass Media: The Week in Review Directory - Previous Article - Next Article