MinPress: The Week in Review, 98-09-23

Hellenic Ministry of Press and Mass Media: The Week in Review Directory - Previous Article - Next Article

From: The Hellenic Ministry of Press & Mass Media <http://www.minpress.gr/>

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

[Α] ΚΥΠΡΙΑΚΟ-Ε/Τ ΣΧΕΣΕΙΣ

[Β] ΒΑΛΚΑΝΙΑ

[Γ] ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ

[Α] ΚΥΠΡΙΑΚΟ-Ε/Τ ΣΧΕΣΕΙΣ

[01] Σε δύσκολη φάση εισέρχεται το Κυπριακό

Στην εφαρμογή μορατόριουμ πτήσεων
πάνω από την Κύπρο επικεντρώνει τις
προσπάθειές του το Λονδίνο

Την Αγκυρα και την Αθήνα επισκέφθηκε ο Βρετανός υπουργός Αμυνας Τζώρτζ Ρόμπερτσον, όπου είχε συνομιλίες με τους ομολόγους του της Τουρκίας και της Ελλάδας για διμερή θέματα αλλά και για τις εξελίξεις στην περιοχή γενικότερα.

Σύμφωνα με το BBC (16.9.98) ο κ. Ρόμπετσον, σε συνέντευξή του στην τουρκική πρωτεύουσα αναφέρθηκε στο Κυπριακό, επαναλαμβάνοντας ότι η χώρα του "έχει σοβαρές επιφυλάξεις για το θέμα των πυραύλων S-300 και προσπαθεί να επιτύχει την αναβολή ακόμα και τη ματαίωση της εγκατάστασής τους στην Κύπρο".

Και αυτό γιατί, όπως υποστήριξε την επόμενη μέρα στην Αθήνα μετά τη συνάντησή του με τον κ. Τσοχατζόπουλο (ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 17.9.98), "η ανάπτυξη του αντιαεροπορικού πυραυλικού συστήματος μόνο ένταση θα προκαλέσει στην περιοχή και σε καμία περίπτωση δεν θα βοηθήσει την ασφάλεια του νησιού".

Eξάλλου, ο κ. Ρόμπερτσον άφησε να εννοηθεί ότι η βρετανική κυβέρνηση έχει αναλάβει διαμεσολαβητικό ρόλο για την αποδοχή, από Ελλάδα και Τουρκία, μορατόριουμ πτήσεων στρατιωτικών αεροσκαφών πάνω από την Κύπρο, τονίζοντας ότι "η Βρετανία είναι πρόθυμη να αναλάβει την ευθύνη για την παρακολούθηση του μορατόριουμ".

Αυτό άλλωστε επιβεβαίωσε και ο διευθυντής της Πολιτικής Διεύθυνσης του Φόρειν Οφις Πήτερ Ρίκετς, ο οποίος μετά τη συνάντησή του με τον Πρόεδρο Κληρίδη στη Λευκωσία (ΡΙΚ, 17.9.98), δήλωσε ότι "το Λονδίνο εργάζεται πάνω στις πρακτικές διευθετήσεις που θα καταστήσουν δυνατή την εφαρμογή ενός μορατόριουμ". Πρόσθεσε, εξάλλου, ότι "αυτή τη στιγμή οι προσπάθειες που καταβάλλονται σε συνεργασία με την αμερικανική κυβέρνηση, τόσο στην Κύπρο όσο και στην Αθήνα και την Αγκυρα, είναι να υπάρξει συμφωνία για το μορατόριουμ.

Τέλος, ο κ. Ρίκετς είπε ότι με τον κ. Κληρίδη συζήτησε επίσης "τους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να προωθηθεί η διαδικασία των Ηνωμένων Εθνών για επίλυση του Κυπριακού".

Βεβαίως για την κυπριακή πλευρά, όπως επεσήμανε ο υπουργός Αμυνας Γιαννάκης Ομήρου (ΚΥΠΕ, 17.9.98), "δε τίθεται θέμα μορατόριουμ πτήσεων, αλλά ζώνη απαγόρευσης υπερπτήσεων καθώς και ύπαρξη αποτελεσματικού μηχανισμού εγγυήσεων, που θα συνοδεύει αυτή τη συμφωνία, η οποία θα εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο της αποστρατιωτικοποίησης".

Ακύρωση της παραγγελίας και απενεργοποίηση
του δόγματος του ΕΑΧ απαιτεί η Αγκυρα

Η Αγκυρα, πάντως, έσπευσε να αποσαφηνίσει τη θέση της και σε ανακοίνωση που εκδόθηκε από το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών (16.9. 98) σχετικά με το ενδεχόμενο αναβολής της άφιξης των S-300 στην Κύπρο, υποστήριξε μεταξύ άλλων:

"Ενδεχόμενη ενέργεια του Κληρίδη για αναβολή της εγκατάστασης των πυραύλων δεν έχει κανένα νόημα, πέρα από το να γίνει ένα άνοιγμα τακτικής στηριγμένο σε λανθασμένους υπολογισμούς. Η αναβολή δεν θα λύσει τα προβλήματα, δε θα μεταβάλει την ουσία του ζητήματος, αντιθέτως, μπορεί να εντείνει την κρισιμότητά του.

Σε κάθε περίπτωση, ούτε η Τουρκία ούτε η ΤΔΒΚ μπορούν να ανεχθούν τη χρησιμοποίηση των S-300 ως ένα συνεχές στοιχείο απειλής.

Στο πλαίσιο αυτό, προτάσει όπως αναβολή ή μεταφορά μεν των S-300 στο νησί αλλά αποθήκευσή τους δεν έχουν καμμία διαφορά για την Τουρκία.

Το μόνο που μετράει για μας, ως πρώτο βήμα, θα ήταν η ακύρωση της παραγγελίας των πυραύλων. Ομως κι αυτό από μόνο του δε φτάνει. Για να μειωθεί πραγματικά η ένταση στο νησί πρέπει να απενεργοποιηθούν το δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου καθώς και η ναυτική και αεροπορική βάση, που βρίσκονται στον ελληνοκυπριακό τομέα".

Σχολιάζοντας την ανακοίνωση του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών, ο υπουργός Αμυνας κ. Ομήρου τόνισε ότι "το δόγμα του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου στηρίζεται σε διεθνή συνθήκη, πρόκειται περί στρατιωτικής και αμυντικής συνεργασίας δύο ανεξάρτητων και κυρίαρχων κρατών και βεβαίως αποτελεί απόρροια των εθνικών υποχρεώσεων και δικαιωμάτων της Ελλάδας έναντι του κυπριακού ελληνισμού" (ΚΥΠΕ, 17.9.98).

Από την πλευρά του, ο εκπρόσωπος της κυπριακής κυβέρνησης Χρήστος Στυλιανίδης σε δηλώσεις του στο ΡΙΚ (17.9.98) τόνισε ότι "μετά την αρνητική στάση της διεθνούς κοινότητας στις προτάσεις Ντενκτάς για συνομοσπονδία, η Τουρκία βρίσκεται σε αμηχανία και προσπαθεί με διάφορες ενέργειες να επικεντρώσει ξανά το Κυπριακό στο θέμα των πυραύλων.

Αν η Αγκυρα επιθυμεί οποιαδήποτε αναβολή εγκατάστασης οπλικών συστημάτων στην Κύπρο ή κατάργηση συμμαχιών, η μοναδική απάντηση είναι η αποστρατιωτικοποίηση της Κύπρου. Διαφορετικά, δεν υπάρχει κανένα νόημα να μας υπαγορεύουν οι Τούρκοι για το πως θα προστατευτούμε, όταν διατηρούν στρατό κατοχής και παραβιάζουν τις συνθήκες εγγυήσεως".

Παράλληλα ο εκπρόσωπος υπογράμμισε ότι "δεν πρόκειται να αλλάξει η τακτική που συμφωνήθηκε στη σύσκεψη των Αθηνών και η οποία συνίσταται στην αποτροπή της προσπάθειας της Τουρκίας να μετατρέψει το Κυπριακό σε θέμα πυραύλων ή στρατιωτικό θέμα".

Αλλά και ο υφυπουργός Εξωτερικών Γιάννος Κρανιδιώτης, σε συνέντευξή του στο ΡΙΚ (16.9.98) επεσήμανε ότι στρατηγικός στόχος της ελληνικής πολιτικής πρέπει να είναι η επαναφορά στο προσκήνιο της ουσίας του Κυπριακού. "Επιβάλλεται η ενεργοποίηση του διεθνούς ενδιαφέροντος για επανέναρξη του διακοινοτικού διαλόγου, έναρξη συζητήσεων γύρω από τον περιορισμό των εξοπλισμών και των δυνάμεων με στόχο την αποστρατιωτικοποίηση της νήσου" τόνισε ο κ. Κρανιδιώτης, που βρισκόταν στη Λευκωσία με αφορμή την παράδοση της εικόνας της Παναγίας της Βρεφοκρατούσας.

Τουρκική επιμονή στη συνομοσπονδιακή
λύση

Στο μεταξύ, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Ισμάηλ Τζεμ, σε δύο αποκλειστικές συνεντεύξεις του στις εφημερίδες ΓΕΝΙ ΓΙΟΥΖΓΙΛ (14.9. 98) και ΜΙΛΛΙΕΤ (18.9.98), αναφερόμενος στην πρόσφατη πρόταση Ντενκτάς για συνομοσπονδία υποστήριξε:

-"Η επιβολή φόρμουλας μη αποδεκτής από την τουρκική πλευρά θα είναι, κατά κάποιο τρόπο, παράβαση των παραμέτρων του ΟΗΕ. Η πρόταση για συνομοσπονδία θέτει επί τάπητος την αναζήτηση της αμοιβαίας αποδοχής".

-"Αλλωστε, τα τελευταία 25 χρόνια έξειξαν ότι οι παράμετροι που περιλαμβάνονται στις αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών, δεν είναι καθόλου χρήσιμες για να αντιμετωπιστεί η πραγματικότητα".

Εξάλλου, ο Τούρκος υπουργός Προεδρίας αρμόδιος για κυπριακές υποθέσεις Σουκρού Σινά Γκιουρέλ μιλώντας στον παράνομο τουρκοκυπριακό ραδιοσταθμό ΜΠΑΥΡΑΚ (14.9.98) ισχυρίστηκε ότι "την ευθύνη για τη μη εγκαθίδρυση της ομοσπονδίας φέρει αποκλειστικά η ελληνοκυπριακή πλευρά", ενώ τόνισε με έμφαση "αν απορριφθεί τώρα και η πρόταση για συνομοσπονδιακή λύση, θα οριστικοποιηθεί η διαίρεση της νήσου και η ΤΔΒΚ θα συνεχίσει το δρόμο της με την υποστήριξη της Τουρκίας".

Αντιδράσεις

Την αντίθεση της βρετανικής κυβέρνησης στην πρόταση Ντενκτάς, αλλά και τη δυσαρέσκειά της για την πολιτική που έχει μέχρι τώρα ακολουθήσει η Τουρκία στο Κυπριακό εξέφρασε, σύμφωνα με δηλώσεις του ( ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 17.9.98) ο υπουργός Αμυνας της Βρετανίας Τζωρτζ Ρόμπερτσον κατά τις επαφές του στην Αγκυρα.

Αλλά και ο υπουργός Πολιτισμού Ευάγγελος Βενιζέλος (ΡΙΚ, 15.9.98) δήλωσε: "Ποτέ ως τώρα ο ΟΗΕ δεν έκανε λόγο για συνομοσπονδία. Πάντοτε βάση για την αντιμετώπιση του Κυπριακού είναι η ομοσπονδιακή λύση σύμφωνα με τα όσα προνοούν οι αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας και της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Αυτό που έχει σημασία είναι να αντιληφθεί η διεθνής κοινότητα ότι το πρόβλημα στο νησί είναι πρόβλημα ασφάλειας και στρατιωτικής απειλής".

Από την πλευρά του, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σε ψήφισμά του (17.9. 98) καλεί την Τουρκία "να συμβάλει στην επανάληψη του διακοινοτικού διαλόγου, στη βάση των αποφάσεων του ΟΗΕ και των συμφωνιών υψηλού επιπέδου για μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία και να προχωρήσει σε συγκεκριμένα βήματα για την απόσυρση των στρατιωτικών δυνάμεων από την Κύπρο, ώστε να προωθηθεί η γενικότερη αποστρατιωτικοποίηση της Κύπρου".

Ο ρόλος των ΗΠΑ

Στο μεταξύ, ο Αμερικανός Πρέσβης στη Λευκωσία Κένεθ Μπριλ, σε δηλώσεις του στο ΚΥΠΕ (15.9.98) μετά από συνάντησή του με τον Πρόεδρο Κληρίδη, ανέφερε:

" Η λύση που αναζητείται στο Κυπριακό είναι μια διευθέτηση στη βάση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, που να βασίζεται στις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας. Οι ΗΠΑ συνεχίζουν τις προσπάθειες να φέρουν τις δύο πλευρές στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων".

Ωστόσο, ο κ. Μπριλ επεσήμανε ότι οι ΗΠΑ θεωρούν "χρήσιμο και θετικό το γεγονός ότι ο Ραούφ Ντενκτάς υπέβαλε πολιτική πρόταση και όχι στρατιωτική", τονίζοντας: "Μελετάμε αυτή την πρόταση, ψάχνουμε τρόπους να ανοίξουμε πόρτες. Είναι σημαντικό ότι έχουμε πολιτικές προτάσεις. Είναι σημαντικό το επίκεντρο να είναι οι πολιτικές πτυχές του Κυπριακού, τα ουσιαστικά θέματα. Ετσι στο βαθμό που άτομα από οποιαδήποτε πλευρά κάνουν τέτοιες προτάσεις, είναι χρήσιμο".

Την άποψη Μπριλ επιδοκίμασε και ο Αμερικανός πρέσβης στην Αθήνα Νίκολας Μπερνς (ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 17.9.98), ο οποίος πάντως σημείωσε ότι "η πολιτική των ΗΠΑ στο Κυπριακό για μια ενιαία και ομόσπονδη Κύπρο δεν έχει αλλάξει".

Από την πλευρά του ο ειδικός συντονιστής του Σταίητ Ντηπάρτμεντ για το Κυπριακό Τόμας Μίλλερ σε ομιλία του, σε εκδήλωση του "Συμβουλίου Ελληνοαμερικανίδων" για τις τελευταίες εξελίξεις στο Κυπριακό, στην Ουάσιγκτον (16.9.98) επανέλαβε τις αμερικανικές θέσεις χωρίς να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες για την επίλυση του προβλήματος. Μεταξύ άλλων ο κ. Μίλλερ υπογράμμισε:

-"Οι ΗΠΑ δεν έχουν υποσχεθεί ότι θα λύσουν το Κυπριακό, αλλά ότι θα καταβάλουν τις καλύτερες δυνατές προσπάθειες για τη διευθέτησή του".

-"Η τουρκική πλευρά ευθύνεται για το αδιέξοδο του Μαίου. Η Τουρκία και όχι τόσο ο Ντενκτάς παίζει καθροιστικό ρόλο στις εξελίξεις.

- "Η λύση του Κυπριακού θα πρέπει να εδράζεται στις αρχές της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας ενός κράτους με μία κυριαρχία και διεθνή προσωπικότητα".

Σύσσωμη η πολιτική ηγεσία της Κύπρου
στη Νέα Υόρκη

Ο Πρόεδρος Κληρίδης αλλά και το σύνολο της κυπριακής πολιτικής ηγεσίας θα έχουν την ερχόμενη εβδομάδα σημαντικές συναντήσεις με τον Γ.Γ. του ΟΗΕ Κόφι Ανάν, τα πέντε μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, τον Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ και πολλούς άλλους, στο περιθώριο της ετήσιας Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη.

Στόχος των επαφών αυτών (έχουν διευθετηθεί γύρω στις 60) είναι η διερεύνηση των πιθανοτήτων επιτυχίας μιας νέας συζήτησης του Κυπριακού στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Σύμφωνα με αρμόδιες κυβερνητικές πηγές (BBC, 20.9.98) η συνολική προσπάθεια της κυπριακής αντιπροσωπείας θα κινηθεί σε τρεις βασικούς άξονες:

1.- Τη διασφάλιση της υφιστάμενης βάσης των συνομιλιών και επαναπολιτικοποίηση του Κυπριακού.

2.- Την προσπάθεια διασύνδεσης των ανησυχιών της Κοινότητας για δημιουργία έντασης με την προοπτική της αποστρατιωτικοποίησης.

3.- Την προστασία και διασφάλιση της ενταξιακής πορείας της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Πάντως, όπως δήλωσε ο Πρόεδρος του ΔΗΣΥ κ. Αναστασιάδης, λίγο πριν την αναχώρησή του για τη Νέα Υόρκη (ΚΥΠΕ 18.9.98) "η κατάσταση στο Κυπριακό δεν είναι όσο θα θέλαμε καλή. Η Αμερική η οποία εξήγγειλε πρωτοβουλίες και διόρισε μεσολαβητές δεν είναι τόσο αποφασιστική όσο θα έπρεπε. Εξάλλου, η τουρκική αδιαλλαξία έχει αναβαθμίσει της καθόλα απαράδεκτες θέσεις της. Γι' αυτό χρειάζεται συνέπεια, επιμονή καθώς και η συμπαράσταση της Ελλάδας και άλλων φιλικών χωρών ώστε να ξεπεραστούν τα προβλήματα που δημιουργούν σήμερα μια εικόνα αδιεξόδου".

Από την πλευρά του ο Γ.Γ. του ΑΚΕΛ Α. Χριστόφιας, μετά τη συνάντησή του με τον Πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη (ΡΙΚ,19.9.98) επεσήμανε ότι "πρέπει να υπάρχει συνεχής διπλωματική επίθεση από Κύπρο και Ελλάδα για να δημιουργηθούν διεθνώς οι προϋποθέσεις άσκησης πιέσεων στην Τουρκία και τον Ντενκτάς".

[02] Συνάντηση Γιλμάζ-Μητσοτάκη στην Κωνσταντινούπολη

Ο Τούρκος πρωθυπουργός απαντώντας σε ερωτήσεις δήλωσε ότι "υπήρξαν μηνύματα και υπάρχουν μηνύματα", αλλά δεν θέλησε να γίνει πιο συγκεκριμένος για το περιεχόμενο των συζητήσεών του. Τόνισε ωστόσο ότι "οι συζητήσεις αφορούσαν διμερή θέματα, το Κυπριακό και την βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων".

Από την πλευρά του ο κ. Μητσοτάκης υποστήριξε ότι "κατά τη συζήτηση υπήρξε απολύτως ειλικρινής ανταλλαγή" απόψεων. Το αιτούμενο είναι, κατέληξε ο πρώην πρωθυπουργός, "να μπορέσουμε να βρούμε κάποιο τρόπο για να ελαττωθεί η ένταση και να οδηγηθούμε μακροπρόθεσμα σε κάποια λύση".

[Β] ΒΑΛΚΑΝΙΑ

[03] To αλβανικό Κοινοβούλιο προχώρησε στην άρση της ασυλίας του Μπερίσα, ο οποίος οξύνει την πόλωση με απρόβλεπτες συνέπειες

Την ίδια ώρα η διεθνής κοινότητα εντείνει τις προσπάθειες για ειρηνική και δημοκρατική επίλυση της παρούσας κρίσης στην Αλβανία, αλλά οι προσπάθειες αυτές υπονομεύονται απ' τον ηγέτη της αξιωματικής αντιπολίτευσης Σαλί Μπερίσα, ο οποίος προχώρησε στη συγκρότηση Εθνικού Μετώπου για την ανατροπή της κυβέρνησης.

Η νέα πολιτική κρίση στην πολύπαθη γειτονική χώρα αναζωπυρώθηκε απ' τη δολοφονία του βουλευτή και στενού συνεργάτη του Σαλί Μπερίσα Αζέμ Χαϊντάρι το Σάββατο 12 Σεπτεμβρίου έξω από τα κεντρικά γραφεία του Δημοκρατικού Κόμματος, στα Τίρανα.

Η δολοφονία αυτή αντιμετωπίστηκε απ' το Μπερίσα ως μεγάλη ευκαιρία για να πάρει τη ρεβάνς απ' τον αντίπαλό του, τον πρωθυπουργό Φάτος Νάνο.

Την Κυριακή 13 Σεπτεμβρίου οι οπαδοί του Μπερίσα οργάνωσαν συλλαλητήρια διαμαρτυρίας, πυρπόλησαν αυτοκίνητα έξω από το Υπουργείο Εσωτερικών, ενώ επιχείρησαν να εισβάλουν στο πρωθυπουργικό γραφείο.

Τη Δευτέρα 14 Σεπτεμβρίου, αμέσως μετά την κηδεία του Χαϊντάρι, η κρίση έφτασε στο αποκορύφωμά της και η κατάσταση ξέφυγε από κάθε έλεγχο. Οι οπαδοί του Δημοκρατικού Κόμματος συγκρούστηκαν με τις αστυνομικές δυνάμεις με αποτέλεσμα τρεις διαδηλωτές να σκοτωθούν και αρκετοί να τραυματιστούν.

Οι συγκρούσεις μεταφέρθηκαν στο πρωθυπουργικό γραφείο, ενώ στη συνέχεια οι εξαγριωμένοι οπαδοί, πέρα απ' τις λεηλασίες καταστημάτων, προχώρησαν σε καταλήψεις κυβερνητικών κτιρίων, του Κοινοβουλίου και της κρατικής τηλεόρασης. Αρματα μάχης και θωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού, που είχαν καταληφθεί από τους αντικυβερνητικούς διαδηλωτές, έκαναν την εμφάνισή τους στους δρόμους των Τιράνων.

Την ίδια ώρα ο Μπερίσα καλούσε εκ νέου τον Πρωθυπουργό να παραιτηθεί και να δώσει τη δυνατότητα για το σχηματισμό μιας μεταβατικής κυβέρνησης.

Λίγες ώρες αργότερα στον Μπερίσα απάντησε ο εκπρόσωπος του Φάτος Νάνο, Μπεν Μπελούσι, ο οποίος τόνισε ότι ο Πρωθυπουργός δεν θα παραιτηθεί γιατί αυτό που γίνεται είναι πραξικόπημα.

Η διεθνής κοινότητα απηύθυνε εκκλήσεις για αυτοσυγκράτηση και επιστροφή στην ομαλότητα, ενώ οι ΗΠΑ, δια του εκπροσώπου του Στέιτ Ντηπάρτμεντ, Τζέιμς Ρούμπιν, κατέστησαν σαφές ότι δεν πρόκειται να αναγνωρίσουν ή να συνεργαστούν με κυβέρνηση που θα έλθει στην εξουσία με βίαια μέσα.

Οι παρεμβάσεις των ξένων αξιωματούχων είχαν σαν αποτέλεσμα την αναδίπλωση του Μπερίσα και την επιστροφή των αρμάτων μάχης που είχαν καταλάβει οι οπαδοί του.

Μάλιστα, ο Μπερίσα μιλώντας στους συγκεντρωμένους οπαδούς του τόνισε πως υποσχέθηκε στον πρώην υπουργό Αμυνας των ΗΠΑ Ουίλιαμ Πέρι ότι θα αποφύγει κάθε πράξη βίας.

Αρση της ασυλίας του Μπερίσα

Σε τηλεοπτικό του διάγγελμα, την Τρίτη το απόγευμα, ο πρωθυπουργός κατέστησε σαφές ότι δεν θα παραιτηθεί, προσθέτοντας ότι "το πραξικόπημα που οργάνωσε ο Σαλί Μπερίσα και η ένοπλη ομάδα του απέτυχε".

"Καμμία κυβέρνηση που εξελέγη από ελεύθερες εκλογές δεν μπορεί να αποδεχθεί το τελεσίγραφο μιας ένοπλης τρομοκρατικής ομάδας, ακόμη και αν η ομάδα αυτή ενεργεί εξ' ονόματος ενός κοινοβουλευτικού κόμματος και διοικείται από άτομα που έχουν βουλευτική ασυλία", είπε ο Φάτος Νάνο και πρόσθεσε:

"Απορρίπτω κάθε αίτημα παραίτησης κάτω από τις συνθήκες αυτές. Οποιοσδήποτε παραιτηθεί μετά από τα τελεσίγραφα των ενόπλων θα είναι ένα άτομο χωρίς ιδεώδη, ένας προδότης των συμφερόντων του λαού του και της χώρας του", τόνισε ο Νάνο και υπογράμμισε "ο Μπερίσα είναι επικεφαλής των ομάδων των ενόπλων" (ΑΠΕ, Γαλλ. Πρακτ., 15.9.98).

Παράλληλα, το υπουργικό συμβούλιο αποφάσισε να ζητήσει τη δίωξη του ηγέτη του Δημοκρατικού Κόμματος Σαλί Μπερίσα, θεωρώντας τον ως υπεύθυνο της απόπειρας πραξικοπήματος.

Σε ανακοίνωσή του, το υπουργικό συμβούλιο τόνισε ότι "θεωρεί ως πραξικόπημα τα γεγονότα της Δευτέρας, την παραβίαση των θεσμών του κράτους και τη λεηλασία κρατικών οργανισμών", προσθέτοντας πως "όλα αυτά τα γεγονότα τα οργάνωσαν και τα διεύθυναν ο Σαλί Μπερίσα και οι συνεργάτες του".

Υστερα απ' αυτή την απόφαση, η Γενική Εισαγγελία Τιράνων ζήτησε από την αλβανική Βουλή να προχωρήσει στην άρση της βουλευτικής ασυλίας του πρώην προέδρου της χώρας Σαλί Μπερίσα, καθώς και άλλων τεσσάρων υψηλόβαθμων αξιωματούχων του Δημοκρατικού Κόμματος με την κατηγορία ότι οργάνωσαν ένοπλη εξέγερση.

Απ' την πλευρά του ο Μπερίσα δήλωσε ότι η απόφαση της κυβέρνησης να διώξει δικαστικά ηγέτες της αντιπολίτευσης για τα πρόσφατα επεισόδια ισοδυναμεί "με πράξη τρέλλας και αληθινής εθνικής προδοσίας, που δείχνει την αποφασιστικότητα του Φάτος Νάνο να καταστρέψει την αντιπολίτευση και ολόκληρη την Αλβανία".

Το αλβανικό Κοινοβούλιο με συντριπτική πλειοψηφία προχώρησε την Παρασκευή 18 Σεπτεμβρίου στην άρση της βουλευτικής ασυλίας του Σαλί Μπερίσα, ανοίγοντας έτσι το δρόμο στις δικαστικές αρχές να προβούν στη σύλληψη του πρώην προέδρου.

Υπέρ της άρσης της ασυλίας ψήφισαν 108 βουλευτές απ' τους 113 που ήταν παρόντες στη Βουλή, ενώ βρέθηκαν και 5 άκυρα ψηφοδέλτια. Οι βουλευτές του Δημοκρατικού Κόμματος απείχαν απ' την ψηφοφορία.

Πάντως, παρά την άρση της ασυλίας δεν υπάρχει προς το παρόν καμιά ένδειξη για το ποιά θα είναι η επόμενη κίνηση της κυβέρνησης Νάνο, ενώ δεν έχει γίνει σαφές εάν θα επιχειρηθεί η σύλληψη του Μπερίσα ή εάν η άρση της ασυλίας του έγινε αποκλειστικά για να τον μειώσουν.

Οι διεθνείς πιέσεις προς την κυβέρνηση είναι έντονες για την αποφυγή της σύλληψης του Μπερίσα, επειδή υπάρχει φόβος να ενταθούν οι ταραχές και να οδηγηθεί η χώρα σε εμφύλιο σπαραγμό.

Ο ίδιος ο Μπερίσα δήλωσε ότι δεν φοβάται τη σύλληψη και κάλεσε τους οπαδούς του να "είναι έτοιμοι για την υπέρτατη θυσία".

Σύμφωνα πάντως με την αλβανική νομοθεσία, εάν ο Μπερίσα κριθεί ένοχος για την κατηγορία της "απόπειρας ένοπλης εξέγερσης κατά του κράτους" αντιμετωπίζει ποινή από 15 χρόνια κάθειρξη μέχρι και ισόβια.

Αξίζει να σημειωθεί ότι την ώρα που η Βουλή ψήφιζε για την άρση της ασυλίας του Σαλί Μπρίσα, η στρατιωτική εισαγγελία αποφάσισε την αποφυλάκιση των τεσσάρων από τους πέντε πρώην υπουργούς και υψηλόβαθμα στελέχη του Δημοκρατικού Κόμματος που είχαν συλληφθεί πριν από ένα μήνα κατηγορούμενοι για όσα συνέβησαν στην κρίση του 1997. Οι τέσσερις πρώην υπουργοί του Δημοκρατικού Κόμματος θα παραμείνουν πλέον σε κατ' οίκον περιορισμό έως ότου εκδικασθεί η υπόθεσή τους. Η απόφαση αυτή ερμηνεύεται ως μια χειρονομία καλής θέλησης του Πρωυπουργού Φάτος Νάνο για την αποκλιμάκωση της έντασης.

Διπλωματική πρωτοβουλία ΟΑΣΕ-ΣτΕ

Σε μια προσπάθεια εξεύρεσης πολιτικής λύσης επισκέφθηκαν το Σάββατο 19 Σεπτεμβρίου την αλβανική πρωτεύουσα ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Παπανδρέου, ως προεδρεύων του Συμβουλίου της Ευρώπης, ο Γενικός Γραμματέας του Σ.τ.Ε. Ντανιέλ Ταρσίς και ο πρεδρευων του ΟΑΣΕ Πολωνός υπουργός Εξωτερικών Μπρόνισλαβ Γκέρεμεκ, οι οποίοι είχαν διαδοχικές συναντήσεις με τον Πρόεδρο της χώρας Ρετζέπ Μεϊντάνι, τον Πρωθυπουργό Φάτος Νάνο και τον Πρόεδρο του Δημοκρατικού Κόμματος Σαλί Μπερίσα.

Μιλώντας προς τους δημοσιογράφους μετά το πέρας των συνομιλιών, ο κ. Γκέρεμεκ επεσήμανε ότι η ηγεσία του Δημοκρατικού Κόμματος δεν καταδίκασε τη βία και αναμείχθηκε στη βία με την τακτική που ακολούθησε. Τάχθηκε υπέρ της πολιτικής επίλυσης της κρίσης, κατακρίνοντας όμως την κυβέρνηση Νάνο για τους αργούς ρυθμούς της στην καταπολέμησε του οργανωμένου εγκλήματος, του λαθρεμπορίου και της διαφθροάς. Στη συνέχεια ο Προεδρεύων του ΟΑΣΕ ουσιαστικά τάχθηκε κατά της δίωξης του Μπερίσα, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι η κυβέρνηση πρέπει να σεβαστεί τα δικαιώματα της αντιπολίτευσης, η θέση της οποίας είναι στα έδρανα του κοινοβουλίου και όχι στη φυλακή, ούτε στις διαδηλώσεις στους δρόμους.

Απ' την πλευρά του ο κ. Παπανδρέου τόνισε ότι το Συμβούλιο της Ευρώπης θέλει να βοηθήσει την Αλβανία και στηρίζει τις προσπάθειες του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Μεϊντάνι, καθώς και τις προσπάθειες της νόμιμα εκλεγμένης αλβανικής κυβέρνησης.

Η Αλβανία, συνέχισε ο Ελληνας υπουργός, αντιμετωπίζει ορισμένες ειδικές προτεραιότητες, όπως η ολοκλήρωση του Συντάγματος, η οικονομική ανάπτυξη και η αντιμετώπιση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος, και για το λόγο αυτό η κυβέρνηση Νάνο θα πρέπει να προχωρήσει σε δραστικές αλλαγές.

Οσον αφορά τη στάση του Σαλί Μπερίσα, ο κ. Παπανδρέου επεσήμανε ότι η προσωπική του τακτική αλλά και οι τακτικές του Δημοκρατικού Κόμματος υπονόμευσαν τους δημοκρατικούς θεσμούς. Σε περίπτωση που οι τακτικές αυτές συνεχισθούν, η Διεθνής Κοινότητα θα απομονώσει όχι μόνο το κόμμα του, αλλά και τον Μπερίσα προσωπικά, είπε ο κ. Παπανδρέου.

Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών τη Δευτέρα 21 Σεπτεμβρίου θα μεταβεί στο Στρασβούργο όπου θα ενημερώσει το Συμβούλιο της Ευρώπης για τα αποτελέσματα των επαφών του στα Τίρανα.

Τραβάει το σχοινί ο Μπερίσα

Η επίσκεψη της αντιπροσωπείας του Συμβουλίου της Ευρώπης και του ΟΑΣΕ στα Τίρανα δεν φαίνεται να εκτόνωσε την οξύτατη πολιτική ατμόσφαιρα της χώρας.

Μια μέρα μετά την επίσκεψη, την Κυριακή 20 Σεπτεμβρίου, συνεδρίασε το Εθνικό Συμβούλιο του Δημοκρατικού Κόμματος και αποφάσισε να διακόψει κάθε επαφή με την κυβέρνηση μέχρι την ανατροπή της.

"Το Δημοκρατικό Κόμμα θα οργανώσει ένα εθνικό μέτωπο για την ανατροπή της νεοκομμουνιστικής δικτατορίας στην Αλβανία" τονίζεται στην απόφαση που δόθηκε στη δημοσιότητα και προστίθεται ότι το μέτωπο αυτό θα περιλαμβάνει όλατα πολιτικά κόμματα, τους οργανισμούς και τους πολίτες που θέλουν "να αντιταχθούν στην κυβέρνηση με ειρηνικά μέσα".

Το κόμμα του Μπερίσα αποφάσισε επίσης "να διακόψει τις επαφές με την κυβερνητική κλίκα και τους εκπροσώπους της σε όλα τα επίπεδα, μέχρι να αποκατασταθούν οι δημοκρατικές αξίες στην Αλβανία".

Η απόφαση αυτή του Μπερίσα αναμένεται να επηρεάσει ιδιαίτερα τη συνεργασία με τις τοπικές δημοτικές αρχές, οι περισσότερες από τις οποίες ελέγχονται από το Δημοκρατικό Κόμμα.

Η κίνηση αυτή του Μπερίσα να τραβήξει το σχοινί στα άκρα στοχεύει, σύμφωνα με τους πολιτικούς παρατηρητές, στην επιδείνωση της κρίσης και στη δημιουργία χάους στη χώρα.

[04] Αμερικανικό ειρηνευτικό σχέδιο για το Κοσσυφοπέδιο-Το ΝΑΤΟ προειδοποιεί το Βελιγράδι ότι θα επέμβει στρατιωτικά

Οι ΗΠΑ προωθούν ένα ειρηνευτικό σχέδιο για προσωρινή συμφωνία στο Κοσσυφοπέδιο, χωρίς όμως να προσδιορίζεται επακριβώς το πολιτικό καθεστώς της περιοχής.

Σύμφωνα με την αλβανόφωνη εφημερίδα "KOHA DITORE", που δημοσίευσε το αμερικανικό σχέδιο, προβλέπεται μια μεταβατική συμφωνία διάρκειας τριών ετών, διάστημα κατά το οποίο οι κυβερνητικοί θεσμοί στο Κοσσυφοπέδιο δεν θα είναι υπό τον έλεγχο της Σερβίας ή της Γιουγκοσλαβίας.

Η σερβική επαρχία στο διάστημα αυτό θα έχει δικό της κοινοβούλιο, όργανα με εκτελεστικές εξουσίες, τοπική αστυνομία και δικαστικό σύστημα.

Η επαρχία θα εκπροσωπείται στη σερβική κυβέρνηση και στο ομοσπονδιακό κοινοβούλιο, αλλά οι ομοσπονδιακές αρχές δεν θα μπορούν να επηρεάζουν τη λειτουργία των τοπικών αξιωματούχων.

Στο τέλος της μεταβατικής περιόδου, θα γίνουν εκλογές υπό διεθνή εποπτεία, ενώ θα γίνει και εκτίμηση της κατάστασης στην περιοχή.

Ο ηγέτης των Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου Ιμπραήμ Ρουγκόβα υιοθέτησε, σε συνέντευξη Τύπου στις 18 Σεπτεμβρίου, το αμερικανικό ειρηνευτικό σχέδιο, λέγοντας ότι αυτό αποσκοπεί στον τερματισμό της βίας στο Κοσσυφοπέδιο.

Αντίθετα, ο πολιτικός εκπρόσωπος του Απελευθερωτικού Στρατού Αντέμ Ντεμάτσι διατύπωσε την αντίθεσή του και εξέφρασε την ελπίδα πως η αλβανική πλευρά δεν θα δεχθεί "ένα τέτοιο σχέδιο που δεν παρέχει καμιά εμπιστοσύνη, θα αφήσει ανεπίλυτο το πρόβλημα και δεν θα τερματιστεί η κρίση".

Απ' την πλευρά του ο Απελευθερωτικός Στρατός εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία αναφέρεται ότι δεν αποδέχεται την οποιαδήποτε προσωρινή λύση, με την οποία το Κοσσυφοπέδιο παραμένει υπό της Σερβίας και με τη Σερβία. "Την οποιαδήποτε τέτοια συμφωνία που θα υπογραφεί θα την χαρακτηρίσουμε εθνική προδοσία" αναφέρεται στην ανακοίνωση και προστίθεται ότι θα συνεχισθεί ο αγώνας για την ελευθερία και την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου.

Σύμφωνα με την εφημερίδα ΓΚΛΑΣ ΓΙΑΒΝΟΣΤΙ (17.9.98) οι Αλβανοί είναι επιφυλακτικοί απέναντι στο αμερικανικό σχέδιο επειδή δεν προσδιορίζεται σ' αυτό επακριβώς το καθεστώς του Κοσσυφοπεδίου. Ζητούν επίσης την άμεση απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων και τη χορήγηση γενικής αμνηστείας για όσους συμμετείχαν στις εχθροπραξίες στο Κοσσυφοπέδιο, εκτός από εκείνους για τους οποίους θα αποδειχθεί ότι διέπραξαν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.

Γαλλο-βρετανικό σχέδιο

Την ίδια ώρα η Γαλλία και η Βρετανία εντείνουν τις προσπάθειές τους για την υιοθέτηση από το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών μιας απόφασης για το Κοσσυφοπέδιο, που θα βασίζεται στο κεφάλαιο 7 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ σχετικά με την προσφυγή στη χρήση στρατιωτικής βίας.

Το σχέδιο αυτής της απόφασης παρουσιάσθηκε απ' τις δύο χώρες στους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ στις 16 Σεπτεμβρίου και στη συνέχεια υποβλήθηκε στις 6 χώρες-μέλη της Ομάδας Επαφής.

Το σχέδιο προβλέπει την απαγόρευση των πτήσεων των γιουγκοσλαβικών αερογραμμών σε όλον τον κόσμο και αξιώνει από τον Πρόεδρο Μιλόσεβιτς να επιβάλει εκεχειρία, να σταματήσει να χρησιμοποιεί τις ειδικές δυνάμεις της αστυνομίας εναντίον αμάχων και να επιτρέψει την παρουσία διεθνών ανθρωπιστικών οργανώσεων στις εμπλεκόμενες περιοχές.

Το σχέδιο απόφασης, σύμφωνα με τα πρακτορεία ΑΠΕ και Γαλλικό (17.9. 98) δεν προβλέπει άμεσα προσφυγή σε στρατιωτική επέμβαση στην περίπτωση που το Βελιγράδι δεν ανταποκριθεί θετικά στα αιτήματα της Δύσης, μπορεί όμως να θεωρηθεί ως ένα πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Αξιωματούχος του ΝΑΤΟ δήλωσε χαρακτηριστικά ότι, ο Γιουγκοσλάβος Πρόεδρος "διαπράττει σφάλμα" εφόσον υποβαθμίζει το ενδεχόμενο μιας ΝΑΤΟϊκής επέμβασης στο Κοσσυφοπέδιο, ώστε να σταματήσουν οι εκεί εχθροπραξίες.

Στο προτεινόμενο γαλλο-βρετανικό σχέδιο προέβαλλε αντιρρήσεις στα βασικά του σημεία ο εκπρόσωπος της Ρωσίας, ενώ ενστάσεις διατύπωσαν και οι Αμερικανοί διπλωμάτες, οι οποίες κατέστησαν σαφές ότι προτιμούν την επίλυση της κρίσης με διπλωματικές πρωτοβουλίες, αλλά και με την ανάληψη δράσης από το ΝΑΤΟ χωρίς να υπάρχει δέσμευση από τα Ηνωμένα Εθνη.

Νέες απειλές

Ο Αμερικανός Πρόεδρος Μπιλ Κλίντον, στη διάρκεια της κοινής συνέντευξης Τύπου που έδωσε στις 16 Σεπτεμβρίου με τον Τσέχο ομόλογό του Βάτσλαβ Χάβελ, προειδοποίησε για τον κίνδυνο "μεγάλης ανθρωπιστικής καταστροφής" στο Κοσσυφοπέδιο, όπου δεκάδες χιλιάδες Αλβανοί κρύβονται στα βουνά μετά τις επιθέσεις που έχουν δεχθεί τα χωριά τους.

"Είναι επιτακτική ανάγκη να κινηθούμε σωστά με τους συμμάχους μας, όσο γίνεται πιο αποφασιστικά, για να αποτρέψουμε μια ανθρωπιστική τραγωδία και στη συνέχεια να φτάσουμε σε πολιτική λύση" δήλωσε ο κ. Κλίντον και επεσήμανε ότι η Ουάσιγκτον εργάζεται στην κατεύθυνση της εξεύρεσης λύσης μέσω διαπραγματεύσεων, ενώ παράλληλα εξετάζεται με άλλα κράτη το ενδεχόμενο ανάληψης στρατιωτικής δράσης εκ μέρους του ΝΑΤΟ.

Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο Γερμανός υπουργός Αμυνας Φόλκερ Ρίε, ο οποίος προειδοποίησε το Βελιγράδι ότι το ΝΑΤΟ ενδέχεται να πραγματοποιήσει στρατιωτικές επιθέσεις εναντίον των σερβικών δυνάμεων μέσα σε τρεις με πέντε εβδομάδες εάν δεν υποχωρήσει η ένταση στην περιοχή.

Μιλώντας στο γερμανικό τηλεοπτικό δίκτυο ZDF, ο κ. Ρίε τόνισε πως "εάν οι επιθέσεις εναντίον του άμαχου πληθυσμού στο Κοσσυφοπέδιο συνεχιστούν, τότε η ετοιμότητα της Δύσης θα φράσει μέχρι τη χρήση στρατιωτικής βίας για να τις σταματήσει στις επόμενες τρεις με πέντε εβδομάδες". Ο Γερμανός υπουργός πρόσθεσε ακόμα ότι δεν μπορεί να γίνεται πλέον λόγος για εσωτερική υπόθεση της Γιουγκοσλαβίας όταν δεκάδες χιλιάδες αλβανόφωνοι υποχρεώνονται να καταφεύγουν σε γειτονικές χώρες, προκαλώντας κι εκεί την αποσταθεροποίηση (ΑΠΕ- Γερμ. Πρακτ., 16.9.98).

Οι δηλώσεις αυτές του Γερμανού υπουργού πυροδότησαν έντονες αντιδράσεις στο Βελιγράδι.

Το γιουγκοσλαβικό Υπουργείο Εξωτερικών επέδωσε στις 17 Σεπτεμβρίου στον επιτετραμένο της γερμαντικής πρεσβείας στο Βελιγράδι Ρολφ Κράουζε νότα διαμαρτυρίας, διατυπωμένη σε έντονα οξύ ύφος.

Η γερμανική πλευρά κατηγορείται ότι απειλεί με στρατιωτική εισβολή ένα ανεξάρτητο κράτος και ότι υποστηρίζει την αλβανική τρομοκρατία στο Κοσσυφοπέδιο. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, στη νότα διατυπώνεται επίσης ότι "η πολιτική της Γερμανίας στα Βαλκάνια σφραγίζεται ιστορικά από ηγεμονισμό" και το "ερώτημα" αν "ο υπουργός Αμυνας Ρίε, πιστεύει ότι δεν είναι αρκετά τα δεινά και οι τάφοι, που προκάλεσε η Γερμανία στο λαό της Σερβίας και του Μαυροβουνίου κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα".

Ο εκπρόσωπος του γερμανικού Υπουργείου Εξωτερικών Μάρτιν Ερντμαν απέρριψε τις γιουγκοσλαβικές κατηγορίες και χαρακτήρισε εξωπραγματικά τόσο το ότι η Γερμανία προτίθεται να αναλάβει στρατιωτική πρωτοβουλία μόνη της, όσο και τα περί υποστήριξης του Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσσυφοπεδίου (ΑΠΕ, 18.9.98).

Στο μεταξύ, ο αντιπρόεδρος της σερβικής κυβέρνησης και ηγέτης του ριζοσπαστικού εθνικιστικού κόμματος της Σερβίας Βόιτσλαβ Σέσελι προειδοποίησε τη Βόννη ότι η χώρα του είναι έτοιμη να νικήσει και πάλι τη Γερμανία, αν το ΝΑΤΟ αποφασίσει να επέμβει στρατιωτικά στο Κοσσυφοπέδιο.

Καθυστερούν τα αποτελέσματα στη Βοσνία

Σε λίγες μέρες θα ανακοινωθούν τα επίσημα αποτελέσματα των εκλογών που διεξήχθησαν στις 12 και 13 Σεπτεμβρίου στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, ενώ οι αξιωματούχοι του ΟΑΣΕ, που οργάνωσαν τις εκλογές, βρίσκονται αντιμέτωποι με καταγγελίες για νόθευση των αποτελεσμάτων.

Σύμφωνα με τα ανεπίσημα αποτελέσματα που έγιναν γνωστά απ' τα επιτελεία των κομμάτων, οι μουσουλμάνοι ψηφοφόροι ψήφισαν με μεγαλύτερη μετριοπάθεια, ενώ οι Σέρβοι και οι Κροάτες τάχθηκαν υπέρ του εθνικισμού.

Στη Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας, το Σερβικό Ριζοσπαστικό Κόμμα, που ελέγχεται απ' τους σκληροπυρηνικούς του Πάλε, ανακοίνωσε ότι ο υποψήφιός του για την Προεδρία της χώρας Νίκολα Ποπλάσεν εκτόπισε την μέχρι τώρα μετριοπαθή πρόεδρο Μπιλιάνα Πλάβσιτς, η οποία είχε την υποστήριξη της διεθνούς κοινότητας.

Επίσης, οι Ριζοσπάστες και το Σοσιαλιστικό Δημοκρατικό Κόμμα, του οποίου ηγείτο στο παρελθόν ο Ράντοβαν Κάρατζιτς, ανακοίνωσαν ότι ο υποψήφιός τους Μόμτσιλο Κράισνικ καταλαμβάνει τη θέση των Σερβοβοσνίων στην τριμελή συλλογική προεδρία της Βοσνίας.

Οι εκπρόσωποι όμως του συνασπισμού ΣΛΟΓΚΑ, της Προέδρου Πλάβσιτς και του Πρωθυπουργού Μίλοραντ Ντόνιτκ, υποστηρίζουν ακριβώς τα αντίθετα.

Πάντως, αν οι ισχυρισμοί των ριζοσπαστών ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, τότε χωρίς καμία αμφιβολία τα αποτελέσματα αυτά αποτελούν ένα σοβαρό πλήγμα στις προσπάθειες της διεθνούς κοινότητας να σταθεροποιήσουν το πολυεθνικό κράτος της Βοσνίας- Ερζεγοβίνης, που δημιουργήθηκε απ' την ειρηνευτική συμφωνία του Ντέιτον.

[05] Δημοσκόπηση δίνει προβάδισμα στο εθνικιστικό κόμμα VMRO στις βουλευτικές εκλογές των Σκοπίων

Δημοσκόπηση που είδε το φως της δημοσιότητας τις τελευταίες μέρες δίνει ένα ελαφρό προβάδισμα στο εθνικιστικό κόμμα VMRO-DPMNE του Λιούπτσο Γκεοργκίεφσκι, ενώ στην τρίτη θέση βρίσκεται το κυβερνών κόμμα της Σοσιαλδημοκρατικής Ενωσης.

Η έρευνα αυτή διενεργήθηκε με τη μέθοδο της άμεσης συνέντευξης στα τέλη Αυγούστου με αρχές Σεπτεμβρίου από την εταρεία "Market Visia" για λογαριασμό του γερμανικού ιδρύματος "Φρίντριχ Νόιμαν".

Σύμφωνα με τη δημοσκόπηση, σε δείγμα 3760 ατόμων από 90 χωριά και 27 πόλεις της ΠΓΔΜ, πρώτο κόμμα έρχεται το εθνικιστικό VMRO-DPMNE με ποσοστό 18,6%, ακολουθούμενο από τους Φιλελεύθερους-Δημοκράτες των Πέταρ Γκόσεφ και Στόγιαν Αντοφ με 16%, το κυβερνών κόμμα της Σοσιαλδημοκρατικής Ενωσης με 14,4%, τη Δημοκρατική Εναλλαγή του Βασίλ Τοπουρκόφσκι με 5,9%, το μετριοπαθές αλβανικό κόμμα ΡDP του Αμπντουραχμάν Αλίτι με 4,9%, το ριζοσπαστικό αλβανικό κόμμα του Αρμπέν Τζαφέρι με 4,7% και το Σοσιαλιστικό Κόμμα με 1,8%.

Το ποσοστό των αναποφάσιστων είναι πολύ μεγάλο, αφού ανέρχεται στο 26,3% των ερωτηθέντων, ενώ ένα ποσοστό της τάξης του 5,1% απάντησε ότι δεν πρόκειται να ασκήσει το εκλογικό του δικαίωμα.

Ενδιαφέροντα είναι και τα στοιχεία της δημοσκόπησης όσον αφορά την ατομική προτίμηση.

Με ανώτερο βαθμό το 5, πρώτος έρχεται ο νυν δήμαρχος των Σκοπίων Ρίστο Πένοφ με 3,86% και ακολουθούν ο Πρόεδρος της χώρας Κίρο Γκλιγκόροφ με 3,40%, ο Βασίλ Τοπουρκόφσκι με 3,26%, ο πρόεδρος των Φιλελεύθερων - Δημοκρατών Πέταρ Γκόσεφ με 2,85%, ο πρώην πρόεδρος της Βουλής Στόγιαν Αντοφ με 2,76%, ο ηγέτης του VMRO Λιούπτσο Γκεοργκίεφσκι με 2,75% και τελευταίος ο τωρινός πρωθυπουργός Μπράνκο Τσερβένκοφσκι με 2,71%.

Σύναψη συμμαχιών

Στις εκλογές της 18ης Οκτώβρη θα πάρουν μέρος συνολικά 39 κόμματα. Απ' αυτά τα 13 έχουν συνάψει 4 συμμαχίες, απ' τις οποίες οι 3 αναμένεται να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του νέου πολιτικού σκηνικού.

Η πρώτη συμμαχία έγινε απ' το εθνικιστικό κόμμα VMRO-DPMNE με το ιδρυθέν πρόσφατα κόμμα της Δημοκρατικής Εναλλαγής του Βασίλ Τοπουρκόφσκι. Η συμμαχία αυτή διεκδικεί με σοβαρές πιθανότητες την εξουσία, ενώ ο Τοπουρκόσφσκι στοχεύει και στη διεκδίκηση της θέσης του προέδρου της Δημοκρατίας μετά τη λήξη της θητείας του Κίρο Γκλιγκόροφ μετά από ένα ακριβώς χρόνο.

Η δεύτερη συμμαχία έγινε ανάμεσα στο κυβερνών κόμμα της Σοσιαλδημοκρατικής Ενωσης και το μικρό Σοσιαλιστικό Κόμμα, το οποίο στο μεταξύ είχε απ' την πλευρά του συμμαχήσει με τρία μικρότερα μειονοτικά κόμματα, των Τούρκων, των Βόσνιων και άλλων μουσουλμάνων και των τσιγγάνων.

Η τρίτη σημαντική συμμαχία επιτεύχθηκε ανάμεσα στα δύο μεγαλύτερα αλβανικά κόμματα, το μετριοπαθές PDP, που μέχρι τώρα συμμετείχε στον κυβερνητικό συνασπισμό, και στο ριζοσπαστικό κόμμα του Τζαφέρι. Πολιτικοί κύκλοι στα Σκόπια εκτιμούν ότι με την επίτευξη αυτής της συμμαχίας θα τερματιστεί η συμμετοχή των Αλβανών στην κυβέρνηση της χώρας, όπως είχε καθιερώσει ο Πρόεδρος Γκλιγκόροφ απ' το 1991 και ύστερα.

Τέλος, η τέταρτη συμμαχία, που ενδέχεται να παίξει και ρυθμιστικό ρόλο στις μετέπειτα εξελίξεις, είναι εκείνη που πέτυχε το κόμμα των Φιλελευθέρων-Δημοκρατών των Πέταρ Γκόσεφ και Στόγιαν Αντοφ με το μικρό δημοκρατικό κόμμα "Μακεδονία" που έχει έδρα το Τέτοβο.

Μέτρα ασφαλείας στα σύνορα

Πρόσθετα μέτρα ασφαλείας στα σύνορα με την Αλβανία έλαβε το Υπουργείο Αμυνας της ΠΓΔΜ, μετά τις τελευταίες εξελίξεις στα Τίρανα.

Την ενίσχυση των συνόρων ανακοίνωσε το ίδιο το Υπουργείο Αμυνας έπειτα απ' το επεισόδιο που σημειώθηκε το βράδυ της Δευτέρας 14 Σεπτεμβρίου στα σύνορα, όταν ομάδα ενόπλων Αλβανών επιχείρησε να εισέλθει παράνομα στο έδαφος της ΠΓΔΜ και αποκρούστηκε.

Τα ΜΜΕ των Σκοπίων έδωσαν μεγάλη έκταση στα γεγονότα της Αλβανίας.

Η εφημερίδα "Νόβα Μακεντόνια" (16.9.98) σε σχόλιό της τόνισε ότι "τυχόν αλλαγή της πολιτικής κατάστασης στην Αλβανία θα επιδεινώσει τις σχέσεις με την ΠΓΔΜ". Ο αρθρογράφος σημείωσε ότι η ΠΓΔΜ πρέπει να ανησυχεί για την ασφάλεια των συνόρων της λόγω της σύνδεσης της κρίσης στην Αλβανία με το Κοσσυφοπέδιο, καθώς και εξαιτίας ενδεχόμενου κύματος προσφύγων από την Αλβανία.

Η ανεξάρτητη εφημερίδα "Ντνέβνικ" (16.9.98) σε σχόλιό της έκανε τις ίδιες περίπου εκτιμήσεις και πρόσθεσε ότι αν το ΝΑΤΟ συνεχίσει να απειλεί με χρήση στρατιωτικής δύναμης στο Κοσσυφοπέδιο, η ΠΓΔΜ ίσως συμφωνήσει να διαθέσει το έδαφός της για άσκηση στρατιωτικής πίεσης προς το Βελιγράδι ή τα Τίρανα.

[Γ] ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ

[06] Τουρκία κατά Συρίας για "υποστήριξη" προς Οτσαλάν Οι αντιδράσεις για την τουρκοϊσραηλινή συνεργασία συνεχίζονται

Την ίδια στιγμή, οι αραβικές αντιδράσεις για την τουρκοϊσραηλινή συνεργασία συνεχίζονται, ενώ φόβους εκφράζουν για το ίδιο θέμα και η Ελλάδα με την Κύπρο, σύμφωνα τουλάχιστον με τα σχετικά δημοσιεύματα του ξένου Τύπου.

Ειδικότερα, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Ισμαήλ Τζεμ σε συνέντευξή του στο ιδιωτικό τηλεοπτικό κανάλι συνεχούς πληροφόρησης "ΝΤV" (17. 9.98) προειδοποίησε τη Συρία ότι οδηγεί τις διμερείς σχέσεις της σε επιδείνωση, εξαιτίας της έλλειψης συνεργασίας εκ μέρους της Δαμασκού στο θέμα της αντιμετώπισης της τρομοκρατίας.

Ο κ. Τζεμ είπε, μεταξύ άλλων στη συνέντευξή του:

"Προτείνουμε με επιμονή στη Συρία να συνεργαστεί κατά της τρομοκρατίας και της εξηγούμε την ανησυχία που έχει δημιουργηθεί σε μας από την τρομοκρατία που προέρχεται από το συριακό έδαφος".

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών αναφερόταν στην υποστήριξη που προσφέρεται, σύμφωνα με την Αγκυρα, από τις συριακές αρχές στους αυτονομιστές του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν "ΡΚΚ" στην ένοπλη εξέγερσή τους κατά της Αγκυρας.

Ιδιαίτερα οξύς, για το ίδιο θέμα, ήταν ο Τούρκος Αρχηγός ΓΕΣ στρατηγός Ατίλα Αζες, ο οποίος σε ομιλία του σε συνοριακό φυλάκιο στο Ρεϊχανλί του Χατάι, είπε, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα των εφημερίδων Ausam και Υeni Yuzyil (17.9.98):

"Ορισμένοι γείτονές μας, όπως η Συρία, έχουν ερμηνεύσει λάθος την καλή μας θέληση και τις προσπάθειες που καταβάλλουμε. Δυστυχώς, παρέχοντας υποστήριξη, εδώ και μεγάλο διάστημα, στο "ληστή" που λέγεται APO (Οτσαλάν), ενέπλεξαν την Τουρκία στο μπελά της τρομοκρατίας.

Θέλω όμως να πω ξεκάθαρα ότι το τουρκικό κράτος έφθασε στο τέλος της επίδειξης καλής θέλησης και έχει εξαντληθεί η υπομονή μας έναντι της τρομοκρατίας. Αυτό πρέπει να το καταλάβουν πολύ καλά οι γείτονές μας, και ειδικά η Συρία. Πίσω από κάθε ραδιουργία εις βάρος της Τουρκίας και ειδικά τον τελευταίο καιρό, υπάρχει η Συρία.

Ο γείτονάς μας αυτός πρέπει να μην κάνει επιπλέον κατάχρηση της καλής μας θέλησης και μην κάνει να ξεχειλίσει η υπομονή μας. Διότι η Τουρκία είναι μια χώρα 65 εκατ. και μια χώρα η οποία διαθέτει εξαιρετικά σύγχρονο Στρατό και έχει τη δύναμη να απαντήσει σε αυτά που στρέφονται εναντίον της".

Στο μεταξύ, συνεχίζονται οι αραβικές αντιδράσεις για τη στρατιωτική συνεργασία Τουρκίας-Ισραήλ.

Αραβες ανώτεροι αξιωματούχοι, οι οποίοι συμμετείχαν στη διάσκεψη του Αραβικού Συνδέσμου στο Κάιρο, επέκριναν τους στρατιωτικούς δεσμούς που η Τουρκία αναπτύσσει με το Ισραήλ, χαρακτηρίζοντάς τους "απειλή για τα αραβικά συμφέροντα".

Οπως μετέδωσε η "Φωνή της Αμερικής" (16.9.98), ο γενικός γραμματέας του Αραβικού Συνδέσμου είπε στους υπουργούς Εξωτερικών των χωρών μελών του Συνδέσμου ότι η ανάπτυξη των τουρκοϊσραηλινών σχέσεων θέτει σε κίνδυνο αραβικά συμφέροντα.

Αλλά ανησυχίες για τη συνεργασία εξακολουθούν να υπάρχουν στην Κύπρο, και μετά τη συνάντηση του Προέδρου της κυπριακής βουλής Σπύρου Κυπριανού με τον Ισραηλινό πρέσβη στη Λευκωσία Σέμι Τζουρ.

Στις δηλώσεις του, ύστερα από τη συνάντηση ο κ. Κυπριανού ανέφερε ότι εξακολουθεί να έχει ερωτήματα για τη σκοπιμότητα της συνεργασίας Τουρκίας-Ισραήλ, ενώ από την πλευρά του ο Ισραηλινός πρέσβης διαβεβαίωσε τον Πρόεδρο της Βουλής ότι η συμφωνία της χώρας του με την Τουρκία δεν περιέχει τίποτε, που να μπορεί να βλάψει την Κύπρο (ΑΠΕ, 15.9.98).

Στην εφημερίδα WASHINGTON TIMES (13.9.98), ο ανταποκριτής της στη Λευκωσία Andrew Borowiec γράφει ότι η στρατιωτική συνεργασία Τουρκίας-Ισραήλ έχει εγείρει φόβους στην Ελλάδα και την Κύπρο ότι ίσως στραφεί εναντίον της Κύπρου εάν και όταν οι ρωσικοί πύραυλοι εγκατασταθούν στη νήσο.

Αλλά ενώ οι επικριτές της στρατιωτικής συνεργασίας Τουρκίας-Ισραήλ έχουν στρέψει την οργή τους κατά της Τουρκίας, γράφει ο ανταποκριτής της τουρκικής εφημερίδας στο Αμάν TURKISH DAILY NEWS κ. Αλταρσλάν Εσμέρ (15.9.98), πιθανόν να πρέπει να στρέψουν τώρα την προσοχή τους στους ήδη υπάρχοντες δεσμούς της Τουρκίας με την Ιορδανία.

Ο συνεργάτης της τουρκικής εφημερίδας αναφέρεται σε συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας που έχει υπογράψει η Τουρκία με την Ιορδανία από το 1984, παρόμοια με αυτήν που υπέγραψε με το Ισραήλ, και η οποία ουσιαστικά υλοποιείται εδώ και 3 χρόνια, με τη στενή- όπως υποστηρίζει ο δημοσιογράφος-συνεργασία των δύο χωρών στον στρατιωτικό τομέα.

Σχετικό με το θέμα αυτό είναι και το δημοσίευμα της Λαλέ Σαριιμπραχίμογλου στην "Τζουμχουριέτ" (17.9.98), με τον τίτλο "Ιορδανικά F-16 στους τουρκικούς αιθέρες".

Στο εν λόγω δημοσίευμα γίνεται εκτενής αναφορά σε αποκλειστικές δηλώσεις προς την εφημερίδα διπλωματικών και στρατιωτικών πηγών, οι οποίες είπαν, μεταξύ των άλλων:

Στις εκπαιδευτικές ασκήσεις που έχουν πραγματοποιήσει μέχρι τώρα οι τουρκικές και ιορδανικές μονάδες Χερσαίων Δυνάμεων, στα εδάφη της άλλης χώρας, χρησιμοποιήθηκαν μόνο ελαφρά όπλα. Στις κοινές χερσαίες ασκήσεις, που προγραμματίζονται για τον προσεχή Μάιο. Θα χρησιμοποιηθούν βαρέα όπλα και αναμένεται τα όπλα που θα χρησιμοποιηθούν στην εν λόγω άσκηση να μεταφερθούν με πλοία του Τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού.

Επίσης, οι Ιορδανοί πιλότοι F-16, οι οποίοι συνεχίζουν την "εκπαίδευση εξομοιωτή" στην Τουρκία, θα έρθουν ξανά τον προσεχή μήνα (Οκτώβριο) για εκπαιδευτικές πτήσεις στον τουρκικό εναέριο χώρο".

Εξάλλου, ανακοινώθηκε από το Ιράν και την Τουρκία (ΑΠΕ-Γαλλ. Πρακτ., 14.9.98), η πρόθεσή τους να ενισχύσουν τη διμερή και περιφερειακή τους συνεργασία, παρά τις πολυάριθμες διαφορές τους.

Σκληραίνει τη στάση του ο Νετανιάχου

Στο μεταξύ, και ενώ στα φώτα της επικαιρότητας έχει περάσει τις τελευταίες μέρες η στρατιωτική συνεργασία της Τουρκίας με το Ισραήλ, η ειρηνευτική διαδικασία στη Μέση Ανατολή εξακολουθεί να βρίσκεται σε τέλμα, καθώς όλες οι προσπάθειες για αναθέρμανσή της φαίνεται να μην ευοδώνονται.

Η κατάσταση τείνει να περιπλακεί ακόμη περισσότερο, καθώς ο Πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου σκληραίνει τη στάση του έναντι των Παλαιστινίων.

Οπως δήλωσε ο ίδιος σε συνέντευξή του στην Εφημερίδα "Γεντιότ Αχρονότ" (20.9.98), με την ευκαιρία του νέου εβραϊκού έτους (21.9. 98), είναι έτοιμος να εμποδίσει τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους "με όλα τα μέσα".

Με δηλώσεις του στην ίδια εφημερίδα ο κ. Νετανιάχου έδωσε ουσιαστικά, το πράσινο φως στους εποίκους της Δυτικής Οχθης για την κατασκευή 600 νέων κατοικιών, στο Ιζχάρ, κοντά στη Ναμπλούς. Εάν υλοποιηθεί η απόφαση αυτή, γράφει η εφημερίδα, αναμένεται να αυξήσει μέχρι και δέκα φορές τον αριθμό των εποίκων στην περιοχή.

Ολα αυτά δε τη στιγμή που μια ακόμη περιοδεία του Αμερικανού απεσταλμένου στη Μέση Ανατολή Ντένις Ρος, εκείνες ακριβώς τις ημέρες, κατέληγε χωρίς αποτέλεσμα και ο κ. Ρος έφευγε και πάλι άπρακτος (ΑΠΕ-Γαλλ. Πρακτ., 17.9.98)

Hellenic Ministry of Press and Mass Media: The Week in Review Directory - Previous Article - Next Article