MinPress: The Week in Review, 98-10-08

Hellenic Ministry of Press and Mass Media: The Week in Review Directory - Previous Article - Next Article

From: The Hellenic Ministry of Press & Mass Media <http://www.minpress.gr/>

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

[Α] ΚΥΠΡΙΑΚΟ-Ε/Τ ΣΧΕΣΕΙΣ

[Β] ΒΑΛΚΑΝΙΑ

[Γ] ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ-ΠΕΡΣΙΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ

[Α] ΚΥΠΡΙΑΚΟ-Ε/Τ ΣΧΕΣΕΙΣ

[01] Νέα πρωτοβουλία του Γ.Γ. του ΟΗΕ για το Κυπριακό

Η ανακοίνωση των Η.Ε. εξισώνει
τον Ραούφ Ντενκτάς με τον Γλαύκο Κληρίδη

Με στόχο τη μείωση της έντασης και την επίτευξη προόδου για εξεύρεση δίκαιης και μόνιμης λύσης του Κυπριακού, η ειδική στην Κύπρο αναπληρωτής αντιπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Αν Χέρκους, θα προχωρήσει σε μια διαδικασία επιτόπιων επαφών με τις δύο πλευρές.

Σε ανακοίνωση του εκπροσώπου του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών (ΑΠΕ, 30.9.98) αναφέρεται ότι "η μέθοδος αυτή προτάθηκε από τον Κόφι Ανάν στον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Γλαύκο Κληρίδη και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ραούφ Ντενκτάς κατά τις συναντήσεις που είχε μαζί τους στη Νέα Υόρκη.

Οι δύο ηγέτες, σύμφωνα με την ανακοίνωση "εξέφρασαν την υποστήριξή τους προς τη διαδικασία αυτή και υποσχέθηκαν να συνεργαστούν με εποικοδομητικό και ευέλικτο τρόπο".

Στη συνέχεια εκδόθηκε νέα διορθωτική ανακοίνωση, στην οποία αντικαταστάθηκαν οι όροι "πρόεδρος της Δημοκρατίας" και "Τουρκοκύπριος ηγέτης" με τον όρο "εξοχότατος". Και αυτό γιατί, όπως διευκρίνισε ο εκπρόσωπος του Γ.Γ. Φρεντ Ερκχαρντ (ΑΠΕ, 1.10.98) "οι τίτλοι της αναθεωρημένης δήλωσης ανταποκρίνονται στη συμφωνία που έχουμε κάνει και τηρούμε εδώ και πολύ καιρό, σχετικά με το πώς θα αναφερόμαστε στα δύο μέρη, στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων".

Ωστόσο, η κυπριακή κυβέρνηση, σύμφωνα με τον εκπρόσωπό της Χρήστο Στυλιανίδη (ΑΠΕ, 2.10.98), "έχει προβεί σε διαβήματα και παραστάσεις προς τα Ηνωμένα Εθνη" γι' αυτή τη δυσάρεση εξέλιξη.

Αλλά και για την πρωτοβουλία του Γενικού Γραμματέα, δήλωσε ο κ. Στυλιανίδης, η κυπριακή κυβέρνηση ζήτησε διευκρινίσεις από τον ΟΗΕ για τα θέματα που θα περιλαμβάνονται στο κεφάλαιο της μείωσης της έντασης και της ασφάλειας, αφού -όπως είχε νωρίτερα υπογραμμίσει ο Πρόεδρος της ΕΔΕΚ Βάσος Λυσσαρίδης (ΑΠΕ, 30.9.98), "ο κ. Κληρίδης και η πολιτική ηγεσία απορρίπτουν ομόφωνα οποιαδήποτε πρωτοβουλία του Γ.Γ. του ΟΗΕ αν αυτή στρέφεται μόνο προς τη στρατιωτική πτυχή του Κυπριακού και τους S-300".

Πάντως, κατέληξε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος "η πλευρά μας είναι έτοιμη να προσέλθει σε διάλογο στη βάση της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας".

Λίγο αργότερα η ειδική αντιπρόσωπος του Γ.Γ. του ΟΗΕ στην Κύπρο Αν Χέρκους, στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου (ΑΠΕ, 3.10.98), ανακοίνωσε την έναρξη της διαδικασίας εκ του σύνεγγυς συνομιλιών, χωρίς συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα.

"Εκείνο που ενδιαφέρει τα Ηνωμένα Εθνη είναι μια καλή και όχι μια γρήγορη διαδικασία" παρατήρησε η κα Χέρκους και εξήγησε ότι "οι εκ του σύνεγγυς συνομιλίες θα διεξάγονται μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, με απόλυτη εχεμύθεια, πίσω από κλειστές πόρτες".

Η αξιωματούχος του ΟΗΕ είπε ακόμη ότι προτίθεται "να αναμείξει και μέλη της διπλωματικής κοινότητας, ειδικότερα των πέντε χωρών- μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας".

Αντιδράσεις

Ο ειδικός αντιπρόσωπος της Βρετανίας και της Ευρωπαϊκής Ενωσης για το Κυπριακό σερ Ντέηβηντ Χάνεϋ εξέφρασε την ικανοποίησή του για τη νέα πρωτοβουλία του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ. Σε δηλώσεις του μετά τη συνάντησή του με τον υπουργό Εξωτερικών Ιωάννη Κασουλίδη στη Νέα Υόρκη (ΑΠΕ, 1.10.98) τόνισε: "Πιστεύω ότι η δήλωση του Γ.Γ. προσφέρει ορισμένες προοπτικές για το μέλλον και θα υποστηρίξουμε τις προσπάθειες του Γ.Γ. και της αντιπροσώπου του. Θα εργαστούμε σκληρά για να υπάρξει επιτυχής έκβαση".

Αλλά και ο απεσταλμένος του Αμερικανού Προέδρου για το Κυπριακό Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, σε δηλώσεις του στη ΝΕΤ (1.10.98) μετά τη συνάντησή του με τον υφυπουργό Εξωτερικών Γιάννο Κρανιδιώτη στη Νέα Υόρκη τόνισε ότι "οι ΗΠΑ χαιρετίζουν αυτή την καλή και θετική πρωτοβουλία του Γ.Γ. στον ΟΗΕ".

Σχολιάζοντας ο κ. Κρανιδιώτης συμπλήρωσε ότι "το κείμενο του Γ.Γ. το αντιλαμβανόμαστε, μέσα στο πλαίσιο των ψηφισμάτων του ΟΗΕ".

Οι τρεις όροι του Ντενκτάς

Προηγουμένως, ο Ραούφ Ντενκτάς είχε θέσει τρεις όρους για την επανάληψη των συνομιλιών. Σε συνέντευξή του στην τουρκοκυπριακή εφημερίδα ΚΙΜΠΡΙΣ (28.9.98) είχε υποστηρίξει ότι για την επανάληψη των συνομιλιών δεν είναι απαραίτητη η αναγνώριση του ψευδοκράτους και η ένταξή του στα Ηνωμένα Εθνη γιατί, όπως είπε, αυτά τα θέματα απαιτούν παρά πολύ χρόνο.

Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι θα πρέπει να γίνει αποδεκτό ότι:

1.- "η Κυπριακή Δημοκρατία δεν εκπροσωπεί τους Τουρκοκυπρίους"

2.- "δεν πρέπει να απευθύνεται για ένταξη σε οποιοδήποτε διεθνή οργανισμό" και

3.- "οι Τουρκοκύπριοι έχουν το δικό του κράτος"

Εξάλλου ο Τουρκοκύπριος ηγέτης αναχωρώντας από την Κωνσταντινούπολη (ΑΠΕ, 29.9.98) στο πλαίσιο 20ήμερης περιοδείας με σταθμούς τις ΗΠΑ, τον Καναδά, τη Σουηδία και τη Δανία, δήλωσε ότι το μήνυμα που πρόκειται να δώσει "είναι πολύ απλό, ότι δηλαδή η ελληνοκυπριακή διοίκηση δεν έχει κανένα δικαίωμα να εκπροσωπεί τους Τουρκοκύπριους". Ενώ πρόσθεσε ότι "μπορεί να υπάρξουν πιέσεις και απειλές, αλλά εμείς αντλούμε τη δύναμή μας από το λαό μας και από την Τουρκία των 65 εκατομμυρίων".

Πάντως σύμφωνα με το ΑΠΕ (3.10.98) ο κ. Ντενκτάς, μετά την ολοκλήρωση των επαφών του στις ΗΠΑ δήλωσε ότι στις συναντήσεις του με τους κύριους Ανάν και Χόλμπρουκ κατέστησε σαφές ότι είναι έτοιμος για συνομιλίες αν και έθεσε ως όρο την αναγνώριση του ψευδοκράτους του.

Από την πλευρά του ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Ισμαήλ Τζεμ σε αποκλειστικές δηλώσεις του από τη Νέα Υόρκη στην εφημερίδα ΤΟΥΡΚΙΕ ( 30.9.98) ισχυρίστηκε ότι "η λύση στο Κυπριακό θα είναι η αποδοχή της αντίληψης για ύπαρξη δύο κρατών".

[02] Αμεση σύνδεση της ενταξιακής πορείας της Κύπρου στην Ε.Ε. με τη βελτίωση των ευρωτουρκικών σχέσεων επιδιώκουν το Παρίσι και η Ρώμη

Οι προϋποθέσεις αυτές είναι, όπως τόνισε με ιδιαίτερη επιμονή και έμφαση ο Ιταλός μόνιμος αντιπρόσωπος, "η ανάγκη να συμφωνήσουν όλες οι κοινοτικές χώρες στο Συμβούλιο των ΥΠΕΞ, ότι η πορεία ένταξης της Κύπρου συνδέεται και εξαρτάται άμεσα από τη θετική εξέλιξη των σχέσεων της Τουρκίας με την Κοινότητα". Αυτή η συμφωνία, είπαν ο Ιταλός και ο Γάλλος, "θα πρέπει να είναι γραπτή ώστε να δεσμεύει όλες τις χώρες της Κοινότητας".

Εντονα, διαμαρτυρήθηκε ο Ελληνας μόνιμος αντιπρόσωπος πρέσβης Λουκάς Τσίλας, ο οποίος απέρριψε κατηγορηματικά αυτή τη γαλλο- ιταλική πρόταση. Ο Γερμανός και ο Βρετανός αντιπρόσωπος απέφυγαν να πάρουν θέση σε αυτή τη διένεξη η οποία θα μεταφερθεί αναγκαστικά στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων στο Λουξεμβούργο για να αποφασίσουν οι ΥΠΕΞ πλέον αν η Κύπρος πρέπει να είναι όμηρος της Τουρκίας στην προσπάθειά της να ενταχθεί στην Κοινότητα, όπως το επιδιώκουν οι Ιταλοί και οι Γάλλοι.

Αλλά και η στάση της αυστριακής προεδρίας μπορεί να χαρακτηριστεί αμφιλεγόμενη, αφού ο εκπρόσωπός της, παρουσιάζοντας την ατζέντα του συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων, στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου στις Βρυξέλλες (ΑΠΕ, 1.10.98), παρατήρησε:

"Η απόφαση της Κοινότητας να αρχίσει διαπραγματεύσεις ένταξης με την Κύπρο στις 10 Νοεμβρίου δεν πρέπει να αποκλείει μια αλλαγή στο μέλλον της στάσης των "15" απέναντι στο ζήτημα αυτό. Η διαδικασία διεύρυνσης δεν μπαίνει στον αυτόματο πιλότο και θα υπάρχει συνεχής έλεγχος στις εξελίξεις".

Από την πλευρά του, ο Κοινοτικός Επίτροπος Χανς Βαν Ντεν Μπρουκ, (απαντώντας σε ερώτηση του Ευρωβουλευτή του ΣΥΝ Αλέκου Αλαβάνου για τις προθέσεις της Ιταλίας και της Γαλλίας να παρεμβάλουν εμπόδια στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Κύπρου (ΑΠΕ, 29.10. 98), υποστήριξε ότι οι σύνοδοι Κορυφής του Λουξεμβούργου και του Κάρντιφ δεν έχουν θέσει την επίλυση του Κυπριακού ως προϋπόθεση για την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε.. Σημείωσε, ωστόσο, ότι "δεν υπάρχει και επίσημη θέση περί του αντιθέτου".

Από την πλευρά της η βρετανική κυβέρνηση, όπως δήλωσε στο ΡΙΚ (4.10. 98) ο εργατικός βουλευτής Τομ Κοξ, "δεν θα επιτρέψει σε οποιαδήποτε χώρα και πολύ περισσότερο στην Τουρκία να παρεμβάλει εμπόδια στην ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση". Παράλληλα ο κ. Κοξ υποστήριξε ότι "η ενταξιακή πορεία της Κύπρου αποτελεί σημαντικό παράγοντα στις προσπάθειες λύσης του Κυπριακού".

Την ίδια άποψη είχε υποστηρίξει και ο Πρόεδρος της Κυπριακής βουλής Σπύρος Κυπριανού, σε δηλώσεις του στο ΡΙΚ (2.10.98) τονίζοντας: "Η ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. είναι ίσως η μοναδική ελπίδα για το Κυπριακό. Ωστόσο, ο δρόμος δεν είναι εύκολος".

Στο μεταξύ, ο υπουργός Αμυνας Ακης Τσοχατζόπουλος, σε συνέντευξή του στο ΡΙΚ (1.10.98), κατά την τριήμερη επίσκεψή του στη Λευκωσία με την ευκαιρία της 38ης επετείου της Κυπριακής Ανεξαρτησίας, επεσήμανε ότι "η στρατιωτική ισχύς δεν είναι αρκετή για τη λύση του Κυπριακού". Χρειάζεται, πρόσθεσε, "να κλιμακωθούν οι κοινές πολιτικές πρωτοβουλίες, με έμφαση στην προώθηση της ενταξιακής πορείας της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση".

[03] Μηνύματα Γέλτσιν και Κλίντον προς τον Πρόεδρο Κληρίδη

Στο μεταξύ, σύμφωνα με τηλεγράφημα του ΑΠΕ (29.9.98) "πολλοί Αμερικανοί βουλευτές και γερουσιαστές, οι οποίοι μίλησαν στο 14ο Ετήσιο Συνέδριο της Ελληνοαμερικανικής Ηγεσίας, εξέφρασαν την απογοήτευσή τους για την έλλειψη προόδου στις προσπάθειες της αμερικανικής κυβέρνησης για λύση του Κυπριακού και υπογράμμισαν την ευθύνη της τουρκικής πλευράς για το αδιέξοδο.

Τα μέλη του Κογκρέσσου επέκριναν την πρόταση Ντενκτάς για συνομοσπονδία και τους απαράδεκτους όρους που θέτει η τουρκική πλευρά για επανέναρξη των συνομιλιών. Παράλληλα, επαναβεβαίωσαν την υποστήριξή τους σε μια διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, την αποστρατιωτικοποίηση της Κυπριακής Δημοκρατίας, την άνευ όρων ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στη συνεχή αμερικανική εμπλοκή στις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού.

[04] Δυσαρεστημένη η Ουάσιγκτον από τις δηλώσεις Ντεμιρέλ και καλεί Ελλάδα και Τουρκία να συνεργαστούν για την επίτευξη ειρήνης στην περιοχή

Σε απαντητική επιστολή του, (29.9.98), ύστερα από σχετική ερώτηση της ελληνοαμερικανικής οργάνωσης "Εθνική Συντονιστική Προσπάθεια", ο βοηθός υπουργός Εξωτερικών αρμόδιος για ευρωπαϊκές υποθέσεις, Μαρκ Γκρόσμαν τονίζει: "Θεωρούμε ότι τέτοιες δημόσιες δηλώσεις δεν βοηθούν. Μονομερείς ισχυρισμοί για κυριαρχία δεν προωθούν την προοπτική ειρηνικής επίλυσης αυτών των διαφορών. Συνεχίζουμε να επισημαίνουμε τόσο στην Τουρκία όσο και στην Ελλάδα τη σημασία της εγκαθίδρυσης μιας διαδικασίας για την ειρηνική επίλυση των διαφορών, μέσω μηχανισμών, όπως είναι το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης ή παρόμοια διεθνή φόρα, με βάση τις αρχές που διέπουν τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου".

Την ίδια άποψη εξέφρασε και ο αναπληρωτής εκπρόσωπος του Σταίητ Ντηπάρτμεντ Τζιμ Φόλεϋ, στη διάρκεια της ενημέρωσης Τύπου (30.9. 98), ενώ στη συνέχεια επιβεβαίωσε ότι το Σταίητ Ντηπάρτμεντ έλαβε επιστολή από τον πρόεδρο της Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων της Βουλής Μπεν Γκίλμαν και τον ηγέτη της δημοκρατικής μειοψηφία στην ίδια επιτροπή, Λι Χάμιλτον, στην οποία, ως γνωστόν, εξέφραζαν τον προβληματισμό τους γύρω από την ενδεχόμενη ενίσχυση του ανταγωνισμού των εξοπλισμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στην περίπτωση που εγκριθεί η πώληση του υπερσύγχρονου μαχητικού F-15 προς την Ελλάδα, τονίζοντας:

"Μελετούμε προσεκτικά κάθε προτεινόμενη μεταφορά όπλων στους Ελληνες και Τούρκους συμμάχους μας. Προσπαθούμε να βοηθήσουμε αυτές τις χώρες να ικανοποιήσουν τις αμυντικές τους ανάγκες, όπως και τις υποχρεώσεις τους στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Παράλληλα συνεχίζουμε να προωθούμε το στόχο μας για μείωση της περιφερειακής έντασης.

Η κυβέρνηση υποστήριξε τη συμμετοχή αμερικανικών εταιριών στο διαγωνισμό για την ανανέωση των αεροσκαφών. Τους δώσαμε την άδεια να συμμετάσχουν σε αυτή την προτεινόμενη αγορά και οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να λάβουν καμία απόφαση πριν κάνει η Ελλάδα την επιλογή της".

Τουρκικό ΥΠΕΞ: Η Ελλάδα να ζητήσει συγγνώμη
για τη Μικρασιατική καταστροφή

Στο μεταξύ, ο Τούρκος Πρόεδρος Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ σε ομιλία του κατά την τελετή έναρξης της νέας κοινοβουλευτικής περιόδου ( ΜΙΛΛΙΕΤ, 2.10.98) αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, υπογραμμίζοντας:

-"Οι καλές σχέσεις της Τουρκίας με την Ελλάδα, εξυπηρετούν τα συμφέροντα και των δύο χωρών, γι' αυτό και επιβάλλεται οι δύο χώρες να αρχίσουν από κοινού μια σοβαρή διαδικασία συμφωνίας".

-"Αμφότερες οι πλευρές θα πρέπει να αποφύγουν μονομερείς ενέργειες, οι οποίες πιθανόν να προκαλέσουν διαμάχες".

-"Οι δύο πλευρές να σέβονται τα δικαιώματα της άλλης στο Αιγαίο".

Δύο μέρες νωρίτερα το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών είχε καταγγείλει την Ελλάδα για "επεκτατική νοοτροπία" και για "σφαγές σε βάρος του τουρκικού λαού" διαμαρτυρόμενο για την απόφαση του ελληνικού Κοινοβουλίου με την οποία η 14η Σεπτεμβρίου ανακηρύσσεται επέτειος της γενοκτονίας από το τουρκικό κράτος των Ελλήνων της Μικράς Ασίας.

"Αποδοκιμάζουμε την απόφαση και διαμαρτυρόμαστε", αναφέρεται σε ανακοίνωση που εκδόθηκε από τη Δ/νση Πληροφοριών του τουρκικού ΥΠΕΞ (29.9.98). "Η Ελλάδα όσο είχε υπό την κατοχή της τουρκικά εδάφη στα χρόνια που ακολούθησαν τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και κατά τα έτη 1919-22 είχε προβεί σε απάνθρωπες σφαγές εις βάρος του τουρκικού λαού", υποστηρίζει η τουρκική ανακοίνωση. "Η περιπέτεια της Ελλάδας στην Ανατολία (Μικρά Ασία) είναι μια μαύρη κηλίδα στην ιστορία της, για την οποία θα ντρέπεται για πάντα", προσθέτει η τουρκική ανακοίνωση και υποστηρίζει ότι με την απόφαση αυτή που έλαβε "το Ελληνικό Κοινοβούλιο, θα έπρεπε να ζητήσει συγγνώμη από τον τουρκικό λαό για τις μεγάλες καταστροφές και τις σφαγές που διέπραξε η Ελλάδα στην Ανατολία".

Η απόφαση της Βουλής των Ελλήνων δείχνει "σαφέστατα, την επεκτατική νοοτροπία της Ελλάδας", καταλήγει η τουρκική ανακοίνωση και συμπεραίνει ότι "στη νοοτροπία αυτή οφείλεται το ότι η Τουρκία, που έχει ενστερνισθεί την πολιτική "ειρήνη στη χώρα, ειρήνη στον κόσμο", δεν είναι δυνατό να λάβει απάντηση στις θετικές πρωτοβουλίες της προς την Ελλάδα".

[05] Το Κουρδικό Κοινοβούλιο αιτία έντασης μεταξύ Ιταλίας και Τουρκίας

Η εφημερίδα Tyrkiye (1.10.98) αναφέρει ότι τα τουρκικά κόμματα επέκριναν τη στάση της Ιταλίας και ότι κατατέθηκε μαύρο στεφάνι στην πρεσβεία της Ιταλίας στην Αγκυρα. Ο υπουργός Αμυνας Σεζγκίν αναφερόμενος στο θέμα τόνισε: "Η Ιταλία με τη συμπεριφορά της αυτή, έδειξε ότι κατέχει την ίδια θέση με τη Δαμασκό σε ότι αφορά την υποστήριξη που παρέχεται στην τρομοκρατία" Η Yeni Yuzyil (1.10.98) καταγράφει τις δηλώσεις του εκπροσώπου του Υπουργείου Εξωτερικών ΟΥΤΚΑΝ ο οποίος είπε ότι η Ιταλία είναι υπεύθυνη για την ενέργεια των Κούρδων.

Στο μεταξύ η Τουρκία ανακάλεσε για διαβουλεύσεις τον πρεσβευτή της στην Ιταλία, Ινάλ Μπατού, μετά τη διεξαγωγή συνεδρίασης του εξόριστου κουρδικού Κοινοβουλίου στο ιταλικό έδαφος (ΑΠΕ, 2.10.98).

Για το θέμα αυτό ο Ιταλός ΥΠΕΞ κ. Ντίνι αναφέρει σε επιστολή του προς τον Τούρκο ομόλογό του μεταξύ άλλων τα εξής: "Είναι γεγονός ότι το Κοινοβούλιό μας επέδειξε πάντα μια ειδική ευαισθησία σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δημοκρατικών ελευθεριών. Η κυβέρνηση όμως δεν αμφισβήτησε ποτέ ούτε τις διεθνείς νομικές δεσμεύσεις της Ιταλίας, ούτε την εδαφική ακεραιότητα της Τουρκίας, την οποία η Ιταλία θεωρεί φίλη και σύμμαχο. Εχουμε πάντα γνώση του σημαντικού ρόλου που διαδραματίζει η Τουρκία για την Ευρώπη και για την Ατλαντική Συμμαχία. Εύχομαι όπως το επεισόδιο που αποδοκιμάζετε δεν θα έχει συνέπειες στις θαυμάσιες σχέσεις των χωρών μας και εμάς των δύο προσωπικά". (Γ.Τ. Ιταλίας, 1.10.98).

[06] Οι διεθνείς αντιδράσεις από τη νίκη του Σρέντερ

Ο Γιλμάζ σχολιάζοντας τις εκλογές στη Γερμανία είπε ότι έχει συγχαρεί τον νεοεκλεγέντα καγκελάριο Σρέντερ και τόνισε πως η νέα κυβέρνηση της Γερμανίας θα σταθεί υπέρ της Τουρκίας σε αντίθεση με την προηγούμενη κυβέρνηση. (Φωνή της Τουρκίας, 29.9.98).

Ωστόσο, Τούρκοι αναλυτές δεν βλέπουν ουσιαστικές διαφορές ανάμεσα στον Κολ και τον Σρέντερ, όσον αφορά τη στάση τους, απέναντι στην πολιτική της Αγκυρας. Επισημαίνουν μάλιστα την ευαισθησία των Σοσιαλδημοκρατών, απέναντι στα ανθρώπινα δικαιώματα, που είναι ένα σοβαρό εμπόδιο στην είσοδο της Τουρκίας στην Ε.Ε. (DEUTSCHE WELLE, 28.9.98).

Ο τουρκικός Τύπος χαιρετίζει τη νίκη των Σοσιαλδημοκρατών στη Γερμανία. Η ΣΑΜΠΑΧ γράφει ότι η νίκη του Σρέντερ σηματοδοτεί την έναρξη μιας νέας εποχής στις διμερείς σχέσεις. Η Μιλλιέτ αναφέρει ότι η πολιτική του SPD απέναντι στους ξένους οδήγησε την πλειοψηφία των περίπου 160.000 τουρκικής καταγωγής ψηφοφόρους να υποστήριξουν τον Σρέντερ. Η ΧΟΥΡΡΙΕΤ σημειώνει ότι ο Σρέντερ αν και έκανε θετικές δηλώσεις, ως προς την πιθανή είσοδο της Τουρκίας στην Ε.Ε., απηύθυνε παράλληλη έκκληση στην Τουρκία να βελτιώσει την εικόνα σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και να εξομαλύνει τις σχέσεις της με τις γειτονικές χώρες (ΑΠΕ, 28.9.98).

Ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης Μπουλέντ Ετζεβίτ δήλωσε ότι ελπίζει πως η εκλογή του κ. Σρέντερ στη θέση του καγκελαρίου της Γερμανίας θα βελτιώσει τις τεταμένες σχέσεις ανάμεσα στην Αγκυρα και τη Βόννη (ΑΠΕ, 28.9.98).

Ο Αμερικανός πρόεδρος Μπιλ Κλίντον εξέφρασε την ελπίδα ότι θα συνεχιστούν οι παραγωγικές αμερικανο-γερμανικές σχέσεις με το νέο καγκελάριο Γκέρχαρντ Σρέντερ. Ο Αμερικανός υπουργός Αμυνας Ουίλιαμ Κόεν εξέφρασε την πεποίθηση ότι με τη νίκη του κ. Σρέντερ η Γερμανία θα παραμείνει ένας πολύ ισχυρός σύμμαχος στους κόλπους του ΝΑΤΟ.

Ο Γάλλος Πρόεδρος Ζακ Σιράκ χαιρέτισε τον "ιστορικό ρόλο" που έπαιξε ο Γερμανός καγκελάριος Χέλμουτ Κολ υπέρ της ευρωπαϊκής οικοδόμησης και δήλωσε πεπεισμένος ότι ο νέος καγκελάριος κ. Σρέντερ θα συνεχίσει το δρόμο αυτό (ΑΠΕ, 28.9.98).

Ο πρωθυπουργός της Γαλλίας κ. Ζοσπέν συνεχάρη τον κ. Σρέντερ τονίζοντας ότι το εκλογικό αποτέλεσμα αντανακλά την βαθειά επιθυμία των Γερμανών να οικοδομήσουν μια κοινωνία που πρώτα απ' όλα θα έχει ως μέλημα το δικαίωμα στην εργασία και την κοινωνική δικαιοσύνη.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός Τόνι Μπλερ εξέφρασε την ικανοποίησή του για τη νίκη του κ. Σρέντερ τον οποίο χαρακτήρισε άνθρωπο με τρομερές ικανότητες. Ο κ. Μπλερ είπε ακόμη ότι μια νέα εποχή αρχίζει. Τόνισε ακόμη ότι οι κυβερνήσεις της Βρετανίας, της Γερμανίας και της Γαλλίας θα συνεργασθούν για τη δημιουργία μιας Ευρώπης που θα διαθέτει ευημερία και υψηλή ανταγωνιστικότητα, αλλά και βαθειά προσήλωση στην κοινωνική δικαιοσύνη.

Ο Ιταλός Πρωθυπουργός Ρομάνο Πρόντι εξέφρασε την άποψη ότι πολλά πράγματα θα αλλάξουν στην πολιτική προσέγγιση του θέματος της εργασίας, μετά τη νίκη του Σρέντερ.

Ο Ρουμάνος Πρωθυπουργός Ράντου Βασίλε αφού συνεχάρη τον κ. Σρέντερ είπε ότι επιθυμεί την ενίσχυση των σχέσεων της χώρας του με τη Γερμανία (ΑΠΕ, 28.9.98).

Η ισπανική κυβέρνηση συνεχάρη τον γερμανικό λαό και τον σοσιαλδημοκράτη κ. Σρέντερ και εξέφρασε την πεποίθηση ότι η Γερμανία θα παραμείνει εταίρος, φίλος και σύμμαχος.

Ο Γερμανός καγκελάριος Χέλμουτ Κολ δήλωσε ότι θα παραμείνει ως μέλος της αντιπολίτευσης στο Κοινοβούλιο και θα αντιμετωπίσει την κυβέρνηση που αναμένεται να σχηματίσουν οι Σοσιαλδημοκράτες και οι Πράσινοι (ΑΠΕ, 28.9.98).

Η Ρωσία εξέφρασε σήμερα την ελπίδα για μια εποικοδομητική σχέση με τη Γερμανία μετά την εκλογή του κ. Σρέντερ καθώς και την επιθυμία να υπάρξει σύντομα επαφή με τους νέους ηγέτες της Βόννης. Ο εκπρόσωπος του ρωσικού ΥΠΕΞ Βλαντιμίρ Ραχμάνιν είπε ότι η Μόσχα έχει τη διάθεση για μια τέτοια συνεργασία και τη βούληση για τακτικές απευθείας επαφές με τη γερμανική ηγεσία χωρίς καθυστέρηση.

Ο Βέλγος Πρωθυπουργός κ. Ντεάν δήλωσε ότι δεν αντελήφθη για ποιό λόγο ο απερχόμενος καγκελάριος της Γερμανίας, Χέλμουτ Κολ επιδίωξε την ανανέωση της θητείας του στην καγκελαρία και εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι η Γερμανία θα εξακολουθήσει να ασκεί την ίδια ευρωπαϊκή πολιτική (ΑΠΕ, 28.9.98).

Η Κίνα συνεχάρη τους Γερμανούς Σοσιαλδημοκράτες για την εκλογική νίκη τους και εξέφρασε την επιθυμία της να αρχίσει γρήγορα τη συνεργασία με τον κ. Σρέντερ.

[Β] ΒΑΛΚΑΝΙΑ

[07] Ενα βήμα πριν απ' τη στρατιωτική επέμβαση του ΝΑΤΟ στο Κοσσυφοπέδιο- Υστατες διπλωματικές προσπάθειες για εκτόνωση της κρίσης

Ημερομηνία-ορόσημο για τις παραπέρα εξελίξεις είναι η Δευτέρα 5 Οκτωβρίου, ημέρα κατά την οποία ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Κόφι Ανάν θα υποβάλει στο Συμβούλιο Ασφαλείας την έκθεσή του για το Κοσσυφοπέδιο, μια έκθεση απ' την οποία θα εξαρτηθεί και η τελική απόφαση των υπουργών Αμυνας του ΝΑΤΟ, οι οποίοι θα συνεδριάσουν την Τετάρτη 7 Οκτωβρίου.

Στην έκθεσή του ο Γ.Γ. του ΟΗΕ θα κρίνει εάν ο Γιουγκοσλάβος Πρόεδρος Σλ. Μιλόσεβιτς έχει συμμορφωθεί με τους όρους που είχε θέσει στις 23 Σεπτεμβρίου, με την υπ' αριθμ. 1199 απόφασή του, το Συμβούλιο Ασφαλείας. Θυμίζουμε ότι η απόφαση αυτή προέβλεπε την άμεση κατάπαυση του πυρός, την αποχώρηση των σερβικών ειδικών δυνάμεων από το Κοσσυφοπέδιο, την έναρξη διαλόγου με τους εκπροσώπους των αλβανοφώνων και την ελεύθερη επιστροφή των χιλιάδων προσφύγων στις εστίες τους.

Ο υπουργός Αμυνας των ΗΠΑ Ουίλιαμ Κοέν δήλωσε στις 3 Οκτωβρίου ότι εάν το ΝΑΤΟ προχωρήσει σε αεροπορικές επιδρομές εναντίον σερβικών στόχων για να σταματήσουν οι συγκρούσεις στο Κοσσυφοπέδιο, αυτό θα γίνει μέσα στις επόμενες δύο εβδομάδες, ενώ ο Βρετανός ομόλογός του Τζόρτζ Ρόμπερτσον προειδοποίησε τον Μιλόσεβιτς ότι εξαντλούνται τα χρονικά περιθώρια που διαθέτει για να θέσει τέρμα στις επιχειρήσεις καταστολής εναντίον των Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου.

" Τώρα ο Μιλόσεβιτς γνωρίζει ότι αν δεν συμμορφωθεί, οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ που για κάποιο διάστημα σχεδιάζαν, έχουν τη δυνατότητα και τη βούληση να αναλάβουν δράση", τόνισε ο Βρετανός υπουργός.

Η εφημερίδα "ΤΙΜΕS" της Νέας Υόρκης (2.10.98) σε κύριο άρθρο της τάχθηκε υπέρ "του βομβαρδισμού από το ΝΑΤΟ των σερβικών αεροδρομίων και στρατιωτικών εγκαταστάσεων στο Κοσσυφοπέδιο και στην υπόλοιπη Σερβία".

Ενδεικτική των προθέσεων της Δύσης είναι και η προειδοποίηση που απηύθυναν οι ΗΠΑ προς τους Αμερικανούς πολίτες να εγκαταλείψουν τη Γιουγκοσλαβία λόγω της αυξανόμενης πιθανότητας να πραγματοποιηθεί ΝΑΤΟϊκή επέμβαση.

Ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Τζέιμς Ρούμπιν δήλωσε ότι η ταξιδιωτική οδηγία εξεδόθη γιατί "πιστεύουμε ότι η αποτυχία του Προέδρου Μιλόσεβιτς να ανταποκριθεί, σε συνδυασμό με την πιθανότητα μιας στρατιωτικής επέμβασης καθιστά τη Σερβία και το Μαυροβούνιο ένα πολύ επικίνδυνο μέρος" (ΑΠΕ-Ρόιτερ-Γαλλ. Πρακτ., 1.10.98).

Ανάλογες ταξιδιωτικές οδηγίες εξέδωσαν τα Υπουργεία Εξωτερικών της Αυστρίας και της Ισπανίας.

Με την κρίση στο Κοσσυφοπέδιο θα ασχοληθούν και οι υπουργοί Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, οι οποίοι θα συνεδριάσουν στο Στρασβούργο τη Δευτέρα 5 Οκτωβρίου, ενώ ο Αμερικανός μεσολαβητής Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ θα συναντηθεί στις Βρυξέλλες με το Γ.Γ. του ΝΑΤΟ και στη συνέχεια θα μεταβεί στο Βελιγράδι, όπου θα συναντηθεί με τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς.

Αντίθετη η Ρωσία

Στο πολεμικό κλίμα που διαμορφώνεται τις τελευταίες ημέρες αντιτίθεται η Ρωσία, η οποία έχει εκφράσει την αντίθεσή της σε μια ενδεχόμενη νατοϊκή επέμβαση.

Ρωσική αντιπροσωπεία,με επικεφαλής τους υπουργούς Εξωτερικών Ιγκόρ Ιβάνοφ και Εθνικής Αμυνας Ιγκόρ Σεργκέγιεφ, επισκέφθηκε αιφνιδιαστικά το Βελιγράδι την Κυριακή 4 Οκτώβρη.

Οι δύο Ρώσοι υπουργοί είχαν συνομιλίες με τον Πρόεδρο Μιλόσεβιτς, στις οποίες παρέστησαν ο Πρόεδρος της Σερβίας Μίλαν Μιλουτίνοβιτς, ο υπουργός Εξωτερικών Ζιβαντίν Γιοβάνοβιτς και ο υπουργός Αμυνας Πάβλε Μπουλάτοβιτς.

Οι δύο πλευρές τόνισαν ότι θα πρέπει να εξαντληθούν όλα τα περιθώρια για την ειρηνική επίλυση του προβλήματος του Κοσσυφοπεδίου με πολιτικά μέσα.

Λίγο πριν τη συνάντησή του με τον Μιλόσεβιτς, ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας υπογράμμισε ότι "οποιαδήποτε αεροπορική επίθεση εναντίον της Γιουγκοσλαβίας, μιας κυρίαρχης χώρας, χωρίς προηγούμενη έγκριση του Συμβουλίου Ασφαλείας, θα αποτελούσε κατάφωρη παραβίαση του Χάρτη του ΟΗΕ και θα υπέσκαπτε όλο το σύστημα των σύγχρονων διεθνών σχέσεων".

Ο εκπρόσωπος του ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών Βλαντιμίρ Ραχμάνιν δήλωσε στο Πρακτορείο Ιταρ-Τας ότι οι δύο υπουργοί μετέφεραν μήνυμα του Γιέλτσιν στον Γιουγκοσλάβο Πρόεδρο.

"Η Ρωσία ήταν και παραμένει εναντίον κάθε χρήσης βίας" δήλωσε ο Ραχμάνιν, αλλά προειδοποίησε το Βελιγράδι ότι "εάν δεν γίνουν αποφασιστικά βήματα για να αλλάξει ριζικά η κατάσταση στο Κοσσυφοπέδιο, το ΝΑΤΟ μπορεί να προχωρήσει στην υλοποίηση των σχεδίων για τη χρήση βίας εναντίον της Γιουγκοσλαβίας".

Πάντως, ο Πρόεδρος Μιλόσεβιτς επεσήμανε ότι είναι αβάσιμες οι απειλές για στρατιωτική επέμβαση του ΝΑΤΟ, διότι το Κοσσυφοπέδιο εισέρχεται σε μια ειρηνική φάση της επίλυσης του προβλήματος, ολοκληρώθηκαν οι επιχειρήσεις των σερβικών δυνάμεων ασφαλείας, τα στρατεύματα έχουν αποσυρθεί στη βάση τους, οι πρόσφυγες επιστρέφουν στις εστίες τους και οι Αλβανοί κλήθηκαν να συνεχίσουν τις διαπραγματεύσεις.

Ο εκπρόσωπος Τύπου του Σοσιαλιστικού Κόμματος Ιβιτσα Ντάτσιτς δήλωσε ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος για τις έντονες πιέσεις που ασκούνται στη Σερβία και την Γιουγκοσλαβία εξαιτίας της κατάστασης στο Κοσσυφοπέδιο. Ο Ντάτσιτς ανέφερε ότι τις τελευταίες ημέρες στο Κοσσυφοπέδιο δεν σημειώνονται συγκρούσεις και επικρατεί ηρεμία που μαζί με τα συμπεράσματα της βουλής αποτελεί τη βάση για θετική έκθεση του Γ.Γ. του ΟΗΕ. Ο Ντάτσιτς ανέφερε ότι είναι ψευδείς οι κατηγορίες ότι για τα εγκλήματα σε βάρος των Αλβανών ευθύνεται ο στρατός και η ασυντομία.

Νεκροί τρομοκράτες υπάρχουν, είπε ο Ντάτσιτς, όχι όμως νεκροί άμαχοι, τουλάχιστον με ευθύνη της αστυνομίας. Η Σερβία και η Γιουγκοσλαβία θα συνεχίσουν να ακολουθούν την πολιτική της ειρηνικής επίλυσης του προβλήματος στο Κοσσυφοπέδιο, αλλά θα υπερασπίσουν με κάθε τρόπο την εδαφική ακεραιότητα και την κυριαρχία τους.

Ο αντιπρόεδρος της σερβικής κυβέρνησης και πρόεδρος του Σερβικού Ριζοσπαστικού Κόμματος Βόισλαβ Σέσελι απείλησε ότι οι στρατιώτες του ΝΑΤΟ θα βρεθούν εκτεθειμένοι σε χτυπήματα της Σερβίας και της Γιουγκοσλαβίας σε όλο τον κόσμο αν πραγματοποιηθεί ξένη επέμβαση. Ο Σέσελι ανέφερε σε συνέντευξη Τύπου ότι θα διακοπούν οι διπλωματικές σχέσεις με όσες χώρες συμμετάσχουν στη στρατιωτική επιχείρηση.

Ο Σέσελι ανέφερε ότι τα ψεύδη που δημοσιεύει ο αλβανικός Τύπος και τα δυτικά ΜΜΕ για δήθεν σφαγές στο χωριό Γκόρνια Ομπρνια είναι παρόμοια με τα γεγονότα στην αγορά Μερκάλε του Σεράγιεβο, όταν ο Ιζετμπέγκοβιτς διέταξε να σκοτωθούν οι συμπατριώτες του για να τους παρουσιάσει στη συνέχεια ως θύματα των Σέρβων.

Ο Πρόεδρος του Σερβικού Κινήματος Ανανέωσης Βουκ Ντράσκοβιτς ζήτησε να γίνει έρευνα από Γιουγκοσλάβους και ξένους εμπειρογνώμονες για να διαπιστωθεί ποιός ευθύνεται για τις σφαγές των Αλβανών στο χωριό Γκόρνια Ομπρνια. (Γρ. Τύπου Βελιγραδίου, 2.10.98).

Επίσης, το Ανώτατο Συμβούλιο Αμυνας της Γιουγκοσλαβίας, το οποίο συνεδρίασε εκτάκτως υπό την προεδρία του Σλ. Μιλόσεβιτς την Κυριακή 4.10.98, αποφάσισε ότι η Γιουγκοσλαβία θα αμυνθεί με όλα τα μέσα στην περίπτωση που δεχθεί επίθεση.

Σύμφωνα με το πρακτορείο ΤΑΝΓΙΟΥΓΚ, στην ανακοίνωση του Συμβουλίου Αμυνας μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι: "Η Γιουγκοσλαβία έχει επιλέξει σθεναρά το δρόμο της ειρήνης και είναι έτοιμη να διευθετήσει με ειρηνικά μέσα όλα τα θέματα που εκκρεμούν, αλλά στην περίπτωση που δεχτούμε επίθεση, θα υπερασπιστούμε τη χώρα με όλα τα μέσα". (ΑΠΕ, Γαλλ. Πρακτ., 4.10.98).

Προσωρινή κυβέρνηση

Η Βουλή της Σερβίας στη συνεδρίαση της 28 Σεπτεμβρίου υιοθέτησε πρόταση της κυβέρνησης για την εκτόνωση της κρίσης στο Κοσσυφοπέδιο και αποφάσισε τη σύσταση ενός προσωρινού εκτελεστικού συμβουλίου για το Κοσσυφοπέδιο μέχρι την επίτευξη της πολιτικής λύσης, το οποίο θα έχει σκοπό τον συντονισμό των κρατικών οργάνων για την επίλυση όλων των ανθρωπιστικών και άλλων προβλημάτων.

Επικεφαλής της προσωρινής αυτής κυβέρνησης ορίστηκε ο Ζόραν Αντιέλκοβιτς, υπουργός Νεότητας και Αθλητισμού της Σερβίας.

Οπως είναι γνωστό, το Βελιγρ5άδι κατήργησε τον Ιούλιο του 1990 την κυβέρνηση και το Κοινοβούλιο του Κοσσυφοπεδίου, τρεις ημέρες μετά την ανακήρυξη από το Κοινοβούλιο αυτό της ανεξαρτησίας της σερβικής αυτής επαρχίας.

Οι Αλβανοί του Κοσσυφοπεδίου απέρριψαν τη νέα προσωρινή κυβέρνηση που όρισε το Βελιγράδι.

Ο επικεφαλής των διαπραγματευτών για λογαριασμό του Δημοκρατικού Συνδέσμου του Κοσσυφοπεδίου, του μεγαλύτερου αλβανικού κόμματος, Φεχμί Αγκάνι, ανακοίνωσε ότι δεν θα προσχωρήσει στην προσωρινή κυβέρνηση και ότι αναμένει ότι και τα άλλα κόμματα θα πράξουν το ίδιο.

"Δεν υπάρχει απολύτως καμμία πιθανότητα για μας να μετάσχουμε στις εργασίες του προσωρινού εκτελεστικού συμβουλίου, γιατί είναι όργανο των σερβικών αρχών", δήλωσε στο πρακτορείο του Βελιγραδίου ΒΕΤΑ ( ΑΠΕ, Ρόιτερ, Γαλλ. Πρακτ., 29.9.98).

[08] Νέος Πρωθυπουργός και νέα κυβέρνηση στην Αλβανία

Ο Φάτος Νάνο, μετά από 15 μήνες στο αξίωμα του Πρωθυπουργού υπέβαλε τη Δευτέρα 28 Σεπτεμβρίου την παραίτησή του στον Πρόεδρο της χώρας Ρετζέπ Μεϊντάνι, επειδή δεν μπόρεσε να προχωρήσει στον ανασχηματισμό της κυβέρνησής του.

"Υποβάλλω την παραίτησή μου επειδή από τα συμμαχικά κόμματα του συνασπισμού και από ένα μέρος του Σοσιαλιστικού Κόμματος δεν έχω ούτε μία αξιόπιστη και ελπιδοφόρα ένδειξη αλληλεγγύης" ανέφερε μεταξύ άλλων ο παραιτηθείς πρωθυπουργός στην επιστολή προς τον Πρόεδρο της χώρας.

Διπλωματικοί κύκλοι όμως εκτιμούν ότι η παραίτηση Νάνο οφείλεται σε πιέσεις των ΗΠΑ και γενικά της Δύσης για απομάκρυνσή του απ' την εξουσία, ούτως ώστε να ανοίξει ο δρόμος και για την απόσυρση του Μπερίσα από το πολιτικό σκηνικό της χώρας, δίνοντας έτσι ένα τέλος στην προσωπική βεντέτα των δύο ανδρών που ταλαιπωρεί την Αλβανία.

Σε μία μαραθώνια συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του Σοσιαλιστικού Κόμματος εκλέχτηκε ως διάδοχος του Νάνο στην Πρωθυπουργία ο μέχρι τώρα Γενικός Γραμματέας του Κόμματος Παντελί Μάικο, ο οποίος στη συνέχεια έλαβε εντολή απ' τον Πρόεδρο Μεϊντάνι για το σχηματισμό της νέας κυβέρνησης.

Υστερα από σκληρές διαβουλεύσεις με τα κόμματα που απαρτίζουν τον κυβερνητικό συνασπισμό (Σοσιαλιστικό Κόμμα, Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, Δημοκρατική Συμμαχία, Κόμμα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Αγροτικό Κόμμα) ο κ. Μάικο παρέδωσε στον Πρόεδρο τον κατάλογο με τα ονόματα των μελών του Υπουργικού Συμβουλίου, που αποτελείται από 19 άτομα.

Η ορκωμοσία της νέας κυβέρνησης έγινε την Παρασκευή 2 Οκτωβρίου και ο νέος Πρωθυπουργός δήλωσε ότι πρωταρχικός στόχος της κυβέρνησης θα είναι η αποκατάσταση της σταθερότητας, η αποκλιμάκωση της έντασης, η έναρξη διαλόγου με την αντιπολίτευση και η ολοκλήρωση της κατάρτισης του νέου Συντάγματος.

Ικανοποίηση στις ΗΠΑ

"Είμαστε ικανοποιημένοι που το Σοσιαλιστικό Κόμμα ακολούθησε τις συνταγματικές διαδικασίες στην επιλογή του νέου πρωθυπουργού", δήλωσε ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Τζέιμς Φόλεϊ.

Σε άλλο σημείο των δηλώσεών του ο Αμερικανός αξιωματούχος υπογράμμισε πως "οι ΗΠΑ, μαζί με τη διεθνή κοινότητα, προτρέπουν τους Αλβανούς ηγέτες, στην κυβέρνηση και την αντιπολίτευση,να αναπτύξουν μια καινούρια σχέση και να δημιουργήσουν έναν εποικοδομητικό ρόλο για την αντιπολίτευση στην πολιτική σκηνή της χώρας" (ΑΠΕ, Ρόιτερ, 1.10.98).

Παράλληλα, ο κ. Φόλεϊ έστειλε και ένα σαφές μήνυμα στο Δημοκρατικό Κόμμα του Σαλί Μπερίσα. Σε μια δημοκρατία, τόνισε ο Αμερικανός εκπρόσωπος, τα δημοκρατικά κόμματα που βρίσκονται στην αντιπολίτευση έχουν την υποχρέωση να υποστηρίζουν τις δημοκρατικές διαδικασίες, την ετυμηγορία των εκλογών, να εργάζονται εποικοδομητικά για τις ανάγκες της χώρας μαζί με την κυβέρνηση και να περιμένουν την ημέρα που θα διεκδικήσουν την εξουσία στις επόμενες εκλογές.

Συνεχίζει ο Μπερίσα

Ο αρχηγός της αλβανικής αντιπολίτευσης Σαλί Μπερίσα μόλις έγινε γνωστή η παραίτηση του Φάτος Νάνο εξέφρασε την ικανοποίησή του και μιλώντας στο BBC τόνισε ότι αυτό έναι ένα βήμα προς την ομαλοποίηση της κατάστασης, προσθέτοντας ότι μόνον ο διάλογος μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων στην Αλβανία μπορεί να βγάλει τη χώρα από την κρίση.

Μετά από ένα 24ωρο όμως ο Μπερίσα άλλαξε άποψη κατηγορώντας το νέο πρωθυπουργό ως πιστό απόγονο του Νάνο, στον οποίο ο πρώην πρωθυπουργός άφησε το αξίωμα για να συνεχιστεί η πολιτική του στην Αλβανία.

Το Δημοκρατικό Κόμμα, συνέχισε ο Μπερίσα, θα συνεχίσει τις διαδηλώσεις του έως ότου εγκαθιδρυθεί μια κυβέρνηση τεχνοκρατών, η οποία θα αποκαταστήσει τη δημόσια τάξη και θα κατευθύνει την Αλβανία μέχρις ότου διεξαχθούν νέες εκλογές.

Επίσης, ο Μπερίσα ζήτησε την απελευθέρωση όλων των πολιτικών κρατουμένων και την άρση των κατηγοριών για ένοπλη εξέγερση που απαγγέλθηκαν κατά των στελεχών του Δημοκρατικού Κόμματος ύστερα απ' τα αιματηρά επεισόδια που σημειώθηκαν στις 14 Σεπτέμβρη στα Τίρανα.

Πρόσκληση για επίσκεψη στην Ελλάδα

Με το νέο Πρωθυπουργό της Αλβανίας επικοινώνησε τηλεφωνικά ο Ελληνας Πρωθυπουργός Κ. Σημίτης στις 30.9.98 και του ευχήθηκε κάθε επιτυχία στο δύσκολο έργο της εμπέδωσης των δημοκρατικών θεσμών και της συνταγματικής ολοκλήρωσης.

Παράλληλα, ο κ. Σημίτης κάλεσε τον κ. Μάικο να επισκεφθεί επίσημα την Ελλάδα, πρόσκληση που έγινε αποδεκτή απ' τον Αλβανό πρωθυπουργό και η ακριβής ημερομηνία θα προσδιορισθεί το αμέσως επόμενο διάστημα δια της διπλωματικής οδού.

Επίσκεψη Ντεμιρέλ στα Σκόπια

Διήμερη επίσημη επίσκεψη στα Σκόπια πραγματοποίησε στις 2 και 3 Οκτωβρίου ο Πρόεδρος της Τουρκίας Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ, μετά από πρόσκληση του ομολόγου του της ΠΓΔΜ Κίρο Γκλιγκόροφ.

Ο Τούρκος Πρόεδρος, συνοδευόμενος από πολυμελή αντιπροσωπεία, αποτελούμενη από υπουργούς, βουλευτές, τραπεζίτες και επιχειρηματίες, είχε συνομιλίες με τον Πρόεδρο Γκλιγκόροφ, τον Πρωθυπουργό Μπράνκο Τσερβενκόφσκι, τον Πρόεδρο της Βουλής Τίτο Πετκόφσκι και άλλους παράγοντες των Σκοπίων.

Αμέσως μετά τις συνομιλίες οι δύο πρόεδροι παραχώρησαν κοινή συνέντευξη Τύπου, στη διάρκεια της οποίας ο κ. Ντεμιρέλ χαρακτήρισε φιλικές και αδελφικές τις σχέσεις των δύο χωρών και τόνισε ότι οι πολιτικές σχέσεις βρίσκονται σε ανώτερο επίπεδο, σε αντίθεση με τις οικονομικές για τις οποίες, είπε, ότι είναι κάτω του επιπέδου δυνατοτήτων των δύο χωρών.

Εξέφρασε πάντως την ελπίδα μέχρι το τέλος του 1998 να υπογραφεί συμφωνία για τη δημιουργία ζώνης ελεύθερου εμπορίου και επεσήμανε ότι η κυβέρνηση των Σκοπίων υπέγραψε την άδεια για τη λειτουργία της τουρκικής τράπεζας ΖΙΡΑΤ.

Επίσης είπε ότι οι Τούρκοι επιχειρηματίες ενδιαφέρονται για έργα υποδομής στην ΠΓΔΜ και ειδικότερα για την κατασκευή του Διαδρόμου 8 (Δυρράχιο, Σκόπια, Βάρνα και παρακλάδι Σόφια, Κωνσταντινούπολη) και για έργα στην "κοιλάδα του Βαρδάρη".

Αναφέρθηκε και στην ανησυχία με την οποία η Τουρκία παρακολουθεί τις επιπτώσεις της κρίσης του Κοσσυφοπεδίου στην ΠΓΔΜ και υπογράμμισε ότι η χώρα του υποστηρίζει την ανεξαρτησία και εδαφική ακεραιότητα της ΠΓΔΜ και τη συμμετοχή της στις ευρωατλαντικές δομές (ΑΠΕ, 2.10.98).

Αναφερόμενος στις βουλευτικές εκλογές που θα διεξαχθούν στα Σκόπια στις 18 Οκτωβρίου, ο κ. Ντεμιρέλ, σε μια προσπάθεια στήριξης του κυβερνητικού συνασπισμού, εξέφρασε την ικανοποίησή του για το ρόλο που διαδραμάτισε ο Κίρο Γκλιγκόροφ στην ανάπτυξη των δημοκρατικών θεσμών της χώρας.

Από την πλευρά του ο κ. Γκλιγκόροφ χαρακτήρισε παραδοσιακά καλές και σταθερές τις σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και ΠΓΔΜ και τόνισε ότι αποτελεί μακροπρόθεσμο συμφέρον της χώρας του η διατήρησή τους.

Επίσης ανέφερε ότι είναι αναγκαίος ο συντονισμός δράσης των δύο χωρών κατά της τρομοκρατίας, των ναρκωτικών και του λαθρεμπορίου όπλων "ώστε να διακοπεί ο βαλκανικός δρόμος".

Οσον αφορά τις οικονομικές σχέσεις είπε ότι είναι ανάγκη να καταβληθούν προσπάθειες ώστε να καλυφθεί το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου (σε βάρος της ΠΓΔΜ) και επίσης υπογράμμισε την ανάγκη συνεννόησης για τη λειτουργία της ζώνης ελεύθερου εμπορίου.

Τη συνεργασία στον τομέα της άμυνας την χαρακτήρισε από τις πιο αναπτυγμένες που "ενισχύει την άμυνα και σταθερότητα της χώρας".

Τέλος, δήλωσε ότι ενημερώθηκε και για τις σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας και τις εξελίξεις στο Κυπριακό ζήτημα.

Οι δύο ηγέτες υπέγραψαν μια κοινή διακήρυξη για το πρόβλημα του Κοσσυφοπεδίου, με την οποία εκφράζεται η θέση για άμεση επίλυση της κρίσης με ειρηνικά μέσα και ταυτόχρονη εγγύηση της εδαφικής ακεραιότητας της Ο.Δ. Γιουγκοσλαβίας.

Στη διακήρυξη αυτή αναφέρεται ακόμη ότι στις συνομιλίες πρέπει να συμμετάσχουν εκπρόσωποι όλων των εθνοτήτων που ζουν στο Κοσσυφοπέδιο, συμπεριλαμβανομένων και των Τούρκων, για την εξασφάλιση ενός καθεστώτος, στο πλαίσιο πάντα της Γιουγκοσλαβίας, το οποίο θα στηρίζεται στη Δημοκρατία, τον πλουραλισμό και τα δικαιώματα του ανθρώπου, τα οποία με τη σειρά τους θα εξασφαλίζουν τα νόμιμα δικαιώματα στις μειονότητες που βρίσκονται στο Κοσσυφοπέδιο.

Ο Τούρκος Πρόεδρος, κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην ΠΓΔΜ, επισκέφθηκε μια έκθεση για τον Κεμάλ Ατατούρκ στην πόλη Στιπ, γενέτειρα του Σκοπιανού Προέδρου, ενώ στη συνέχεια εγκαινίασε ένα μουσείο για τον Ατατούρκ στο Μοναστήρι, όπου πριν από 100 χρόνια ο ιδρυτής του σύγχρονου τουρκικού κράτους αποφοίτησε από τη Στρατιωτική Σχολή του Μοναστηρίου.

Διαψεύδονται τα περί "Μεγάλης Μακεδονίας"

Ο Πρόεδρος του Εθνικιστικού Κόμματος VMRO-DPMNE Λιούπτσο Γκεοργκίεφσκι, σε συνέντευξή του στο περιοδικό ΝΤΟΥΓΚΑ του Βελιγραδίου, διέψευσε τις φήμες ότι στο πρόγραμμα του Κόμματός του περιλαμβάνεται η υλοποίηση της ιδέας για ένωση της ΠΓΔΜ "με τη Μακεδονία του Αιγαίου και τη Μακεδονία του Πιρίν".

"Υπάρχει φήμη ότι το ζήτημα της ένωσης των εδαφών της Μακεδονίας χρονολογείται από την ίδρυση του κόμματος και βασίζεται σε δηλώσεις κάποιων εκπροσώπων της διασποράς", είπε ο κ. Γκοργκίεφσκι και επεσήμανε ότι το πρόγραμμα του κόμματός του όχι μόνο δεν περιέχει τέτοιες φιλοδοξίες, αλλά αντίθετα εμπεριέχει τις αρχές για την υποστήριξη και εφαρμογή των διεθνών κανόνων και αρχών για τον σεβασμό των συνόρων που έχουν χαραχθεί στην Ευρώπη.

Θυμίζουμε ότι το VMRO-DPMNE, ενόψει των εκλογών της επόμενης εβδομάδας, έχει συμπτήξει συμμαχία με το κόμμα Δημοκρατική Εναλλαγή του Βασίλ Τοπουρκόφσκι και σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις έχει αποκτήσει ένα ελαφρύ προβάδισμα.

[09] Το επαπειλούμενο σχίσμα στη Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία απασχόλησε το Πανορθόδοξο Συνέδριο

Η Μείζων και Υπερτελής Σύνοδος, συνεκλήθη από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, ακριβώς λόγω της κρισιμότητας της κατάστασης που έχει δημιουργηθεί στην Εκκλησία της Βουλγαρίας. Η σχισματική κίνηση αποδίδεται, όπως μετέδωσε το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων (29.9.98) σε ανταπόκριση του Αλκη Κούρκουλα από την Κωνσταντινούπολη στην πολιτική μεταβολή η οποία σημειώθηκε στη Βουλγαρία στις αρχές της δεκαετίας και η οποία οδήγησε στη διάσπαση της Συνόδου της Εκκλησίας της Βουλγαρίας. Οι αποσχισθέντες, που έχουν επικεφαλής τον Πατριάρχη Ποιμένα, στρέφονται κατά του Πατριάρχη Μάξιμου, τον οποίο θεωρούν υπεύθυνο για την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στην Εκκλησία της γείτονος χώρας.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, προσπάθησε, κατά τη διάρκεια επίσημης παλαιότερης επίσκεψής του στην Εκκλησία της Βουλγαρίας να μεσολαβήσει για την επιστροφή στους κόλπους της Εκκλησίας των αποσχισθέντων, χωρίς αποτέλεσμα όμως.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης σε δηλώσεις του προς τους δημοσιογράφους κατά την άφιξή του στο αεροδρόμιο της Σόφιας, (ΑΠΕ, 29.9.98), εξέφρασε την ελπίδα ότι το πανορθόδοξο Συνέδριο θα βοηθήσει να ξεπεραστεί η κρίση, που απειλεί την ενότητα της βουλγαρικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Από την πλευρά του, ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Χριστόδουλος, κατά την άφιξή του στο αεροδρόμιο της Σόφιας, για να παραστεί στο πανορθόδοξο συνέδριο, δήλωσε στο ΑΠΕ (29.9.98):

"Είμαστε αδελφές Εκκλησίες και είναι αυτονόητον, ότι τα προβλήματα της μιας είναι και προβλήματα της άλλης. Μετέχουμε και στη χαρά και στη λύπη".

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το άρθρο της Βουλγάρας δημοσιογράφου Ροσίτσα Μιτάνοβα, που δημοσιεύεται στην εφημερίδα "ΝΤΕΜΟΚΡΑΤΣΙΑ" (29.9.98), με τίτλο "Θα κατανοήσουν οι ξένοι Πατριάρχες πού ακριβώς πονάει η βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία;"

Χαρακτηριστικά η αρθρογράφος γράφει, μεταξύ άλλων:

"Οι πνευματικές κεφαλές των Ορθόδοξων Εκκλησιών της Ρωσία και Αλεξάνδρειας, Αντιοχείας, Ρουμανίας και Αλβανίας, έρχονται στη Σόφια μετά από πρόσκληση του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, προκειμένου να εξετάσουν το σχίσμα στη βουλγαρική Εκκλησία. Από τώρα είναι σαφές ποιά θα είναι η απόφαση των Πατριαρχών: ανάθεμα για τους σχισματικούς που εξασθένισαν την ορθόδοξη πίστη μας. Και αυτό συμβαίνει ανέκαθεν και πιο συγκεκριμένα από το διαχωρισμό του Καθολικισμού, που παρέμεινε ένας ενιαίος εκκλησιαστικός θεσμός, από την Ορθοδοξία η οποία αποτελείται από πολλές αυτοκέφαλες ορθόδοξες Εκκλησίες στα όρια του έθνους και των εθνικών κρατών. Από τότε μέχρι τώρα, για να διατηρήσουν τη δύναμη της Ορθοδοξίας, οι Ορθόδοξες Εκκλησίες τηρούν την αρχή του ντόμινο και παρακολουθούν προσεκτικά κάθε μετάθεση ή απομάκρυνση κάποιου συστατικού στοιχείου της ενιαίας Αποστολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Και ακριβώς εδώ έγκειται η αλήθεια για τη Βουλγαρική Ορθοδοξία. Θα κατανοήσουν άραγε τα πνευματικά αδέλφια της ΒΟΕ που ήρθαν από μακριά, ότι η εκκλησία μας πάσχει βαριά, είναι εξασθενημένη και ακινητοποιημένη όχι μόνο από χθες και λόγω της διάσπασης των Αρχιερέων; Θα θελήσουν να ακούσουν το βουλγαρικό κλήρο που έχει ενωθεί μετά από μια περίοδο ταλαντεύσεων για την εξυγίανση του εκκλησιαστικού θεσμού και της πίστης των λαϊκών;"

Ο Πρόεδρος της Βουλγαρίας Πέταρ Στογιάνοφ, αναφερόμενος στην Πανορθόδοξη Σύνοδο, δήλωσε σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας "Παρί" (30.9.98):

"Είμαι μάλλον αισιόδοξος για τα αποτελέσματα από την Πανορθόδοξη Σύνοδο και νομίζω ότι η Σύνοδος αυτή θα επιλύσει την εκκλησιαστική διαμάχη".

Ο ίδιος ο Πατριάρχης Μάξιμος, για τον οποίο η εφημερίδα "ΝΤΕΜΟΚΡΑΤΣΙΑ" γράφει (30.9.98) ότι είναι ταυτόχρονα "κατηγορούμενος και κατήγορος", δήλωσε ότι "η ειρήνη στη βουλγαρική Εκκλησία θα αποκατασταθεί μόνον κατόπιν μετανοίας των σχισματικών".

Εξάλλου, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, κατά την εναρκτήρια ομιλία του στις εργασίες του Πανορθόδοξου Συνεδρίου, τόνισε οτι είναι επιτακτική η ανάγκη στερέωσης της ενότητας της Ορθοδοξίας με στόχο τη διαφύλαξη των αρχών του χριστιανισμού- θρησκείας με ανεκτίμητη πνευματική, αλλά και πολιτιστική αξία, εν μέσω των κοσμογονικών αλλαγών που συντελούνται σήμερα στην ανθρωπότητα.

Αναφερόμενος στο σχίσμα που απειλεί την ενότητα της Βουλγαρικής Εκκλησίας ο κ. Βαρθολομαίος τόνισε: "Συνήλθωμεν, λοιπόν, εδώ με την κοινή ιδιότητα γιατρού. Ως γιατροί και όχι ως κριτές. Και για να διεκπεραιώσουμε επιτυχώς το έργον ημών, έχουμε ανάγκην της συνεργασίας και της απολύτου εμπιστοσύνης όλου του σώματος της Εκκλησίας της Βουλγαρίας".

Τελικά, το σχίσμα της Εκκλησίας της Βουλγαρίας αποφεύχθηκε, μετά τη δήλωση "μετανοίας και επιθυμίας επιστροφής εις τας ενότητας της Αγίας Ορθοδόξου Εκκλησίας και εν προκειμένω ενότητα μετά της εν Βουλγαρία υπό τον Μακαριότατον Πατριάρχην Σόφιας και πάσης Βουλγαρίας κ. Μάξιμον" εκ μέρους του αυτόκλητου "Πατριάρχη" Ποιμένα και των 12 μητροπολιτών, οι οποίοι συμμετείχαν στη σχισματική "Ιερά Σύνοδό" του.

Τη δήλωση μετανοίας έκανε αποδεκτή το Πανορθόδοξο Συνέδριο Σόφιας, και όπως μετέδωσε το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων (2.10.98), σαν συνέπεια αυτού "αίρεται η εις αυτόν επιβληθείσα ποινή της καθαιρέσεως και το καθ' αυτού εκπεφωνημένον ανάθεμα" για τον Ποιμένα και τους συνεργάτες του. Από δω και μπρος, ο 86χρονος Ποιμένας θα τιτλοφορείται "Μητροπολίτης πρώην Νευροκοπίου", ενώ με την αόριστη διατύπωση "κατ' άκραν οικονομίαν" οι 12 σχισματικοί - μέχρι πρότινος- μητροπολίτες "αναφέρονται και καθίστανται τιτουλάριοι Επίσκοποι της εν Βουλγαρία Αγιωτάτης Εκκλησίας, εις την διάθεσιν της Ιεράς Συνόδου αυτής".

[10] Η συνάντηση των ηγετών Ελλάδας- Βουλγαρίας-Ρουμανίας στους Δελφούς

Ειδικότερα, το Radio Bulgaria σε ανταπόκρισή του από τους Δελφούς (4.10.98) μετέδωσε τα εξής:

Με κοινό ανακοινωθέν έληξε στους Δελφούς η συνάντηση των προέδρων της Βουλγαρίας και Ρουμανίας Πέτερ Στογιάνοφ και Εμίλ Κονσταντινέσκου και του Πρωθυπουργού της Ελλάδας Κώστα Σημίτη.

Στο ντοκουμέντο αναφέρεται το γεγονός ότι η τριμερής συνεργασία συνέβαλε στην αποκατάσταση της ασφάλειας και σταθερότητας στην Ευρώπη σαν σύνολο.

Στη δήλωση υπογραμμίζεται ότι η συνεργασία μεταξύ των τριών κρατών, θα συνεχίσει να αναπτύσσεται σε ολους τους τομείς, ιδιαίτερα στην οικονομία και στην καταπολέμηση του εγκλήματος.

Οι τρεις ηγέτες αναφέρουν την ανάγκη δημιουργίας των πανευρωπαϊκών διαδρόμων 4,7,8,9 και 10 και του διευρωπαϊκού σχεδίου Νο 7 για την Εγνατία Οδό, που περνούν από το έδαφος και των τριών χωρών.

Για το πρόβλημα του Κοσσυφοπεδίου οι τρεις πολιτικοί, απηύθυναν δραμτική έκκληση προς όλες τις χώρες και πιο συγκεκριμένα στις γιουγκοσλαβικές αρχές, να εργαστούν για την εξεύρεση λύσης στη σύγκρουση στο Κόσσοβο, καθώς και για την εκπλήρωση του ψηφίσματος 1199 του Σ.Α. του ΟΗΕ, ιδιαίτερα για την άμεση διακοπή του πυρός στη σερβική επαρχία.

Οι τρεις ηγέτες προσκαλούν και τους Αλβανούς του Κόσσοβου και τις σερβικές αρχές, να καθήσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων χωρίς όρους, για την εξεύρεση ειρηνικής λύσης και παροχή πλατιάς αυτονομίας στο Κόσσοβο, στα πλαίσια των διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων της Γιουγκοσλαβίας.

Η επόμενη συνάντηση των τριών ηγετών θα γίνει στη Σόφια τον ερχόμενο χρόνο.

[Γ] ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ-ΠΕΡΣΙΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ

[11] Στα πρόθυρα της σύρραξης Τουρκία και Συρία

Οπως γράφει συγκεκριμένα η εφημερίδα ΧΟΥΡΙΕΤ (1.10.98), η Τουρκία ενίσχυσε τη στρατιωτική της παρουσία στα σύνορα με τη Συρία, την οποία κατηγορεί για επιμελειατική υποστήριξη του Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (ΡΚΚ). Μονάδες του τουρκικού στρατού-σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα-έλαβαν θέσεις σε ορισμένες "στρατηγικές ζώνες" των συνόρων, και ιδιαίτερα στις περιοχές Χωτάι και Κιλκ, ενώ παρατηρήθηκαν "ασυνήθιστες" κινήσεις στρατευμάτων σε ορισμένα τμήματα της παραμεθόριας περιοχής.

Την ίδια μέρα με το δημοσίευμα, οι ΗΠΑ έδειχναν να τηρούν στάση αναμονής ουσιαστικά για τις στρατιωτικές κινήσεις της Τουρκίας, καθώς ο εκπρόσωπος του Στέητ Ντηπάρτμεντ κ. Ρούμπιν-όπως μας ενημερώνει το Γραφείο Τύπου της Πρεσβείας της Ελλάδας στην Ουάσιγκτον (1.10.98)- επιφυλάχθηκε να απαντήσει σε σειρά ερωτήσεων που του τέθηκαν για τις σχέσεις Τουρκίας-Συρίας και αρνήθηκε να πάρει θέση.

Στο μεταξύ, η συριακή εφημερίδα "Αλ-Μπάαθ", όργανο του κόμματος Μπάαθ που κυβερνά τη Συρία, υποστηρίζει σε δημοσίευμά της (2.10.98), ότι πίσω από τις απειλές που διατυπώνουν εναντίον της Συρίας οι Τούρκοι ηγέτες, βρίσκεται το Ισραήλ.

Από τη μεριά του το σύνολο του τουρκικού Τύπου υιοθετεί, σε δημοσιεύματά του, πολεμικούς τόνους έναντι της Συρίας. "Ανεμος πολέμου", "Βήμα-βήμα προς τον πόλεμο" και "Τελευταία προειδοποίηση προς τη Συρία" είναι οι τίτλοι των εφημερίδων "Ραντικάλ", "Τουρκίγιε", και "Γενί Γιουζγίλ" (3.10.98).

Εν τούτοις σε αντίθεση με το φιλοπολεμικό κλίμα των τουρκικών εφημερίδων, η Συρία ανακοίνωσε ότι είναι έτοιμη να επιλύσει τις διαφορές της με την Τουρκία μέσω της διπλωματικής οδού. Οπως τονίζεται στην ανακοίνωση, η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα μέσω του συριακού Πρακτορείου Ειδήσεων SΑΝΑ (3.10.98), "η Συρία απορρίπτοντας σθεναρά την πολιτική της αντιπαράθεσης, της κλιμάκωσης και των απειλών απ' όπου κι αν αυτές προέρχονται, είναι πρόθυμη να διατηρήσει την καλή γειτονία της με την Τουρκία και ανακοινώνει ότι είναι διαθέσιμη για την επίλυση, μέσω της διπλωματικής οδού, των προβλημάτων που ανησυχούν τις δύο χώρες".

Αλλά και ο Πρωθυπουργός της Συρίας, Φαρούκ αλ-Σάρεχ, επανέλαβε την επιθυμία της χώρας του να ρυθμίσει τα προβλήματα με την Τουρκία "δια του διπλωματικού διαλόγου" (ΑΠΕ-Γαλλ. Πρακτ. 4.10.98).

Ηπιους τόνους διάλεξε να κρατήσει και ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης Μπουλέντ Ετζεβίτ, ο οποίος σύμφωνα με το Πρακτορείο Ειδήσεων "ΑΝΑΤΟΛΗ" (4.10.98), δήλωσε ότι "η Τουρκία εργάζεται για την επίλυση όλων των προβλημάτων με τη Συρία με ειρηνικά και διπλωματικά μέσα". Αλλά, πρόσθεσε ο κ. Ετζεβίτ, "η Τουρκία δεν μπορεί να κάνει την παραμικρή υποχώρηση στα δικαιώματα και την ασφάλειά της".

Την ίδια στιγμή, ο Τούρκος Πρωθυπουργός Μεσούτ Γιλμάζ δήλωνε, σύμφωνα με δημοσιεύματα των εφημερίδων "ΧΟΥΡΙΕΤ" και "ΜΙΛΛΙΕΤ" (3. 10.98), ότι ο τουρκικός στρατός περιμένει εντολές για ενδεχόμενες ενέργειες κατά της Συρίας.

Ο κ. Γιλμάζ, δήλωσε επίσης ότι τα τουρκικά στρατεύματα ετοιμάζονται να πραγματοποιήσουν στρατιωτική άσκηση κατά μήκος των συνόρων με τη Συρία, καθώς αυξάνεται η ένταση με τη Δαμασκό.

Την ετοιμότητα των τουρκικών στρατευμάτων, τα οποία βρίσκονται κατά μήκος των τουρκο-συριακών συνόρων, επιβεβαίωσε και η τουρκική εφημερίδα "ΣΑΜΠΑΧ" (4.10.98), η οποία αναφέρει στο σχετικό δημοσίευμά της ότι ανακλήθηκαν οι άδειες ολων των στρατιωτών, οι οποίοι διατάχθηκαν να επιστρέψουν στις μονάδες τους.

Για το ίδιο θέμα η "ΜΙΛΙΕΤ" (4.10.98), γράφει ότι επιπλέον στρατεύματα από τη νοτιοανατολική επαρχία του Ντιγιάρμπακιρ στάλθηκαν στη μεθόριο με τη Συρία, όπου ο τουρκικός στρατός παρακολουθεί στενά κάθε κίνηση στη μεθόριο, χρησιμοποιώντας κάμερες οι οποίες ανιχνεύουν τις πηγές θερμότητας.

Το ειδικό του βάρος, όσον αφορά στις προθέσεις και στη βούληση της Τουρκίας, ήλθε να προσθέσει με δηλώσεις του και ο Πρόεδρος της χώρας Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ, ο οποίος δήλωσε- όπως μεταδίδει το τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων "ΑΝΑΤΟΛΗ" (4.10.98)- ότι ολόκληρος ο κόσμος και όχι μόνο η Συρία, θα πρέπει να γνωρίζει ότι η Τουρκία δεν πρόκειται να ανεχτεί την υποστήριξη που παρέχεται στους αυτονομιστές Κούρδους μέλη του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (ΡΚΚ), με το οποίο η Τουρκία βρίσκεται σε πόλεμο.

Η θέση αυτή της Τουρκίας, όπως εκφράζεται μέσα από τις δηλώσεις της πολιτικής ηγεσίας της αλλά και από τα δημοσιεύματα του τουρκικού Τύπου, έχει προκαλέσει βαθειά ανησυχία-όπως είναι επόμενο-στα γειτονικά, αραβικά κράτη, αλλά και ευρύτερα.

Ηδη ο Πρόεδρος της Αιγύπτου Χόσνι Μουμπάρακ μετέβη στην πρωτεύουσα της Συρίας όπου είχε συνομιλίες με το Σύρο Πρόεδρο Χαφέζ αλ-Ασαντ, στο πλαίσιο μιας μεσολαβητικής προσπάθειας που ανέλαβε, σε μια προσπάθεια να αποτρέψει τη σύγκρουση μεταξύ της Συρίας και της Τουρκίας.

Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η δήλωση του Αιγύπτιου υπουργού Εξωτερικών Αμρ Μούσα, ότι "υπάρχει πραγματικό πρόβλημα μεταξύ της Τουρκίας και της Συρίας, αλλά πρέπει να λυθεί σε διπλωματικό και πολιτικό πλαίσιο" (ΑΠΕ-Ρόιτερ, 3.10.98).

Αλλά και ο Αραβικός Σύνδεσμος απηύθυνε έκκληση προς την Τουρκία, για ένα "σοβαρό διάλογο" με τη Συρία, με στόχο να αμβλυνθεί η κρίση μεταξύ των δύο χωρών και να αποφευχθεί η ένοπλη σύγκρουση (ΑΠΕ- Γαλλ. Πρακτ., 4.10.98).

Σε διάλογο με τη Συρία καλεί την Τουρκία και η επίσημη ιρανική εφημερίδα "Ας-Σάουρα" η οποία προειδοποιεί ότι μόνο το Ισραήλ θα ωφελούνταν από μια σύγκρουση ανάμεσα στις δύο χώρες.

Τέλος, οι εφημερίδες της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων "αλ-Τζαζίρα", "Αλ-Μαντίνα", "αλ-Χαλίτζ" και "αλ- Μπαγκούν" (4.10.98) καλούν τους Αραβες να υποστηρίξουν τη Συρία και εκτιμούν ότι οι τουρκικές απειλές για ανάληψη στρατιωτικής δράσης κατά της Συρίας, αποτελούν εφαρμογή των στόχων της ισραηλινο- τουρκικής συμμαχίας.

[12] Χωρίς σημαντική εξέλιξη η συνάντηση Νετανιάχου-Αραφάτ στη Νέα Υόρκη

Κατά τον Ισραηλινό διαπραγματευτή Ντάνι Ναβέχ, ο οποίος προέβη σε δηλώσεις προς το ραδιοσταθμό των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων (28.9. 98), αμέσως μετά τη συνάντηση του κ. Νετανιάχου και του κ. Αραφάτ στη Νέα Υόρκη, παρουσία της Αμερικανίδας υπουργού Εξωτερικών, Μάντλιν Ολμπράιτ, δεν επιτεύχθηκε κάποια σημαντική εξέλιξη στη συνάντηση αυτή. "Ενα πράγμα θα πρέπει να είναι σαφές-δεν έχουν βγει συμπεράσματα μέχρι αυτή τη στιγμή", είπε ο κ. Ναβέχ.

Αντίθετα, ο ίδιος ο Ισραηλινός Πρωθυπουργός, μιλώντας στην εκπομπή του ΝΒC "Today Show" (28.9.98), λίγες ώρες πριν τη συνάντηση που επρόκειτο να έχει στο Λευκό Οίκο με τον Γιάσερ Αραφάτ, παρουσία του Αμερικανού προέδρου Μπιλ Κλίντον, δήλωσε ότι κατά τη γνώμη του, οι δύο πλευρές βρίσκονται πολύ κοντά στην οριστικοποίηση μιας συμφωνίας για νέα αποχώρηση ισραηλινών δυνάμεων από τη Δυτική Οχθη.

Αλλά και ο ίδιος ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, μετά τη συνάντηση που είχε με τους δύο ηγέτες, δήλωσε μιλώντας προς τους δημοσιογράφους, ότι σημειώθηκε από κοινού πρόοδος για την άρση του 18μηνου αδιεξόδου της ειρηνευτικής διαδικασίας, πρόσθεσε όμως ότι απομένει ακόμη πολλή δουλειά να γίνει ( "Φωνή της Αμερικής" 28.9.98).

Στο μεταξύ η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών Μαντλίν Ολμπράιτ εξέφρασε την πρόθεσή της να μεταβεί την επόμενη εβδομάδα στη Μέση Ανατολή, για να προσπαθήσει να συνεχίσει την ειρηνευτική διαδικασία. Η κ. Ολμπράιτ δήλωσε στους δημοσιογράφους, ότι το ταξίδι της, που θα διαρκέσει μερικές μέρες, αποτελεί μέρος των σχεδίων για μια διευρυμένη διάσκεψη κορυφής Ισραηλινών και Παλαιστινίων ηγετών, η οποία θα φιλοξενηθεί από τον Πρόεδρο Μπιλ Κλίντον στην Ουάσιγκτον, στα μέσα Οκτωβρίου (ΑΠΕ-Ρόιτερ, 28.9.98).

Από την πλευρά του ο Παλαιστίνιος πρόεδρος Γιάσερ Αραφάτ, μετά τη συνάντηση μιας ώρας που είχε με τον Πρόεδρο Κλίντον στο Λευκό Οίκο, περιορίστηκε να δηλώσει ότι αποδέχτηκε τη φόρμουλα "10 συν 3" για την προσεχή ισραηλινή αποχώρηση από τη Δυτική Οχθη, υπογράμμισε όμως ότι πρέπει να διευκρινισθούν ορισμένες διευθετήσεις για την ασφάλεια, που συνδέονται με την αποχώρηση.

Εξάλλου, μιλώντας ο κ. Αραφάτ στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, κάλεσε τα μέλη της Συνέλευσης να υποστηρίξουν την ίδρυση ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους, απέφυγε ωστόσο να δηλώσει ότι θα προχωρήσει στη μονομερή ανακήρυξη παλαιστινιακού κράτους το Μάιο του 1999 (ΑΠΕ- Γαλλ. Πρακτ. 29.9.98).

Πάντως, ο Παλαιστίνιος ηγέτης αναφερόμενος στις συνομιλίες που είχε με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον στην Ουάσιγκτον για το Μεσανατολικό δήλωσε ότι δεν σημειώθηκε ουσιαστική πρόοδος (ΑΠΕ- Ρόιτερ-Γερμ. Πρακτ., 2.10.98).

Hellenic Ministry of Press and Mass Media: The Week in Review Directory - Previous Article - Next Article