[01] Σε ισχύ η Συνθήκη της Νίκαιας

Η κατάργηση της ομοφωνίας και η μερική επέκταση της ειδικής πλειοψηφίας στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων σε μια σειρά από τομείς και η αναστάθμιση των ψήφων στο Συμβούλιο Υπουργών προς όφελος των μεγαλυτέρων πληθυσμιακά χωρών είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της Συνθήκης της Νίκαιας, που τέθηκε σε ισχύ το Σάββατο 1 Φεβρουαρίου. Η Συνθήκη, που διασφαλίζει τη λειτουργία της διευρυμένης Ε.Ε των "25", υπογράφτηκε από τους 15 αρχηγους κρατών και κυβερνήσεων στη γαλλική πόλη Νίκαια της Κυανής Ακτής το Δεκέμβριο του 2000.

Πως κατανέμονται οι ψήφοι

Η συμφωνία προέβλεπε τη θέση σε εφαρμογή της Συνθήκης της Νίκαιας δύο μήνες μετά την κοινοποίηση στα θεσμικά όργανα της Ενωσης του αποτελέσματος του τελευταίου δημοψηφίσματος, που πραγματοποιήθηκε στην Ιρλανδία για την έγκριση της Συνθήκης στα τέλη Νοεμβρίου.

Σε ότι αφορά ειδικότερα την λήψη των κοινοτικών αποφάσεων προβλέπεται η επέκταση της ειδικής πλειοψηφίας σε 27 τομείς, οι σημαντικότεροι των οποίων αφορούν διατάξεις για την ελεύθερη κυκλοφορία των πολιτών, τη δικαστική συνεργασία, τη σύναψη διεθνών συμφωνιών στο εμπόριο, τις υπηρεσίες και τα πνευματικά δικαιώματα, τη βιομηχανική πολιτική, την οικονομική συνεργασία με τρίτες χώρες και το καθεστώς των ευρωπαϊκών πολιτικών κομμάτων.

Σύμφωνα με τη Συνθήκη, η λήψη απόφασης με ειδική πλειοψηφία θα τροποποιηθεί από την 1η Νοεμβρίου 2004 με την ένταξη των 10 νέων χωρών μελών και θα ορίζεται σε 232 ψήφους σε σύνολο 321.

Η Γερμανία, η Μεγάλη Βρετανία, η Γαλλία και η Ιταλία θα διαθέτουν από 29 ψήφους στο Συμβούλιο, η Ισπανία και η Πολωνία από 27, η Ολλανδία 13, η Ελλάδα, η Τσεχία, το Βέλγιο, η Ουγγαρία και η Πορτογαλία από 12, η Σουηδία και η Αυστρία από 10, η Σλοβακία, η Δανία, η Φινλανδία, η Ιρλανδία και η Λιθουανία από 7, η Λετονία, η Σλοβενία, η Εσθονία, η Κύπρος και το Λουξεμβούργο από 4 και η Μάλτα 3 ψήφους.

Η αναστέλλουσα μειοψηφία καθορίζεται στις 91 ψήφους, κάτι που σημαίνει ότι τρείς "μεγάλες" και μια "μικρή" χώρα μπορούν να παρεμποδίσουν τη λήψη μιας απόφασης. Σήμερα για να συμβεί αυτό απαιτούνται δύο "μεγάλες" και δυο "μικρές" χώρες. Για να εγκριθεί πάντως μια απόφαση θα πρέπει, εφόσον το ζητήσει κάποιο κράτος μέλος, να συγκεντρώνει κατελάχιστον και το 62% του πληθυσμού της ΕΕ.

Εξάλλου, σημειώνεται ότι η επέκταση της ειδικής πλειοψηφίας έχει μεν αποφασιστεί για την πολιτική της Συνοχής και τα Διαρθρωτικά Ταμεία αλλά θα τεθεί σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2007 μετά την έγκριση των νέων δημοσιονομικών προοπτικών, που θα καλύπτουν την περίοδο 2007-2013.

Στο κεφάλαιο της φορολογίας προβλέπεται η διατήρηση της ομοφωνίας ενώ για την κοινωνική πολιτική έχει αποφασιστεί η διατήρηση του σημερινού καθεστώτος.

Πολιτικές παράμετροι

Ωστόσο, το Συμβούλιο μπορεί να αποφασίσει με ομοφωνία να περάσουν ορισμένες πτυχές της κοινωνικής πολιτικής στη διαδικασία της συναπόφασης με εξαίρεση όμως τον τομέα της κοινωνικής ασφάλειας που παραμένει στην ομοφωνία.

Για την πολιτική ασύλου και μετανάστευσης προβλέπεται η επέκταση της ειδικής πλειοψηφίας από το 2004 αλλά μόνο για θέματα ήσσονος σημασίας η οποία δεν θα καλύπτει τη χρηματοδότηση της πολιτικής ή τις συνθήκες εισόδου και παραμονής πολιτών τρίτων χωρών στο έδαφος της ΕΕ, αποφάσεις οι οποίες θα εξακολουθήσουν να λαμβάνονται με ομοφωνία.

Σε ότι αφορά τη σύνθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προβλέπεται η εκλογή 732 μελών στις εκλογές του Ιουνίου του 2004. Η Ελλάδα θα διαθέτει 24 ευρωβουλευτές.

Σε ότι αφορά τη σύνθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η νεά θητεία της οποίας θα αρχίσει την 1η Νοεμβρίου 2004, προβλέπεται ότι κάθε ένα από τα 25 κράτη μέλη θα διαθέτει από έναν επίτροπο. Οι επίτροποι των νέων χωρών θα αναλάβουν πάντως τα καθήκοντά τους την 1η Μαϊου 2004 οπότε ολοκληρώνεται η Διεύρυνση. Από την 1η Μαϊου μέχρι την 1η Νοεμβρίου οι επίτροποι αυτοί δεν θα διαθέτουν συγεκριμένο χαρτοφυλάκιο.

Στην ΕΕ των 27 χωρών μελών ο αριθμός των επιτρόπων θα είναι μικρότερος από τον αριθμό των χωρών μελών ενώ τα μέλη της Επιτροπής θα ορίζονται με βάση ένα ισότιμο εκ περιτροπής σύστημα εκπροσώπησης των χωρών μελών.

Ειδικότερα, προβλέπεται ότι μετά την υπογραφή της Συνθήκης προσχώρησης της 27ης χώρας το Συμβούλιο θα αποφασίσει με ομοφωνία τον αριθμό των επιτρόπων και τις διευθετήσεις αυτού του ισότιμου εκ περιτροπής συστήματος λαμβάνοντας υπόψη ότι η σύνθεση της Επιτροπής θα πρέπει "να αντιπροσωπεύει με ικανοποιητικό τρόπο τα βασικά δημογραφικά και γεωγραφικά χαρακτηριστικά των χωρών μελών".

Η Συνθήκη της Νίκαιας προβλέπει ακόμη την προώθηση της ενισχυμένης συνεργασίας μεταξύ κρατών μελών η οποία προϋποθέτει τη συμμετοχή οκτώ εταίρων στη σημερινή ΕΕ των "15". Μετά τη διεύρυνση η λήψη κοινοτικής πρωτοβουλίας με ενισχυμένη συνεργασία θα προϋποθέτει τη συμμετοχή του ένα τρίτου των χωρών μελών.

Ετσι, στην ΕΕ των 27 χωρών, εννέα χώρες μέλη θα μπορούν, εφόσον το επιθυμούν, να προχωρήσουν σε ενισχυμένες συνεργασίες. Υπενθυμίζεται ότι στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας, η Συνθήκη της Νίκαιας προβλέπει την ανάπτυξη των στρατιωτικών δυνατοτήτων της ΕΕ, τη δημιουργία μόνιμων πολιτικών και στρατιωτικών δομών και την ενσωμάτωση των μηχανισμών διαχείρισης κρίσεων της ΔΕΕ στην ΕΕ.

Σημειώνεται με βάση τη Συνθήκη της Νίκαιας, η Επιτροπή Πολιτικής Ασφάλειας και Αμυνας μπορεί κατεντολή του Συμβουλίου στο πλαίσιο αποστολών διαχείρισης κρίσεων να λαμβάνει η ίδια τις απαραίτητες αποφάσεις για τη διασφάλιση τον πολιτικό έλεγχο και το στρατηγικό σχεδιασμό της επιχείρησης.

Η Συνθήκη της Νίκαιας θέσπισε ακόμη τη δυνατότητα ενισχυμένων συνεργασιών στον τομέα της κοινής εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφάλειας για την υλοποίηση μιας κοινής δράσης ή μιας κοινής θέσης που όμως «δεν μπορούν να αφορούν ζητήματα στον τομέα της άμυνας με στρατιωτικές επιπτώσεις.

The Hellenic Radio (ERA): News in Elot928 Greek Directory - Previous Article - Next Article