Review of the week, 98-02-19

Hellenic Ministry of Press and Mass Media: The Week in Review Directory - Previous Article - Next Article

From: The Hellenic Ministry of Press & Mass Media <http://www.minpress.gr/>

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

[Α] Ε/Τ ΣΧΕΣΕΙΣ-ΚΥΠΡΙΑΚΟ

[Β] ΒΑΛΚΑΝΙΑ

[Γ] ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ

[Α] Ε/Τ ΣΧΕΣΕΙΣ-ΚΥΠΡΙΑΚΟ

[01] Με πρόταση 5 σημείων επανέρχεται η Αγκυρα στον από κοινού προσδιορισμό των Ε/Τ προβλημάτων

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών κ. Τζεμ σε συνάντηση που είχε με τον Ελληνα Πρέσβη στην Αγκυρα κ. Νεζερίτη (ΑΠΕ, 12.2.98) παρουσίασε πρόταση πέντε σημείων σχετικά με την επίλυση των ελληνοτουρκικών διαφορών στο Αιγαίο.

Σε ανακοίνωση που εκδόθηκε από τη Διεύθυνση Πληροφοριών του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών με τίτλο "Εκκληση ειρήνης από την Τουρκία στην Ελλάδα" αναφέρεται ότι η πρόταση περιέχει τα εξής σημεία:

1. Να προσδιοριστούν από κοινού τα προβλήματα του Αιγαίου μεταξύ των δύο χωρών.
2. Να μετατραπεί σε επίσημη συμφωνία η "συνεννόηση της Μαδρίτης" στην οποία κατέληξαν η Τουρκία και η Ελλάδα στις 8.7.1997 με πρωτοβουλία της υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ κας Ολμπράϊτ.
3. Να αναπτυχθούν και να εφαρμοστούν εκ μέρους των δύο χωρών και σε συνεργασία με τον Γ.Γ. του ΝΑΤΟ τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης στο Αιγαίο που πρότεινε ο Γ.Γ. της Συμμαχίας.
4. Να καλέσουν οι δύο κυβερνήσεις σε συνεδρίαση την ομάδα σοφών, που αποτελείται από εκπροσώπους που όρισαν οι δύο χώρες προκειμένου να αναζητήσουν λύσεις στα προβλήματα.
5. Να πραγματοποιηθεί συνάντηση υψηλού επιπέδου μεταξύ των δύο Υπουργείων Εξωτερικών πριν από το τέλος Μαρτίου 1998 στην Αγκυρα ή την Αθήνα με σκοπό τη συζήτηση των προτάσεων αυτών, μετά την έκκληση αυτή της Τουρκίας και την αποδοχή της εκ μέρους της Ελλάδας.

Στην ανακοίνωση αναφέρεται επίσης ότι "η απάντηση που θα δώσει η Ελλάδα θα παρουσιάσει και θα αποδείξει την καλή πρόθεση και των δύο χωρών", ενώ διευκρινίζεται ότι "η πρόταση πέντε σημείων γνωστοποιήθηκε στους Γενικούς Γραμματείς του ΝΑΤΟ και του ΟΗΕ αλλά και στις χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ".

Τέλος, στην ανακοίνωση υπογραμμίζεται ότι "εξαιτίας του γεγονότος ότι παραμένουν άλυτα τα προβλήματα του Αιγαίου, παρατηρείται ένταση στις σχέσεις" καθώς και ότι "η κατάσταση αυτή μπορεί να κλιμακώσει την ένταση και να προκαλέσει σοβαρές διενέξεις".

Λίγο αργότερα την ίδια μέρα, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κ. Ρέππας απέρριψε κατ' αρχήν την πρόταση Τζεμ λέγοντας: "Δεν υπάρχει κάτι καινούριο. Υπάρχει ένα μίγμα παλαιών αξιώσεων της Τουρκίας όπως αυτή για τον κοινό προσδιορισμό των δήθεν διαφορών που υπάρχουν στο Αιγαίο. Εχουμε πει κατ' επανάληψη πως θέμα διαφοράς στο Αιγαίο υφίσταται μόνον όσον αφορά την υφαλοκρηπίδα".

Πάντως, ο βοηθός υφυπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας κ. Μπατού παραδέχτηκε ότι πρόκειται για επανάληψη γνωστών τουρκικών προτάσεων. Σε δηλώσεις του στο τηλεοπτικό δίκτυο NTV (13.2.98) εξηγώντας το νόημα αυτής της επανάληψης τόνισε: "Εχει σημασία να γνωρίζουν οι ξένες πρωτεύουσες την ελληνική στάση έναντι των τουρκικών προτάσεων. Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα στον κόσμο που δεν παραδέχεται ότι στο Αιγαίο υπάρχουν προβλήματα".

Αξίζει να σημειωθεί ότι η πρόταση της Αγκυρας, όπως προκύπτει από δήλωση του εκπροσώπου του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών κ. Ουτκάν (ΑΠΕ, 11.2.98), είχε προετοιμαστεί στη διάρκεια σύσκεψης που πραγματοποιήθηκε την περασμένη Παρασκευή 6.2.98 με τη συμμετοχή του Πρωθυπουργού κ. Γιλμάζ, του αντιπροέδρου της κυβέρνησης κ. Ετζεβίτ, των υπουργών Αμυνας κ. Σεζγκίν, Εξωτερικών κ. Τζεμ και Προεδρίας κ. Γκιουρέλ καθώς και του πρέσβη της Τουρκίας στην Αθήνα κ. Τουϊγκάν. Σύμφωνα με τον κ. Ουτκάν, όταν ρωτήθηκε σχετικά με τη σύσκεψη, στη διάρκεια του εβδομαδιαίου μπρίφινγκ, "η Τουρκία επαναλαμβάνει την πρότασή της για περιεκτικό, ανοιχτό και άνευ όρων διάλογο με την Ελλάδα και επιθυμεί να αρχίσουν οι κοινές προσπάθειες με στόχο τον προσδιορισμό των προβλημάτων και την ανεύρεση μεθόδου επίλυσης για το κάθε ένα πρόβλημα".

Στο μεταξύ, ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης κ. Ετζεβίτ στη διάρκεια σύσκεψης των Τούρκων Πρέσβεων στις χώρες της Ν.Α. Ευρώπης ( ΜΙΛΛΙΕΤ, 11.2.98) εξέφρασε την ελπίδα ότι "οι θερμές σχέσεις και η συνεργασία με τις βαλκανικές χώρες θα οδηγήσουν και σε προσέγγιση της Ελλάδας με την Τουρκία".

Η αντίδραση της Ουάσιγκτον

"Οι ΗΠΑ θεωρούν ενθαρρυντικές τις πρόσφατες αναφορές της Ελλάδας και της Τουρκίας ότι επιθυμούν να προχωρήσουν μπροστά ενεργητικά στην επίλυση μακροχρόνιων διαφορών" τόνισε ο εκπρόσωπος του Σταίητ Ντηπάρτμεντ κ. Ρούμπιν (ΑΠΕ, 14.2.98) σχολιάζοντας την πρόταση της Αγκυρας προς την Αθήνα.

Ο κ. Ρούμπιν επανέλαβε ότι "οι ΗΠΑ έχουν δεσμευτεί να υποστηρίζουν τους Ελληνες και τους Τούρκους συμμάχους των στην προσπάθειά τους να επιτύχουν ουσιαστική ασφάλεια και συνεργασία στην περιοχή".

Εκκληση Κίνκελ προς Αθήνα και Αγκυρα

Εκκληση προς την Τουρκία "να δεχτεί το χέρι που της έτεινε η Ευρωπαϊκή Ενωση και να αξιοποιήσει πλήρως την προσφορά της Συνόδου Κορυφής του Λουξεμβούργου", αλλά και προς την Ελλάδα, "να συμβάλει παραγωγικά και με διάθεση συμβιβασμού στη βελτίωση των σχέσεών της με τη γείτονα χώρα", απηύθυνε ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών κ. Κίνκελ με άρθρο του στην εφημερίδα FRANKFURTER ALLGEMEINE SONNTAGS ZEITUNG (15.2.98).

Ως "ζήτημα-κλειδί" για τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας χαρακτηρίζει ο Κίνκελ τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. "Μία ύφεση είναι επιτακτική, αλλά είναι σαφές πως και οι δύο πλευρές πρέπει να ξεπεράσουν τον εαυτό τους", τονίζει, διατυπώνοντας, παράλληλα την εκτίμηση ότι "με επικεφαλής των κυβερνήσεων στην Αγκυρα και την Αθήνα τους κ. κ. Γιλμάζ και Σημίτη, υφίσταται μία πολιτική συγκυρία, που θα έπρεπε να επιτρέψει μία πρόοδο στα διμερή προβλήματα".

"Η Ελλάδα-συνεχίζει ο Κίνκελ- θα μπορούσε να δώσει μία σημαντική ώθηση σ' αυτήν την κατεύθυνση, με την απελευθέρωση των χρηματοδοτικών πόρων που υποσχέθηκε δεσμευτικά η Ε.Ε. στην Τουρκία από το 1995 και η Τουρκία θα έπρεπε να εξετάσει σοβαρά τις σκέψεις που διατύπωσε ο Ελληνας συνάδελφός μου κ. Πάγκαλος, τον Ιανουάριο, αναφορικά με τη δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, για μια απόφαση επί της ελληνοτουρκικής διαμάχης για την υφαλοκρηπίδα και άλλα προβλήματα στο Αιγαίο".

Μία επιπρόσθετη σύσταση του Κίνκελ αφορά την "επιτροπή σοφών": Ο δρόμος αυτός πρέπει να συνεχιστεί και να εντατικοποιηθεί. Αυτό θα ήταν και για τη λύση του Κυπριακού εξαιρετικής σημασίας".

Με πόλεμο ήθελε να αντιμετωπίσει
η Τσιλέρ την κρίση στα Ιμια

"Η τουρκική πολιτική ηγεσία ήθελε να λύσει με πόλεμο την κρίση στα Ιμια". Αυτό είναι το συμπέρασμα των νέων στοιχείων που κατέθεσε ο τότε αρχηγός του τουρκικού Ναυτικού κ. Ερκαγιά στην τουρκική τηλεόραση.

Μιλώντας σε ειδικό πρόγραμμα που αφιέρωσε στην κρίση των Ιμίων η τηλεοπτική εκπομπή "32η Μέρα" του Αλί Μπιράντ (11.2.98), ο Τούρκος ναύαρχος απεκάλυψε ότι ο τότε υπουργός Εξωτερικών κ. Μπαϋκάλ και η κα. Τσιλέρ είχαν ταχθεί υπέρ της πολεμικής αναμέτρησης ως μεθόδου λύσης της κρίσης ήδη από την 29η Ιανουαρίου 1996.

Η κα. Τσιλέρ πίεζε μάλιστα το Ναύαρχο να επισπεύσει την επιχείρηση κατάληψης της δεύτερης από τις βραχονησίδες Ιμια προφανώς για να μην υπάρξει χρόνος να ευωθωθούν ορισμένες διπλωματικές προσπάθειες εκτόνωσης της κρίσης.

Η ιδέα της κατάληψης της μικρής Ιμια ρίχτηκε από τον πρέσβη κ. Μπατού στη σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στο γραφείο του ναυάρχου Ερκαγιά το μεσημέρι της 29ης Ιανουαρίου, απεκάλυψε επίσης ο Ναύαρχος.

Ο Τούρκος ναύαρχος υποστήριξε επίσης ότι από τη στιγμή που η Ελλάδα έστειλε στρατό στη βραχονησίδα δεν υπήρχε διέξοδος, αλλά περιέγραψε μια ιδιαίτερα μετριοπαθή και προσεκτική αντίδραση του τουρκικού στρατού.

"Η ιδέα της πολεμικής αναμέτρησης προκαλούσε φόβο στους υπόλοιπους", είπε χαρακτηριστικά, όταν αναφέρθηκε στη σύσκεψη της 29ης Ιανουαρίου, όπου ο τότε υπουργός Εξωτερικών κ. Μπαϋκάλ τάχθηκε υπέρ της πολεμικής αναμέτρησης.

[02] Επανεκλογή Κληρίδη στην Προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας

Σύμφωνα με τα επίσημα αποτελέσματα ο κ. Κληρίδης έλαβε το 50,8% των ψήφων, ενώ ο αντίπαλός του κ. Ιακώβου το 49,2%.

Αργά το βράδυ της Κυριακής ο κ. Κληρίδης αφού εξέφρασε τις ευχαριστίες του σε όλους εκείνους που τον τίμησαν με την ψήφο τους, δήλωσε μεταξύ άλλων:

"Οι εκλογές έληξαν και τώρα, όλοι μαζί, ενωμένοι θα δώσουμε τη μάχη για τη σωτηρία της ιδιαίτερής μας πατρίδας.

Για μένα, δεν υπάρχουν νικητές και ηττημένοι. Νίκησε ο Κυπριακός Ελληνισμός.

Θα προχωρήσουμε να δημιουργήσουμε Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας, από όλα τα κόμματα της Κύπρου και θα απευθυνθούμε και προς το ΑΚΕΛ.

Η ενότης του Κυπριακού Ελληνισμού, στον επερχόμενο αγώνα για απαλλαγή από τα κατοχικά στρατεύματα για επανένωση της μοιρασμένης πατρίδας μας, για επιστροφή στις πατρογονικές εστίες των προσφύγων μας, όλα αυτά, για να τα επιτύχουμε χρειαζόμαστε τη μεγαλύτερη δυνατή ενότητα.

Γι' αυτή την ενότητα θα εργαστούμε και θα προχωρήσουμε με όρθιο το κεφάλι και θα ατενίσουμε το μέλλον με εθνική υπερηφάνεια.

Θα συνεχίσουμε με το Ενιαίο Αμυντικό Δόγμα, με την πορεία μας προς την Ενωμένη Ευρώπη, με τη στενή συνεργασία μας με την Ελληνική Κυβέρνηση.

Από την πλευρά του ο κ. Ιακώβου, αφού συνεχάρη δημόσια τον κ. Κληρίδη επεσήμανε:

"Εμείς επιλέξαμε να δώσουμε τη μάχη πάνω σε αρχές, θέσεις, προτάσεις. Τρέφω την ελπίδα ότι αυτά που δεν ακούστηκαν στην προεκλογική περίοδο, θα ακουστούν από εδώ και πέρα, γιατί πρώτοι μιλήσαμε για συναίνεση, πρώτοι μιλήσαμε για συνυπευθυνότητα, για συλλογικότητα.

Τρέφω την ελπίδα ότι θα αντιμετωπίσουμε συλλογικά τα προβλήματα. Ας τιμηθεί και η δική μου υπόσχεση για συναίνεση, συλλογικότητα, συνυπευθυνότητα, στην αντιμετώπιση του μεγάλου θέματος της λύσης του Κυπριακού, της ένταξης στην Ε.Ε., αλλά και στην επίλυση των πολύ σοβαρών προβλημάτων που αντιμετωπίζει και θα αντιμετωπίσει ο τόπος".

Στο μεταξύ ο Γ.Γ. του ΑΚΕΛ κ. Χριστόφιας, που υποστήριξε την υποψηφιότητα Ιακώβου, με δηλώσεις του στο ΚΥΠΕ (15.2.98) τόνισε:

"Το ΑΚΕΛ θα παραμείνει στην αντιπολίτευση της υπεράσπισης της Δημοκρατίας και των δημοκρατικών θεσμών.

Το ΑΚΕΛ θα υπερασπιστεί αρχές για λύση του Κυπριακού και θα εργαστεί για τη λαϊκή ενότητα, η οποία θα αποτελέσει και την ασφαλιστική δικλείδα του πραγματικού δημοκρατικού ελέγχου πάνω στην κυβέρνηση που θα σχηματιστεί".

Η πρόταση Λυσσαρίδη

Ηδη, από τα μέσα της εβδομάδας είχε διαφανεί ότι ο κ. Κληρίδης αποκτούσε ένα σαφές προβάδισμα έναντι του κ. Ιακώβου. Μετά την απόφαση του Κινήματος Ενωμένων Δημοκρατών (Βασιλείου) του ανεξάρτητου Αλέξη Γαλανού, των Νέων Οριζόντων (Κουτσού) και του Κόμματος των Φιλελευθέρων (Ρολάνδη) να υποστηρίξουν με τις ψήφους των οπαδών τους τον σημερινό Πρόεδρο, ο κ. Κληρίδης διεκδικούσε εκ νέου το αξίωμα με ένα πραγματικό ποσοστό περίπου 46%, ενώ ο νικητής του α γύρου δεν ξεπερνούσε το 43%.

Αλλά και η απόφαση του σοσιαλιστικού κόμματος ΕΔΕΚ για ψήφο κατά συνείδηση ενίσχυσε την υποψηφιότητα του κ. Κληρίδη. Ο Πρόεδρος της ΕΔΕΚ κ. Λυσσαρίδης , εξηγώντας το σκεπτικό της απόφασης της Κεντρικής Επιτροπής για ελεύθερη επιλογή είπε, σύμφωνα με το BBC ( 13.2.98), ότι η απόφαση αποτελεί συνέχεια της πρότασης, που είχε υποβάλει νωρίτερα το κόμμα στους δύο υποψηφίους και η οποία ήταν πρόταση λαϊκής συμφιλίωσης, ενότητας, προοπτικής και εμβολιασμού των προγραμμάτων των δύο τελικών υποψηφίων. Ο ρόλος μας επέτυχε και τερματίστηκε με την αποδοχή της πρότασης στην ολότητά της τόσο από τον κ. Κληρίδη όσο και από τον κ. Ιακώβου. Αν στρεφόμασταν προς τη μια ή την άλλη πλευρά θα μειωνόταν ο ρόλος του επιτηρητή πλέον της τήρησης των δεσμεύσεων που έχουν ήδη αναλάβει οι δύο υποψήφιοι".

Η πρόταση της ΕΔΕΚ, που επέδωσε ο κ. Λυσσαρίδης στους κ.κ. Κληρίδη και Ιακώβου (ΑΠΕ, 10.2.98) βασίζεται στο τρίπτυχο ενότητα, συλλογικές αποφάσεις και συλλογικές ευθύνες στη διαχείριση του Κυπριακού, στο πλαίσιο μιας οικουμενικής κυβέρνησης. Και περιλαμβάνει τρία κεφάλαια με εισηγήσεις στο Εθνικό θέμα, την ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής.

Στο κεφάλαιο "Εθνικό θέμα" αναφέρεται:

Το Κυπριακό είναι θέμα εισβολής και κατοχής. Θα αναλάβω πρωτοβουλίες που θα καταδεικνύουν ότι αντίπαλη πλευρά είναι η Τουρκία και όχι οι Τουρκοκύπριοι, οι οποίοι είναι και αυτοί θύματα της πολιτικής της Τουρκίας.

Δεσμεύομαι απέναντι στον κυπριακό λαό ότι σε περίπτωση εκλογής μου στην Προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας:

1. Δεν πρόκειται να αποδεκτώ οποιαδήποτε διαδικασία που θα αναγνωρίζει, άμεσα ή έμμεσα, χωριστές κυριαρχίες. Το θέμα της κυριαρχίας δεν είναι ούτε προς διαπραγμάτευση ούτε υπό συζήτηση.

2. Καμμία λύση ή πρόταση για λύση δε θα γίνει αποδεκτή εκ μέρους μου, αν δεν εξασφαλίζει την ενότητα του χώρου και του κράτους, καθώς και την άσκηση των ανθρωπίνων και πολιτικών δικαιωμάτων και τις βασικές ελευθερίες όλων των πολιτών της Κυπριακής Δημοκρατίας.

3. Θα διασφαλίσω αποδέσμευση από πρόνοιες ιδεών και εγγράφων που καταστρατηγούν την ουσία των πιο πάνω θέσεων.

4. Θα ενισχύσω με κάθε τρόπο την ευρωπαϊκή πορεία της Κύπρου και δε θα αποδεχτώ οποιαδήποτε σύνδεση της ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ενωση με πρότερη λύση του Κυπριακού. Η συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις πρέπει να είναι στα πλαίσια της νόμιμης κυπριακής αντιπροσωπείας και δεν πρέπει να συνιστά άμεση ή έμμεση αναγνώριση χωριστής οντότητας.

5. Είμαι απόλυτα σύμφωνος με τον ορισμό και το περιεχόμενο του Δόγματος του Ενιαίου Αμυντικού Χώρου Ελλάδας-Κύπρου, τους ρυθμούς υλοποίησης του οποίου θα επιταχύνω. Το Δόγμα δεν χρειάζεται θεσμοθέτηση και δεν μπορεί να θεωρηθεί εθελοντική προσφορά της Ελλάδας προς την Κύπρο. Και τα δύο μειώνουν τη σημασία του και το εξουδετερώνουν. Η αχρείαστη προβολή των θεμάτων της άμυνας προκαλεί ζημιά και πρέπει να αποφεύγεται.

6. Θα προχωρήσω άμεσα σε υλοποίηση της υποδομής για την Πολιτική Αμυνα με συμμετοχή και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

7. Θα ενισχύσω με όλες μου τις δυνάμεις τη στενή συνεργασία Κύπρου- Ελλάδας και θα αξιοποιήσω τον απανταχού Ελληνισμό με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, στην προσπάθειά μου για δίκαιη και βιώσιμη λύση.

8. Θα ακολουθήσω πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική που να αξιοποιεί και να αναβαθμίζει τη σχέση μας με την περιοχή.

Εντείνονται οι αμερικανικές
προσπάθειες για επίλυση του
Κυπριακού

Η υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ κα Ολμπράϊτ, καταθέτοντας στην Επιτροπή Διεθνών Σχέσεων της Βουλής για τον προϋπολογισμό του Σταίητ Ντηπάρτμεντ οικονομικού έτους 1999 (12.2.98), ρωτήθηκε αν η λύση του Κυπριακού πρέπει να αποτελέσει προϋπόθεση για την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση και αν η χώρα αυτή παίζει έναν εποικοδομητικό ρόλο στην επίλυση του Κυπριακού.

Η κα Ολμπράϊτ αφού παρατήρησε ότι πρόκειται για ένα πολύ σύνθετο θέμα τόνισε: "Είναι πολύ σημαντικό η Τουρκία να έχει ένα δυτικό προσανατολισμό. Εχουμε συζητήσει αρκετά με τον Πρωθυπουργό Γιλμάζ και τον ΥΠΕΞ κ. Τζεμ για το τι πρέπει να γίνει προκειμένου να ενταχθεί η χώρα αυτή στην Ε.Ε.

Επίσης έχουμε συζητήσει μαζί τους για την αντιμετώπιση του Κυπριακού που εκκρεμεί από πολλού και αποτελεί πηγή προβλημάτων για όλους μας. Τους πιέζουμε να βοηθήσουν περισσότερο στο Κυπριακό και ο κ. Χόλμπρουκ προσπαθεί να συνεχίσει τις συνομιλίες. Μόλις τελειώσουν οι προεδρικές εκλογές και κατασταλάξουν τα πράγματα θα δώσουμε ακόμα μεγαλύτερη προσοχή στο Κυπριακό".

Δύο μέρες αργότερα και ο εκπρόσωπος του Σταίητ Ντηπάρτμεντ κ. Ρούμπιν επιβεβαίωσε την πρόθεση των ΗΠΑ να εντείνουν τις προσπάθειές τους όσον αφορά το Κυπριακό, αμέσως μετά τις εκλογές.

Οπως μετέδωσε το ΑΠΕ (14.2.98) ο κ. Ρούμπιν διευκρινίζοντας τις δηλώσεις της κας Ολμπράιτ για πιέσεις προς την Τουρκία επεσήμανε ότι "αυτό που ήθελε να τονίσει η υπουργός είναι ότι περιμένουμε να επαναληφθούν οι συνομιλίες για την επίλυση του Κυπριακού, μετά τις προεδρικές εκλογές".

Ο εκπρόσωπος ανέφερε επίσης ότι "οι ΗΠΑ είχαν συζητήσεις με τον ΟΗΕ σχετικά με το χρόνο επίσκεψης αξιωματούχων του ΟΗΕ και των ΗΠΑ στην Κύπρο και κατά τη διάρκεια των τελευταίων εβδομάδων η Ουάσιγκτον συνέχισε τις προσπάθειες να προωθήσει μια τέτοια ατμόσφαιρα που θα συμβάλει σε επιτυχείς συνομιλίες. Το τέλος της εκλογικής περιόδου θα σηματοδοτήσει τη στιγμή που οι προσπάθειες για προώθηση ειρηνικής λύσης θα αρχίσουν ξανά και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα ήθελαν να συνεργαστούν και με την Κύπρο και με όλα τα μέρη, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που μπορεί να έχουν επιρροή. Και σε αυτό αναφερόταν η κα. Ολμπράϊτ".

Σχολιάζοντας τη δήλωση της Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, ο ΥΠΕΞ κ. Κασουλίδης δήλωσε ότι "επιβεβαιώνεται για μια ακόμα φορά η πρόθεση των ΗΠΑ να αναμιχθούν ενεργά στην επίλυση του Κυπριακού".

Στο μεταξύ, ο Γάλλος Πρόεδρος κ. Σιράκ, μετά τη συνάντησή του με τον Αυστριακό Καγκελλάριο κ. Κλίμα στη Βιέννη (ΑΠΕ, 12.2.98) δήλωσε ότι αναμένει την εκπροσώπηση της Κύπρου στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε. με μικτή αντιπροσωπεία και από τις "δύο κοινότητες".

Επιμονή Ντενκτάς στην αναγνώριση
του ψευδοκράτους

Ωστόσο, ο κ. Ντενκτάς παραμένει αδιάλλακτος επιμένοντας στη διεθνή αναγνώριση του ψευδοκράτους. Οπως μετέδωσε ο ΜΠΑΥΡΑΚ (12.2.98) ο Τουρκοκύπριος ηγέτης ζήτησε από τη "βουλή" του ψευδοκράτους "να υιοθετήσει ψήφισμα προς υποστήριξη της άποψης ότι οι συνομιλίες για το Κυπριακό θα πρέπει να διεξαχθούν στη βάση δύο υφιστάμενων κρατών". Ο κ. Ντενκτάς επανέλαβε τους ισχυρισμούς ότι "οι παράμετροι επί των οποίων διεξήγοντο οι διακοινοτικές συνομιλίες δέχτηκαν μοιραίο πλήγμα από τις αποφάσεις της Ε.Ε." και εισηγήθηκε ότι "οποιεσδήποτε μελλοντικές συνομιλίες δεν μπορούν να συνεχιστούν από εκεί που έμειναν".

Στο μεταξύ, το ΑΠΕ (14.2.98), επικαλούμενο δημοσιεύματα του τουρκοκυπριακού Τύπου, μετέδωσε ότι το "υπουργικό συμβούλιο" του ψευδοκράτους αποφάσισε να θέσει σε εφαρμογή παράνομες και προκλητικές ρυθμίσεις για τη διακίνηση ατόμων προς και από το οδόφραγμα του LEDRA PALACE, πλήττοντας για μια ακόμα φορά τις προσπάθειες λύσης του Κυπριακού.

Σύμφωνα με τα μέτρα, κάθε Ελληνοκύπριος ή Ελλαδίτης που εισέρχεται στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου θα πρέπει να εξασφαλίζει "θεώρηση διαβατηρίου" έναντι του ποσού των δεκαπέντε στερλινών.

Επίσης, όσοι κατόπιν "άδειας" του κατοχικού καθεστώτος μεταβαίνουν από τα κατεχόμενα στις ελεύθερες περιοχές θα καταβάλουν άλλες τέσσερις στερλίνες. Το ίδιο τέλος θα καταβάλουν και όσοι τουρίστες τρίτων κρατών επιθυμούν να μεταβούν στα κατεχόμενα από τις ελεύθερες περιοχές . Εξαιρούνται οι διπλωμάτες και το προσωπικό των Ηνωμένων Εθνών και των βρετανικών βάσεων, αλλά κατά την είσοδο τους θα καταγράφεται το όνομά τους.

Συμβιβαστική πρόταση Γερμανών
βουλευτών για τους S-300

Πρωτοβουλία για την επίτευξη ενός συμβιβασμού στο θέμα της εγκατάστασης των αντιαεροπορικών πυραύλων S-300 ανέλαβαν δύο Γερμανοί Χριστιανοδημοκράτες βουλευτές.

Σύμφωνα με το ΑΠΕ (13.2.98) οι κ.κ. Τόμας Κονσεντάι και Φρίντμπερτ Πφλύγκερ-μέλη της Επιτροπής Εξωτερικών και Αμυντικών Υποθέσεων της Βουλής-παρουσίασαν ως "φίλοι της Κύπρου, της Ελλάδας και της Τουρκίας" και με τις "ευλογίες" - όπως τόνισαν- της ηγεσίας και της κοινοβουλευτικής ομάδας το CDU, πρόταση τριών σημείων με στόχο "να αποκλιμακωθεί η ένταση στην Κύπρο και να προληφθεί το χειρότερο".

Συγκεκριμένα στην πρόταση των Κόνσενται-Πφλύγκερ σημειώνεται:

1. "Η αγορά των S-300 να μην πραγματοποιηθεί από την κυπριακή αλλα από την ελληνική κυβέρνηση και συνακόλουθα τα αμυντικά αυτά συστήματα να εγκατασταθούν κατ' αρχήν στην Ελλάδα και όχι στην Κύπρο. Η εγκατάστασή τους στην Ελλάδα να γίνει έτσι ώστε το βεληνεκές τους (80-150 χλμ.) να μην απειλεί την Τουρκία. Τα συστήματα αυτά μπορούν να ενταχθούν στο πλαίσιο της βελτίωσης της εναέριας άμυνας του ΝΑΤΟ, στη νοτιοανατολική πτέρυγα της Συμμαχίας".

2. "Οι εγκαταστημένοι στην Ελλάδα S-300 παραμένουν στη διάθεση της κυπριακής κυβέρνησης, ως συστατικό "άμυνας ταχείας αντίδρασης" (Rapid Reaction Defence), που θα μπορούσε να συμβάλει στην ασφάλεια των κατοίκων της νήσου, στην περίπτωση μίας στρατιωτικής κλιμάκωσης".

3. "Στην Κύπρο πρέπει να ξεκινήσει μία αξιόπιστη διαδικασία αποστρατιωτικοποίησης μέσω μιας αισθητής μείωσης των τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων και του τουρκικού πολεμικού υλικού και μέσω της παραίτησης της εγκατάστασης των S-300 επί κυπριακού εδάφους".

Στο μεταξύ ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Ρ. Ντενκτάς σε δηλώσεις του στο Πρακτορείο Ρώυτερ (9.2.98) είχε επισημάνει ότι "η εγκατάσταση των S- 300 μπορεί να οδηγήσει σε περιφερειακό πόλεμο" τονίζοντας ότι "οι Τούρκοι θα κάνουν στους Ελληνοκυπρίους ό,τι οι Αμερικανοί στους Ιρακινούς".

[03] Συνάντηση Ελλήνων και Τούρκων δημοσιογράφων

Η συνάντηση διοργανώθηκε και φέτος, όπως και πέρυσι στη Χίο, από την κίνηση "Δημοσιογράφοι στο Αιγαίο και στη Θράκη για την Ειρήνη".

Μετά το πέρας των εργασιών της συνάντησης ανακοινώθηκε το ψήφισμα των μελών της Κίνησης στο οποίο αναφέρεται ότι "με αφορμή αυτή τη συνάντησή μας εκφράζουμε για μια ακόμα φορά τη βαθύτατη ανησυχία μας για την παρατεινόμενη ένταση στις σχέσεις Ελλάδας και Τουρκίας. Επαναλαμβάνουμε τη σταθερή μας θέση ότι τα προβλήματα των δύο χωρών μπορούν και πρέπει να λυθούν με την εφαρμογή των διεθνών κανόνων δικαίου, των διμερών συνθηκών και τον απόλυτο σεβασμό των υφιστάμενων συνόρων. Καλούμε και τις δύο πλευρές να αποφασίσουν επιτέλους την αποφυγή κάθε προκλητικής, στρατιωτικής ή άλλης ενέργειας.

Θεωρούμε αρνητική και για τις δύο χώρες την εμπλοκή στις ελληνοτουρκικές σχέσεις ξένων στρατιωτικών σχηματισμών όπως και αν αυτές εκδηλώνονται, πράγμα που εμπεριέχει κινδύνους πολέμου ή επιδιαιτητικού ρόλου".

[04] Επικίνδυνες ισορροπίες Τουρκίας-ΡΚΚ

Ωστόσο, μια μέρα νωρίτερα, ο Οσμάν Οτσαλάν, αδελφός του επικεφαλής του ΡΚΚ, δήλωσε στη φιλοκουρδική τηλεόραση Med T.V. ότι "η Τουρκία θέλει να δημιουργήσει μια Δημοκρατία Τουρκομανών για να καταλάβει τις πόλεις Μουσούλη και Κιρκούκ.

Την ίδια μέρα αντίπαλες κουρδικές οργανώσεις άρχισαν ειρηνευτικές συνομιλίες στο Βόρειο Ιράκ για πρώτη φορά μετά από εχθροπραξίες εννέα μηνών (ΑΠΕ, 12.2.98).

Στο μεταξύ, ο Τούρκος Πρωθυπουργός Μεσούτ Γιλμάζ, σύμφωνα με το Πρακτορείο Ανατολή (12.2.98) δήλωσε ότι η χώρα του φοβάται μήπως δημιουργηθεί κουρδικό κράτος μετά την έκβαση της ιρακινής κρίσης και επεσήμανε ότι η Αγκυρα θα καταπολεμήσει αυτό το ενδεχόμενο.

Συνέντευξη παρεχώρησε και ο Τούρκος Πρόεδρος Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ στο Παρί Ματς (12.2.98). Σύμφωνα με τον κ. Ντεμιρέλ η Τουρκία νοιώθει "πληγωμένη" για τον παραγκωνισμό που της έγινε από την Ευρώπη από τη μία αλλά και σε θέματα που αφορούν το Ιράκ και τους Κούρδους.

Την ίδια μέρα συνέντευξη έδωσε και ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης κ. Ετζεβίτ υποστηρίζοντας ότι οι ΗΠΑ ίσως να λένε την αλήθεια όταν διαψεύδουν κατηγορηματικά την ύπαρξη σχεδίου διαμελισμού του Ιράκ, αναφέρει η "Ντώϋτσε Βέλλε" (12.2.98). Ο κ. Ετζεβίτ είπε ακόμη ότι η Αμερική ίσως να χρησιμοποιείται από τους Βρετανούς που έχουν στενά συμφέροντα στην περιοχή από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ο Αρχηγός του ΡΚΚ κ. Οτσαλάν έδωσε διαβεβαίωση στον Αυστριακό πολιτικό κ. Πίλζ ότι η Οργάνωσή του σέβεται τα σύνορα της Τουρκίας και επιθυμεί τη νόμιμη συμμετοχή της στην ανάπτυξη της Τουρκίας. Ο κ. Οτσαλάν πρότεινε εκκεχειρία και είπε πως έδωσε εντολή σε όλες τις εκπροσωπήσεις του ΡΚΚ στην Ευρώπη να γίνονται άνευ όρων σεβαστές οι διατάξεις και οι νομοθεσίες των χωρών υποδομής τους. ( Γραφείο Τύπου Βιέννης, 12.2.98).

Την ίδια μέρα η BOSTON GLOBΕ (12.2.98) ανέφερε ότι τουρκικά αεροπλάνα και ελικόπτερα βομβάρδισαν θέσεις Κούρδων στο Βόρειο Ιράκ. Ανάλογα ήταν και δημοσίευμα των FINANCIAL TIMES (12.2.98). Οι NEW YORK TIMES (12.2.98) σε δημοσίευμά τους αναφέρουν ότι 7.000 Τούρκοι στρατιώτες έχουν εισβάλλει και παραταχθεί σε μια ζώνη 9 μιλίων στο Βόρειο Ιράκ προκειμένου να εμποδίσουν σε περίπτωση αμερικανικής επίθεσης, προσφυγικό κύμα των Κούρδων στο Ιράκ, ανάλογο με εκείνο που είχε κατακλύσει την Τουρκία το 1991 μετά τον πόλεμο στον Περσικό.

Ομως η τουρκική κυβέρνηση συνεχίζει να διαψεύδει πληροφορίες που την φέρουν να έχει ξεκινήσει επιθέσεις στο Βόρειο Ιράκ κατά των Κούρδων ανταρτών, μετέδωσε "Η Φωνή της Αμερικής" (11.2.98).

Σύμφωνα με τουρκικές και αμερικανικές πηγές, αναφέρει το αμερικάνικο DEFENSE NEWS (10.2.98), η τουρκική αεροπορία επιθυμεί να αγοράσει αεροσκάφη F-15Ε αξίας δύο δις δολλαρίων μετά το ενδιαφέρον της Ελλάδας για το αεροπλάνο αυτό.

Από την άλλη, η εφημερίδα GUARDIAN (10.2.98) αναφέρει ότι οι βρετανικές προσπάθειες για έναν "πανευρωπαϊκό ηθικό κώδικα δεοντολογίας" που θα διέπει όλες τις πωλήσεις όπλων, υπονομεύονται από την απόπειρα της γαλλο-γερμανικής EUROCOPTER να πουλήσει 145 μαχητικά ελικόπτερα τύπου TIGER (συμφωνία αξίας 2 δις. Λιρών Αγγλίας) στην Τουρκία, τα οποία ενδέχεται να χρησιμοποιηθούν σε επιχειρήσεις κατά των Κούρδων. Η υιοθέτηση του εν λόγω κώδικα αποτελεί προτεραιότητα της βρετανικής προεδρίας, που ελπίζει να το πετύχει πριν τη Σύνοδο Κορυφής του Κάρντιφ τον Ιούνιο.

[Β] ΒΑΛΚΑΝΙΑ

[05] Η ενίσχυση των διμερών σχέσεων στόχος της επίσκεψης του Προέδρου της Αλβανίας στην Τουρκία

Οι δύο ηγέτες υπέγραψαν συμφωνίες για πολιτική και τελωνειακή συνεργασία.

"Υποστηρίζουμε την ανάπτυξη της συνεργασίας και της ειρήνης στα Βαλκάνια", δήλωσε μετά από την τελετή της υπογραφής των συμφωνιών ο Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ και πρόσθεσε ότι σύντομα οι δύο χώρες θα αναπτύξουν μορφωτικές, πολιτικές και πολιτιστικές σχέσεις (ΑΠΕ, 12. 2.98).

Απ' την πλευρά του ο κ. Μεϊντάνι τόνισε ότι οι σχέσεις των δύο χωρών χρονολογούνται από το 1923, πρόσθεσε ότι η συνεργασία θα είναι προς όφελος των δύο χωρών και εξέφρασε την ετοιμότητα της χώρας του να αρχίσει πολιτικό διάλογο με την Τουρκία.

Ο Αλβανός Πρόεδρος συναντήθηκε και με τον αρχηγό του Τουρκικού Επιτελείου, στρατηγό Ισμαήλ Καρανταγί, τον οποίο ευχαρίστησε για τη συνεργασία στο στρατιωτικό και αμυντικό τομέα.

Μετά τη συνάντηση ο κ. Μεϊντάνι δήλωσε: "Επιθυμούμε τη συνέχιση της συνεργασίας και περιμένουμε τη βοήθεια της Τουρκία για τη δημιουργία τακτικού αλβανικού στρατού" (ΑΠΕ, 12.2.98).

Σε συνέντευξή του στην αγγλόφωνη εφημερίδα ΤURKISH DAILY NEWS (15.2. 98), ο Αλβανός Πρόεδρος αναφέρθηκε στη σημασία που θα έχει για τη σταθερότητα στην περιοχή το σχέδιο της Τουρκίας για την κατασκευή του οδικού άξονα, που θα συνδέσει το Δυρράχιο με την Κωνσταντινούπολη.

Ο κ. Μεϊντάνι τόνισε ακόμη ότι η Αλβανία είναι ανοικτή στην οικονομική συνεργασία με την Ελλάδα, και απέκρουσε τους φόβους "ελληνικής ηγεμονίας".

"Αν θέλουμε να ενσωματωθούμε στην Ευρώπη, δεν πρέπει να φοβόμαστε ελληνική ηγεμονία", είπε ο κ. Μεϊντάνι (ΑΠΕ, 15.2.98).

Αναπολούν τις ιδανικές σχέσεις

Με αφορμή την επίσκεψη του Αλβανού Προέδρου στην Τουρκία, ο Τούρκος καθηγητής - πολιτικός παρατηρητής Hasan Ynahu, ο οποίος είναι ευρύτερα γνωστός μέσω αναλύσεων επί βαλκανικών θεμάτων, αλλά και από την επιρροή που ασκεί στην χάραξη της τουρκικής πολιτικής στην περιοχή των Βαλκανίων, έδωσε συνέντευξη στο BBC, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας αναδημοσίευσε στις 12.2.98 η εφημερίδα ΚΟΧΑ ΓΙΟΝ.

Ο Τούρκος αναλυτής υποστηρίζει στην συνέντευξή του ότι οι τουρκο- αλβανικές σχέσεις την περίοδο της Προεδρίας του Μπερίσα ήταν στο επίπεδο που έπρεπε να είναι και ότι ο Μπερίσα ήταν προσεκτικός να μη διαταράξει την ελληνο-τουρκική ισορροπία στην περιοχή. Η βαλκανική πολιτική της Κυβέρνησης Νάνο, σύμφωνα με τον Ynahu, έκανε δύο μεγάλα λάθη: 1ον θεώρησε τελείως λανθασμένη την πολιτική της Κυβέρνησης Μπερίσα, και 2ον εξαίρεσε την Τουρκία από την βαλκανική πολιτική της Αλβανίας και ανέπτυξε φιλίες χωρίς όριο με την Ελλάδα. Και ο Ynahu συνεχίζει: "Η Ελλάδα είχε και έχει διεκδικήσεις σε βάρος της Αλβανίας. Εγώ δεν πιστεύω ότι η Ελλάδα θα καταλάβει στρατιωτικά την Αλβανία, αλλά είναι η τελευταία χώρα της περιοχής που επιθυμεί την σταθερότητα και την ανάπτυξη της Αλβανίας. Και εδώ δεν πρόκειται για κάτι που το λέω εγώ, αλλά για μια ιστορική αλήθεια. Από την άλλη, η Ελλάδα και η Αλβανία πρέπει να αναπτύξουν σχέσεις καλής γειτονίας. Σήμερα, εάν την Αλβανία θεωρούσαμε αρνί, η Ελλάδα θα ήταν ο λύκος. Εάν το αρνί και ο λύκος θα συνεργαστούν, το αρνί τουλάχιστον, για να δημιουργήσει μια σημαντική ισορροπία για λόγου του, θα έπρεπε να συνεργαστεί και με την Τουρκία, που είναι ο λέοντας της περιοχής. Η Αλβανία θα μείνει εργαλείο στα χέρια των ισχυρών, εάν δε δημιουργήσει αυτή την ισορροπία. Μια ιδανική εξωτερική πολιτική για μια μικρή χώρα, όπως η Αλβανία, θα ήταν η πλατφόρμα της εθνικής συναίνεσης που να λαμβάνει υπόψη της τη διατήρηση της ευαίσθητης ελληνο-τουρκικής ισορροπίας στην περιοχή".

Νόμιμη η παρουσία της ελληνικής δύναμης

"Η παρουσία της ελληνικής στρατιωτικής δύναμης στα Τίρανα είναι νόμιμη και η απόφαση για την παραμονή της στη χώρα έχει ληφθεί από την αλβανική κυβέρνηση ως επακόλουθο των συμφωνιών Ελλάδας-Αλβανίας".

Αυτό τόνισε ο Αλβανός υπουργός Αμυνας Ζαμπίτ Μπρόκαϊ, μιλώντας την Τρίτη 10 Φεβρουαρίου στα εγκαίνια των εργασιών ανασυγκρότησης των εγκαταστάσεων της Μεραρχίας "Λιαμπέρια" του Αργυροκάστρου, δίνοντας μ' αυτό τον τρόπο μια αποστομωτική απάντηση στις κατηγορίες που διατύπωσε ο Μπερίσα και άλλα στελέχη του Δημοκρατικού Κόμματος σε βάρος της ελληνικής στρατιωτικής παρουσίας.

Τον Αλβανό υπουργό συνόδευαν στην εκδήλωση ο Αμερικανός στρατιωτικός ακόλουθος κ. Γκέϊτ και ο Ελληνας Πρόξενος κ. Κακιούσης και όπως επεσήμανε ο κ. Μπρόκαϊ "η παρουσία του εκπροσώπου του νότιου γείτονά μας σε μια στρατιωτική τελετή αποτελεί ένδειξη των καλών σχέσεων με την Ελλάδα".

Σχολιάζοντας τα όσα δήλωσε ο Αλβανός υπουργός, η εφημερίδα ΑΛΜΠΑΝΙΑ (11.2.98) υπογράμμισε ότι "ο υπουργός Αμυνας επαινεί εκείνους που κατέστρεψαν τη συγκεκριμένη μεραρχία".

Νέα ανθελληνική εκστρατεία

Η ίδια εφημερίδα, συνεχίζοντας την ανθελληνική εκστρατεία που έχουν ξεκινήσει ακραίοι κύκλοι του Δημοκρατικού Κόμματος του Σαλί Μπερίσα, δημοσίευσε στις 9 Φλεβάρη άρθρο, που υπογράφει ο Διευθυντής του Πρακτορείου Ειδήσεων ENTER Μέρο Μπάζε.

Στο άρθρο αυτό αναφέρεται ότι ο υφυπουργός Εξωτερικών κ. Κρανιδιώτης με τον Μιλτιάδη Εβερτ είχαν επαφές με τον πρωταγωνιστή της εξέγερσης του περασμένου Μαρτίου στο Τεπελένι Μ. Γκιολέκα. Ο αρθρογράφος προβάλει τον απίστευτο ισχυρισμό ότι ένα αγόρι μικρής ηλικίας από το Τεπελένι κατέχει κασέτα με ηχογραφημένες συνομιλίες των τριών, οι οποίοι προετοίμαζαν τη δολοφονία του Μπερίσα.

Μάλιστα στο ίδιο δημοσίευμα αναφέρεται ακόμη πως ως μεταφραστής στις συνομιλίες αυτές χρησιμοποιήθηκε ο σημερινός υπουργός Εξωτερικών Πασκάλ Μίλο.

Η ελληνική κυβέρνηση καταδίκασε το δημοσίευμα της Αλμπάνια, ενώ ο υφυπουργός Εξωτερικών κ. Κρανιδιώτης δήλωσε ότι τα όσα αναφέρονται στο δημοσίευμα "είναι ανοησίες και γελοιότητες που δεν χρήζουν σχολιασμού".

Στο κενό όμως έπεσε και η άλλη προβοκάτσια σε βάρος της χώρας μας που κατέστρωσαν οι ίδιοι κύκλοι του Δημοκρατικού Κόμματος, ότι δηλαδή στην εξέγερση του περασμένου Μαρτίου είχαν αναμιχθεί η ΣΙΑ, οι ελληνικές μυστικές υπηρεσίες και ελληνικοί εθνικιστικοί κύκλοι.

Στο πόρισμα που κατέθεσε στην αλβανική Βουλή στις 12 Φλεβάρη ο Σπαρτάκ Γκέλα, Πρόεδρος της Επιτροπής που είχε συσταθεί για τη διερεύνηση των αιτίων που οδήγησαν στην κρίση του περασμένου Μαρτίου, αναφέρεται πως δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να πιστοποιεί ανάμιξη ελληνικών ή αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών στην εξέγερση που σημειώθηκε στην Αλβανία.

[06] Σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών υπό τον Πρόεδρο Γκλιγκόροφ για την εξωτερική πολιτική των Σκοπίων

Στη σύσκεψη παρίσταντο και ο Πρόεδρος της Βουλής, καθώς και οι υπουργοί Εξωτερικών, Εσωτερικών και Αμυνας, ενώ δεν συμμετείχαν οι αρχηγοί των κομμάτων της αντιπολίτευσης VMRO-DPMNE και το Φιλελεύθερο-Δημοκρατικό, οι οποίοι προέβαλαν ως δικαιολογία ότι έπρεπε κύριο θέμα να είναι η κατάσταση ασφάλειας στη χώρα και οι συνομιλίες να διεξαχθούν κατ' ιδίαν, δηλαδή κάθε κόμμα με τον Πρόεδρο Γκλιγκόροφ.

Στο τελικό ανακοινωθέν υποστηρίζονται οι βασικές κατευθύνσεις της εξωτερικής πολιτικής της χώρας. Οσον αφορά τα προβλήματα με τις γειτονικές χώρες τονίζεται ότι αυτά θα πρέπει να λυθούν στη βάση του ισότιμου διαλόγου, ενώ σχετικά με την κατάσταση στο Κοσσυφοπέδιο απευθύνεται έκκληση και προς τις δύο πλευρές (και προς το Βελιγράδι και προς την ηγεσία των Αλβανών) να αρχίσουν διάλογο με στόχο την ειρηνική επίλυση του προβλήματος.

Στο ανακοινωθέν επισημαίνεται ότι η ΠΓΔΜ παίρνει ήδη όλα τα απαραίτητα μέτρα για τη διατήρηση της ακεραιότητας και σταθερότητάς της σε περίπτωση ανάφλεξης στο Κοσσυφοπέδιο.

Τέλος, γίνεται αναφορά και στο ρόλο που διαδραμάτισαν μέχρι τώρα οι ειρηνευτικές δυνάμεις των Ηνωμένων Εθνών, που σταθμεύουν στην ΠΓΔΜ ( ο ρόλος εκτιμάται ως θετικός) και εκφράζεται η επιθυμία να συνεχιστεί η ειρηνευτική αποστολή, ανεξάρτητα απ' το ποιά μορφή θα έχει (ΑΠΕ, 11.2.98).

Αξίζει να επισημανθεί ότι στο θέμα αυτό αναφέρεται και το τελευταίο τεύχος του "Εκόνομιστ", στο οποίο τονίζεται πως αν οι δυτικές χώρες αποσύρουν τις ειρηνευτικές δυνάμεις από την ΠΓΔΜ, αυτό θα είναι καταστροφικό λάθος για την ασφάλεια της περιοχής.

Επίσκεψη Βαν ντερ Στουλ

Διήμερη επίσημη επίσκεψη στα Σκόπια, στις 10 και 11 Φεβρουαρίου, πραγματοποίησε ο Υπατος Αρμοστής του ΟΑΣΕ για θέματα μειονοτήτων κ. Βαν ντερ Στουλ.

Στη διάρκεια της παραμονής του ο αξιωματούχος του ΟΑΣΕ είχε συνομιλίες με τον Πρωθυπουργό Μπράνκο Τσερβένκοφσκι, τους υπουργούς Εξωτερικών, Εσωτερικών, Αμυνας και Παιδείας, ενώ έγινε δεκτός και απ' τον Πρόεδρο Γκλιγκόροφ.

Ο κ. Βαν ντερ Στουλ συναντήθηκε επίσης με εκπροσώπους των κομμάτων της αντιπολίτευσης VMRO-DPMNE και Φιλελευθερο-Δημοκρατικό, καθώς και με εκπροσώπους των αλβανικών κομμάτων.

Σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε μετά την ολοκλήρωση των επαφών του, ο ύπατος αρμοστής υποστήριξε τις προσπάθειες της κυβέρνησης των Σκοπίων αναφορικά με την εκπαίδευση των Αλβανών και δήλωσε ευθέως ότι δεν βλέπει καμμία υποχρέωση της κυβέρνησης να αναγνωρίσει το αλβανικό πανεπιστήμιο Τετόβου.

Επίσης, καταφέρθηκε κατά της δημιουργίας παράλληλων εκπαιδευτικών θεσμών των Αλβανών στην ΠΓΔΜ και πρόσθεσε ότι συμφωνεί με τον Αλβανό Πρωθυπουργό Φάτος Νάνο, ότι δεν πρέπει να δημιουργηθούν παράλληλα συστήματα των Αλβανών στην ΠΓΔΜ.

Οι θέσεις αυτές του Υπατου Αρμοστή του ΟΑΣΕ προκάλεσαν την οργή των αλβανικών κομμάτων της ΠΓΔΜ.

Το Κόμμα "Δημοκρατική Ευημερία", που μετέχει στον κυβερνητικό συνασπισμό, διεμήνυσε ότι διακόπτει τις επαφές του με τον Υπατο αρμοστή, ενώ το ριζοσπαστικό κόμμα του Αρμπέν Τζαφέρι ανακοίνωσε ότι θα καταγγείλει τον κ. Βαν ντερ Στουλ στον ΟΑΣΕ γιατί με τη δήλωσή του αυτή υπερέβη τα όρια των αρμοδιοτήτων του

Στο μεταξύ, ο κ. Βαν ντερ Στουλ, όπως μετέδωσε το BBC (12.2.98) συναντήθηκε για πρώτη φορά και με αντιπροσωπεία της οργάνωσης "Μακεδόνες από το Αιγαιατικό τμήμα της Μακεδονίας", δηλαδή από την ελληνική Μακεδονία.

Η οργάνωση αυτή έχει την έδρα της στο Μοναστήρι και όπως έγινε γνωστό υπέβαλε στον Βαν ντερ Στουλ διάφορα αιτήματα, με κυριότερο αυτό για την απρόσκοπτη επίσκεψη στην Ελλάδα.

[07] Προς ίδρυση μεικτής εταιρείας για τον αγωγό Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης

Αυτό ανακοίνωσε ο αντιπρόεδρος της βουλγαρικής κυβέρνησης Εβγκένι Μπακαρτζίεφ, κατά την παρουσίαση που έκανε, μαζί με άλλα μέλη της βουλγαρικής κυβέρνησης, σε 70 ξένους επενδυτές των προγραμμάτων για τον εκσυγχρονισμό των λιμανιών Μπουργκάς και Βάρνας, του αεροδρομίου της Σόφιας, καθώς και πολλών άλλων επενδυτικών εταιριών, στο πλαίσιο του ευρύτατου προγράμματος ιδιωτικοποίησης στη Βουλγαρία.

Η κατασκευή του αγωγού αξιολογείται ως στρατηγικό έργο και υπολογίζεται, από τον αντιπρόεδρο της βουλγαρικής κυβέρνησης, ότι θα στοιχίσει γύρω στα 750 εκατομμύρια δολάρια.

Σύμφωνα πάντα με τον κ. Μπλακαρτζίεφ, το έργο της κατασκευής του άλλου αγωγού, Μπουργκάς-Αυλώνα της Αλβανίας, που θα διέλθει μέσω Σκοπίων, θα ξεπεράσει το 1 δισ. δολάρια (ΑΠΕ, 11.2.98).

Στο μεταξύ, σε δημοσίευμα της εφημερίδας "24 Ωρες" (9.2.98) αναφέρεται ότι η Βουλγαρία και η Ελλάδα θα προχωρήσουν στην κατασκευή οδικής και σιδηροδρομικής αρτηρίας, η οποία θα συνδέει το Μπουργκάς με την Αλεξανδρούπολη.

Η εφημερίδα επικαλείται σχετική δήλωση του υπουργού Μεταφορών της Βουλγαρίας κ. Β. Κράους, μετά την επίσκεψη που πραγματοποίησε ο τελευταίος και τις συνομιλίες που είχε για τη διασυνοριακή συνεργασία, στη Θεσσαλονίκη.

[Γ] ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ

[08] Ο Αραφάτ απειλεί με νέα "Ιντιφάντα"

Συγκεκριμένα ο Γιάσερ Αραφάτ, δήλωσε ότι οι Παλαιστίνιοι είναι έτοιμοι να ξαναρχίσουν την εξέγερση κατά των Ισραηλινών και της κατοχής την οποία έχουν επιβάλει στα παλαιστινιακά εδάφη, ενώ παράλληλα επανέλαβε ότι προτίθεται να ανακηρύξει ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος το Μάιο του 1997, αν δεν υπάρξει τελική ειρηνευτική συμφωνία με το Ισραήλ (ΑΠΕ-Ρόιτερ, 12.2.98).

Ο Παλαιστίνιος ηγέτης αναφέρθηκε επίσης και στις συνομιλίες που είχαν στην Ουάσιγκτον Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι μεσολαβητές, τονίζοντας ότι "δεν πέτυχαν τίποτα, τίποτα, τίποτα".

Την αποτυχία των συνομιλιών επιβεβαίωσε ουσιαστικά και ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Τζέιμς Ρούμπιν, ο οποίος δήλωσε ότι "δεν σημειώθηκε μεγάλη πρόοδος".

Η συνάντηση, διάρκειας μιας ώρας, στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ ανάμεσα στον Ισραηλινό γραμματέα του Υπουργικού Συμβουλίου Ντάνι Ναβέχ, τον Παλαιστίνιο μεσολαβητή Σάεμπ Ερεκάτ και τον Αμερικανό απεσταλμένο για το Μεσανατολικό Ντένις Ρος, ακολούθησε τις ξεχωριστές συνομιλίες που είχαν οι Ναβέχ και Ερεκάτ με τον Ρος την Τρίτη.

Στο μεταξύ, ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζακ Σαντέρ εξέφρασε την ικανοποίησή του για την υποστήριξη του Σύρου Προέδρου, Χάφεζ αλ- Ασαντ, στο ρόλο της Ευρώπης στις αραβο-ισραηλινές ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις.

"Εντυπωσιάστηκα από το ισχυρό μήνυμα που έλαβα από τους Σύρους αξιωματούχους, ιδιαιτέρως από τον Πρόεδρο Χάφεζ αλ-Ασαντ, το οποίο ήταν μήνυμα υποστήριξης προς τον ευρωπαϊκό ρόλο στην ειρηνευτική διαδικασία", δήλωσε ο Ζακ Σαντέρ.

Σε συνέντευξη Τύπου, μετά τις συνομιλίες με τον Ασαντ, ο Σαντέρ ανέφερε ότι ανησυχεί για τη στασιμότητα του αραβο-ισραηλινού διαλόγου, "γεγονός που επηρεάζει αρνητικά τις σχέσεις της Ευρώπης με τις Μεσογειακές χώρες", όπως επισήμανε ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Ο Σαντέρ, που πραγματοποιεί περιοδεία στη Μέση Ανατολή και έχει ήδη επισκεφθεί την Αίγυπτο, το Ισραήλ, την Ιορδανία και τις παλαιστινιακές περιοχές, δήλωσε ότι η Ευρώπη επιθυμεί να παίξει πιο σημαντικό ρόλο στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις, συμπληρώνοντας τις προσπάθειες που καταβάλλουν οι ΗΠΑ και η Ρωσία (ΑΠΕ,Ρόιτερ, 11. 2.98).

[09] Στον Κόφι Ανάν οι τελευταίες ελπίδες για αποφυγή του πολέμου στον Κόλπο

Εκτιμάται όμως ότι πολύ δύσκολα θα αποφευχθεί αυτό το πλήγμα, καθώς η Ουάσιγκτον, παρά τις διακηρύξεις της και τις εκφραζόμενες από διάφορους αξιωματούχους της "ευχές" περί διπλωματικής λύσεως του προβλήματος, φαίνεται αποφασισμένη να επιβάλει στρατιωτική λύση.

Ετσι εξηγείται και η διαρκώς αυξανόμενη στρατιωτική δύναμη στην περιοχή, καθώς προστίθενται συνεχώς νέες δυνάμεις στις ήδη υπάρχουσες.

Μέσα σ' αυτό το γενικό πλαίσιο, και ενώ πλησιάζει η 22α Φεβρουαρίου, ημερομηνία λήξης των χειμερινών ολυμπιακών αγώνων στο Ναγκάνο της Ιαπωνίας, πριν την οποία οι ΗΠΑ -όπως έχουν υποσχεθεί- δεν πρόκειται να χτυπήσουν, πληθαίνουν οι πιέσεις από διάφορες χώρες προς τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Κόφι Ανάν να επισκεφθεί τη Βαγδάτη και να έχει συνομιλίες με το ιρακινό καθεστώς.

Ειδικότερα, η Ρωσία αύξησε τις πιέσεις της προς το Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ να επισκεφθεί τη Βαγδάτη, τονίζοντας ότι ο τερματισμός της κρίσης εξαρτάται από το το ταξίδι αυτό.

Ο Ρώσος ειδικός απεσταλμένος στο Ιράκ, Βίκτορ Ποσουβαλιάκ, δήλωσε, σύμφωνα με το Πρακτορείο Ιντερφάξ (14.2.98), ότι "βασικά όλα εξαρτώνται τώρα από το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων που διεξάγονται στη Νέα Υόρκη για την πιθανή επίσκεψη του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στη Βαγδάτη".

Προς την ίδια κατεύθυνση κινήθηκε και η Γερμανία, ο υπουργός Εξωτερικών της οποίας Κλάους Κίνκελ κάλεσε τον κ. Ανάν να μεταβεί στη Βαγδάτη, σε μια προσπάθεια για την εξεύρεση διπλωματικής λύσης στην ιρακινή κρίση.

"Κάθε δυνατότητα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για την εξεύρεση μιας ειρηνικής λύσης", δήλωσε ο κ. Κίνκελ, σύμφωνα με ανακοίνωση του γερμανικού Υπουργείου Εξωτερικών (15.2.98).

Αλλά και ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ιμπέρ Βεντρίν προέβη στην εκτίμηση ότι ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ θα μπορούσε να "αποσπάσει" υπό ορισμένες προϋποθέσεις, παραχωρήσεις από τις ιρακινές αρχές. Ο κ. Βεντρίν πρόσθεσε ότι για να είναι χρήσιμη η μετάβαση στη Βαγδάτη, του κ. Κόφι Ανάν, "πρέπει να μπορέσει να πάει εκεί με λογικές πιθανότητες να πετύχει ένα αποτέλεσμα".

Πάντως, η Γαλλία μαζί με την Ιταλία αποφάσισαν να ξεκινήσουν μια κοινή πρωτοβουλία προς τα Ηνωμένα Εθνη για να ενθαρρύνουν τον Γενικό Γραμματέα του Οργανισμού να επισκεφθεί το συντομότερο δυνατόν το Ιράκ, όπως ανακοινώθηκε από το ιταλικό Υπουργείο Εξωτερικών (14.2.98).

Η Κίνα επίσης υποστηρίζει πλήρως τις διπλωματικές προσπάθειες του Κόφι Ανάν, όπως μετέδωσε το πρακτορείο ειδήσεων "Νέα Κίνα" (15.2. 98), επικαλούμενο δηλώσεις του Κινέζου υπουργού Εξωτερικών Κιάν Κιτσέν, κατά τις συναντήσεις που είχε ο τελευταίος με τον Γάλλο πρεσβευτή Πιέρ Μορέλ και το Ρώσο επιτετραμμένο Ροζκόφ Αντρέι.

Από τη μεριά της η Βαγδάτη, εμφανίζεται πρόθυμη να συνεργαστεί με το Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, ο δε Ιρακινός λυπουργός Εξωτερικών Μοχάμαντ Σαϊντ αλ Σαχάφ δήλωσε σε Ιορδανούς βουλευτές - όπως δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ένας από τους βουλευτές αυτούς (15.2.98)- ότι ο κ. Κόφι Ανάν μπορεί να μεταβεί την Τετάρτη στη Βαγδάτη.

Σύμφωνα με την ίδια πηγή, ο κ. Σαχάφ δήλωσε ότι "ο κ. Ανάν έστειλε στη Βαγδάτη τρεις ειδικούς για να ερευνήσουν τους χώρους ενόψει της επίσκεψής του στο Ιράκ, που μπορεί να γίνει την Τετάρτη".

Ο ίδιος ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών δήλωσε πάντως, στην έδρα του Οργανισμού, στη Νέα Υόρκη, ότι δεν έχει ακόμα προσδιοριστεί ημερομηνία μιας αποστολής του στη Βαγδάτη, πρόσθεσε όμως ότι δεν αποκλείεται να γίνει παρόμοια τέτοια αποστολή.

Ενδεικτικές των προθέσεών τους είναι οι αντιδράσεις των ΗΠΑ και της Βρετανίας, στο ενδεχόμενο μιας επίσκεψης του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στη Βαγδάτη.

Ο Αμερικανός υπουργός Αμυνας Ουίλιαμ Κοέν σε δηλώσεις του στην αμερικανική Τηλεόραση, όπως μετέδωσε το BBC (16.2.98), είπε ότι ο κ. Ανάν θα πρέπει να επισκεφθεί την ιρακινή πρωτεύουσα μόνο για να απαιτήσει πλήρη συμμόρφωση του Ιράκ με τις αποφάσεις του ΟΗΕ. Ο Ουίλιαμ Κοέν πρόσθεσε με έμφαση ότι οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να αποδεχθούν κανένα "κενό" συμβιβασμού που δεν θα επιτρέπει στους ειδικούς επιθεωρητές του ΟΗΕ την ελεύθερη πρόσβαση σε όλους τους ιρακινούς χώρους, όπου υπάρχουν υποψίες πως φυλάγονται όπλα μαζικής καταστροφής.

Εξάλλου ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Ρόμπιν Κουκ, σε συνέντευξή του στο ΒΒC (14.2.98), δήλωσε ότι διάκειται ευνοϊκά σε μια ενδεχόμενη επίσκεψη του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στο Ιράκ, αλλά υπό τον όρο ότι ο σκοπός της επίσκεψης αυτής θα είναι πολύ σαφής. Εσπευσε δε να διευκρινίσει, προς αποφυγήν οποιωνδήποτε παρερμηνειών ότι "αν υπήρχε μια σοβαρή πιθανότητα να μπορέσει ο Κόφι Ανάν να επιτύχει μια συμφωνία, τότε θα υποστηρίξουμε τη μετάβασή του στη Βαγδάτη".

Συγκρατημένη αισιοδοξία για το ταξίδι του κ. Ανάν στη Βαγδάτη εξέφρασε και ο Βρετανός υπουργός Αμυνας Τζορτζ Ρόμπερτσον, μιλώντας στην τηλεόραση του BBC (15.2.98). Ο κ. Ρόμπερτσον δήλωσε ότι ενδεχόμενο ταξίδι του Ανάν στο Ιράκ θα πρέπει να έχει την πλήρη υποστήριξη του Συμβουλίου Ασφαλείας, πρόσθεσε δε ότι, κατά τη γνώμη του, η λύση στην κρίση εξακολουθεί να βρίσκεται στα χέρια του Σαντάμ.

Προετοιμάζουν την επίθεση

Στο μεταξύ, και παρά την κινητικότητα η οποία έχει αναπτυχθεί γύρω από ενδεχόμενο ταξίδι του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στη Βαγδάτη, όλα δείχνουν ότι οι ΗΠΑ και οι χώρες οι οποίες συντάσσονται μαζί τους στην επιβολή δυναμικής λύσης, προετοιμάζονται εντατικά για στρατιωτική ενέργεια κατά του Ιράκ.

Χαρακτηριστική ήταν κατ' αρχάς η δήλωση του Αμερικανού υπουργού Αμυνας Ουίλιαμ Κοέν στη Μόσχα, στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που έδωσε μετά τη συνάντησή του με τον επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας Γιεβγκένι Πριμακόφ. Ο κ. Κοέν προειδοποίησε τη Μόσχα ότι οι διπλωματικές προσπάθειες για να πεισθεί το Ιράκ να επιτρέψει την επιθεώρηση από τον ΟΗΕ των προεδρικών τοποθεσιών του, έχουν περιορισμένα χρονικά περιθώρια για να αποδώσουν καρπούς. "Δηλώνουμε πάντα ότι είμαστε υπέρ κάθε λογικής διπλωματικής πρωτοβουλίας, αλλά έρχεται κάποια στιγμή που η διπλωματία επιτυγχάνει ή αποτυγχάνει", τόνισε ο κ. Κοέν.

Από την πλευρά τους στην ίδια συνέντευξη Τύπου ο κ. Πριμακόφ τόνισε ότι "θα πρέπει να περιμένει κανείς την επίσκεψη του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Κόφι Ανάν στη Βαγδάτη, πριν αποφανθεί για την επιτυχία ή μη των διπλωματικών προσπαθειών" (ΑΠΕ, Γαλλ. Πρακτ.- Ρόιτερ, 13.2.98).

Ενδεικτικό επίσης των προθέσεων των ΗΠΑ είναι το δημοσίευμα της εφημερίδας "NEW YORK TIMES" (14.2.98), σύμφωνα με το οποίο ο Πρόεδρος Μπιλ Κλίντον και οι σύμβουλοί του ξεκίνησαν να προετοιμάζουν τη χώρα για το ενδεχόμενο πολέμου με το Ιράκ και τις πιθανές απώλειες σε ανθρώπινο δυναμικό που μπορεί να προκαλέσει.

Στο πλαίσιο αυτό συντάσσεται και η συνέντευξη του ειδικού συμβούλου του Αμερικανού Προέδρου επί θεμάτων εθνικής ασφάλειας κ. Σάντι Μπέργκερ, σε εκπομπή του τηλεοπτικού δικτύου NBC (15.2.98), στο οποίο δήλωσε ότι οι ΗΠΑ θα πλήξουν και πάλι το Ιράκ για να καταστρέψουν την εναπομένουσα ικανότητά του να κατασκευάζει όπλα μαζικής καταστροφής, αν η διπλωματία αποτύχει να επιλύσει την τρέχουσα κρίση. "Πρέπει να το καταστήσουμε απόλυτα σαφές -ότι θα κάνουμε ό,τι μπορούμε σε αυτό το σημείο για τη μείωση της ικανότητάς του", δήλωσε ο κ. Μπέργκερ, αναφερόμενος στην πιθανή αμερικανική στρατιωτική επίθεση που διαγράφεται απειλητικά στον ορίζοντα.

Στο μεταξύ, συνεχίζεται η συσσώρευση δυνάμεων στην περιοχή, γεγονός που κάνει πολλούς να μιλούν για ειλημμένη απόφαση.

Οι ΗΠΑ αποφάσισαν την αποστολή έξι βομβαρδιστικών αεροσκαφών τύπου F-117A στη νοτιοδυτική Ασία για να ενισχύσουν τη στρατιωτική τους δύναμη που βρίσκεται στην περιοχή του Κόλπου.

Αλλά και η ολλανδική κυβέρνηση αποφάσισε να στείλει μια φρεγάτα στον Κόλπο, όπως ανακοίνωσε ο υπουργός Εξωτερικών Χανς Βαν Μίρλο. Ο ίδιος πρόσθεσε πάντως, ότι το πλοίο της χώρας του δεν θα μπορέσει να συμμετάσχει σε μια στρατιωτική επιχείρηση κατά του Ιράκ, αν η κυβέρνηση δεν είναι σίγουρη ότι όλες οι διπλωματικές λύσεις έχουν αποτύχει (ΑΠΕ-Γαλλ. Πρακτ. 13.2.98).

Hellenic Ministry of Press and Mass Media: The Week in Review Directory - Previous Article - Next Article