Γραφείον Επιστημονικών Όρων και Νεολογισμών
Σόλωνος 84, 106 80 Αθήνα
Τηλ.: 36 42 688

Ίδρυση και αποστολή του

Το Γραφείο Επιστημονικών Όρων και Νεολογισμών της Ακαδημίας Αθηνών ιδρύθηκε με το ΝΔ 4545 του 1966 με σκοπό:

1) Τη συγκρότηση Αρχείου Νεολογισμών της καθομιλουμένης με αποδελτίωση του ημερησίου τύπου,, το γλωσσικό έλεγχο των νεολογισμών,, την αποκατάσταση των εσφαλμένων ελληνικών όρων και την αντικατάσταση των ξένων με ελληνικούς, όπου κρίνεται απαραίτητο και εφόσον η χρήση δεν τους έχει ήδη καθιερώσει και τέλος την έκδοση των νεολογισμών σε περιοδικά δημοσιεύματα του Γραφείου.

2) Τη δημιουργία και καθιέρωση επιστημονικής ορολογίας σε νέους κλάδους και σύμφωνα με τα νέα δεδομένα των επιστημών.

Το Γραφείο Επιστημονικών Όρων και Νεολογισμών, όπως κάθε Κέντρο Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών, εποπτεύεται από Εφορευτική Επιστροπή, η οποία αποτελείται από τους Ακαδημαϊκούς:

Πρόεδρος: Άγγελος Βλάχος
Τακτικά Μέλη: Θεμιστ. Διαννελίδης, Αγαπ. Τσοπανάκης, Παύλος Σακελλαρίδης, Κωνστ. Δεσποτόπουλος, Νικ. Αρτεμιάδης, Νικ. Κονομής, Ιωάνν. Πεσμαζόγλου
Αναπληρωματικά μέλη: Γ. Μιχαηλίδης - Νουάρος, Κωνστ. Γρόλλιος

Προσωπικό του Γραφείου

Έργο

Έχει επίσης συγκροτηθεί Αρχείο νεολογισμών της καθομιλουμένης με αποδελτίωση του ημερησίου τύπου.

Το Γραφείο εκδίδει το Δελτίο Επιστημονικής Ορολογίας και Νεολογισμών, το οποίο περιέχει ελληνική απόδοση ξενόγλωσσης επιστημονικής ορολογίας και προτάσεις για αντικατάσταση των εσφαλμένων νεολογισμών και των ξενόγλωσσων που δεν έχουν ακόμη επικρατήσει ή δημιουργούν προβλήματα. Στο Δελτίο συμπεριλαμβάνεται και κατάλογος αθησαύριστων νεολογισμών.

Μέθοδος

Οι νεολογισμοί ελέγχονται από γλωσσική άποψη από την Εφορευτική Επιτροπή και τον Διευθυντή του Γραφείου και καταβάλλεται προσπάθεια να διατυπωθούν σε σωστά ελληνικά τόσο οι εσφαλμένοι ελληνικοί νεολογισμοί όσο και οι ξενόγλωσσοι που δεν έχουν ακόμη επικρατήσει ή δημιουργούν προβλήματα στο κλιτικό σύστημα της νεοελληνικής και γενικά προσκρούουν στο κοινό γλωσσικό αίσθημα.

Το Γραφείο εξετάζει επίσης από γλωσσική άποψη τους προτεινόμενους νέους όρους από ειδικούς κατά θέμα επιστημονικούς φορείς. Συνεργάζεται στενά με ειδικούς, εμπείρους επιστήμονες του επιστημονικού κλάδου, όπου ανήκει η ορολογία, την οποία και συνεξετάζει τελικά με την Εφορευτική Επιτροπή της Ακαδημίας. Στην Επιτροπή αυτή αντιπροσωπεύονται πολλοί κλάδοι επιστημών.

Για να επιτευχθεί η καθιέρωση της ορολογίας ενός κλάδου πρέπει η ορολογία αυτή να τύχει της αποδοχής των αρμοδίων επιστημονικών φορέων. Προς το σκοπό αυτό το Γραφείο αποστέλλει το περιοδικό του (Δελτίο Επιστημονικών Όρων και Νεολογισμών) σε ειδικούς, εμπείρους ερευνητές, ανάλογα κάθε φορά με την ύλη του, με την παράκληση να προταθούν τεκμηριωμένα (όπου τούτο θεωρείται αναγκαίο) επιτυχέστεροι ελληνικοί όροι. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται ευρύτερη συνεργασία των ειδικών επιστημόνων, απαραίτητη για ένα τόσο δύσκολο και σοβαρό έργο.

Διεθνής συνεργασία

Η Διεύθυνση του Γραφείου άρχισε αμέσως από το 1982 να συνεργάζεται με τον Διεθνή Οργανισμό Ενοποιήσεως των Επιστημονικών Νεολογισμών (Organisation Internationale d' Unification des Neologismes Terminologiques, OIUNT) που εδρεύει στη Βαρσοβία. Ο Διεθνής αυτός οργανισμός αποστέλλει στα μέλη του ειδικά έντυπα επιστημονικής ορολογίας, τα οποία συμπληρώνονται με την φροντίδα των κατά χώρα Εθνικών Επιτροπών Ορολογίας και η σχετική ύλη δημοσιεύεται σε 45 περίπου γλώσσες στο περιοδικό BABEL και NEOTERM.

Παράλληλα η Διεύθυνση του Γραφείου επεδίωξε την συνεργασία με το Γραφείο Ορολογίας της Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (Bureau de Terminologie de la Commission des Communautes Europeennes) στο Λουξεμβούργο και ανέλαβε να διατυπώσει την αντίστοιχη ελληνική ορολογία σε νέους επιστημονικούς και τεχνικούς κλάδους, που ενδιαφέρουν και την Ευρωπαϊκή Ένωση, ώστε να πλουτισθεί και με ελληνική ορολογία η τράπεζα δεδομένων των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και ιδιαίτερα το πρόγραμμα Eurodicautom της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Γόνιμη συνεργασία πραγματοποιήθηκε και με τις Διυπουργικές Επιτροπές Ορολογίας της Γαλλίας καθώς και την Ελληνική Αστροναυτική Εταιρεία, την Ελληνική Ιατρική Εταιρεία και την Ένωση Ελλήνων Χημικών.

Εκδόσεις

1. Έχει αποδοθεί στην ελληνική γλώσσα ξενόγλωσση ορολογία:
α) Αστροναυτικής (τεύχ. 1, σελ. 13-44, 75-87).
β) Βιντεογραφία (τεύχ. 2, σελ. 13-17, 69-71).
γ) Γεροντολογίας (τεύχ. 6, σελ. 13-24, 75-78).
δ) Γλωσσολογίας (τεύχ. 1, σελ. 45-48, 88-89).
ε) Διαστημικής Τηλεανιχνεύσεως (τεύχ. 5, σελ. 15-71, 125-136).
στ) Εδαφολογίας - Εδαφομηχανικής (τεύχ. 1, σελ. 49-51, 90).
ζ) Θαλασσίων Μεταφορών (τεύχ. 6, σελ. 25-36, 79-82).
η) Ιατρικής (τεύχ. 1, σελ. 52-53, 91).
θ) Μεταφορών (τεύχ. 6, σελ. 37-43, 83-85).
ι) Μικροφωτογραφικής (τεύχ. 2, σελ. 47-65, 93-101).
ια) Οικονομίας (τεύχ. 3-4, σελ. 13-227, τεύχ. 5, σελ. 73-105, 137-146).
ιβ) Πυρηνικών (τεύχ. 6, σελ. 45-57, 87-90).
ιγ) Ρομποτικής (τεύχ. 2, σελ. 18-46, 72-92).
ιδ) Χημείας (τεύχ. 1, σελ. 54-72, 92-98).

2. Έχουν επίσης διατυπωθεί στην ελληνική όροι, υπό μορφήν προτάσεων, για αντικατάσταση εσφαλμένων ελληνικών ή ξένων νεολογισμών. Πολλές από τις προτάσεις αυτές έγιναν αποδεκτές και πέρασαν σε σοβαρά λεξικά της νεοελληνικής. Οι ανωτέρω όροι έχουν δημοσιευθεί στα κάτωθι τεύχη:
α) Τεύχ. 1, σελ. 101-115.
β) Τεύχ. 2, σελ. 105-115.
γ) Τεύχ. 5, σελ. 149-166.
δ) Τεύχ. 6, σελ. 95-129.

3. Επανέκδοση των τευχών 1-6, Αθήνα 1997, σελ. 742.