Παπανδρέου Ανδρέας

Ο Ανδρέας Παπανδρέου γεννήθηκε στη Χίο το 1919, όπου υπηρετούσε ο πατέρας του Γεώργιος, ως γενικός διοικητής των Νήσων του Αιγαίου. Φοιτητής της Νομικής Σχολής Αθηνών επί δικτατορίας Μεταξά, μετείχε σε αριστερές αντικαθεστωτικές οργανώσεις με αποτέλεσμα να συλληφθεί και για ένα διάστημα να φυλακιστεί. Μετά την απελευθέρωσή του έφυγε για τις ΗΠΑ όπου έμελλε να ζήσει για δύο δεκαετίες και σπούδασε Οικονομικές επιστήμες και Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. Από το 1943 ήταν υφηγητής στο ίδιο Πανεπιστήμιο, το 1947 επίκουρος και στη συνέχεια τακτικός καθηγητής του Πανεπιστημίου της Μιννεσότα, του UCLA της Καλιφόρνια και άλλων Πανεπιστημίων.

Επέστρεψε στην Ελλάδα και ανέλαβε την διεύθυνση του Κέντρου Οικονομικών Ερευνών, ενώ παράλληλα διορίστηκε οικονομικός σύμβουλος της Τραπέζης Ελλάδος. Πρωτοεκλέχτηκε βουλευτής το 1964, με την Ένωση Κέντρου, η οποία κέρδισε θριαμβευτικά τις εκλογές με ποσοστό 53%. Μετείχε στην κυβέρνηση του πατέρα του Γεωργίου Παπανδρέου, αρχικά ως Υπουργός Προεδρίας και λίγο αργότερα ως Αναπληρωτής Υπουργός Συντονισμού. Λίγο αργότερα παραιτήθηκε μετά από πιέσεις άλλων τάσεων μέσα στο κόμμα και συσπείρωσε γύρω του τη λεγόμενη κεντροαριστερή πτέρυγα της 'Ένωσης Κέντρου'. Στις 25 Απριλίου του 1965 ξαναπήρε τη θέση του αναπληρωτή Υπουργού Συντονισμού και ένα μήνα αργότερα κατηγορήθηκε ως εμπνευστής και αρχηγός στη γνωστή υπόθεση "ΑΣΠΙΔΑ".

Ακολούθησε περίοδος έντασης στην πολιτική ζωή της χώρας με έκδηλη την παρέμβαση των Ανακτόρων και παραστρατιωτικών κύκλων μα αποκορύφωμα τα Ιουλιανά του '65 και την δραματική αποπομπή της κυβερνήσεως του Γεωργίου Παπανδρέου από τον τότε Βασιλιά Κωνσταντίνο. Στη συνέχεια ακολούθησε η γνωστή υπόθεση της αποστασίας και η δικτατορία των συνταγματαρχών στις 21 Απριλίου του 1967. Ο Ανδρέας Παπανδρέου συνελήφθη όπως και άλλοι πολιτικοί ηγέτες και απελευθερώθηκε μετά από πιέσεις της Διεθνούς κοινής γνώμης τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου, ενώ στις 16 Ιανουαρίου του 1968 έφυγε από την χώρα. Στο εξωτερικό ο Ανδρέας Παπανδρέου ίδρυσε το Πανελλήνιο Αντιστασιακό Κίνημα (ΠΑΚ) στο οποίο συσπειρώθηκαν πολλά από τα σημερινά γνωστά στελέχη του ΠΑΣΟΚ. Έδρα του ΠΑΚ ήταν αρχικά η Στοκχόλμη.

Ο Ανδρέας Παπανδρέου επέστρεψε στην Ελλάδα, τον Αύγουστο του 1974, κατά την πτώση της χούντας και ίδρυσε το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό κίνημα (το ΠΑΣΟΚ), καθορίζοντας με την Διακήρυξη, που έμεινε γνωστή ως "Διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη", το ιδεολογικοπολιτικό πλαίσιο του ΠΑΣΟΚ.

Στις εκλογές του 1974 (Νοέμβριος), το ΠΑΣΟΚ συγκέντρωσε το 13,58% των ψήφων, στις εκλογές του 1977 διπλασίασε τα ποσοστά του (25.34%) και στις εκλογές τον Οκτώβριο του 1981 πέτυχε συντριπτική νίκη συγκεντρώνοντας το 48,06% των ψήφων και 172 έδρες στην Βουλή. Έτσι ο Ανδρέας Παπανδρέου έγινε Πρωθυπουργός της χώρας και σχημάτισε την πρώτη σοσιαλιστική κυβέρνηση στην Ελλάδα. Η πρώτη τετραετία του ΠΑΣΟΚ χαρακτηρίστηκε από σημαντικές αλλαγές σε πολλούς τομείς της εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής. Στις εκλογές του 1985 συγκέντρωσε το 45,82% των ψήφων και 161 έδρες και σχημάτισε πάλι κυβέρνηση αρχίζοντας παράλληλα ένα διετές πρόγραμμα λιτότητας.

Το 1988, ξέσπασε το σκάνδαλο Κοσκωτά στο οποίο εμφανίστηκε ότι ενεπλάκησαν στελέχη της κυβέρνησης, αλλά και ο ίδιος ο Ανδρέας Παπανδρέου. Ακολούθησε περίοδος έντασης. Την ίδια χρονιά ο Ανδρέας Παπανδρέου οδηγήθηκε εσπευσμένα, στο Νοσοκομείο Χέρφιλντ του Λονδίνου και υπεβλήθη σε σοβαρή εγχείρηση καρδιάς. Τα γεγονότα αυτά οδήγησαν στην πτώση του ΠΑΣΟΚ κατά τις εκλογές του Ιουνίου του 1989.

Την περίοδο της κυβέρνησης Τζανετάκη με ψήφους των Βουλευτών της Ν.Δ. και του Συνασπισμού ο Ανδρέας Παπανδρέου παραπέμφθηκε στο Ειδικό Δικαστήριο ως κατηγορούμενος για το σκάνδαλο Κοσκωτά, αλλά και για τις υποκλοπές τηλεφωνικών συνδιαλέξεων από την ΕΥΠ (ΚΥΠ). Η δίκη για το σκάνδαλο Κοσκωτά άρχισε στις 16 Μαρτίου του 1991, στην οποία αρνήθηκε να παραστεί ο κ. Παπανδρέου, καθώς και σ' όλη τη διαδικασία της αποκαλούμενης Κάθαρσης, καταγγέλλοντάς την ως μεθόδευση των πολιτικών του αντιπάλων και σκευωρία εις βάρος του και εις βάρος του ΠΑΣΟΚ.

Τον Οκτώβριο του 1993, μετά την παραίτηση της κυβέρνησης Μητσοτάκη κέρδισε τις εκλογές που ακολούθησαν με ποσοστό 46,82% και σχημάτισε την τρίτη του κυβέρνηση. Τον Νοέμβριο του 1995 μεταφέρθηκε στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο με σοβαρά προβλήματα υγείας, τα οποία τον οδήγησαν να παραιτηθεί από την πρωθυπουργία τον Ιανουάριο του 1996. Μετά τη βελτίωση που παρουσίασε η κατάσταση της υγείας του βγήκε από το νοσοκομείο τον Μάρτιο του ίδιου έτους.

Πέθανε τα ξημερώματα της 23ης Ιουνίου 1996 από ανακοπή καρδιάς.