ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ (12-01-00)

Τιτανομαχίες

Η πραγματικά μεγάλη είδηση των ημερών, που αποτελεί ταυτοχρόνως κι ένα είδος πυξίδας η οποία δείχνει ποια θα είναι τα νέα σημεία του ορίζοντα στον κόσμο των νέων τεχνολογιών, είναι η συγχώνευση δύο γιγάντων της Time Warner, εταιρείας παραγωγής προγραμμάτων και της AOL, εταιρείας Ιντερνετ. Η συγχώνευση είναι μοναδική στο είδος της μέχρι σήμερα και τρομακτική σε μέγεθος, αν αναλογιστούμε ότι τα προβλεπόμενα έσοδα της νέας εταιρείας που δημιουργείται θα ανέρχονται σε 30 δισεκατομμύρια δολάρια. Τα ποσά είναι αστρονομικά και η δύναμη της καινούργιας εταιρείας φαίνεται συντριπτική για τις μικρότερες πλέον εταιρείες τόσο των ΜΜΕ όσο και των τηλεπικοινωνιών, καθώς η AOL Time Warner θα παράγει τηλεοπτικά, μουσικά προγράμματα, σπορ και ό,τι άλλο περιλαμβάνει η σύγχρονη διασκέδαση, ενώ ταυτοχρόνως θα προσφέρει υπηρεσίες τηλεπικοινωνιών, καταλαμβάνοντας αυτομάτως ένα χώρο από τους πλέον σημαντικούς των σύγχρονων δραστηριοτήτων του ανθρώπου. Αυτό ακριβώς που προβλεπόταν από τους μελετητές των σύγχρονων τεχνολογιών, αυτό ακριβώς που προκαλούσε το φόβο στα τέλη ήδη του προηγούμενου αιώνα με την ανατολή του καινούργιου γίνεται πραγματικότητα. Επιχειρήσεις-γίγαντες δημιουργούνται στο χώρο των ΜΜΕ και των νέων τεχνολογιών, οι οποίες πλέον προωθούν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους σε μια παγκόσμια αγορά, που φυσικά θα ελέγχεται από αυτές. Ο μεγάλος πόλεμος για τον έλεγχο των νέων παντοδύναμων συστημάτων έχει ήδη ξεσπάσει και δεν είναι μόνο πόλεμος μεταξύ των μεγάλων εταιρειών που παράγουν τεχνολογία, αλλά και των τηλεπικοινωνιακών οργανισμών για το πώς θα διατηρήσουν την εξουσία τους στον έλεγχο των συχνοτήτων και των πολιτικών, για το πώς θα επιβάλλουν τη δική τους εξουσία στο νέο περιβάλλον, που δείχνει να μην τους χρειάζεται ή μάλλον να υπερβαίνει τις δικές τους αρμοδιότητες. Το ενδιαφέρον, πάντως, της συγχώνευσης, που όπως φαίνεται θα δημιουργήσει νέα δεδομένα για όσους δραστηριοποιούνται στους δύο χώρους, τα ΜΜΕ και το Ιντερνετ, είναι ότι ενώνει δύο υποτίθεται ανταγωνιστικές πλευρές των νέων τεχνολογιών. Από τη μία οι επιχειρήσεις παραγωγής προγραμμάτων και τηλεοπτικών υπηρεσιών έβλεπαν το Ιντερνετ ως ένα μέσο που τους «κλέβει» πελάτες, ενώ οι εταιρείες του Ιντερνετ επιθυμούσαν τη συνεργασία με τις προηγούμενες για να εξασφαλίσουν ψυχαγωγικά προγράμματα για τους χρήστες. Είναι πολύ νωρίς για οποιαδήποτε πρόβλεψη και είναι εκτός εποχής η δαιμονολογία, αλλά δεν μπορεί κανείς να μη δει ότι τέτοιες συνεργασίες κάνουν τηλεόραση και Ιντερνετ συγκοινωνούντα δοχεία στον τομέα της ψυχαγωγίας, άρα της κουλτούρας, περιορίζοντας ακόμη περισσότερο τις εναλλακτικές δυνατότητες των χρηστών-θεατών· δεν μπορεί κανείς να μη σκεφτεί ότι οι τεράστιες βιομηχανίες παραγωγής ψευδαισθήσεων γνωρίζουν τόσο καλά την τέχνη της σαγήνης του μεγάλου κοινού, ώστε δύσκολα θα ξεφύγει κανείς από τα προϊόντα που προσφέρουν οι γιγαντιαίες εταιρείες για να αναζητήσει τα διαφορετικά, τα πρωτότυπα, τις πρωτοπορίες. Ευτυχώς, λένε οι γκουρού των νέων τεχνολογιών στο Ιντερνετ, υπάρχει θέση και γι' αυτές· καλλιτέχνες πειραματίζονται με τα νέα μέσα και τα έργα τους κυκλοφορούν στο Διαδίκτυο αναζητώντας ένα νέο κοινό. Υπάρχει, όμως, ένα πρόβλημα που ακόμη δεν έχει συζητηθεί και είναι ο χρόνος. Ηδη στους πληροφοριόδρομους δημιουργείται «μποτιλιάρισμα» και οι συγχωνεύσεις όπως αυτές της Time Warner και της AOL προσφέρουν τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις αυτές να έχουν ταχύτατη πρόσβαση μέσω των δικών τους δικτύων και ευκολότερη κυκλοφορία των δικών τους προϊόντων. Η μάχη αυτή μόλις τώρα αρχίζει και δεν υπάρχουν γι' αυτήν ούτε γνωστά όπλα ούτε στρατηγικές, μόνον εικασίες.

Γράφει η Πόπη Διαμαντάκου