Η μάστιγα της ανεργίας
Η φωτογραφία με τις ατελείωτες «ουρές» των νέων ανέργων, οι οποίοι διεκδικούν μία από τις 81 προκηρυχθείσες θέσεις εργασίας, ήλθε να μας αφυπνίσει από τη νιρβάνα του «όλα βαίνουν καλώς». Τουλάχιστον όσους αντιλαμβάνονται ότι η ανεργία δεν είναι μόνον ένα οικονομικό μέγεθος, ούτε απλώς ένα κοινωνικό πρόβλημα. Είναι πρωτίστως το προσωπικό δράμα του κάθε ανέργου. Η ανεργία στερεί ένα εισόδημα, το οποίο για τη μεγάλη πλειοψηφία είναι ο μοναδικός ή τουλάχιστον ο σημαντικότερος πόρος για την κάλυψη των καθημερινών αναγκών. Εκτός αυτού, όμως, συχνό είναι το φαινόμενο της απαξιώσεως του ανέργου στο επαγγελματικό, αλλά ενίοτε και στο κοινωνικό επίπεδο. Η κατάσταση αυτή έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργούνται πρόσθετα σοβαρά προβλήματα, τα οποία δεν μπορούν να αποτυπωθούν στο ψυχρό ποσοστό, που μας δείχνουν οι στατιστικές. Είναι περιττό να περιγράψουμε την ψυχολογία ειδικώς των νέων ανέργων. Ακόμη και όσοι έχουν τη στήριξη της οικογενείας τους και δεν αντιμετωπίζουν άμεσο οικονομικό πρόβλημα, βρίσκονται σε προσωπικό και κοινωνικό αδιέξοδο. Επιπροσθέτως, είναι κατάρα για μια κοινωνία να στερείται της εργασίας των πιο παραγωγικών ηλικιών. Το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο για τους πτυχιούχους, οι οποίοι έχουν και τη θεμιτή αξίωση να απασχοληθούν σε αντικείμενο για το οποίο έχουν εκπαιδευθεί. Μέγα το πρόβλημα για τον άνεργο νέο, αλλά και ανεπίλυτο για τον μεσήλικα εργαζόμενο, ο οποίος όταν χάνει τη θέση εργασίας του η προοπτική είναι μαύρη. Σπανίως η κατηγορία αυτή των ανέργων βρίσκει νέα απασχόληση, αφού οι επιχειρήσεις προτιμούν νεότερους, οι οποίοι, κατά κανόνα, είναι περισσότερο παραγωγικοί και κυρίως κοστίζουν πολύ πιο φθηνά. Το δράμα του μεσήλικος ανέργου είναι καταλυτικό, γιατί συνήθως αυτές οι ηλικίες έχουν βεβαρημένες οικογενειακές υποχρεώσεις και ανύπαρκτη στήριξη. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ανεργία είναι εγγενές πρόβλημα το οποίο δεν επιδέχεται εύκολες λύσεις. Τα υφιστάμενα προγράμματα για την καταπολέμησή της είναι περιορισμένης εμβέλειας και κυρίως λειτουργούν σαν «ασπιρίνες». Ριζική λύση, βεβαίως, δεν υφίσταται, αλλά υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούν να γίνουν για να συρρικνωθεί το φαινόμενο. Δεν είναι π.χ. δυνατόν έπειτα από τόσα χρόνια η πολιτεία να ανέχεται την παράνομη εργασία των αλλοδαπών, η οποία σταδιακά έχει εκτοπίσει τους Ελληνες από μια σειρά χειρωνακτικών επαγγελμάτων. Οι νόμιμοι μετανάστες έχουν δικαίωμα στην εργασία, αλλά με τους ίδιους όρους που τη διεκδικούν και οι Ελληνες. Δυστυχώς, στο κρίσιμο από την άποψη της κοινωνικής συνοχής και ισορροπίας μέτωπο εναντίον της ανεργίας, η κυβέρνηση Σημίτη δεν έχει να επιδείξει αξιόλογα αποτελέσματα. Η άνοδος του ποσοστού της ανεργίας είναι αδιάψευστη απόδειξη.