ΧΑΑ και πολιτική
Μετά και τη χθεσινή δραματική συνεδρίαση, είναι σαφές ότι η πτώση των τιμών του Χρηματιστηρίου Αθηνών τείνει να προσλάβει διαστάσεις καταρρεύσεως. Οπως είναι γνωστό, ο γενικός δείκτης είναι παραπλανητικός, με την έννοια ότι δεν απεικονίζει το μέγεθος της πτώσεως των μετοχών των εταιρειών μικρής και μεσαίας κεφαλαιοποιήσεως από τις αρχές του Σεπτεμβρίου μέχρι σήμερα. Το γεγονός αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, γιατί σε αυτές ακριβώς τις μετοχές είναι κατά κανόνα εγκλωβισμένη η συντριπτική πλειοψηφία των μικροεπενδυτών. Οσοι εξ αυτών, παρασυρόμενοι από το κλίμα ευφορίας και τις αισιόδοξες δηλώσεις του πρωθυπουργού και του υπουργού Εθνικής Οικονομίας είχαν την ατυχία να επενδύσουν όταν το Χρηματιστήριο ήταν στα ανώτατα επίπεδα, σήμερα βλέπουν τις οικονομίες τους να συρρικνώνονται με ταχύτατο ρυθμό. Αλλά και οι υπόλοιποι, που είχαν συσσωρεύσει περισσότερα ή λιγότερα κέρδη, δεν νιώθουν καλύτερα βλέποντάς τα να εξανεμίζονται με εξίσου ταχύ ρυθμό. Η «θάλασσα» των μικροεπενδυτών εκ των πραγμάτων αποτελεί σημαντικό πολιτικοεκλογικό μέγεθος. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η «θάλασσα» αυτή είναι πολύχρωμη σε ό,τι αφορά τις κομματικές προτιμήσεις, αλλά είναι εξίσου σαφές ότι όσο η Σοφοκλέους έδινε κέρδη το κλίμα που επικρατούσε ήταν εξαιρετικά θετικό για τον κ. Σημίτη, ακόμα και σε εκείνους οι οποίοι δεν θα τον ψήφιζαν. Σήμερα, η ατμόσφαιρα είναι τελείως διαφορετική. Θα ήταν, μάλιστα, εκρηκτική εάν δεν μετριαζόταν από την πεποίθηση ότι στις αρχές του 2000 την κατακόρυφη πτώση θα διαδεχθεί μια δυναμική ανοδική πορεία. Η πεποίθηση αυτή στηρίζεται και σε πολιτικές και σε χρηματιστηριακές εκτιμήσεις, οι οποίες δεν είναι αβάσιμες, αλλά απηχούν μόνον την αισιόδοξη οπτική. Και δυστυχώς, εκτός αυτής υπάρχει και η απαισιόδοξη. Οι μεγάλες προσδοκίες των μικροεπενδυτών για αντιστροφή του κλίματος στις αρχές του νέου έτους προς το παρόν κατευνάζουν τη διάχυτη δυσαρέσκεια, αλλά προσεχώς ενδέχεται να μετατραπούν σε βραδυφλεγή βόμβα για την κυβέρνηση Σημίτη. Εάν οι προσδοκίες διαψευσθούν, το πλήθος των υμνητών του πρωθυπουργού θα μετατραπεί σε πλήθος αγανακτισμένων επικριτών του. Οι κυβερνώντες δεν μπορούν να οχυρωθούν πίσω από την αυτονομία της αγοράς, γιατί οι ίδιοι όλο το προηγούμενο διάστημα χρησιμοποίησαν κατά κόρον το Χρηματιστήριο για να δικαιώσουν την πολιτική τους και να αντλήσουν πολιτικά οφέλη. Από τη στιγμή, λοιπόν, που υπέκυψαν στον πειρασμό και έγιναν μέρος του προβλήματος δεν μπορούν τώρα να αποστασιοποιηθούν. Δεν είναι δυνατόν τα κέρδη να οφείλονται στην κυβερνητική πολιτική και οι ζημιές γενικώς και αορίστως στην αγορά. Τα κόμματα της αντιπολιτεύσεως πρέπει να αντισταθούν κι αυτά στον πειρασμό να χρησιμοποιήσουν την πτώση του Χρηματιστηρίου για πολιτικά παιχνίδια, αλλά είναι προφανές ότι σε συνθήκες αμφίρροπης εκλογικής αναμετρήσεως, η απόγνωση των μικροεπενδυτών μπορεί να επικαθορίσει το αποτέλεσμα.