ΣΚΕΨΕΙΣ (14-12-99)

Μεσαιωνικά
Από τότε που διαβάζαμε Λούκι Λουκ ή κοριτσίστικα κόμικς στον «Κόσμο της Πάτι», είχαμε μία απορία: γιατί οι ήρωες δεν αποτυπώνονται στις αυστηρά προσωπικές τους στιγμές - ας πούμε στην τουαλέτα. Βουβά, είχαμε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η κλειστή πόρτα έδινε στις περιπέτειες τον ηρωικό τους χαρακτήρα και μαζί μια απαράμιλλη αίσθηση αξιοπρέπειας. Ισως έτσι να πρωτομάθαμε αποτελεσματικά το κοινωνικά αξεπέραστο: «Τα εν οίκω μη εν δήμω». Οι πρωταγωνιστές είχαν φυσικές ανάγκες και τις ικανοποιούσαν, αλλά όχι μπροστά μας. Η ιδιωτική ζωή προστατευόταν από κλειστές πόρτες. Κάτι παρόμοιο συνέβαινε και στον αληθινό κόσμο. Από τους γονείς μας είχαμε μάθει ότι πρέπει να χτυπάμε τις κλειστές πόρτες και να περιμένουμε ευγενικά για να μας ανοίξουν. Η ύπαρξη του ιδιωτικού χώρου -του σπιτιού, της πόρτας, της κουρτίνας- μας βοηθούσε να ξεχωρίσουμε το δρόμο από το σπίτι, το σπίτι από το σχολείο. Η νοσταλγία για την επιστροφή στο σπίτι συνδεόταν με νοσταλγία για την ιδιαιτερότητα αυτής της κατάστασης: στο σπίτι πετάς τα παπούτσια σου, φοράς κάτι ανάλαφρο, είσαι ο εαυτός σου. Επιτέλους, μπορείς να υπάρξεις ελεύθερα. Αφαιρείς από πάνω σου τη δημόσια ζωή μαζί με τη σκόνη του δρόμου. Είχαμε την ψευδαίσθηση ότι μόνο επί δικτατορίας είχε αρθεί η αίθηση ασφάλειας που παρέχει ο ιδιωτικός βίος. Κι ότι εμείς δεν ζήσαμε παρόμοιες βιαιότητες. Μεγάλο λάθος. Υπάρχει επίσημη και ανεπίσημη καταστρατήγηση της δημοκρατίας, επίσημες και ανεπίσημες πράξεις φασισμού. Η περίφημη πλέον «Ζούγκλα» ποδοπάτησε ό,τι διδαχτήκαμε στο μάθημα της Αγωγής του Πολίτη, στο σπίτι, παντού όπου μαθαίνει κανείς τις βασικές αρχές του ευνομούμενου βίου. Ο αυτόκλητος ιερέας-αστυνομικός που αναλαμβάνει το ρόλο του οικοδεσπότη στην εν λόγω εκπομπή αναίρεσε ό,τι ξέραμε για το σεβασμό της προσωπικής ζωής, ό,τι θεωρούσαμε δεδομένο και αδιαπραγμάτευτο. Εχουμε δει αρκετές αμερικανικές ταινίες που διαπραγματεύονται παρόμοια θέματα, με τηλεπαρουσιάστριες που αναλαμβάνουν το ρόλο του αυτόκλητου μεσσία φτάνοντας στα όρια της τρέλλας. Αλλά η πραγματικότητα ξεπερνά κατά πολύ τα σενάρια. Οποιοσδήποτε μπορεί να ανοιγοκλείνει πόρτες, ξένα ημερολόγια κι ό,τι άλλο βάλει στο νου του χωρίς να τιμωρείται γι' αυτό. Φαίνεται ότι μαζί με το μιλένιουμ γιορτάζουμε και την επιστροφή στο Μεσαίωνα.
Της ΑΜΑΝΤΑΣ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥ

	ΣΚΕΨΕΙΣ (14-12-99)
Μεσαιωνικά	Από τότε που διαβάζαμε Λούκι Λουκ ή κοριτσίστικα κόμικς στον «Κόσμο της Πάτι», είχαμε μία απορία: γιατί οι ήρωες δεν αποτυπώνονται στις αυστηρά προσωπικές τους στιγμές - ας πούμε στην τουαλέτα. Βουβά, είχαμε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η κλειστή πόρτα έδινε στις περιπέτειες τον ηρωικό τους χαρακτήρα και μαζί μια απαράμιλλη αίσθηση αξιοπρέπειας. Ισως έτσι να πρωτομάθαμε αποτελεσματικά το κοινωνικά αξεπέραστο: «Τα εν οίκω μη εν δήμω». Οι πρωταγωνιστές είχαν φυσικές ανάγκες και τις ικανοποιούσαν, αλλά όχι μπροστά μας. Η ιδιωτική ζωή προστατευόταν από κλειστές πόρτες. Κάτι παρόμοιο συνέβαινε και στον αληθινό κόσμο. Από τους γονείς μας είχαμε μάθει ότι πρέπει να χτυπάμε τις κλειστές πόρτες και να περιμένουμε ευγενικά για να μας ανοίξουν. Η ύπαρξη του ιδιωτικού χώρου -του σπιτιού, της πόρτας, της κουρτίνας- μας βοηθούσε να ξεχωρίσουμε το δρόμο από το σπίτι, το σπίτι από το σχολείο. Η νοσταλγία για την επιστροφή στο σπίτι συνδεόταν με νοσταλγία για την ιδιαιτερότητα αυτής της κατάστασης: στο σπίτι πετάς τα παπούτσια σου, φοράς κάτι ανάλαφρο, είσαι ο εαυτός σου. Επιτέλους, μπορείς να υπάρξεις ελεύθερα. Αφαιρείς από πάνω σου τη δημόσια ζωή μαζί με τη σκόνη του δρόμου. Είχαμε την ψευδαίσθηση ότι μόνο επί δικτατορίας είχε αρθεί η αίθηση ασφάλειας που παρέχει ο ιδιωτικός βίος. Κι ότι εμείς δεν ζήσαμε παρόμοιες βιαιότητες. Μεγάλο λάθος. Υπάρχει επίσημη και ανεπίσημη καταστρατήγηση της δημοκρατίας, επίσημες και ανεπίσημες πράξεις φασισμού. Η περίφημη πλέον «Ζούγκλα» ποδοπάτησε ό,τι διδαχτήκαμε στο μάθημα της Αγωγής του Πολίτη, στο σπίτι, παντού όπου μαθαίνει κανείς τις βασικές αρχές του ευνομούμενου βίου. Ο αυτόκλητος ιερέας-αστυνομικός που αναλαμβάνει το ρόλο του οικοδεσπότη στην εν λόγω εκπομπή αναίρεσε ό,τι ξέραμε για το σεβασμό της προσωπικής ζωής, ό,τι θεωρούσαμε δεδομένο και αδιαπραγμάτευτο. Εχουμε δει αρκετές αμερικανικές ταινίες που διαπραγματεύονται παρόμοια θέματα, με τηλεπαρουσιάστριες που αναλαμβάνουν το ρόλο του αυτόκλητου μεσσία φτάνοντας στα όρια της τρέλλας. Αλλά η πραγματικότητα ξεπερνά κατά πολύ τα σενάρια. Οποιοσδήποτε μπορεί να ανοιγοκλείνει πόρτες, ξένα ημερολόγια κι ό,τι άλλο βάλει στο νου του χωρίς να τιμωρείται γι' αυτό. Φαίνεται ότι μαζί με το μιλένιουμ γιορτάζουμε και την επιστροφή στο Μεσαίωνα. Της ΑΜΑΝΤΑΣ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥ