ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ (10-12-99)

Ο πουριτανισμός πουλάει

Κάθε άλλο παρά κοπάζει ημέρα με την ημέρα ο θόρυβος που προκάλεσε το κανιβαλικό όργιο στο οποίο προσκάλεσε το τηλεοπτικό κοινό ο κ. Τριανταφυλλόπουλος με πρόσχημα αποκαλύψεις σκανδάλων. Οι εξελίξεις είναι αλυσιδωτές και θεσμοί που είχαν περιπέσει σε ανυποληψία υπό τις πιέσεις μιας αγοράς που ταυτίζει την «ελεύθερη» ανάπτυξη με την ασυδοσία καλούνται τώρα να σώσουν την τιμή του πολιτισμού και της δημοκρατίας. Ηταν επόμενο να φθάσει η στιγμή που οι συσσωρευμένες εκρηκτικές ύλες -τηλεόραση χωρίς κανόνες, κυνισμός του κέρδους, επαγγελματίες προσανατολισμένους στη δόξα της τηλεθέασης- θα προκαλούσαν τον τρόμο με τη δύναμή τους να ισοπεδώσουν πρόσωπα, υπολήψεις, αξίες. Το πιο σκληρό για τη χώρα μας είναι ότι ακολουθεί τα βήματα άλλων χωρών που γνώρισαν και γνωρίζουν επίσης παρόμοια φαινόμενα, αλλά χωρίς να έχει ούτε στο ελάχιστο τη δική τους θωράκιση. Εφτιαξε νόμους που τους άφησε ανενεργούς, έφτιαξε κανόνες που κανείς δεν σεβάστηκε, έφτιαξε θεσμούς που δεν είχαν οξυγόνο για να ευδοκιμήσουν, με αποτέλεσμα να στηρίζεται το οικοδόμημα της δημοκρατίας στις προσωπικές απόψεις, στις κατά περίσταση ευαισθησίες, σε ήθη που πεισματικά διατηρήθηκαν από ορισμένους παρά την συστηματική επίθεση για την κατάλυσή τους που επεδίωξε το τηλεοπτικό θέαμα. Το αποτέλεσμα είναι να προσφεύγουμε στους θεσμούς όταν η κρίση είναι εκτός ελέγχου, περιμένοντας να εφαρμοστεί το σύστημα των ποινών. Περιμένουμε την τιμωρία ως λύτρωση. Μόνο που αυτή η αντιμετώπιση των δημοκρατικών θεσμών ευνοεί και την κατάλυσή τους. Γιατί η δημοκρατία βασίζεται στην εδραιωμένη αντίληψη ότι πρέπει να υπάρχουν κανόνες και είναι αυτοματισμός η εφαρμογή τους από όλους και από εκείνους που βολεύουν και από εκείνους που δεν βολεύουν. Κάθε άλλη περίπτωση ανήκει σε συστήματα που χρησιμοποιούν άλλες μεθόδους για να επιβληθούν. Περιμένουμε, λοιπόν, να λειτουργήσει το ΕΣΡ για να τιμωρήσει τους παραβάτες, για να προσφέρει δημοκρατικό άλλοθι σε ένα σύστημα που κάθε άλλο παρά την δημοκρατία έχει σεβαστεί. Μόνο που μια τέτοια «τιμωρία», που εδώ μας είναι απαραίτητη γιατί η παράβαση είναι εμφανής και προκαλεί πλήθος αντιδράσεων δεν έχει ούτε νόημα ούτε συνέχεια όταν δεν έχει προηγηθεί η δημιουργία ενός κλίματος συναίνεσης, ενός περιβάλλοντος που θα λειτουργεί αυτομάτως, αποκλείοντας από μόνο του τις παρεκτροπές. Και το κλίμα συναίνεσης είναι χρέος της εκάστοτε κυβέρνησης, όπως το να περιβληθούν με κύρος οι θεσμοί, ώστε να λειτουργούν αυτομάτως τη στιγμή της κρίσης. Η κατά περίσταση «τιμωρία» αφήνει το πεδίο ελεύθερο για να επαναληφθεί η παράβαση με άλλη μορφή και κάθε φορά υπό το πρόσχημα της «αποκάλυψης» και κάθε φορά με την επικάλυψη του «ηθικού χρέους» προς το κοινωνικό σύνολο. Ετσι συνέβη με την περίπτωση Σορίν Ματέι, έτσι συνέβη και με την περίπτωση Τριανταφυλλόπουλου. Γι' αυτό και το «κοινωνικό σύνολο» τελεί μονίμως σε σύγχυση ως προς το τι είναι ηθικό και τι όχι και εκχωρεί ευχαρίστως κεκτημένα δικαιώματά του σε δήθεν «σταυροφόρους» προκειμένου να κρύψει την ευάλωτη ανθρώπινη ύπαρξή του στο σκοτάδι του πουριτανισμού. Αυτό είναι το καταλληλότερο πεδίο για να αλιεύσουν τηλεθέαση υπό το πρόσχημα της σταυροφορίας υπέρ των αδυνάτων και τα μέσα που υιοθετούν τη φιλοσοφία «τρόμαξέ τους για να τους έχεις δικούς σου».

Γράφει η Πόπη Διαμαντάκου