ΣΧΟΛΙΟ Του ΣΤΑΥΡΟΥ ΛΥΓΕΡΟΥ (10-12-99)

Δεν υπάρχουν περιθώρια

Ο νέος γύρος των μαθητικών κινητοποιήσεων, εκτός από τα προβλήματα λειτουργίας που προκάλεσε στα λύκεια, ανέδειξε μία ακόμα φορά την αδυναμία της ελληνικής κοινωνίας να συμφωνήσει στις θεμελιώδεις αρχές, οι οποίες οριοθετούν και τα δημοκρατικά δικαιώματα των πολιτών και το σεβασμό της έννομης τάξης. Στο μέτρο που διεκδικούν για τον εαυτό τους τα δικαιώματα των ενηλίκων, οι μαθητές πρέπει να είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν και τις συνέπειες των πράξεών τους. Δεν είναι δυνατόν να έχουν όλα τα δικαιώματα των ενηλίκων και ταυτοχρόνως την ασυλία των παιδιών. Ακόμη και εάν έχει εγκριθεί από την πλειοψηφία, η κατάληψη ενός σχολείου είναι ακραία πράξη για τον απλούστατο λόγο ότι στερεί από τη μειοψηφία το δικαίωμα στη μόρφωση. Και αυτό το δικαίωμα δεν κρίνεται σε ψηφοφορίες. Γι' αυτό και οι καταλήψεις είναι παράνομες. Η έμπρακτη αμφισβήτηση της νομιμότητας, βεβαίως, είναι συχνή στους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες, αλλά υπάρχουν και συνέπειες. Η κυβέρνηση επέβαλε την αυτόματη επέμβαση του εισαγγελέα, γιατί οι διευθυντές κατά κανόνα απέφευγαν να τη ζητήσουν. Τους ήταν πιο εύκολο να παραβούν το καθήκον τους να έχουν το σχολείο ανοικτό, παρά να έλθουν σε αντίθεση με το κυρίαρχο κλίμα, που διαμορφώνουν η ΟΛΜΕ και μία μερίδα μαθητών. Και αυτό είναι ενδεικτικό του κλίματος αδράνειας και ατιμωρησίας. Η αδράνεια της πολιτείας και έναντι των παρανομούντων μαθητών δεν είναι εκδήλωση επιείκειας. Είναι το χειρότερο μάθημα, το οποίο θα μπορούσε να δοθεί στους εφήβους. Η ανοχή δεν κάνει τίποτε άλλο από το να διδάσκει τους μαθητές ότι μπορούν να αυθαιρετούν και ενίοτε να καταστρέφουν ατιμωρητί, όπως πέρυσι. Αυτή είναι η ουσία, και όχι εάν οι κινητοποιήσεις είναι υποκινούμενες. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ΚΝΕ οργανώνει ασκήσεις «επαναστατικής γυμναστικής» στα σχολεία. Είναι προφανές, όμως, ότι εάν δεν υπήρχε το υπόστρωμα του άγχους των μαθητών για τις εξετάσεις και το μέλλον τους, καθώς και η περιρρέουσα ατμόσφαιρα του χαβαλέ, καμιά κατάληψη δεν θα γινόταν. Ολοι έχουμε περάσει από τα θρανία και γνωρίζουμε ότι ελάχιστοι μαθητές μπορούν να αντισταθούν στον πειρασμό που αντιπροσωπεύει η διακοπή των μαθημάτων χωρίς τη λήψη απουσιών. Η πολιτικοποίηση των εφήβων είναι αναγκαία συνθήκη για την ωρίμαση και κοινωνικοποίησή τους, αλλά η κατανόηση για τα κίνητρα των μαθητών δεν αναιρεί το γεγονός ότι δεν υπάρχουν περιθώρια να επαναληφθούν τα απαράδεκτα φαινόμενα της περυσινής χρονιάς. Στο σημείο όπου έχουν φθάσει τα πράγματα, δεν υπάρχει κανένα περιθώριο υπεκφυγών. Η κάθε πλευρά έχει υποχρέωση να αναλάβει τις ευθύνες της.