Αλλαγή σκηνικού
Η γεωστρατηγική σημασία της Τουρκίας για τη Δύση υπήρξε μια σημαντική, αν όχι η πιο βαρύνουσα, παράμετρος ως προς τη διαμόρφωση συσχετισμών δυσμενών για την Ελλάδα. Διαρκούντος του Ψυχρού Πολέμου, η Τουρκία αξιοποίησε την ιδιότητά της ως μοναδικής χώρας μέλους του ΝΑΤΟ που είχε χερσαία σύνορα με τη Σοβιετική Ενωση και απέσπασε μια ευνοϊκή ειδική μεταχείριση από τις ΗΠΑ. Το τέλος της διπολικής αντιπαραθέσεως -πριν από δέκα έτη- δεν αιφνιδίασε την πολιτικοστρατιωτική ελίτ στην Αγκυρα: Από το 1979, την επαύριο της ισλαμικής επαναστάσεως στην Τεχεράνη, είχε αρχίσει να προβάλει την Τουρκία ως προπύργιο της Δύσεως κατά του ισλαμικού ριζοσπαστισμού και του αραβικού ριζοσπαστικού εθνικισμού. Η αναγγελία ενάρξεως διαλόγου Συρίας - Ισραήλ δεν εμπνέει μόνον αισιοδοξία για μια ευρύτερη συνολική σταθεροποίηση στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Παρουσιάζει στρατηγικών διαστάσεων ενδιαφέρον για την Αθήνα, καθώς η αίσια έκβασή του θα οδηγήσει στην πλήρη αποδυνάμωση της επιχειρηματολογίας της τουρκικής κυβερνώσας ελίτ για τον ρόλο της Αγκυρας στην περιοχή. Πρώτα από όλα θα σημάνει την εκ των πραγμάτων υποβάθμιση της διμερούς στρατιωτικής συνεργασίας Ισραήλ- Τουρκίας, που είχε ως ζητούμενο την άσκηση πιέσεων επί της Δαμασκού. Η εξομάλυνση των σχέσεων της Συρίας με το Ισραήλ προϋποθέτει τη συγκατάθεση της Τεχεράνης για την ειρήνευση στο Νότιο Λίβανο, λειτουργεί δηλαδή προωθητικά ως προς τη δυναμική αποκαταστάσεως ομαλών σχέσεων ανάμεσα στις ΗΠΑ και το Ιράν. Πρόκειται για μια δυναμική που δεν θα στερήσει απλά και μόνον από την Αγκυρα το ρόλο του προπυργίου της Δύσεως, αλλά θα επηρεάσει δύο μέτωπα, στα οποία διακυβεύονται ζωτικά τουρκικά συμφέροντα: το κουρδικό πρόβλημα και τη διαμάχη για τη μεταφορά του ενεργειακού πλούτου της πρώην ΕΣΣΔ στις ανοικτές θάλασσες. Εχοντας κλείσει το νότιο μέτωπό της η Συρία θα αντιταχθεί σθεναρά στα τουρκικά σχέδια υφαρπαγής των υδάτινων πόρων της περιοχής, αξιοποιώντας, με τη στήριξη του Ιράν, το κουρδικό χαρτί. Η πιθανή απώλεια του ρόλου του προπυργίου της Δύσεως σε μια εχθρική και ασταθή περιοχή δεν καταγράφεται με κακεντρέχεια για τον ανατολικό μας γείτονα: Οσο θα συρρικνώνονται τα περιθώρια του στρατιωτικού κατεστημένου να εκβιάζει την αμερικανική και τη δυτικοευρωπαϊκή ανοχή στον εσωτερικό αυταρχισμό του και στην εξωτερική επιθετικότητά του, τόσο θα διευρύνονται οι πιθανότητες για έναν πραγματικό εκδημοκρατισμό της χώρας. Τηρουμένων των αναλογιών, θα μπορούσαμε να πούμε ότι αν χρειάσθηκε η κατάρρευση μιας αυτοκρατορίας για να καταργηθεί το θεοκρατικό καθεστώς, σήμερα χρειάζεται να εκλείψουν οι περιφερειακές αυτοκρατορικού τύπου φιλοδοξίες για να υπάρξει εκδημοκρατισμός στην Τουρκία.