ΣΤΑΣΕΙΣ (09-12-99)

Οι τέταρτοι
«Το πιθανότερο είναι, βέβαια, υπεροψίαν και μέθην·/υπεροψίαν και μέθην θα είχεν ο Δαρείος». Σαν τον καβαφικό Δαρείο, υπεροψία και μέθη κατατρώει και το δικό μας λογικό. Αλαζόνες, πανειδήμονες ανειδίκευτοι, εξουσιαστές. Για το σινάφι μας λέω. Το σινάφι των δημοσιογράφων και δημοσιολαλούντων. Φυσικά και δεν είμαστε όλοι το ίδιο, και φυσικά και η κοινή γνώμη σχηματίζεται σταθμεύοντας συνήθως στα έργα και τα λόγια της κάθε φίρμας (που πιθανότατα δεν έχει γράψει ούτε αράδα στη ζωή της), ταυτίζοντας ολόκληρο το δημοσιογραφικό σώμα με την αναιδή πολιτεία των σεσημασμένων. Μα μήπως και σε αυτό, στη γενίκευση δηλαδή και στην ταύτιση του μέρους με το όλον, εμείς οι δημοσιογράφοι δεν είμαστε οι πρώτοι διδάξαντες; Και τώρα ακόμη, όταν στήνουμε τα δικαστήριά μας, βγάζουμε το πόρισμα ότι «οι γιατροί τα παίρνουν», «οι καθηγητές είναι τεμπέληδες και φροντιστηριάκηδες», εννοώντας όλους τους γιατρούς, όλους τους καθηγητές, κι ας το ξέρουμε πολύ καλά ότι δεν συμβαίνει αυτό. Παραμεγάλωσε η εξουσία μας, απότομα, και μας βρήκε απροετοίμαστους η διόγκωσή της· δεν αρκείται πια να είναι τέταρτη. Θέλει τα πρωτεία, την αρχηγία. Θέλει να ηγεμονεύσει επί των υπολοίπων εξουσιών, επί της κοινωνίας. Κι αφού οι άλλες εξουσίες αφήνονται και ενδίδουν, αφού κάθε πολιτικός θεωρεί υποχρέωσή του να δίνει αναφορά, οποιαδήποτε ώρα, όχι στους πολίτες αλλά στους μικροφωνοκρατούντες που υποτίθεται ότι εκπροσωπούν τους πολίτες (και πόσοι βουλευτές ή υπουργοί δεν εγκαταλείπουν τη Βουλή, για να παρευρεθούν σε κάποιο στρογγυλό τηλεοπτικό τραπέζι...), αφού η κοινωνία με τα θηριώδη ποσοστά τηλεθέασης νομιμοποιεί οποιαδήποτε ακρότητά μας, φυσικό είναι ν' ανοίγει η όρεξή μας, και, ακάθεκτοι, να μη θέτουμε φραγμό στη δράση μας. Κι αν δεν τον θέσουμε εμείς, αν μόνοι μας δεν αναγνωρίσουμε ότι δεν δικαιούμαστε να είμαστε και εισαγγελείς και παιδονόμοι και υπουργοί και μητροπολίτες, κανένας εξωτερικός κανόνας δεν θα μας «συνετίσει», διότι, βεβαίως βεβαίως, είμεθα και αντιεξουσιαστές. Απλώς φροντίζουμε να μην αμφισβητούμε τη δική μας εξουσία· αυτήν τη θέλουμε απόλυτη, επειδή τάχα ασκείται υπέρ του λαού και του τόπου, υπέρ της ηθικής κτλ. κτλ. Υπεροψία και μέθη... Μπορεί να χάσαμε, και ευτυχώς, τα φορολογικά και άλλα προνόμιά μας, δεν είμαστε όμως διατεθειμένοι να απεμπολήσουμε το μέγιστο, το απόλυτο προνόμιο: την εκτός ελέγχου εξουσιούλα μας. Καθένας μας κι ένας μικρός Δαρείος, ανύποπτος για την τεράστια ευθύνη που του αναλογεί, ανύποπτος και για του κύκλου τα γυρίσματα.
Του ΠΑΝΤΕΛΗ ΜΠΟΥΚΑΛΑ

	ΣΤΑΣΕΙΣ (09-12-99)
Οι τέταρτοι	«Το πιθανότερο είναι, βέβαια, υπεροψίαν και μέθην·/υπεροψίαν και μέθην θα είχεν ο Δαρείος». Σαν τον καβαφικό Δαρείο, υπεροψία και μέθη κατατρώει και το δικό μας λογικό. Αλαζόνες, πανειδήμονες ανειδίκευτοι, εξουσιαστές. Για το σινάφι μας λέω. Το σινάφι των δημοσιογράφων και δημοσιολαλούντων. Φυσικά και δεν είμαστε όλοι το ίδιο, και φυσικά και η κοινή γνώμη σχηματίζεται σταθμεύοντας συνήθως στα έργα και τα λόγια της κάθε φίρμας (που πιθανότατα δεν έχει γράψει ούτε αράδα στη ζωή της), ταυτίζοντας ολόκληρο το δημοσιογραφικό σώμα με την αναιδή πολιτεία των σεσημασμένων. Μα μήπως και σε αυτό, στη γενίκευση δηλαδή και στην ταύτιση του μέρους με το όλον, εμείς οι δημοσιογράφοι δεν είμαστε οι πρώτοι διδάξαντες; Και τώρα ακόμη, όταν στήνουμε τα δικαστήριά μας, βγάζουμε το πόρισμα ότι «οι γιατροί τα παίρνουν», «οι καθηγητές είναι τεμπέληδες και φροντιστηριάκηδες», εννοώντας όλους τους γιατρούς, όλους τους καθηγητές, κι ας το ξέρουμε πολύ καλά ότι δεν συμβαίνει αυτό. Παραμεγάλωσε η εξουσία μας, απότομα, και μας βρήκε απροετοίμαστους η διόγκωσή της· δεν αρκείται πια να είναι τέταρτη. Θέλει τα πρωτεία, την αρχηγία. Θέλει να ηγεμονεύσει επί των υπολοίπων εξουσιών, επί της κοινωνίας. Κι αφού οι άλλες εξουσίες αφήνονται και ενδίδουν, αφού κάθε πολιτικός θεωρεί υποχρέωσή του να δίνει αναφορά, οποιαδήποτε ώρα, όχι στους πολίτες αλλά στους μικροφωνοκρατούντες που υποτίθεται ότι εκπροσωπούν τους πολίτες (και πόσοι βουλευτές ή υπουργοί δεν εγκαταλείπουν τη Βουλή, για να παρευρεθούν σε κάποιο στρογγυλό τηλεοπτικό τραπέζι...), αφού η κοινωνία με τα θηριώδη ποσοστά τηλεθέασης νομιμοποιεί οποιαδήποτε ακρότητά μας, φυσικό είναι ν' ανοίγει η όρεξή μας, και, ακάθεκτοι, να μη θέτουμε φραγμό στη δράση μας. Κι αν δεν τον θέσουμε εμείς, αν μόνοι μας δεν αναγνωρίσουμε ότι δεν δικαιούμαστε να είμαστε και εισαγγελείς και παιδονόμοι και υπουργοί και μητροπολίτες, κανένας εξωτερικός κανόνας δεν θα μας «συνετίσει», διότι, βεβαίως βεβαίως, είμεθα και αντιεξουσιαστές. Απλώς φροντίζουμε να μην αμφισβητούμε τη δική μας εξουσία· αυτήν τη θέλουμε απόλυτη, επειδή τάχα ασκείται υπέρ του λαού και του τόπου, υπέρ της ηθικής κτλ. κτλ. Υπεροψία και μέθη... Μπορεί να χάσαμε, και ευτυχώς, τα φορολογικά και άλλα προνόμιά μας, δεν είμαστε όμως διατεθειμένοι να απεμπολήσουμε το μέγιστο, το απόλυτο προνόμιο: την εκτός ελέγχου εξουσιούλα μας. Καθένας μας κι ένας μικρός Δαρείος, ανύποπτος για την τεράστια ευθύνη που του αναλογεί, ανύποπτος και για του κύκλου τα γυρίσματα. Του ΠΑΝΤΕΛΗ ΜΠΟΥΚΑΛΑ