Ερήμωση
Η αιμορραγία του πληθυσμού της υπαίθρου προς τα αστικά κέντρα αποτελεί πρόβλημα που ταλανίζει την Ελλάδα τουλάχιστον το τελευταίο ήμισυ του αιώνος, χωρίς να έχει καταστεί δυνατή η επίτευξη αναστροφής της τάσεως αυτής. «Δυστυχής παρηγορία» η κατά καιρούς επιτυγχανόμενη προσωρινή μείωση των ρυθμών εγκαταλείψεως των χωριών. Εξηγήσεις υπάρχουν - ο εμφύλιος, η μετανάστευση, η ανάγκη εργατικού δυναμικού στις πόλεις, η καχεξία του αγροτικού εισοδήματος σε πολλές περιοχές και η αδυναμία απασχολήσεως των νέων στα χωριά, έχουν συντελέσει στη δημιουργία της υφισταμένης καταστάσεως. Πληθαίνουν, όμως, οι ενδείξεις, ότι προσεγγίζουμε πλέον οριακά σημεία. Αρχίζουν να διακυβεύονται ύψιστα συμφέροντα, καθώς η ερήμωση της υπαίθρου συντελείται ταχύτερα σε εθνικά ευαίσθητες περιοχές - Ηπειρο, Δυτική Μακεδονία, Θράκη. Εμφανίζονται κίνδυνοι σταδιακής αποσαθρώσεως θεμελιωδών πυλώνων της ταυτότητος του Ελληνισμού, δεδομένου ότι ανέκαθεν στην ύπαιθρο οι συνεκτικοί δεσμοί κάθε έθνους είναι ισχυρότεροι και σε περισσότερα επίπεδα - κοινωνικοί, πολιτιστικοί, οικονομικοί. Χώρα με ερημωμένη ύπαιθρο, με ανθρώπους χαμένους στις πόλεις, αποκομμένους από τις ρίζες τους και με κυρίαρχη νοοτροπία αυτή του ατόμου και όχι της κοινωνικής ομάδος, αποτελεί χώρα σαφώς πιο ευάλωτη στα ισοπεδωτικά ρεύματα όχι δημιουργικής συνθέσεως, αλλά εξομοιωτικής καταλύσεως της εθνικής και πολιτιστικής πολυμορφίας της ανθρωπότητος. Οι Ευρωπαίοι εταίροι έχουν κατανοήσει πλήρως την ανάγκη διατηρήσεως μεγάλου και ακμάζοντος πληθυσμού στην ύπαιθρο, ακριβώς για λόγους διαφυλάξεως της εθνικής και πολιτιστικής ταυτότητος και όχι τόσο για τα αγροτικά προϊόντα των περιοχών αυτών, τα οποία εύκολα μπορούν να προμηθευτούν σήμερα από το διεθνές εμπόριο και μάλιστα σε καλύτερες τιμές. Αυτή η πτυχή, άλλωστε, υπεισέρχεται ολοένα και περισσότερο στη συνέχιση παροχής αγροτικών επιδοτήσεων εκ μέρους της Ε.Ε., όπως τονίσθηκε και κατά την πρόσφατη σύνοδο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου στο Σιάτλ σε απάντηση αμερικανικών αιτιάσεων. Επιπλέον υφίστανται και δύο κοινοτικά προγράμματα περί ορεινών όγκων και νησιωτικών περιοχών, τα οποία αποσκοπούν στην ανάπτυξη παραπλεύρων πηγών εισοδήματος, πέραν της γεωργίας, της κτηνοτροφίας και της αλιείας, ώστε να συγκρατείται και ει δυνατόν να επανακάμπτει πληθυσμός στην ύπαιθρο. Παρέχονται επίσης αξιόλογοι πόροι ουσιαστικής βελτιώσεως των όρων απασχολήσεως, διαβιώσεως και περιθάλψεως του πληθυσμού της υπαίθρου. Η κυβέρνηση οφείλει να αξιοποιήσει τα κονδύλια αυτών των προγραμμάτων. Ας ελπίσουμε, όμως, ότι δεν θα επιχειρήσει την υπαγωγή τους στις βραχυπρόθεσμες σκοπιμότητες προεκλογικών αναγκών, με ημιτελή έργα βιτρίνας χωρίς συνέχεια, αλλά σε μια μακροπρόθεσμη εθνική στρατηγική αντιμετωπίσεως της ερημώσεως της υπαίθρου.