Αθλος ή ύβρις;
«Μεγαλύτερο βήμα από τη διάσπαση του ατόμου ή την πρώτη επανδρωμένη πτήση στη Σελήνη» χαρακτηρίσθηκε από έναν παγκοσμίου κύρους Αμερικανό επιστήμονα το μέγα επίτευγμα διεθνούς ερευνητικής ομάδος, που ανακοινώθηκε επισήμως χθες: Η πλήρης αποκωδικοποίηση, για πρώτη φορά στην ιστορία της Επιστήμης, του γενετικού υλικού ενός ανθρωπίνου ζεύγους χρωμοσωμάτων.
Οχι αδικαιολόγητα: Το ηράκλειο έργο των συνεργαζομένων Αμερικανών, Βρετανών και Ιαπώνων επιστημόνων ρίχνει φως στα μυστικά σοβαρότατων ασθενειών, όπως της λευχαιμίας, της σχιζοφρένειας και ορισμένων καρδιακών παθήσεων. Το κυριότερο, αναμένεται να λειτουργήσει ως πιλοτικό πρότυπο για την πλήρη αποκωδικοποίηση του γενετικού υλικού ολοκλήρου του ανθρωπίνου οργανισμού, κάτι που ελπίζεται ότι θα απαλλάξει, προοπτικά, την ανθρωπότητα από το σύνολο των κληρονομικά μεταβιβαζομένων νόσων, συμπεριλαμβανομένου και του καρκίνου.
Ενας θρίαμβος της Επιστήμης; Ασφαλώς, αλλά όχι μόνον. Πρόκειται εξίσου για ένα επίτευγμα της διεθνούς συνεργασίας στο πεδίο των κεφαλαιωδών οικουμενικών προβλημάτων της εποχής μας, που δεν γνωρίζουν γεωγραφικά, φυλετικά ή ταξικά σύνορα. Αλλά και για μία νίκη της ανεμπόδιστης επικοινωνίας και διαφάνειας, σε βάρος της στενής -και στενόμυαλης- κερδοσκοπικής λογικής: Οι ερευνητές που πέτυχαν τον χθεσινό άθλο εργάζονται στο πλαίσιο πολυεθνικού προγράμματος που περιλαμβάνει αποκλειστικά δημόσια ερευνητικά κέντρα και θέτουν, ακαριαία και δωρεάν, τα αποτελέσματα των εργασιών τους στη διάθεση όλης της ανθρωπότητος, μέσω του Διαδικτύου.
Αντιθέτως, οι πολυεθνικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον ίδιο τομέα κρατούν ζηλότυπα για λογαριασμό τους τα πορίσματα των ερευνών με σκοπό να κερδίσουν τον ακήρυκτο αγώνα δρόμου και, φυσικά, τα αποκλειστικά δικαιώματα των μελλοντικών φαρμάκων. Δυστυχώς για τις ίδιες, χωρίς αποτέλεσμα.
Αλλά υπάρχουν ρόδα χωρίς αγκάθια; Τα ερωτήματα έχουν ήδη τεθεί: Ποιος εγγυάται ότι οι ασφαλιστικές εταιρείες ή κάποιοι εργοδότες δεν θα ζητούν το αποκρυπτογραφημένο γενετικό υλικό των υποψήφιων πελατών ή υπαλλήλων τους; Ποιος θα καθορίσει πού αρχίζουν και πού τελειώνουν τασ όρια της ανθρώπινης παρεμβάσεως στο έργο της Φύσης; Αν αύριο τροποποιήσουμε το γονίδιο της νόσου Αλτσχάιμερ, γιατί μεθαύριο δεν θα παρέμβουμε στο γονίδιο του ύψους, του χρώματος των ματιών ή της (ότι κι αν σημαίνει αυτό) ευφυίας, ζωντανεύοντας τους χειρότερους εφιάλτες που νομίζαμε ότι είχαμε οριστικά ξορκίσει;
Ψηλαφίζοντας για πρώτη φορά τα μεγάλα μυστήρια της Ζωής και του Θανάτου, η Επιστήμη θέτει επί τάπητος πελώρια ηθικά και κοινωνικά διλήμματα. Αλλά δεν είναι έργο δικό της να απαντήσει. Από την ωριμότητα του κοινωνικού σώματος και των πολιτικών του εκπροσώπων θα κριθεί αν η Επανάσταση της Γενετικής αποδειχθεί μια προμηθεϊκή απελευθερωτική εποποιία ή μια σύγχρονη Υβρις, που αναπόφευκτα θα την διαδεχθεί η Νέμεσις...#