ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ (03-12-99)

Σιάτλ

Ολοι μαζεύτηκαν στο Σιάτλ: Από τη μία πλευρά, όλοι οι ιππότες και ιπποκόμοι της «παγκοσμιοποίησης», με επικεφαλής τον πρόεδρο Κλίντον και την ηγεσία του αμερικανικού κατεστημένου. Να συζητήσουν και να αποφασίσουν τους όρους του παγκοσμίου εμπορίου, στις συνθήκες των ενοποιημένων αγορών. Οροι εξ ορισμού άνισοι από τη διαφορά δυναμικού μεταξύ των διαφόρων χωρών. Από την άλλη πλευρά, οικολόγοι, αναρχικοί, οπαδοί αιρέσεων, κάθε είδους περιθωριακοί, άστεγοι, μετανάστες, πρεζάκηδες, φεμινίστριες και γενικώς όλο αυτό το «κατακάθι» των σύγχρονων κοινωνιών, που και στη χώρα μας κάθε τόσο μας δείχνει το πρόσωπό του, προσβάλλει τα «χρηστά μας ήθη» και κυρίως μας τρομοκρατεί με πράξεις τυφλής και παράλογης βίας. Δεν ξέρω αν (και πάλι) επαληθεύονται οι σαρκαστικές σκέψεις του Ανατόλ Φρανς ότι, σε κάθε ταραγμένη περίοδο, όλα αυτά τα «καθάρματα», ακολουθώντας το αλάνθαστο ένστικτο της επιβίωσης, υπηρετούν καλύτερα και αποτελεσματικότερα απ· όλους τους άλλους τους σκοπούς της ιστορίας, αν βέβαια υπάρχουν τέτοιοι σκοποί!

Τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της «παγκοσμιοποίησης» μπορεί να είναι πολύ συγκεχυμένα, ακόμη και στο μυαλό όλων των ιπποτών και των ιπποκόμων. Για τους άλλους όμως παίρνει τα φρικαλέα χαρακτηριστικά ενός καθημερινού εφιάλτη: Είναι η χρόνια ανεργία (η αρνητική εντροπία του όλου συστήματος), η έλλειψη τροφής και στέγης, τα μεταλλαγμένα τρόφιμα, οι διοξίνες, τα πυρηνικά απόβλητα, το γκέτο του μετανάστη, το εφιαλτικό όνειρο της ηρωίνης, το AIDS και όλες οι άλλες αρρώστιες του κόσμου τούτου.

Οι πραγματικές καταστάσεις φαίνεται ότι δεν είναι ούτε λογικές, ούτε ηθικές. Είναι μόνο πραγματικές, δηλαδή αληθινές, στη λογική ή τον παραλογισμό τους, στην ηθική και στην ανηθικότητα και σε όλα μαζί ταυτόχρονα. Μετά έρχονται η λογική και η ηθική να βάλουν... τάξη!

Η «ανάπτυξη» μάς λένε, προκύπτει λογικά και έχει ηθικούς σκοπούς: Ακόμη και ο ανατρεπτικός Κάρολος Μαρξ (ανατρεπτικός στη σκέψη και την πράξη) έθετε ως αφετηρία των αναλύσεών του και της κριτικής του τη λογική και την ηθική της ανάπτυξης, για να αποκαλύψει τις αιτίες που την εκτρέπουν στον παραλογισμό και την ανηθικότητα.

Προσπαθούσε να ανακαλύψει τα λογικά και ηθικά όρια της ανάπτυξης, αλλά ποτέ δεν σκέφθηκε τα φυσικά και άρα τα ανθρώπινα, δηλαδή τα πραγματικά. Ισως δεν είχε ακόμη προκύψει το πρόβλημα και ο Κάρολος Μαρξ ευαγγελιζόταν μια ανάπτυξη ελεύθερη από τον παραλογισμό του καπιταλισμού (έτσι πίστευε) και γιγαντιαία.

* * *

Η σύγκρουση στο Σιάτλ ήταν σφοδρή, η τυφλή βία έντονη και όλα αυτά σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα απ· ό,τι συνέβη ποτέ στην Αθήνα. Ανάλογα φαινόμενα είχαν παρουσιασθεί και παλαιότερα στις ΗΠΑ και ίσως αυτό να προμηνύει ότι η πιο πλούσια και πιο δυνατή χώρα του κόσμου θα γίνει ταυτόχρονα και η κεντρική εστία των μεγάλων προβλημάτων του. Οι ετερόκλητοι αυτοί άνθρωποι πήγαν στο Σιάτλ, κουβαλώντας ο καθένας το δικό του πρόβλημα, όπως το ζει καθημερινά και αυθόρμητα.

Τι να διαισθάνονται άραγε; Οτι η «παγκοσμιοποίηση» θα μας οδηγήσει σε μια γιγαντιαία ανάπτυξη που θα αφήσει το μισό πληθυσμό της γης βυθισμένο στην πείνα και την αρρώστια και τον άλλον μισό βαθιά διχασμένο σε έχοντες και μη έχοντες; Σε μια ανάπτυξη που καταστρέφει βάναυσα τη Φύση και μαζί με αυτήν τον άνθρωπο και τον πολιτισμό του;

Στο Σιάτλ κηρύχθηκε ο στρατιωτικός νόμος, απαγορεύτηκε η κυκλοφορία και κατέβηκαν τα τανκς. Τα πολύ παλιά συμπτώματα της «νέας τάξης»...

Του ΑΝΤΩΝΗ ΚΑΡΚΑΓΙΑΝΝΗ