ΣΧΟΛΙΟ Του ΠΑΝΤΕΛΗ ΜΠΟΥΚΑΛΑ (30-11-99)

Η σκηνοθεσία της λαϊκότητας
Την ψήφο έχουν ασφαλώς στόχο οι προεκλογικές εκστρατείες (οι «κάθοδοι στο λαό», όπως εκ παραδόσεως ονομάζονται, ώστε να υποδειχθεί προς εξύμνηση η μεγαλοθυμία των υψηλών που κατέρχονται ευγενικά στο επίπεδο των μαζών), υπάρχουν όμως και άλλα τρόπαια εκτός από όσα συλλέγονται στην κάλπη: Οι μαντινάδες αίφνης, ή εν πάση περιπτώσει τα δίστιχα που σκαρώνει ο κομματικός ενθουσιασμός εις μνήμην μιας ήδη αλλοτριωμένης λαϊκής στιχουργικής μεθόδου, η ρακή έπειτα (σκέτη ή με μέλι), τα ξεροτήγανα αλλά και η κορινθιακή σταφίδα, οι πίτες, η τοπική ποικιλία ελαιόλαδου ή κρασιού. Οι κομματικοί ηγέτες δοκιμάζουν καρτερικά, κάνουν την ανάγκη φιλοτιμία, εκλαμβάνουν σαν γνήσιο το σκηνοθετημένο και ετοιματζίδικο και, παγιδευμένοι από τον σοβαροφανή ρόλο τους, αδυνατούν να εντοπίσουν το αυθεντικό όταν και όποτε εκδηλώνεται.
Το έθιμο της «θερμής λαϊκής υποδοχής», λοιπόν, που κανένα στοιχείο λαϊκότητας δεν διασώζει, φανερώνει εναργέστατα πόσο βαθιά κομμένη στα δύο είναι και η Ελλάδα, σε κέντρο και σε περιφέρεια, αλλά και οι Ελληνες, πόσο απέχουν, πολιτιστικά και πνευματικά, οι κατέχοντες τη μεγάλη και τη μικρή εξουσία και οι μνηστήρες της από όσους κείνται εκτός εξουσίας και υπ‹ αυτήν. Δύο κόσμοι ξεχωριστοί, που μάλλον δεν μπορούν να συναντηθούν και να συνομιλήσουν. Οι τοπάρχες, θεράποντες του φολκλόρ, θεωρούν αυτονόητο ότι πρέπει να επιστρατεύσουν μερικά παιδιά ντυμένα με τοπικές φορεσιές, ώστε να κατασκευαστεί μια αποστειρωμένη και κίβδηλη αυθεντικότητα, οι δε αθηναιάρχες, ξενισμένοι σαν να βρίσκονται σε άλλη ήπειρο ή σε άλλον χρόνο, εξαντλούν όλη την ευγένεια που τους επιβάλλει το επάγγελμά τους, θεωρώντας με τη σειρά τους αυτονόητο ότι πρέπει να συγκινηθούν βαθύτατα, βλέποντας την πολλοστή επανάληψη του ίδιου σκηνικού, και ταυτόχρονα να υποδυθούν τους σφόδρα έκπληκτους μπροστά στο απολύτως φυσικό και αναμενόμενο.
Και τι πιο φυσικό από τη ρακή για την Κρήτη ή από τη σταφίδα για την Κόρινθο. Τι πιο φυσικό, βεβαίως, αν η Ελλάδα σου δεν εξισώνεται στανικά με το λεκανοπέδιο της Αττικής, κι αν η επίσκεψή σου στην εκτός των τειχών χώρα δεν είναι παρά ένας καταναγκασμός που τον υπομένεις με το χέρι στο ρολόι, με το μυαλό δηλητηριασμένο από τους ψηφοϋπολογισμούς και με την καρδιά οχυρωμένη στην αδιαφορούσα αλαζονεία της.

	ΣΧΟΛΙΟ Του ΠΑΝΤΕΛΗ ΜΠΟΥΚΑΛΑ (30-11-99)
Η σκηνοθεσία της λαϊκότητας	Την ψήφο έχουν ασφαλώς στόχο οι προεκλογικές εκστρατείες (οι «κάθοδοι στο λαό», όπως εκ παραδόσεως ονομάζονται, ώστε να υποδειχθεί προς εξύμνηση η μεγαλοθυμία των υψηλών που κατέρχονται ευγενικά στο επίπεδο των μαζών), υπάρχουν όμως και άλλα τρόπαια εκτός από όσα συλλέγονται στην κάλπη: Οι μαντινάδες αίφνης, ή εν πάση περιπτώσει τα δίστιχα που σκαρώνει ο κομματικός ενθουσιασμός εις μνήμην μιας ήδη αλλοτριωμένης λαϊκής στιχουργικής μεθόδου, η ρακή έπειτα (σκέτη ή με μέλι), τα ξεροτήγανα αλλά και η κορινθιακή σταφίδα, οι πίτες, η τοπική ποικιλία ελαιόλαδου ή κρασιού. Οι κομματικοί ηγέτες δοκιμάζουν καρτερικά, κάνουν την ανάγκη φιλοτιμία, εκλαμβάνουν σαν γνήσιο το σκηνοθετημένο και ετοιματζίδικο και, παγιδευμένοι από τον σοβαροφανή ρόλο τους, αδυνατούν να εντοπίσουν το αυθεντικό όταν και όποτε εκδηλώνεται. Το έθιμο της «θερμής λαϊκής υποδοχής», λοιπόν, που κανένα στοιχείο λαϊκότητας δεν διασώζει, φανερώνει εναργέστατα πόσο βαθιά κομμένη στα δύο είναι και η Ελλάδα, σε κέντρο και σε περιφέρεια, αλλά και οι Ελληνες, πόσο απέχουν, πολιτιστικά και πνευματικά, οι κατέχοντες τη μεγάλη και τη μικρή εξουσία και οι μνηστήρες της από όσους κείνται εκτός εξουσίας και υπ‹ αυτήν. Δύο κόσμοι ξεχωριστοί, που μάλλον δεν μπορούν να συναντηθούν και να συνομιλήσουν. Οι τοπάρχες, θεράποντες του φολκλόρ, θεωρούν αυτονόητο ότι πρέπει να επιστρατεύσουν μερικά παιδιά ντυμένα με τοπικές φορεσιές, ώστε να κατασκευαστεί μια αποστειρωμένη και κίβδηλη αυθεντικότητα, οι δε αθηναιάρχες, ξενισμένοι σαν να βρίσκονται σε άλλη ήπειρο ή σε άλλον χρόνο, εξαντλούν όλη την ευγένεια που τους επιβάλλει το επάγγελμά τους, θεωρώντας με τη σειρά τους αυτονόητο ότι πρέπει να συγκινηθούν βαθύτατα, βλέποντας την πολλοστή επανάληψη του ίδιου σκηνικού, και ταυτόχρονα να υποδυθούν τους σφόδρα έκπληκτους μπροστά στο απολύτως φυσικό και αναμενόμενο. Και τι πιο φυσικό από τη ρακή για την Κρήτη ή από τη σταφίδα για την Κόρινθο. Τι πιο φυσικό, βεβαίως, αν η Ελλάδα σου δεν εξισώνεται στανικά με το λεκανοπέδιο της Αττικής, κι αν η επίσκεψή σου στην εκτός των τειχών χώρα δεν είναι παρά ένας καταναγκασμός που τον υπομένεις με το χέρι στο ρολόι, με το μυαλό δηλητηριασμένο από τους ψηφοϋπολογισμούς και με την καρδιά οχυρωμένη στην αδιαφορούσα αλαζονεία της.