Ικανότητα αντίληψης
Γράφει η ΠΟΠΗ ΔΙΑΜΑΝΤΑΚΟΥ
|
| ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ (26-10-99) |
|
Πήρε σβάρνα τα κανάλια ο πατέρας του νεαρού δράστη που ομολόγησε φόνους και τραυματισμούς αλλοδαπών. Ψύχραιμος αντιμετώπιζε τις ερωτήσεις. «Και τι θέλετε να κάνω;», έλεγε. Αλήθεια τι να κάνει; Πόση ευθύνη να σηκώσει μόνος του από ένα γεγονός που μας βαραίνει όλους; Αλλά και πόση ανακούφιση θα ήταν να σήκωνε ο πατέρας μόνος του τον «σταυρό»! Και, βεβαίως, επιμόνως τον πίεζε ο Δημήτρης Σταυρόπουλος από το δελτίο ειδήσεων του ALPHA να ομολογήσει τις ευθύνες του για την συμπεριφορά του γιου του, για το γεγονός ότι έφθασε ώς το έγκλημα χωρίς να το έχει προβλέψει ο πατέρας. Εκείνος παρέμενε ανέκφραστος, να θυμώνει τον παρουσιαστή γιατί δεν είχε την ικανότητα να αντιληφθεί «το μέρος που του αναλογούσε». Μα πώς δεν κατάλαβε τίποτε; Είναι δυνατόν;
Αραγε ο πατέρας είναι «ένοχος» επειδή δεν είχε «ικανότητα να αντιληφθεί» το πρόβλημα του γιου; Μήπως έχουμε οι υπόλοιποι την ικανότητα να αντιληφθούμε; Ολες αυτές οι καθημερινές πιρουέτες των δελτίων ειδήσεων στην πίστα του ρατσισμού, τα υπερθεάματα του τρόμου, η εικόνα μιας κοινωνίας που είναι φανερό ότι δεν είχε την ικανότητα, ούτε αυτή, να αντιληφθεί τη σημασία της κατανοήσης του «άλλου», πόσο σημαντικό είναι να μάθει να ζει, προσπαθώντας να αποδεχθεί και να αφομοιώσει την διαφορετικότητα, να μάθει να συνειδητοποιεί ότι ο κίνδυνος είναι ο αποκλεισμός και όχι η αποδοχή, άραγε όλα αυτά δεν μοιράζουν την ευθύνη σε περισσότερους από έναν; Αν στον κ. Σταυρόπουλο φαινόταν απίστευτο το γεγονός ότι ο πατέρας του δράστη είχε σκεφθεί ακόμη και να χαρίσει ένα τουφέκι στο γιο του για να κυνηγούν παρέα, χωρίς να συνειδητοποιεί τον κίνδυνο, πώς του φαίνεται το γεγονός ότι τα παιδιά, όλα τα παιδιά, βομβαρδίζονται με εικόνες βίας, τους διαδάσκεται η «μη ανοχή» από πλήθος τηλεθεαμάτων, μαθαίνουν ότι ο αδύνατος είναι καταδικασμένος και ότι ο «ξένος» είναι ανεπιθύμητος; Λες και το πρόβλημα είναι το ίδιο το όπλο και όχι η προσωπικότητα που επιλέγει να εκφραστεί με αυτό.
Μοιάζει εύκολο να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα όταν περιορίζεται στον ενικό αριθμό - ένας συγκεκριμένος δράστης, ένα περιορισμένο φαινόμενο, συγκεκριμένοι ένοχοι που ομολογούν κ.ο.κ. Στον πληθυντικό αλλάζουν τα δεδομένα. Τότε εισάγονται μεγάλες έννοιες, τότε αρχίζει να έχει ρόλο η φαντασίωση ενός λαού για τον εαυτό του και αναδεικνύονται οι νοοτροπίες, που η περιορισμένη σκέψη δεν καταφέρνει να αποδώσει στις συγκεκριμένες συμπεριφορές.
Ετσι άρχισαν τελευταία να παίρνουν διαστάσεις απόψεις, όπως «οι Ελληνες είναι πιο παλικάρια, πιο σπουδαίοι και πιο άντρες από άλλους λαούς» (ακόμη και τον κ. Χριστόδουλο ακούσαμε σε κηρύγματά του να ενθαρρύνει τέτοιου είδους φαντασιώσεις). Οταν όμως όλη η προσπάθεια επικεντρώνεται στο πώς θα φανταστεί ένας λαός τον εαυτό του και όχι τους άλλους, τους «απέναντι», κλείνουν επικίνδυνα οι ορίζοντες και περιορίζεται η ικανότητα αντίληψης για το ποιος είναι ο «άλλος». Ο πατέρας δεν μπορούσε να «φανταστεί» ποιος είναι ο γιος του. Αραγε ποιος μπορεί να φανταστεί ποιος είναι ο «άλλος», ο «απέναντι»; Λένε πως το βιβλίο του Ε.Μ. Φόστερ «Το πέρασμα στην Ινδία» είναι ένα μοναδικό μυθιστόρημα γι' αυτό που κατάφερε· έδωσε, δηλαδή, τη δυνατότητα στον βρετανικό πληθυσμό να αρχίσει να φαντάζεται μια νέα εικόνα του πληθυσμού της Ινδίας ως ανεξάρτητου. Αν στη λογοτεχνία δίδεται τέτοια δύναμη, πόσο μάλλον στο τηλεοπτικό θέαμα σε μια εποχή, που αυτό έχει κατακλύσει τα πάντα και κυρίως τις συνειδήσεις.
Γράφει η ΠΟΠΗ ΔΙΑΜΑΝΤΑΚΟΥ |
|