ΠΡΟ-ΒΟΛΕΣ (06-10-99)

Γεωγραφία των Νόμπελ
Η σύνδεση Νόμπελ και Ιστορίας υπήρξε ανέκαθεν στενή όσο και αντιφατική. Τις περισσότερες φορές, όμως, έχει υπερτιμηθεί. Οι αναλύσεις που δημοσιεύθηκαν φέτος στον διεθνή Τύπο μετά τη βράβευση του Γκίντερ Γκρας εστιάζουν στο γεγονός ότι η επιλογή του Γερμανού συγγραφέα δείχνει την ανάγκη να φωτιστεί το πρόσωπο της Ιστορίας, να υπογραμμιστεί η ευθύνη του πολίτη απέναντι στην κοινωνία. Αλλοι ταυτίζουν την επιλογή του Γκρας με την επέτειο των δέκα χρόνων από την ενοποίηση της Γερμανίας, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι η Σουηδική Ακαδημία επιθυμούσε απλώς λίγο θόρυβο γύρω από ένα διάσημο πρόσωπο. Οχι για φέτος μια άλλη Βισλάβα Σιμπόρσκα (Νόμπελ 1997) έλεγαν υπαινικτικά τα προγνωστικά, που μιλούσαν με βεβαιότητα για ένα «μεγάλο όνομα». Το τι ορίζει, βεβαίως, μια λογοτεχνική διασημότητα στην εποχή μας, υποδεικνύεται από τα οικεία αισθήματα που προκαλεί το άκουσμα και μόνον ενός ονόματος στον μέσο πολίτη. Ολοι γνωρίζουν τον Σάλμαν Ρούσντι, τον Μίλαν Κούντερα, τον Γκίντερ Γκρας. Πόσοι γνωρίζουν το έργο τους; Η φετινή επιλογή της Σουηδικής Ακαδημίας πριμοδοτεί ή απλώς επιβραβεύει την γερμανόφωνη λογοτεχνία σε μια εποχή που στην Κεντρική Ευρώπη αποκαθίσταται η πρωτοκαθεδρία της Γερμανίας ως χώρας παραγωγής προτύπων. Από την άλλη, όμως, η ετήσια ετυμηγορία της Σουηδικής Ακαδημίας δημιουργεί μεγάλη αγωνία τόσο σε φιλόδοξους συγγραφείς όσο και σε εθνικά σύνολα. Το Νόμπελ έχει εξελιχθεί και αυτό σε μονάδα μέτρησης εθνικού γοήτρου. Πίνακες δείχνουν τον αριθμό των ανά χώρα βραβείων, όπως και τα μετάλλια σε αθλητικές διοργανώσεις. Η γεωγραφία των Νόμπελ μοιάζει με γρίφο, αφού διαρκώς αυτοαναιρούμενη και συχνά επαναπροσδιοριζόμενη, επιχειρεί να διαφεύγει του κανόνα. Καθώς ο θεσμός θα συμπληρώσει 100 χρόνια ζωής το έτος 2001, σημασία έχει να αναλογιστεί κανείς κατά πόσον η συμβολή του είναι ανάλογη της προσοχής που προκαλεί. Η επιλογή δεν δείχνει πάντα τον θεωρητικά «καλύτερο» αλλά τον αντικειμενικά «ενδεδειγμένο».
ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ

	ΠΡΟ-ΒΟΛΕΣ (06-10-99)
Γεωγραφία των Νόμπελ	Η σύνδεση Νόμπελ και Ιστορίας υπήρξε ανέκαθεν στενή όσο και αντιφατική. Τις περισσότερες φορές, όμως, έχει υπερτιμηθεί. Οι αναλύσεις που δημοσιεύθηκαν φέτος στον διεθνή Τύπο μετά τη βράβευση του Γκίντερ Γκρας εστιάζουν στο γεγονός ότι η επιλογή του Γερμανού συγγραφέα δείχνει την ανάγκη να φωτιστεί το πρόσωπο της Ιστορίας, να υπογραμμιστεί η ευθύνη του πολίτη απέναντι στην κοινωνία. Αλλοι ταυτίζουν την επιλογή του Γκρας με την επέτειο των δέκα χρόνων από την ενοποίηση της Γερμανίας, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι η Σουηδική Ακαδημία επιθυμούσε απλώς λίγο θόρυβο γύρω από ένα διάσημο πρόσωπο. Οχι για φέτος μια άλλη Βισλάβα Σιμπόρσκα (Νόμπελ 1997) έλεγαν υπαινικτικά τα προγνωστικά, που μιλούσαν με βεβαιότητα για ένα «μεγάλο όνομα». Το τι ορίζει, βεβαίως, μια λογοτεχνική διασημότητα στην εποχή μας, υποδεικνύεται από τα οικεία αισθήματα που προκαλεί το άκουσμα και μόνον ενός ονόματος στον μέσο πολίτη. Ολοι γνωρίζουν τον Σάλμαν Ρούσντι, τον Μίλαν Κούντερα, τον Γκίντερ Γκρας. Πόσοι γνωρίζουν το έργο τους; Η φετινή επιλογή της Σουηδικής Ακαδημίας πριμοδοτεί ή απλώς επιβραβεύει την γερμανόφωνη λογοτεχνία σε μια εποχή που στην Κεντρική Ευρώπη αποκαθίσταται η πρωτοκαθεδρία της Γερμανίας ως χώρας παραγωγής προτύπων. Από την άλλη, όμως, η ετήσια ετυμηγορία της Σουηδικής Ακαδημίας δημιουργεί μεγάλη αγωνία τόσο σε φιλόδοξους συγγραφείς όσο και σε εθνικά σύνολα. Το Νόμπελ έχει εξελιχθεί και αυτό σε μονάδα μέτρησης εθνικού γοήτρου. Πίνακες δείχνουν τον αριθμό των ανά χώρα βραβείων, όπως και τα μετάλλια σε αθλητικές διοργανώσεις. Η γεωγραφία των Νόμπελ μοιάζει με γρίφο, αφού διαρκώς αυτοαναιρούμενη και συχνά επαναπροσδιοριζόμενη, επιχειρεί να διαφεύγει του κανόνα. Καθώς ο θεσμός θα συμπληρώσει 100 χρόνια ζωής το έτος 2001, σημασία έχει να αναλογιστεί κανείς κατά πόσον η συμβολή του είναι ανάλογη της προσοχής που προκαλεί. Η επιλογή δεν δείχνει πάντα τον θεωρητικά «καλύτερο» αλλά τον αντικειμενικά «ενδεδειγμένο». ΝΙΚΟΣ ΒΑΤΟΠΟΥΛΟΣ