Πατερναλισμός
|
Διατυπώσαμε και άλλοτε το ερώτημα. Το επαναλαμβάνουμε και σήμερα γιατί, όπως θα δείτε, είναι επίκαιρο, πρακτικό και διόλου θεωρητικό.
Ποια είναι η δουλειά των πολιτικών, ποιο είναι το αντικείμενο της εργασίας και ποιο το περιεχόμενο της πολιτικής: Τα προβλήματα του λαού ή τα προβλήματα του κράτους. Ακούμε συχνά τους πολιτικούς να ισχυρίζονται ότι βρίσκονται «κοντά στο λαό και τα προβλήματά του ή ακόμα συχνότερα την κυβέρνηση να μας διαβεβαιώνει αυτή τη «γειτνίαση με το λαό» και την αντιπολίτευση να το αμφισβητεί με πάθος. Μάλιστα, η γνωστή «αρνητική» τηλεοπτική διαφήμιση των ευρωεκλογών λέγεται ότι είχε μεγάλη επιτυχία.
Αλλά, τι ακριβώς σημαίνει «βρίσκομαι κοντά στο λαό», καταγράφω τις ανάγκες του, ακούω τα αιτήματά του και επιδίδομαι στη λύση των προβλημάτων του; Κατά πόσο αυτό συνιστά πράξη φιλολαϊκή, έστω και αν δεν περιέχει ίχνος υποκρισίας και υστεροβουλίας, πράγμα που σπανιότατα το παρατηρούμε.
Οι ανάγκες του λαού πολλές, ποικίλες και αντιφατικές, το ίδιο και τα αιτήματα που πηγάζουν από αυτές και πολύ περισσότερο τα προβλήματά του. Οταν τίθεται το ένα, αυτομάτως αίρεται το άλλο και κάθε προσπάθεια ιεράρχησης κατά τη σπουδαιότητα και τη σημασία, κατ' ανάγκη υποκειμενική, αποδεικνύεται πρακτικά μάταιη. Αν π.χ. η κυβέρνηση δώσει προτεραιότητα στα προβλήματα των σεισμοπλήκτων σημαίνει ότι παραμελεί ή βάζει σε δεύτερη μοίρα τα προβλήματα των αγροτών ή των ανέργων. Αν ικανοποιήσει όλα τα αιτήματα των συνταξιούχων θα οδηγήσει σε χρεοκοπία τα ασφαλιστικά ταμεία και αν δεχθεί όλα τα «θεσμικά» αιτήματα των καθηγητών, μάλλον θα προκαλέσει την κατάρρευση όλου του εκπαιδευτικού συστήματος. Και πάει λέγοντας. Αν διορίσει κάπου 100 ανέργους θα προκαλέσει δυσαρέσκεια σε 1.000 που δεν διόρισε, γιατί δεν ήταν δυνατόν να τους διορίσει όλους.
Τα προβλήματα και τα αιτήματα «του λαού» συνδέονται κατ' ανάγκη με παροχές και κρατικές διευκολύνσεις, υλικές ή θεσμικές. Αν μελετήσετε τις χιλιάδες τροπολογίες που κάθε χρόνο κατατίθενται ευθέως ή πλαγίως στη Βουλή και οι οποίες ουσιαστικά ακυρώνουν τη νομοθετική λειτουργία της, οι περισσότερες αφορούν στην επίλυση «προβλημάτων του λαού» ατομικών ή συλλογικών.
Αυτού του είδους η αντιμετώπιση μας έχει επιβάλει μονοδιάστατο είδος πολιτικής και μονοσήμαντο χαρακτήρα πολιτικού: Την πατερναλιστική πολιτική και το ρουσφετολόγο πολιτικό. Επιπλέον αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία έχουν αναπτυχθεί οι πελατειακές σχέσεις όλων των κομμάτων, στο πλαίσιο των οποίων ο εντολεύς «λαός» και ψηφοφόρος συναλλάσσεται με τον εντολοδόχο πολιτικό. Ολα τα κόμματα κόπτονται να φανούν με αυτό τον τρόπο «φιλολαϊκά», ενώ στην ουσία περιφρονούν το λαό και τις δυνάμεις του, τον αντιμετωπίζουν σαν ανάπηρο παιδί, που το προστατεύεις και του δίνεις ένα «γλειφιτζούρι» όταν κλαίει. Η πατερναλιστική πολιτική είναι βαθύτατα αντιλαϊκή και συνεχώς αποκαλύπτεται ψεύτικη και υποκριτική, επειδή ακριβώς ευδοκιμεί στη σφαίρα των ανεύθυνων υποσχέσεων. Αυτού του είδους την πολιτική τη ζούμε καθημερινώς στις σεισμόπληκτες περιοχές, όπου μια ολόκληρη κοινωνία δεν μπορούσε να αυτενεργήσει, δεν μπορούσε να στήσει τις σκηνές της και να αναζητήσει νερό για να πιει, που έρρεε άφθονο στη διπλανή βρύση! Τη ζήσαμε και στην οδό Σοφοκλέους, όπου μια ακόμα μεγαλύτερη κοινωνία στάθηκε ανίκανη να προστατευθεί από τους κινδύνους που η ίδια είχε επιλέξει και αναζητούσε αγωνιωδώς την παρέμβαση του κράτους που, με μεγάλο κόστος ώφειλε (!) να την προστατεύσει...
Αυτή είναι η πατερναλιστική και βαθύτατα αντιλαϊκή πολιτική, από την οποία νομίζω ότι εμφορούνται κυβέρνηση και αντιπολίτευση γι' αυτό και μοιάζουν σαν δυο σταγόνες νερό: αντιμετωπίζουν το λαό ως αντικείμενο.
Κάθε φορά όμως αποδεικνύεται στην πράξη ότι η λύση των προβλημάτων δεν εξαρτάται ούτε από την προθυμία της κυβέρνησης ούτε από την ακόμα μεγαλύτερη της αντιπολίτευσης. Εξαρτάται από την οργάνωση του κράτους και των κρατικών υπηρεσιών. Τα προβλήματα «του λαού» πάντοτε, αργά ή γρήγορα, τα λύνει ο ίδιος λαός με τις δικές του δυνάμεις. Τα λύνει γρηγορότερα και καλύτερα, όταν μπορεί και αυτενεργεί στο πλαίσιο ενός οργανωμένου, ισότιμου και σεβαστού κράτους. Την έλλειψή του ή την ανεπάρκειά του τη διαπιστώσαμε και πάλι. Με αυτό ας ασχοληθούν οι πολιτικοί, αυτή είναι η δουλειά τους και ας αφήσουν ήσυχο το λαό και τα προβλήματά του. Τα ξέρει πολύ καλύτερα από αυτούς...
Του ΑΝΤΩΝΗ ΚΑΡΚΑΓΙΑΝΝΗ
|
