ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ (27-08-99)

Bοήθεια στην Τουρκία, επεισόδιο... Αν και η κυβέρνηση έχει επισήμως ανακοινώσει την πρόθεσή της να συζητήσει με τα πολιτικά κόμματα για την ελληνική στάση στην ευρωπαϊκή χρηματοδότηση της Τουρκίας, ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Παπανδρέου συζητεί ήδη με τον Τούρκο ομόλογό του Ισμαήλ Τζεμ για τις... λεπτομέρειες του τι ακριβώς χρειάζεται η γειτονική χώρα, προκειμένου να διαμορφωθεί η ελληνική πρόταση στην Ε.Ε. βάσει αυτών των αναγκών. Δηλαδή, προφανώς, ουδόλως ενδιαφέρεται για την άποψη των υπολοίπων ή την προεξοφλεί και, όπως έλεγαν και στην παλιά διπλωματική γλώσσα, έχει αρχίσει να «παρέχει τις καλές του υπηρεσίες». Υπάρχει, όμως, μια απορία. Αν τώρα που έχουν τόσο στενή, σχεδόν καθημερινή, επαφή, ο Ισμαήλ Τζεμ πάρει το θάρρος (και κάνει το λάθος) να ρωτήσει τον Γ. Παπανδρέου «καλά, οι άλλοι στην Ελλάδα, μια και είχες πει ότι θα τους ρωτήσεις, συμφωνούν τελικά;», εκείνος τι θα του απαντήσει; Α, καλά, άνευ ουσίας;

Πάντως, τα Ρίχτερ Ρίχτερ, οι νεκροί νεκροί, η τραγωδία τραγωδία, αλλά η τουρκική ηγέτιδα τάξη βιάζεται να αποδείξει ότι δεν έχει διδαχθεί το παραμικρό από την υπόθεση, ότι δεν «βάζει μυαλό» και ότι θα συνεχίσει να πορεύεται στους ίδιους πολιτικούς άξονες. Πώς αλλιώς να εξηγήσει κανείς τη σπουδή της τουρκικής κυβέρνησης να κλείσει έναν μικρό τηλεοπτικό σταθμό, δήθεν για τη στάση του στην τραγωδία, τη στιγμή που όλα τα μεγάλα κανάλια έχουν αφηνιάσει στη γειτονική χώρα; Το «σόου» είναι όσο πιο «ριάλιτι» γίνεται αφού είναι γεμάτο «ντεντς», νεκρούς, που χρειάζεται μέρες ακόμη για να ξεθαφτούν και να ταφούν. Επιπλέον, το υλικό είναι άφθονο για όλους και προσφέρεται εντελώς δωρεάν. Πεδίον δόξης λαμπρόν για όποιους σταθμούς και δημοσιογράφους θέλουν να ψάξουν αποκλειστικότητες κάτω από τα ερείπια. Χιλιάδες νεκροί, παγωμένοι σε χιλιάδες διαφορετικές προσωπικές ή άλλες στιγμές, περιμένουν να ανακαλυφθούν. Αλλά κι αν αργήσουν οι κάμερες, δεν πειράζει, και στη φάση της αποσύνθεσης έχει ενδιαφέρον.

Oμως, όλα αυτά δεν κάνουν τίποτε άλλο, παρά να «σπρώχνουν» στην επιφάνεια ένα απλούστατο ερώτημα, το οποίο η κοινή υποκρισία έχει θάψει στο απύθμενο βάθος: Για ποιον και σε ποιον τα δείχνουν όλα αυτά οι τηλεοράσεις; Σε ποια ανάγκη ανταποκρίνονται; Ποιο κοινό περιμένει να τα δει και, συχνά, επιβραβεύει με υψηλότερη τηλεθέαση εκείνους που τα παρουσιάζουν σε φρικαλέους συνδυασμούς μελό και ωμότητος; Εξ αιτίας άδηλων ψυχικών μηχανισμών, τα ανθρώπινα μάτια δεν είναι απλώς σαρκοβόρα όπως τα ανθρώπινα δόντια, αλλά είναι και κανιβαλιστικά: κι έχουν ανάγκη να το δουν μέχρι τέλους, ολόκληρο, αλλιώς δεν ξεκολλούν από το γυαλί. Τελικά, το μόνο που θα μπορούσε να μας σώσει από αυτήν την απεχθή υπόθεση θα ήταν ίσως να ικανοποιηθεί πλήρως αυτή η ανάγκη, μήπως ξεπεραστεί. Ενα τελείως ωμό λουτρό τέτοιας εικόνας, χωρίς τους περιορισμούς που επιβάλλει η (ψευτο)δεοντολογία, αλλά που μάλλον φαίνεται να ανοίγουν περισσότερο την όρεξη, υπό τον πονηρό μανδύα του «ανθρώπινου ενδιαφέροντος». Μια ομοιοπαθητική θεραπεία-σοκ ίσως να ήταν η λύση, που θα μας έκανε πραγματικά πλέον να καταλάβουμε πόσο παρανοϊκά είναι όλα αυτά.

Mέχρι τότε, όμως, ας προσπαθήσουμε να καταλάβουμε τι εννοούσε με τον «χρησμό» του ο νέος υπουργός Αμύνης της Κύπρου, ο Σωκράτης Χάσικος, ο οποίος δήλωσε ότι «για τον ΕΑΧ δεν αλλάζει τίποτε». Μια εντελώς αμφίσημη και αποστασιοποιημένη διατύπωση. Αν την ερμηνεύσεις στο θεωρητικό πεδίο, αντανακλά αυτό που η κυπριακή κυβέρνηση θέλει να εμφανίζει ως πάγια θέση της: ότι το δόγμα του ΕΑΧ ισχύει. Αν, όμως, την ερμηνεύσεις υπό το πρίσμα της πραγματικότητος, τότε μάλλον σημαίνει ακριβώς το αντίθετο: ότι θα παραμείνουμε στη «μη εφαρμογή». Λεπτομέρεια που δεν πρέπει να διαφεύγει είναι ότι ο νέος υπουργός Αμύνης της Κύπρου ήταν εξ αρχής εκ των «εχθρών» της στρατιωτικοποίησης του Κυπριακού και της εφαρμογής αυτού του Δόγματος, γνωρίζοντας πολύ καλά τις πρακτικές αδυναμίες εφαρμογής του και όχι μόνον. Επιπλέον, ως μέλος της επιτροπής Αμύνης της κυπριακής Βουλής, παλιότερα, είχε αντιταχθεί και σε κάποιες καθαρά οικονομικές παραμέτρους εξοπλισμών που επιχειρήθηκαν στο πλαίσιο της εφαρμογής αυτού του δόγματος.

Aλλωστε, ο νέος υπουργός είναι περισσότερο άνθρωπος της οικονομίας, όχι μόνον ως δημιουργικός «εξ αγχιστείας μέτοχος» ενός πολύ μεγάλου κυπριακού επιχειρηματικού ομίλου, αλλά και ως ιδιαίτερα επιτυχής επιχειρηματίας με καθαρά δική του δραστηριότητα, που μπορεί να ξεκίνησε από τη διεύθυνση της εφημερίδας «Αλήθεια», αλλά γρήγορα επεκτάθηκε και στη δημιουργία ενός ακμαίου συνδρομητικού τηλεοπτικού σταθμού. Ηταν πριν από περίπου τρία χρόνια, όταν ο Σωκράτης Χάσικος συζητούσε στην Αθήνα με την ηγεσία κυρίως του Megα μα και άλλων ελληνικών τηλεοπτικών σταθμών τη μεταφορά τους στην Κύπρο, αλλά οι διαπραγματεύσεις δεν πήγαν τελικά πολύ καλά. Σήμερα, εκείνος έχει πετύχει πια το στόχο του, ενώ οι ελληνικοί σταθμοί κυριολεκτικά γρονθοκοπούνται τώρα ποιος θα μπορέσει να πρωτοκατέβει στο νησί. Για όλους αυτούς τους λόγους, το «πείραμα Χάσικου» αποκτά εντελώς ιδιαίτερο ενδιαφέρον: Τι θα κάνει ένας επιχειρηματίας, ο οποίος πίνει μόνον ουίσκι με το φαγητό του, στο υπουργείο Αμύνης;

Eν τω μεταξύ, το Κρεμλίνο διέψευσε λακωνικά ότι ο Ρώσος πρόεδρος χρηματίζεται από τη ρωσική -και όχι μόνον- μαφία, αλλά οι καταγγέλλοντες επιμένουν και νέες καταθέσεις βλέπουν το φως της δημοσιότητος. Αλήθεια ή ψέματα, η ουσία είναι ότι οι περιπέτειες όλων αυτών των ετών οδήγησαν πλέον έρευνες σαν αυτή παραπλεύρως να μην ασχολούνται καν με τη Μόσχα όταν αναζητούν τον «μελλοντικό αντίπαλο» των ΗΠΑ, αλλά να κοιτούν μόνον προς στο Πεκίνο και, «λαθραία» και προς την «αποστρατιωτκοποιημένη» Ιαπωνία, που, προς στιγμήν, διερευνά τρόπους να γίνει το άτυπο δεύτερο μέλος ενός «ΝΑΤΟ του Ειρηνικού». Οσο για τις ευρωπαϊκές χώρες, ούτε αυτές αναφέρονται. Είτε από περιορισμένο ορίζοντα στρατηγικής ανάλυσης είτε γιατί ακόμη δεν έχουν καταφέρει να χτίσουν μια κοινή στρατιωτική δομή είτε γιατί εμφανίζονται προτάσεις σαν αυτή των Γάλλων Πρασίνων, που ζητούν να γίνει δημοψήφισμα για την απαγόρευση της χρήσης της πυρηνικής ενέργειας, σε μια χώρα που όχι μόνον το 80% του ηλεκτρισμού της προέρχεται από αυτήν, αλλά και ολόκληρο το πολιτικό της βάρος, όσο τέλος πάντων της έχει απομείνει...

ΓΕΩΡΓΙΟΣ Π. ΜΑΛΟΥΧΟΣ
Ο κ. Θ. Οικονομόπουλος λείπει σε άδεια.