Τα παράδοξα του ΧΑΑ
Αν επιχειρήσει κανείς να προσεγγίσει τον «πυρετό» της δόξης που ζει το Χρηματιστήριο Αθηνών, δύο στοιχεία καλείται να αξιολογήσει: Πρώτον, τη μαζική στροφή των επενδυτών προς την κεφαλαιαγορά και, δεύτερον, την προτίμηση που επιδεικνύει το επενδυτικό κοινό στις ασήμαντες, μικρού μεγέθους, εταιρείες, οι οποίες στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν έχουν να προσφέρουν ούτε καν έναν πραγματικό αναπτυξιακό μύθο, που θα δικαιολογούσε τις αναπτυσσόμενες κάθε φορά υπερπροσδοκίες. Η μαζική στροφή στις μετοχικές αξίες και δικαιολογημένη είναι και εύκολα εξηγείται. Συνδέεται κυρίως με τις συνθήκες μακροοικονομικής σταθερότητας, τη μείωση των επιτοκίων, την εξ αυτής υποχώρηση των εισοδημάτων από τόκους και τη βεβαιότητα ότι στο εγγύς μέλλον, με την αντικατάσταση της δραχμής από το ευρώ, θα καταρρεύσουν στην κυριολεξία. Σήμερα οι τραπεζικές καταθέσεις αποδίδουν μετά βίας 7% ετησίως και μέχρι το τέλος του 2000 θα αποδίδουν ελάχιστα, κοντά στο 3,5%. Οσο αυτό κατανοείται, τόσο θα μεταφέρονται αποταμιεύσεις από τις τράπεζες προς το Χρηματιστήριο και θα τροφοδοτείται η ζήτηση μετοχών, καθώς ολοένα και περισσότεροι αποταμιευτές θα επιζητούν καλύτερες αποδόσεις. Αυτή ακριβώς η μεταστροφή στην αποταμιευτική συμπεριφορά των Ελλήνων εξηγεί τη μεγάλη ζήτηση μετοχών και δικαιολογεί την άνοδο του γενικού δείκτη. Από εκεί και πέρα αρχίζουν τα παράδοξα. Η προτίμηση που δείχνουν οι νεοεπενδυτές της Σοφοκλέους προς τις μετοχές εταιρειών περιορισμένης παραγωγικής βάσεως ξεπερνά τα συνήθη οικονομικά και εμπίπτει μάλλον στην επιστήμη της ψυχολογίας των μαζών και ακόμη στην έλλειψη επενδυτικής παιδείας, η οποία προφανέστατα οδηγεί στην υποτίμηση των κινδύνων. Νεόκοποι οι επενδυτές, άπειροι περί το χρηματιστηριακό παίγνιο, καταλαμβάνονται από τη λογική του γρήγορου και εύκολου, εν μια νυκτί, πλουτισμού και κινούνται πέραν της οικονομικής λογικής. Αποτελούν δε πολύτιμη μάζα για τους φημολογούντες και όσους επιδιώκουν τη χειραγώγηση του επενδυτικού κοινού, προφανώς κατά τα συμφέροντά τους. Μόνο έτσι άλλωστε εξηγείται το μοναδικό ελληνικό φαινόμενο, να προοδεύουν στην εγχώρια χρηματιστηριακή αγορά οι πλέον ασθενείς εταιρείες και να παραμένουν καθηλωμένες οι έχουσες ισχυρή παραγωγική βάση. Και εδώ οι επενδυτές και δη οι νεότεροι οφείλουν να προβληματισθούν, να ξανασκεφθούν τους κινδύνους που αναλαμβάνουν και να επιζητήσουν την πρέπουσα ενημέρωση, που δεν θα στηρίζεται στην παραχρηματιστηριακή φιλολογία, που έχει να παρουσιάσει μόνο κέρδη και τίποτε άλλο. Υπάρχουν και ζημίες στον κόσμο των επιχειρήσεων, υπάρχουν και μεθοδεύσεις και, τέλος πάντων, το Χρηματιστήριο είναι πιο σύνθετο από αυτό που οι περισσότεροι παρουσιάζουν ως μηχανισμό μόνιμης παραγωγής κερδών!!!