ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ (19-08-99)

H είδηση πρόγραμμα ότι Ιάπωνες σεισμολόγοι είχαν ειδοποιήσει τους Τούρκους για τον κίνδυνο ενός τέτοιου σεισμού, καθιστά τη βιβλική αυτή καταστροφή ακόμη τραγικότερη απ' ό,τι το ίδιο το άκουσμα του αριθμού των νεκρών. Γιατί φέρνει στην επιφάνεια το, ρητορικό ίσως, ερώτημα: Αραγε, θα μπορούσαν να είχαν σωθεί; Ποια περιθώρια δράσης έχει μια κυβέρνηση, όταν κατέχει μια τέτοια «πληροφορία»; Δυστυχώς, ελάχιστα. Θα χρειαστεί μάλλον ακόμη αρκετός χρόνος, μεγάλη δαπάνη και ίσως πολλά θύματα μέχρι να εξελιχθούν οι σχετικές τεχνικές σε αξιοποιήσιμο βαθμό. Αλλά, έτσι γίνεται σχεδόν πάντα με την έρευνα. Πρέπει να την πιστέψει κανείς, όταν ακόμη δεν αποδίδει.

Aλήθεια, εκείνη η υπόθεση του ελληνικού «ΒΑΝ», πού να βρίσκεται σήμερα; Ξεχάστηκε άδοξα μέσα από μια εντονότατη, σχεδόν ακατανόητη, πολεμική. Μήπως θα έπρεπε κάποιος να σκύψει πάλι πάνω από αυτές τις σκέψεις, τουλάχιστον μέχρι να προταθεί κάτι καλύτερο; Η ανθρώπινη ιστορία βρίθει προσπαθειών που, αν και πέρασαν μέσα από μεγάλες απογοητεύσεις, τελικά έγινε «κάτι» και την τελευταία στιγμή έκαναν το μικρό τους θαύμα. Κι αυτό το θαύμα θα ήταν μεγάλο.

Σειρά επαφών με πολλούς υπουργούς του, τον γραμματέα της Κεντρικής Επιτροπής του ΠΑΣΟΚ Κώστα Σκανδαλίδη και άλλους κομματικούς παράγοντες άρχισε ήδη ο πρωθυπουργός. Δύο είναι τα κεντρικά πεδία στα οποία επικεντρώνονται οι συζητήσεις. Το πρώτο είναι τα επικίνδυνα «προς ανάφλεξη» ζητήματα στο αμέσως επόμενο διάστημα. Ανάμεσά τους κυριαρχούν η παιδεία (ήδη, ως πρώτο μέτρο, ανακοινώθηκαν τα ονόματα περίπου 12.000 νέων τακτικών και αναπληρωτών εκπαιδευτικών που θα επανδρώσουν από τον Σεπτέμβριο σχολεία σε όλη τη χώρα) και το αγροτικό. Το δεύτερο πεδίο, στο οποίο ο κ. Σημίτης είναι ιδιαίτερα απαιτητικός με τους υπουργούς τους, προφανώς ετοιμάζοντας από τώρα το επόμενο προεκλογικό οπλοστάσιό του, αφορά τις επιτυχίες του κυβερνητικού έργου.

Zητείται, δηλαδή,από τους υπουργούς να παρουσιάσουν εκείνα τα επιτεύγματα του τομέα τους, τα οποία θα είχε νόημα να εντάσσονταν στην επόμενη εκλογική καμπάνια του ΠΑΣΟΚ ή θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν από το Μέγαρο Μαξίμου και τη Χαριλάου Τρικούπη, σε «συνομιλίες» με διαφόρους «κοινωνικούς εταίρους». Η αρχή έγινε από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και την τελική κατανομή του «Πακέτου Σαντέρ». Κι αν ο Γιάννος Παπαντωνίου τα «πήγε καλά» σ' αυτή τη διαδικασία, δεν είναι πολλοί οι υπουργοί που τελικά θα περάσουν άνετα το «τεστ», καθώς εδώ πλέον δεν πρόκειται για την παλιά γνωστή συνήθεια καταγραφής σημειώσεων στο πρωθυπουργικό μπλοκάκι, η οποία λέγεται ότι είχε αφήσει άναυδο ώς και τον Αμερικανό πρόεδρο Κλίντον, αλλά, για μια διαδικασία με πολύ συγκεκριμένους και άμεσους στόχους, από το αποτέλεσμα των οποίων προφανώς θα εξαρτηθούν πολλά και στον αναμενόμενο ανασχηματισμό.

Aνεξάρτητα πάντως από το τι θα «βγάλει» αυτή η ιδιότυπη, αμερικανικού τύπου, «χρηστική αξιολόγηση» των μελών του υπουργικού συμβουλίου, αν ο κ. Σημίτης αποφασίσει να την εφαρμόσει και στην κοινοβουλευτική του ομάδα, τότε θα έχει μια πάρα πολύ καλή αφορμή να φέρει τα πάνω κάτω στη σύνθεσή της. Πώς; Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα δημοσιογραφική έρευνα πιστοποιεί με στοιχεία κάτι που όλοι γνωρίζαμε, αλλά που, ενώ έχει μεγάλη σημασία, μας αφήνει παγίως αδιάφορους. Είναι ο πραγματικός ρόλος της Βουλής στο νομοθετικό έργο. Τυπικά, είναι βεβαίως δική της αρμοδιότητα. Ομως ουσιαστικά, δεν την ασκεί εκείνη, αλλά η κυβέρνηση. Μόνον μία πρόταση νόμου βουλευτών έγινε δεκτή από το Σώμα κατά τα δύο τελευταία χρόνια, σε αντίθεση με τις 224 προτάσεις της κυβέρνησης που έγιναν νόμοι στο ίδιο διάστημα, σύμφωνα με την εν λόγω έρευνα. Τι σημαίνει αυτό; Μα τι άλλο, από την πλήρη υποκατάσταση της Βουλής από την κυβέρνηση. Ετσι, αν θέλει, ο κ. Σημίτης μπορεί ανέτως να εγκαλέσει τους βουλευτές του ως μη παραγωγικούς, ανεξαρτήτως αν αυτό επιβάλλεται από την ίδια την κυβέρνηση.

Πάντως, το εν λόγω φαινόμενο, που έχει από δεκαετίες εγκατασταθεί για τα καλά στην ελληνική πολιτική ζωή, εξακολουθεί να δημιουργεί πλήθος στρεβλώσεων, με κορυφαία ανάμεσά τους την ισοπέδωση της έκφρασης της γνώμης του βουλευτή, δηλαδή, την «καρδιά» του κοινοβουλευτικού συστήματος. Κι ενώ η αντιμετώπισή του θα έπρεπε να ήταν το κύριο μέλημα στην τρέχουσα διαδικασία της συνταγματικής αναθεώρησης, ενδεχομένως και με ριζικές πρωτοβουλίες, τίποτα τέτοιο δεν συνέβη. Αφού ακόμη κι αυτή η ίδια η αναθεώρηση, η ύπατη πράξη της Βουλής, στην ουσία, από την κυβέρνηση υπαγορεύεται. Καλοί είναι λοιπόν οι θεσμοί όπως της Βουλής των Εφήβων ή τα προγράμματα για τη δημιουργία τηλεοπτικού καναλιού της Βουλής ή ακόμη και οι συνεχείς υπομνήσεις του ρόλου των μέσων ενημέρωσης στην ποιότητα της δημοκρατίας, μα η κρίσιμη ευθύνη της ηγεσίας του Κοινοβουλίου έγκειται στον δύσκολο αγώνα για την επανάκτηση του ουσιαστικού ρόλου του Σώματος.

Eν τω μεταξύ, ο εκσυγχρονισμός, εκσυγχρονισμός, αλλά, η Ελλάδα, όπως δυστυχώς φανερώνει και η ακόλουθη ιστορία, ενίοτε επιμένει να ζει στο βαθύ παρελθόν. Το παράδειγμα, έχει πρωταγωνιστή μια νομικό στο υπουργείο Εξωτερικών με εντυπωσιακές επιστημονικές περγαμηνές (ας την πούμε Χ, όχι για να μην «την καταλάβουν», αλλά γιατί το θέμα της δεν είναι προσωπικό έχει δημόσιο ενδιαφέρον και άλλωστε, ετέθη εις γνώσιν της στήλης από τελείως... απίθανη πηγή). Η Χ, λοιπόν, μόλις πριν από λίγους μήνες, έδωσε εξετάσεις στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα Carolus που επιτρέπει σε στελέχη κρατικών υπηρεσιών από μια χώρα-μέλος της Ενωσης να εργαστούν για μερικούς μήνες στις αντίστοιχες υπηρεσίες μιας άλλης. Ηταν η μόνη Ελληνίδα που πέτυχε σ' αυτή τη «φουρνιά» κι έγινε δεκτή στη Γαλλία. Μάλιστα, οι Γάλλοι την... προβίβασαν στο νομικό γραφείο του πρωθυπουργού Λιονέλ Ζοσπέν, δηλαδή, τα «άδυτα των αδύτων» της εξουσίας τους. Το μέγεθος της επιτυχίας ήταν τέτοιο, που το αρμόδιο υπηρεσιακό συμβούλιο γνωμοδότησε αμέσως και ομόφωνα την έγκριση της μετάβασής της στο Παρίσι.

Kαι ξαφνικά, έπεσε η «βόμβα»: Η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΞ, λέγοντας ένα ξερό «όχι», απαγόρευσε την αναχώρησή της. Είναι απορίας άξιον το πώς αφέθηκε μια τέτοια τοποθέτηση να πάει χαμένη. Το επιστημονικό εκτόπισμα της Χ δεν μοιάζει να το αμφισβητεί κανείς. Η θεωρεία της «συνωμοσίας» θα ήταν μάλλον αφελής. Μήπως πρόκειται για παραψυχολογικό φαινόμενο και για την αύρα που εκπέμπει; Ή μήπως οι ρίζες του κακού χάνονται στο βάθος του χρόνου, ερήμην της σε ταραγμένες σχέσεις άλλων προσώπων; Η πιο αισιόδοξη ερμηνεία είναι αυτή που έχει επικρατήσει από παλιά να δίδεται σε τέτοιες περιπτώσεις: Ο αρμόδιος (αναπληρωτής) υπουργός δεν ενημερώθηκε σωστά, δεν ήρθαν στην αντίληψή του όλα τα στοιχεία του φακέλου. Με την ευρύτητα πνεύματος που τον διακρίνει, ασφαλώς δεν μπορεί να θέλησε αυτό το αποτέλεσμα.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Π. ΜΑΛΟΥΧΟΣ

Ο κ. Θ. Οικονομόπουλος λείπει σε άδεια.