ΑΝΕΜΟΔΕΙΚΤΗΣ (30-07-99)

Είναι, σίγουρα, ακραίες οι «κραυγές» μερίδας του πολιτικού κόσμου και εφημερίδων πως οι δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Παπανδρέου σε συνέντευξή του στο περιοδικό «Κλικ» ότι «ποσώς τον ενδιαφέρει αν (κάποιοι) θέλουν να αυτοπροσδιορίζονται μουσουλμάνοι, Τούρκοι, Βούλγαροι ή Πομάκοι - αρκεί να μην αμφισβητούνται τα σύνορα της χώρας...», ισοδυναμούν με «προδοσία», επειδή υιοθετούν τις απαιτήσεις και διεκδικήσεις της Αγκυρας για αναγνώριση ως «τουρκικής μειονότητος» (δηλαδή: εθνικής μειονότητος...) της «μουσουλμανικής μειονότητος» (δηλαδή θρησκευτικής) της Θράκης.

Ετσι κι αλλιώς το «δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού» για ΜΕΜΟΝΩΜΕΝΑ άτομα ως μέλη μιας εθνικής μειονότητας (να επιλέγουν δηλαδή ΜΕΜΟΝΩΜΕΝΑ και σε αυστηρά ΑΤΟΜΙΚΟ επίπεδο την ταυτότητά τους, εθνοτική, γλωσσική, θρησκευτική και πολιτισμική...) προβλέπεται και από την Πράξη της Κοπεγχάγης του ΟΑΣΕ και ένας τέτοιος ΑΤΟΜΙΚΟΣ «αυτοπροσδιορισμός» δεν συνεπάγεται ταυτόχρονη «υποχρέωση» ενός κράτους σε αναγνώριση της ύπαρξης «εθνικής μειονότητος».

Επί της ουσίας, με άλλα λόγια, αυτό που είπε ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών δεν είναι τίποτε περισσότερο ή λιγότερο από αυτό που... προβλέπεται και ισχύει διεθνώς -το ζήτημα δημιουργήθηκε από το γεγονός ότι είναι η πρώτη φορά που ακριβώς Ελληνας υπουργός Εξωτερικών, λέει δημόσια αυτό που ισχύει (για ένα θέμα «ταμπού» για την εξωτερική μας πολιτική), καθώς επίσης και η χρονική συγκυρία, το «timing» που το λέει: όταν έχει ξαναρχίσει ύστερα από διακοπή 5 ετών ένας νέος ελληνοτουρκικός διάλογος, όταν ασκούνται πολύ συγκεκριμένες πιέσεις προς την Αθήνα να «τα βρει» με την Αγκυρα, όταν οι τρεις μουσουλμάνοι Ελληνες βουλευτές ανακίνησαν θέμα αναγνώρισης «τουρκικής μειονότητος»! Και σ' αυτό, πράγματι εύλογα αναπτύσσεται από πολλές πλευρές (της «εκσυγχρονιστικής πτέρυγας» του ΠΑΣΟΚ, σε κάποιο βαθμό, συμπεριλαμβανομένης...) προβληματισμός περί του τι μπορεί να σηματοδοτεί αυτή η «κίνηση» του κ. Γιώργου Παπανδρέου, την οποία έσπευσε να εκμεταλλευθεί καταλλήλως η τουρκική πλευρά...

Ο κ. Παπανδρέου, μετά το σάλο που προκλήθηκε από τη συγκεκριμένη συνέντευξή του, βγήκε χθες στον ραδιοσταθμό «Φλας» και... επανέλαβε τις ίδιες θέσεις, με την προσθήκη, μάλιστα, ότι ως χώρα «μπορεί σύντομα να υποχρεωθούμε στην αποδοχή του ατομικού δικαιώματος αυτοπροσδιορισμού, λόγω διεθνών συμβάσεων...» και τη «διευκρίνιση» πως «ήταν λάθος η υπεραντίδραση που σημειώθηκε στην κίνηση των τριών μουσουλμάνων βουλευτών - δεν χρειάζεται να δείχνουμε φόβο ή πανικό σε τέτοια θέματα, αλλά αντίθετα πρέπει να επιδεικνύουμε... ευκινησία»! Και ακριβώς αυτές οι νέες «διευκρινιστικές» δηλώσεις του είναι που πυροδότησαν χθες (εύλογα, επίσης, σε κάποιο βαθμό...) νέο κύκλο αντιδράσεων και σ' όλα σχεδόν τα κόμματα της αντιπολίτευσης αλλά ακόμη και σε ενδοπασοκικό (και ενδοκυβερνητικό...) επίπεδο.

Κατ' αρχήν, δημιουργεί απορία πως και γιατί ενώ η συγκεκριμένη πρόβλεψη για το (επαναλαμβάνουμε: σε ΑΤΟΜΙΚΟ επίπεδο) «δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού» ισχύει από το... 1991, μόλις ΤΩΡΑ βγαίνει και το παραδέχεται δημόσια Ελληνας υπουργός Εξωτερικών, επισημαίνοντας μάλιστα ότι ως «χώρα μπορεί σύντομα να υποχρεωθούμε στην αποδοχή του...» - καλά ΤΩΡΑ... ανακάλυψαν τι ισχύει; Ή μήπως ΤΩΡΑ, η συγκεκριμένη κυβέρνηση κρίνει πώς... ήρθε η «κατάλληλη ώρα» να το... αναγνωρίσει και να το φέρει στο προσκήνιο;

«Κύκλοι» του Μεγάρου Μαξίμου, λένε ανεπισήμως πως πρέπει η Ελλάδα να δρα και να συμπεριφέρεται σ' ένα «πλαίσιο ρεαλισμού» (μέχρι τώρα, δηλαδή, ως... χώρα πετούσαμε στα σύννεφα και στις ονειρώξεις;) και ότι κάποτε πρέπει ν' αρχίσουμε να λέμε τα πράγματα «με τ' όνομά τους...» κι αυτό το «αυτονόητο» για την οποιαδήποτε χώρα που θέλει να ασκεί πολιτική με αποτελεσματικό και... ρεαλιστικό τρόπο, επίσης τώρα το «ανακαλύψαμε»;

Δεν χρειάζεται να είναι κανείς... «μάγος» για να υποπτευθεί πως βρισκόμαστε σ' ένα σημείο που από κυβερνητικής πλευράς μεθοδεύεται μια «ανατροπή» της μέχρι σήμερα ακολουθούμενης εξωτερικής πολιτικής στις σχέσεις μας με την Τουρκία - τουλάχιστον σ' επίπεδο επίδειξης «διαθέσεων». Κάτι που δεν είναι κατ' ανάγκην αρνητικό - αρκεί μόνο όλη αυτή η διαφαινόμενη «στροφή» με τα «ανοίγματα» που περιλαμβάνει ν' αποτελεί το προϊόν μιας πολύ προσεκτικής μελέτης, προγραμματισμού και λεπτομερούς επεξεργασίας σ' επίπεδο στρατηγικών και τακτικών «κινήσεων» της «νέας» εξωτερικής πολιτικής, και να μην είναι κάτι το πρόχειρο και αποσπασματικό, το «ευκαιριακό» που αποβλέπει στο να υποβοηθήσει το «διάλογο» που άρχισε (κι όχι με τις καλύτερες προϋποθέσεις και «διαθέσεις» από πλευράς Τουρκίας...) και αποτέλεσμα των διαφόρων πιέσεων που ασκούνται από συγκεκριμένες πλευρές...

Θα προσθέταμε, μάλιστα, πως αν για τους όποιους λόγους (που όντως υπάρχουν...) κρίθηκε αναγκαία ΤΩΡΑ αυτή η «στροφή προς τον ρεαλισμό» (που, πάντως, αποτελεί μόνιμο «προσανατολισμό» της κυβέρνησης Σημίτη από την αρχή της ανάληψης της εξουσίας από το σημερινό πρωθυπουργό, από τις αρχές του 1996 ακόμη, αλλά και μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου εκείνου του έτους, τότε που προκλήθηκαν οι πρώτοι «κλυδωνισμοί» από κάποιες θέσεις που υποστήριζε ο τότε εξωκοινοβουλευτικός υφυπουργός Εξωτερικών κ. Ροζάκης, που παραιτήθηκε λίγους μήνες αργότερα...), θα ήταν πολλαπλά χρήσιμο αλλά και «πρακτικό» να έχει προϋπάρξει κάποιας μορφής «συνεννόησης» (αν όχι και συνεργασίας...) με την αντιπολίτευση - έστω και δίχως δημοσιοποίηση και «προβολή»...

Ακόμη και «εκσυγχρονιστές» υπουργοί αλλά και κομματικά στελέχη, σχεδόν ανοικτά εκφράζουν αντιρρήσεις επί της ουσίας γι' αυτό το άνοιγμα - κι' ακόμη περισσότεροι την «επιφύλαξη» πως ίσως «να είναι λάθος άνοιγμα» στη συγκεκριμένη στιγμή, και ακόμη μεγαλύτερο λάθος να «δημιουργούνται τόσα πολλά μέτωπα ταυτοχρόνως...» - κάτι που σημαίνει πως ο κ. Γιώργος Παπανδρέου θα δεχθεί «επιθέσεις» και πάντως «αμφισβητήσεις» στο εσωτερικό του κόμματος και της κυβέρνησης. Οχι, φυσικά, ότι το καλύτερο για έναν υπουργό Εξωτερικών που καλείται (γιατί σίγουρα η διαφαινόμενη «νέα εξωτερική πολιτική» δεν μπορεί παρά να τυγχάνει της ΑΠΟΛΥΤΟΥ έγκρισης του ίδιου του κ. Κώστα Σημίτη...) να ακολουθήσει μια «νέα πορεία» στη διαδρομή της οποίας θα υπάρξουν και σκληρές διαπραγματεύσεις και πολλοί «σκόπελοι»...

ΘΑΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΠΟΥΛΟΣ