ΠΡΟΕΚΤΑΣΕΙΣ (20-07-99)

Α' γύρος

Στην Τεχεράνη επέστρεψε η ηρεμία. Οχι, βέβαια, με τη θέληση εκείνων που προκάλεσαν την ανατροπή της, στις εβδομάδες που πέρασαν, αλλά με τη δύναμη της πειθούς, όπως την εννοούν και την εφαρμόζουν οι εκφραστές της ισλαμικής ορθοδοξίας και εξουσίας. Και οι φοιτητές, βλέποντας τον άνισο αγώνα, προτίμησαν να αναδιπλωθούν, καλώντας τη δυναμική μάζα να αναστείλει τις κινητοποιήσεις, για να μη δώσει τροφή στις παραστρατιωτικές ομάδες που έδρασαν στο πλευρό των επίσημων αρχών. Κάλεσαν, μάλιστα, τις Αρχές σε διάλογο και ζήτησαν συνάντηση τόσο με τον μετριοπαθή και μεταρρυθμιστή πρόεδρο Χαταμί, όσο και με το διάδοχο του Χομεϊνί, αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ και τον πρώην πρόεδρο της χώρας, αγιατολάχ Ραφσαντζανί. Είναι δύσκολη αυτή η φάση στο σημερινό Ιράν. Και τούτο γιατί κανένας δεν γνωρίζει τα πραγματικά όρια της προσωπικής ελευθερίας, πολύ περισσότερο οι φοιτητές που ιστορικά και σε όλον τον κόσμο είναι στην πρωτοπορία της διεκδίκησής της. Πριν από μερικά χρόνια στο Ιράν ήταν έγκλημα η ακρόαση μουσικής τζαζ. Σήμερα επιτρέπεται, χωρίς να υπάρχει κάποια διάταξη που να το προβλέπει. Αλλά το πρόβλημα δεν είναι τόσο πόσες και ποιες μεταρρυθμίσεις προωθούνται, όσο η απουσία των θεσμικών παραγόντων που θα τις εμπνευσθούν και θα τις εκφράσουν. Το ρόλο αυτό έχει αναλάβει, σε κάποιο βαθμό, ο πρόεδρος Χαταμί, σε ευθεία αντίθεση με το ισλαμικό κατεστημένο, αφού απαγορεύονται τα κόμματα και οι πολιτικές κινήσεις. Είναι φυσικό, λοιπόν, ο τεράστιος αριθμός των σπουδαστών -σε 1.300.000 ανέρχονται φέτος όσοι έδωσαν εξετάσεις για εισαγωγή στα πανεπιστήμια- να διατυπώνει διεκδικήσεις για ελευθερία, μαζί με ψωμί και εργασία, σε εποχή μεγάλης ανεργίας. Ανακωχή, λοιπόν, για τους σπουδαστές και επίκληση εξωτερικού κινδύνου από τις επίσημες αρχές. Κάπως έτσι ακούγεται η προειδοποίηση προς την Τουρκία να μην αποτολμήσει νέα επιχείρηση στο έδαφος της χώρας κατά των Ιρανών Κούρδων. Αν και το γεγονός είναι πραγματικό, είναι βέβαιο ότι το χρονικό διάστημα που θα μεσολαβήσει θα χρησιμοποιηθεί και από τις δύο πλευρές για την άμβλυνση των διαφορών. Ή για ένα δεύτερο γύρο με απρόβλεπτες συνέπειες.

ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΡΥΣΑΦΗΣ