ΠΡΟΕΚΤΑΣΕΙΣ (29-06-99)

Εθνικές υποθήκες

Ενα από τα σοβαρότερα εμπόδια στην πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης -στη μετεξέλιξη της Ε.Ε. σε ομοσπονδία όπως προέβλεπε και το στοίχημα των Ντελόρ-Μιτεράν στο Μάαστριχτ- είναι η ιδιομορφία της συγκρότησης του εθνικού κράτους: η Γαλλία, η Ισπανία, αλλά και και Βρετανία, πρώτα συγκροτήθηκαν ως κράτη με κεντρική εξουσία και κατόπιν διαμόρφωσαν την ιδιαίτερη εθνική τους ταυτότητα. Ετσι, η δυναμική της μετεξέλιξης της Ε.Ε. σε ομοσπονδία αλλά και η πολιτική ενίσχυσης και χειραφέτησης των περιφερειών που αποτελεί κοινοτική προτεραιότητα εδώ και δεκαετίες δημιουργεί εύλογες ανησυχίες για το μέλλον όχι μόνο του εθνικού κράτους αλλά και της εθνικής ταυτότητας στις χώρες όπου το έθνος συγκροτήθηκε αφομοιώνοντας διαφορετικές γλωσσικές ομάδες στο πλαίσιο του συγκεντρωτικού κράτους. Στους αντίποδες των γαλλικών και βρετανικών ανησυχιών -στη Μαδρίτη η ευρωπαϊκή ένταξη θεωρείται επιστέγασμα του εκδημοκρατισμού και παρά τα προβλήματα με τους τοπικούς εθνικισμούς δεν υπάρχει ανησυχία- βρίσκεται η Γερμανία: εκεί η εθνική συνείδηση και ταυτότητα διαμορφώθηκε στη βάση της κοινής γλώσσας πριν συγκροτηθεί το 1870-1 το ενιαίο κράτος. Παρά την ομοσπονδιακή κρατική συγκρότησή της η Γερμανία είναι σήμερα το πιο συμπαγές έθνος κράτος στην Ευρώπη. Ετσι, ο ζήλος υπέρ της αναγνώρισης μειονοτικών και γλωσσικών δικαιωμάτων που παρουσιάζεται κυρίως στη Γερμανία προκαλεί καχυποψία στην «εθνική» γαλλική Δεξιά και Αριστερά, καταγράφεται ως μια επιπλέον προσπάθεια στερέωσης της γερμανικής ευρωπαϊκής πρωτοκαθεδρίας. Σε μια εποχή όπου το σύνολο των δυτικοευρωπαϊκών χωρών έχει εισέλθει στη μεταβιομηχανική εποχή, με αποτέλεσμα η οικονομία να έχει χάσει τον ενοποιητικό αφομοιωτικό ρόλο που είχε τον περασμένο αιώνα, ο φόβος για το κουτί της Πανδώρας που μπορεί να ανοίξει η κατοχύρωση των μειονοτικών διακιωμάτων δεν περιορίζεται στα Βαλκάνια, αφορά το σύνολο της Γηραιάς Ηπείρου.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ