ΣΤΑΣΕΙΣ (26-06-98)

Αλματα

Καινούργιο κοσκινάκι μου, καινούργιο μου κομπιούτερ. Με δέος το κοιτάζω, κι ας πάει καιρός που τα πλήκτρα του υπολογιστή αντικατέστησαν τα πλήκτρα της γραφομηχανής, όπως εκείνα είχαν αντικαταστήσει τα μολύβια. Στο επόμενο στάδιο, και δεν θ' αργήσει, θα τυπώνεται η ίδια η φωνή, χωρίς τη μεσολάβηση του χεριού, που προσφέρει ωστόσο στη γραφή τη σωματική της προέκταση. Αλλά δεν χρειάζεται να έχεις ερωτοτροπήσει ιδιαίτερα με τη μυθολογία της γραφής για να νιώσεις έκθετος μπροστά στα άλματα της τεχνολογίας και στα ακαταπαύστως εξελισσόμενα σύνεργά της - ώσπου να σου γίνουν συνήθεια και να φτάσεις να τα θεωρείς παλιά κι αυτά, ξεπερασμένα. Κι εμείς, με άλματα προχωρούμε: Βλέπω πιτσιρίκια που πριν μάθουν να συλλαβίζουν τη μητρική τους γλώσσα, χρησιμοποιούν σχεδόν άπταιστα τη διεθνή της τεχνολογίας, παίζουν δηλαδή με τον υπολογιστή τους όσο άνετα παίζαμε εμείς εφτάπετρο. Προλάβαμε άραγε να τη χωνέψουμε την τόση πρόοδο; Προλάβαμε να εξοικειωθούμε με την αίσθηση ότι, πλέον, κανένας νέος κόσμος δεν είναι ακριβώς νέος, αφού κι αυτός θα ξεπεραστεί τάχιστα; Θυμάμαι ακόμη το πανηγύρι στο χωριό, τρεις δεκαετίες πριν, όταν «ήρθε το ρεύμα», όταν ήρθε το Αλλο, το σφόδρα Αλλο. Και θυμάμαι και την πρώτη τηλεόραση· την είχε φέρει κάποιος από τη Γερμανία (μοναδικό κέρδος πολύχρονου ξενιτεμού) και κόβαμε εισιτήριο για να δούμε το Μουντιάλ του '70, τον Πελέ και τους άλλους· οι πιο μικροί πληρώναμε με μια χούφτα φασόλια. Τώρα τα πιτσιρίκια μεγαλώνουν σε περιβάλλον όχι μόνο απολύτως διαφορετικό αλλά περίπου αγενεαλόγητο, σαν κάποια έκρηξη να 'κανε κομματάκια το νήμα του χρόνου· το δικό μας παρελθόν δεν τα περιλαμβάνει· το δικό τους μέλλον δεν περιλαμβάνει εμάς· ό,τι μαγεύει εμάς, γι' αυτά είναι ήδη απομαγευμένο, κι η νοσταλγία μας τους φαίνεται κούφια, σχεδόν βλακώδης. Δεν θα μπορούσαν να φανταστούν έναν κόσμο δίχως κομπιούτερ, πλέι στέισον και βίντεο-γκέιμ, γιατί με αυτά παίζουν τα περισσότερα, παιγνίδια μονήρη δηλαδή, εξωκοινωνικά, που ίσως καταλήξουν αντικοινωνικά. Σήμερα, κι ένα αδιεξοδάκι όπου θα στηθεί μια πρόχειρη μπασκέτα για να ασκηθούν οι νέοι Γκάληδες μοιάζει πολυτέλεια, ενώ είναι απλώς πολιτισμός. Εχω διαβάσει ποικίλα «εγχειρίδια πληροφορικής δι' αρχαρίους» και μπροσούρες κατά της κομπιουτεροφοβίας. Δεν με βοήθησαν ιδιαίτερα· τα βιβλία είναι βιβλία, έχουν τη δική τους φωνή, τη δική τους σιωπή, έρχονται από ένα «αλλού», ένα «αλλιώς». Κι ίσως γι' αυτό, δεν είναι απλώς πρωθύστερο το γεγονός ότι στα μισά σπίτια όπου εγκαταστάθηκε ήδη πλήρες σύστημα υπολογιστή, δεν υπάρχει βιβλιοθήκη, καν στοιχειώδης. Οχι, δεν είναι ένα αδιάφορο πρωθύστερο· είναι ένα άλμα. Πιθανόν στο κενό.

Του ΠΑΝΤΕΛΗ ΜΠΟΥΚΑΛΑ