ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ (26-06-98)

Ποιοι αντιδρούν

Γράφαμε χθες ότι η «στροφή στην αγορά», που χαρακτηρίζει τη διακυβέρνηση Σημίτη, δεν είναι κατ' ανάγκη κριτήριο «καθαρά δεξιάς πολιτικής» και ότι όσοι αντιδρούν δεν είναι εξ ορισμού οπαδοί και υποστηρικτές «αριστερής πολιτικής». Ας ξεκαθαρίσουμε δύο πράγματα: Πρώτο, τι πρακτικά σημαίνει, σύμφωνα με το κυβερνητικό πρόγραμμα, στροφή στην αγορά. Σημαίνει τρία τινά: Αποκρατικοποίηση, απελευθέρωση της αγοράς εργασίας και εξορθολογισμός του ασφαλιστικού συστήματος (θα έπρεπε ίσως να συμπεριληφθεί και ο εξορθολογισμός της κεντρικής και περιφερειακής Διοίκησης, αλλά φαίνεται ότι εκεί τα νερά είναι βαθιά και θολά και κανείς δεν θέλει να κολυμπήσει). Αλλά και τα τρία αυτά μέτρα, που συνθέτουν τη «στροφή στην αγορά», είναι περισσότερο πρακτικά και ελάχιστα... ιδεολογικά. Η αποκρατικοποίηση έρχεται ως λογική συνέπεια της αναποτελεσματικότητας και των χρεών που μας φόρτωσε η τυχαία, περιστασιακή και σχεδόν τυχοδιωκτική κρατικοποίηση, η οποία τελικά λειτουργεί υπέρ του μεγάλου παρασιτικού κεφαλαίου και εκτρέφει φαινόμενα εκτεταμένης διαφθοράς, που απειλούν να αλλοιώσουν το πολίτευμά μας. (Από τις εκδόσεις «Ι. Σιδέρης» κυκλοφόρησε προχθές το συλλογικής συγγραφής βιβλίο «Κράτος και Διαφθορά» με επιμέλεια της Αλεξάνδρας Νικολοπούλου και πρόλογο του Στέφανου Μάνου. Το συνιστώ εκθύμως) Η απελευθέρωση της αγοράς εργασίας έρχεται ουσιαστικά να αντικαταστήσει την μέχρι τώρα πολιτική καταπολέμησης της ανεργίας, η οποία στηριζόταν στη συνεχή διόγκωση της κρατικής ή ημικρατικής υποαπασχόλησης με την τεχνητή συντήρηση χρεωκοπημένων και ελλειμματικών επιχειρήσεων (δες και Π. Καζάκου «Η νέα Agenda της Αριστεράς, εκδ. «Παπαζήση»). Υπάρχουν βέβαια και εκείνοι που ισχυρίζονται ότι η απελευθέρωση της αγοράς εργασίας στόχο έχει να καταστήσει την εργασία αποδοτικότερη και ταυτόχρονα να μειώσει το μερίδιό της στο εθνικό εισόδημα. Ο κίνδυνος είναι πράγματι ορατός και ενδεχόμενος, αλλά και μαχητός, όπως άλλωστε συμβαίνει πάντοτε. Τέλος, ο εξορθολογισμός του ασφαλιστικού συστήματος. Παραπέμπω στις εργασίες και τα άρθρα του κάθε άλλο παρά «δεξιού» Πλ. Τήνιου, όπου ανάγλυφα και με την αδυσώπητη λογική των αριθμών διαμορφώνεται το δίλημμα: ή παίρνουμε μέτρα εξορθολογισμού τώρα αμέσως ή καθόμαστε και περιμένουμε μοιρολατρικά την καταστροφή αύριο. Αυτή είναι από πρακτικής απόψεως, η περίφημη «στροφή προς την αγορά» και δύσκολα θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί «δεξιά» ή «αριστερή». Απ' ό,τι μαθαίνω στην Ευρώπη, στους κόλπους της Αριστεράς, αποτελεί κεντρικό θέμα συζήτησης, αν αυτή η στροφή, που θεωρείται αληθινή και αναγκαία θα έχει «αριστερή» ή «δεξιά» προοπτική, κάτι που το εξαρτούν από τις κοινωνικές δυνάμεις που συμμετέχουν στη διαμόρφωσή της.

Δεύτερο, ποιοι αντιδρούν; Εδώ νομίζω ότι υπάρχει ένα λεπτό ζήτημα: Η στροφή προς την αγορά έχει το κόστος της, το οικονομικό κόστος, άλλο είναι το πολιτικό. Είναι άδικο και επικίνδυνο να το πληρώσουν μόνο οι εργαζόμενοι, του δημόσιου ή του ιδιωτικού τομέα, προνομιούχοι και μη, υποαπασχολούμενοι και μη. Εχουν κάθε δίκαιο να αντιδρούν όταν θίγονται τα δικαιώματά τους, ή απλώς τα «κεκτημένα» τα οποία άλλοι, για δικές τους σκοπιμότητες, τα παραχώρησαν και τα πληρώνει ολόκληρος ο ελληνικός λαός και οι εργαζόμενοι. Ουσιαστικά, όμως, πρόκειται για τις αντιδράσεις ενός πανίσχυρου και περίπλοκου μηχανισμού πελατειακής και πολιτικής αλληλεξάρτησης κόμματος, κομματικών διαμεσολαβητών και κομπιναδόρων και κομματικοποιημένων συνδικαλιστών. Είναι ακριβώς ο μηχανισμός που μέχρι τώρα στήριξε το ΠΑΣΟΚ, ενίοτε και την αντιπολίτευση. Αντιδρά, λένε, και η «βάση», οι ίδιοι οι εργαζόμενοι. Ναι, αλλά μόνο του δημόσιου τομέα, εκεί δηλαδή όπου τα δικαιώματα των εργαζομένων δυστυχώς συνδέθηκαν ιστορικά (και είναι δύσκολο να αποσυνδεθούν) με την υποαπασχόληση, με προνομιακές (σε σχέση με τους άλλους εργαζομένους) παροχές και με έναν κομματικοποιημένο συνδικαλισμό, που διεκδικεί εκβιαστικά από το κράτος-εργοδότη, του οποίου είναι τμήμα! Σχιζοφρένεια...

Του ΑΝΤΩΝΗ ΚΑΡΚΑΓΙΑΝΝΗ