ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ (11-06-98)

Επετηρίδα και Εξετάσεις

Καθηγητής Μέσης Εκπαίδευσης εν ενεργεία μας γράφει για την Επετηρίδα και για τις εξετάσεις προσλήψεως καθηγητών. Θέλει να διατηρήσει την ανωνυμία του για ευνοήτους λόγους, αλλά στην εφημερίδα έδωσε τα πλήρη στοιχεία της ταυτότητάς του. Υπενθυμίζουμε ότι υποστηρίξαμε (και υποστηρίζουμε) την κατάργηση της επετηρίδας. Φαίνεται όμως ότι το ζήτημα αυτό δεν είναι και τόσο απλό, όσο νόμισε το υπουργείο Παιδείας και εμείς. Η κατάργηση της επετηρίδας και η αντικατάστασή της με εξετάσεις (αγνώστου μέχρι στιμής ποιότητας) δεν φέρνει αυτομάτως και βελτίωση της ποιότητας του εκπαιδευτικού προσωπικού. Αντιθέτως μπορεί να μας πάει πολύ πίσω. Ας δώσουμε όμως το λόγο στον εν ενεργεία εκπαιδευτικό, ο οποίος και διδακτική πείρα διαθέτει αλλά και εμφανή διάθεση να συζητήσει το πρόβλημα με καλοπιστία και άνευ επαγγελματικών ανησυχιών και συμφερόντων: Η ψηφοθηρική πολιτική των πολιτικών κομμάτων είχε ως αποτέλεσμα την ακατάσχετη παραγωγή πτυχιούχων παιδαγωγικών σχολών και προκάλεσε την συμφόρηση της επετηρίδας, απειλώντας την παιδεία με εγκεφαλικό. Θα πρέπει, λοιπόν, να βρεθεί η χρυσή τομή η οποία θα διασφαλίζει το δικαίωμα της πολιτείας να επιλέγει τους καλύτερους εκπαιδευτικούς, αλλά και θα διέπεται από ένα πνεύμα δικαιοσύνης έναντι εκείνων που έχουν προσανατολισθεί στο να εργασθούν ίσως κάποτε στην εκπαίδευση. Οι επικείμενες όμως εξετάσεις δεν ανταποκρίνονται σ' αυτό το πνεύμα. Η εξεταστέα ύλη τους αντιστοιχεί στην διδακτέα ύλη του σχολείου και συνεπώς η επαρκής γνώση του αντικειμένου θα πρέπει να θεωρηθεί ότι εξετάστηκε κατά την εισαγωγή των πτυχιούχων στα πανεπιστήμια. Εξάλλου κάθε εκπαιδευτικός που σέβεται τον εαυτό του προετοιμάζεται για τις διδασκαλίες της επόμενης ημέρας, μελετώντας και σχεδιάζοντας το μάθημα, ακόμη και όταν αυτός εργάζεται στο νηπιαγωγείο. Το ζητούμενο από τον εκπαιδευτικό είναι η διδακτική του ικανότητα, η οποία δεν διδάσκεται στα πανεπιστήμια. Οι επικείμενες εξετάσεις περιορίζονται απλώς σε έναν έλεγχο παπαγαλιακών αναμασημάτων των διαφόρων, διαφορετικών και πολλές φορές αντικρουομένων παιδαγωγικών θεωριών, που διδάχθηκαν με διαφορετική βαρύτητα στα διάφορα και με διαφορετικά παιδαγωγικά προγράμματα πανεπιστήμια της χώρας μας. Η διδακτική ικανότητα είναι εν μέρει μόνο προϊόν διδασκαλίας και κατά το πλείστον αποτέλεσμα ψυχικής προδιάθεσης και πνευματικού πλούτου του ατόμου. Ακόμη και κορυφαίοι επιστήμονες μπορεί να είναι πολύ κακοί δάσκαλοι. Αυτές λοιπόν οι εξετάσεις δεν εξυπηρετούν κανέναν από τους στόχους που θέτουν, αλλά αναπαράγουν την κακοδαιμονία του παπαγαλίζειν σε μεταπτυχιακό πλέον επίπεδο. Μία διέξοδος από τον φαύλο κύκλο θα ήταν η αναδιοργάνωση της επετηρίδας για τους ήδη εγγεγραμμένους σ' αυτήν και η κατάργησή της για τους νέους πτυχιούχους. Με μία μικρή προσαρμογή του άρθρου 15 του νόμου 1566/85, μπορεί να αλλάξει η σειρά των εγγεγραμμένων χωρίς να καταργηθεί η διαφάνεια και να ληφθεί υπόψη μια στοιχειώδης αξιοκρατία. Η επετηρίδα μπορεί να αναδιαταχθεί, έχοντας ως πρώτους αυτούς που έχουν αξιόλογες μεταπτυχιακές σπουδές, ανάλογες εκπαιδευτικές προϋπηρεσίες (π.χ. αναπληρωτές, ιδιωτικοί κ.λπ.) και υψηλούς βαθμούς, αρχίζοντας από το «δέκα» και κατεβαίνοντας μέχρι κάποιο -διαφορετικό κατά κλάδο- όριο. Για μερικά χρόνια η πολιτεία θα πρέπει να διορίζει σε φθίνον ποσοστό από αυτήν την επετηρίδα. Για τους νέους πτυχιούχους, αντί της επετηρίδας μπορεί να προβλεφθεί ένα «ουσιαστικό» παιδαγωγικό έτος με βαθμούς, εργασίες και διδασκαλίες - εξετάσεις σε πειραματικά σχολεία. Εκεί θα πρέπει επιτέλους να επιλέγονται οι καταλληλότεροι. Θα πρέπει επίσης να βρεθεί λύση για τους αναπληρωτές. Είναι τραγελαφικό στις 10 Ιουνίου να θεωρούνται από την πολιτεία ικανοί για να διδάσκουν και να αξιολογούν μαθητές και στις 13 Ιουνίου να «αξιολογούνται» από την ίδια μέσω ανεπαρκών εξετάσεων ως ανεπαρκείς. Θα πρέπει για όλους τους νεοδιοριζόμενους να υπάρχει δοκιμαστική θητεία, στο τέλος της οποίας θα κρίνονται όχι τυπικά όπως γίνεται σήμερα, αλλά πραγματικά. Είναι προφανές, ότι και οι δυο για μερικά χρόνια αλληλοσυμπληρούμενοι τρόποι επιλογής, θα δημιουργήσουν στα σχολεία διδάσκοντες δυο ειδών, τους «επίλεκτους» και τους «επετηριδιακούς». Για λόγους ισότητας, δικαιοσύνης και εξομοιώσεως, θα πρέπει οι ήδη διορισμένοι εκπαιδευτικοί να παρακολουθούν επιμορφωτικά σεμινάρια και να υπόκεινται σε έναν ουσιαστικό και επαναλαμβανόμενο έλεγχο της διδακτικής, της παιδαγωγικής και της γενικότερης υπηρεσιακής τους επάρκειας.

Του ΑΝΤΩΝΗ ΚΑΡΚΑΓΙΑΝΝΗ