ΣΤΑΣΕΙΣ (05-06-98)

«Καθάρματα»

Και τον τράγο τον αποπομπαίο τον προπηλάκιζαν και τον πετροβολούσαν οι παλαιοί Εβραίοι, για να τον πείσουν να φύγει στην έρημο και να συναντήσει εκεί στο θάνατό του, που υποτίθεται ότι θα έσβηνε τις αμαρτίες των ανθρώπων. Και το «κάθαρμα», ο παραβάτης που επέλεγαν οι αρχαίοι Ελληνες για να άρει, επίσης με το θάνατό του, τις δικές τους αμαρτίες, καλοπερνούσε ώσπου να λήξει βίαια η θητεία του στον κόσμο ετούτο. Αλλά το μόνο το οποίο πάντοτε απέφεραν οι καθαρτήριες τελετές που αποφάσιζε η μαγική-εξορκιστική σκέψη ήταν η ανάγκη της μονότονης επανάληψής τους. Το άγος έμενε πάντοτε στην πόλη, περιγελώντας της τεχνικές της απάλειψής του. Κοπάδια τράγοι (δίποδοι και τετράποδοι) θυσιάστηκαν σ' αυτές της τελετές της μετακύλισης, αλλά το κακό συνέχισε να αρχηγεύει. Σαν κάθαρμα, με τη διπλή σημασία της λέξης, αντιμετώπισαν οι αστυνομικοί το συνάδελφό τους που συνελήφθη με την κατηγορία της συμμετοχής σε ληστεία. Το μένος τους διπλασίασε σχεδόν τον όγκο του προσώπου του: Πρησμένα μάτια, πρησμένη μύτη, ίσως και σπασμένη, ένα τοπίο μελανό που εμπόδιζε το εξεταστικό βλέμμα να προσδιορίσει πόση ενοχή θα μπορούσε να το κατοικεί. Τον έδειραν για να ξορκίσουν το κακό. Βεβαίως. Τον τσάκισαν για να φύγει η ρετσινιά από τον κλάδο τους. Βεβαιότατα. Τον έλιωσαν επειδή ένιωσαν να προσβάλλονται και οι ίδιοι από τη δική του παρανομία. Μάλιστα. Και για να τον συμμορφώσουν, τον παραμόρφωσαν (είναι άλλωστε παλιά αστυνομική συνήθεια να ξυλοκοπούνται οι συλλαμβανόμενοι). Για να του δείξουν πόσο κοστίζει η καταστρατήγηση του νόμου, παρανόμησαν και οι ίδιοι, εφόσον μέσα στην οργή τους παρέβλεψαν τα στοιχειώδη: ότι και οι κρατούμενοι και οι κατηγορούμενοι εξακολουθούν να έχουν κάποια ξέφτια δικαιωμάτων. Εκμεταλλευόμενοι το γεγονός ότι ανήκουν, εξ επαγγέλματος, στην πλευρά του νόμου, άσκησαν μια παράδοξη ομοιοπαθητική, βγήκαν έξω από το νόμο, επιδιώκοντας (σύμφωνα με τους ισχυρισμούς που συνήθως ακούγονται) να τον επιβάλουν, να τον καταστήσουν σεβαστό... Πώς ο Κλιντ Ηστγουντ, αμείλικτος αστυνομικός-τιμωρός, τακτοποιεί τους κακούς συναδέλφους του με τις κινηματογραφικά ανίκητες γροθιές του και το μάγκνουμ του; Οχι βέβαια. Δεν λευκάνθηκε το πρόσωπο της αστυνομίας επειδή μαυρίστηκε το πρόσωπο ενός από τους (μάλλον πολλούς) παραβάτες που αναδεικνύουν οι κόλποι της. Κανένα «κάθαρμα» δεν αντέχει να φορτωθεί τη σωρεία των αμαρτημάτων που βαραίνουν τους φύλακες του νόμου, και τα οποία θα συνεχίζονται επ‹ άπειρον, για τον απλό λόγο ότι τουλάχιστον τα μισά εξ αυτών βολεύουν και τη μη ένστολη κοινωνία, η οποία δεν έχει πρόβλημα να συνδυάζει τη δική της ροπή προς την εκνομία με το ρόλο του αυστηρότατου τιμητή.

Του ΠΑΝΤΕΛΗ ΜΠΟΥΚΑΛΑ