ΠΡΟΕΚΤΑΣΕΙΣ (05-06-98)

Η αντοχή ενός μοντέλου

Η αιματηρή καταστολή στην Πλατεία Τιεν Αν Μεν πριν από εννέα χρόνια έδωσε το στίγμα του κινεζικού μοντέλου μεταρυθμίσεων σε αντίστιξη με την τότε ήδη κλυδωνιζόμενη ΕΣΣΔ του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ: Προτεραιότητα στις οικονομικές μεταρρυθμίσεις με ταυτόχρονη ενίσχυση του πολιτικού μονοπωλίου του μηχανισμού του κομμουνιστικού κόμματος. Δέκα σχεδόν χρόνια μετά, η παράταση της συμβίωσης ενός άκαμπτου μονοκομματικού καθεστώτος με την άγρια ανάπτυξη -κυρίως των παράκτιων περιοχών- παραμένει ένας σοβαρός παράγων αβεβαιότητας για την ανάδειξη της Κίνας σε Υπερδύναμη του 21ου αιώνα: Το μεγάλο πλήθος που διαδήλωσε χθες στο Χογκ Κογκ υπέρ του εκδημοκρατισμού της χώρας δεν θα πρέπει να εκληφθεί ως μια ιδιαιτερότητα που οφείλεται στο πρόσφατο ακόμη βρετανικό αποικιακό παρελθόν. Αντίθετα φωτίζει μια σταθερά της νεότερης κινεζικής ιστορίας, την αντίθεση των μεγάλων εμπορικών και βιομηχανικών παράκτιων κέντρων με την κυρίως αγροτική ενδοχώρα. Η αντίθεση αυτή ήταν κυρίαρχη και στον εμφύλιο πόλεμο αλλά και στις εσωκομματικές αντιπαραθέσεις του Κ.Κ. μετά την κατάληψη της εξουσίας το 1949. Το ξεχωριστό καθεστώς του Χονγκ Κονγκ δεν θα μπορέσει να εμποδίσει την κινεζική αυτή μεγαλούπολη να γίνει μια εστία αποσταθεροποίησης για την αυστηρά αστυνομευόμενη ενδοχώρα. Μπορεί η «άγρια» οικονομική ανάπτυξη της Σαγκάης, της Καντώνας αλλά και άλλων πόλεων να συμβαδίσει με την μονοπώληση της εξουσίας από τους κομματικούς μανδαρίνους; Το ερώτημα αυτό για να απαντηθεί προϋποθέτει ότι θα έχει υπάρξει απάντηση σε ένα άλλο σημαντικότερο: Μια χώρα με τις εθνικές και περιφερειακές αντιθέσεις της Κίνας, αλλά κυρίως με την άνιση γεωγραφική κατανομή της συσσώρευσης την τελευταία εικοσαετία μπορεί να αντέξει τους αναπόφευκτους κλυδωνισμούς της εξόδου από το μονοκομματικό σύστημα διακυβέρνησης;

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΣ